Όταν τα παιδιά των γκέτο συνάντησαν τον Όμηρο

Γαλλία: καθηγητής διδάσκει αρχαία ελληνικά στα υποβαθμισμένα προάστια

Πώς να πείσεις 14χρονα και 15χρονα Γαλλάκια να επιλέξουν τα αρχαία ελληνικά ως μάθημα στο σχολείο του υποβαθμισμένου προαστίου όπου ζουν και φοιτούν; Τι ελπίδες μπορεί να έχεις, δεδομένου ότι στο άκουσμα της λέξης grec το μυαλό τους πηγαίνει αποκλειστικά στο sandwich grec (ελληνιστί σουβλάκι);

«Υποψήφιους πελάτες». Έτσι αποκαλεί ο Ογκιστέν ντ΄ Ιμιέρ τους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου στο Μο, το «δύσκολο» προάστιο του Παρισιού στο οποίο διδάσκει. Δεκαπέντε χρόνια τώρα, ο Ντ΄ Ιμιέρ δίνει μάχη προκειμένου να παραμείνει ζωντανή μια νεκρή γλώσσα όπως τα αρχαία ελληνικά στο σχολείο της περιοχής του και για να το επιτύχει, εφευρίσκει διάφορες μεθόδους ώστε να «στρατολογήσει πελάτες» μεταξύ των τάξεων της Γ΄ Γυμνασίου, οπότε και αρχίζουν να προσφέρονται τα αρχαία ελληνικά ως μάθημα επιλογής. Ένας ηράκλειος άθλος, ο οποίος - επισημαίνει η «Figaro»«ξεπέρασε τα όρια της μυθολογίας και έγινε πραγματικότητα» χάρη στο βιβλίο που έγραψε ο Ντ΄ Ιμιέρ με τις εμπειρίες του: «Ηomere et Shakespeare en banlieue» (Ο Όμηρος και ο Σαίξπηρ στα υποβαθμισμένα προάστια).

- Λοιπόν, τι είναι για εσάς τα ελληνικά (le grec);

- Σάντουιτς!

- Όχι, σοβαρά τώρα, έχετε ακούσει ποτέ να γίνεται λόγος για τα αρχαία ελληνικά ή τα λατινικά; - Αυτές είναι νεκρές γλώσσες! - Δεν χρησιμεύουν σε τίποτα! - Αυτά είναι για τους κεσβλά! (τους βλάκες)

Κάθε χρονιά, ο ίδιος διάλογος. Πολλοί άλλοι στη θέση του Ντ΄ Ιμιέρ θα είχαν καταθέσει τα όπλα. Εκείνος όμως επιμένει. Ψάχνει μεταξύ των μαθητών να βρει κάποιον να φοράει Νike. Και τους επισημαίνει πως βγαίνει από τα ελληνικά, από τη νίκη. Τους εξηγεί πως τα αρχαία ελληνικά μπορούν να τους βοηθήσουν να κάνουν πρόοδο στα γαλλικά, τις επιστήμες ή και στις «ζωντανές γλώσσες». Δεν διστάζει να επικαλεστεί και τον Ζιντάν αν χρειαστεί, τον θρυλικό ποδοσφαιριστή. «Ξέρετε πως έχει ιδρύσει μια οργάνωση κατά της leucodystrophie; (της λευκοδυστροφίας)», τους ρωτάει. Και βλέποντας πως «τσιμπάνε», τους αναλύει την ετυμολογία της λέξης που περιγράφει μια σπάνια νευρολογική πάθηση, και είναι φυσικά ελληνική.

