Καπρίτσια με ταλέντο

• Της Μικέλας Χαρτουλάρη, ΤΑ ΝΕΑ, 31/10/2009

«Δεν ήταν όμορφη. Ήταν ακαταμάχητη»: η Φρανσουάζ Σαγκάν, που στα 19 της σκανδάλισε τη μεταπολεμική Γαλλία με το πρώτο της μυθιστόρημα Καλημέρα θλίψη, κι από τότε δεν σταμάτησε να αυτοκαταστρέφεται με την πιο υπέροχη ανεμελιά. Αυτό το ευφυές, αφτιασίδωτο, καθωσπρέπει διαβολάκι που έζησε σαν πλέι μπόι και έγινε στενή φίλη του Προέδρου Φρανσουά Μιτεράν, υπήρξε μια συγγραφέας εθισμένη ώς την ψυχή στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά και στους ανθρώπους. Μια