Ο Ντ΄ Ιμιέρ έμαθε να αγαπά τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά όταν ήταν ακόμα παιδί. Και οι δύο γονείς του ήταν καθηγητές, επιμένει όμως πως δεν τον πίεσαν ποτέ να ενδιαφερθεί γι΄ αυτά. Τελείωσε το σχολείο, σπούδασε πολιτικές επιστήμες, κλασικές γλώσσες και θέατρο, πέρασε τον ειδικό διαγωνισμό που διοργανώνεται στη Γαλλία για τις θέσεις καθηγητών, έκανε το stage του σε ένα προνομιούχο προάστιο του Παρισιού, το ΣενΖερμέν-αν-Λε, κατόπιν διορίστηκε σε ένα λύκειο του Μο, ενός υποβαθμισμένου προαστίου περίπου 40 χιλιόμετρα από το κέντρο της γαλλικής πρωτεύουσας, τοποθετημένου μεταξύ εργατικών πολυκατοικιών και χωραφιών. Εκεί, αναφέρει η «Figaro», «βιώνει για πρώτη φορά την απόλυτη ακινησία ενός εκπαιδευτικού συστήματος που έχει ξεχάσει τους μαθητές».

«Για ομοφυλόφιλους»

Ο επιθεωρητής εκπαίδευσης που διορίζεται να τον αξιολογήσει «καταγγέλλει» στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης πως ο εν λόγω Ντ΄ Ιμιέρ ακολουθεί «παιδαγωγικές μεθόδους μιας άλλης εποχής». Κι αυτό, διότι δεν ανέχεται από τους μαθητές του καμία καθυστέρηση, ούτε στην ώρα προσέλευσης ούτε στις εργασίες για το σπίτι, και τους υποχρεώνει να ξαναγράφουν 25 φορές κάθε λάθος. Είναι τόσα πολλά τα προβλήματα, που τα αρχαία ελληνικά «δεν συμπεριλαμβάνονται στις προτεραιότητές του». Πόσω μάλλον αφού η πρώτη επαφή του νεαρού καθηγητή με τον υποδιευθυντή τού σχολείου καταλήγει με τον τελευταίο να λέει: «Α, τα (αρχαία) ελληνικά... αυτά είναι για τους pedes (τους ομοφυλόφιλους)». Όταν τίθεται ωστόσο θέμα «επιβίωσής» τους στο σχολείο, ελλείψει ενδιαφερόμενων γι΄ αυτά μαθητών, «αντέδρασα ενστικτωδώς. Έπρεπε να πολεμήσω γι΄ αυτό το μάθημα που μου είχε προσφέρει τόση ικανοποίηση στα δικά μου σχολικά χρόνια». Χρειαζόταν μια «μέθοδο στρατολόγησης», με τα χρόνια την τελειοποίησε. Σήμερα, καλεί συχνά παλιούς μαθητές να έρθουν να πουν «έναν καλό λόγο» για τα αρχαία ελληνικά στους 15χρονους «υποψήφιους πελάτες»: «Είναι καλύτεροι πρεσβευτές τους από μένα», εξηγεί.

Τα αρχαία ελληνικά στη σημερινή Γαλλία

ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ, το δημοτικό έχει πέντε τάξεις, το γυμνάσιο τέσσερις και το λύκειο τρεις. Η Τroisieme, που αντιστοιχεί στη δική μας Γ΄ Γυμνασίου, είναι η πρώτη τάξη όπου οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν ως μάθημα επιλογής τα αρχαία ελληνικά, κάνοντας τρεις ώρες την εβδομάδα. Ανάλογη επιλογή υπάρχει και στη Seconde, που αντιστοιχεί στη δική μας Α΄ Λυκείου ενώ αρχίζοντας την Ρremiere, τη Β΄ Λυκείου, οι μαθητές έχουν πλέον επιλέξει αν θα ακολουθήσουν οικονομικοκοινωνική, λογοτεχνική ή επιστημονική κατεύθυνση. Ακόμα και στη λογοτεχνική κατεύθυνση, πάντως, τα αρχαία ελληνικά παραμένουν έως και στην Τerminale, την τελευταία τάξη του λυκείου, ως μάθημα επιλογής.

• ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Κίττυ Ξενάκη, TA NEA: Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009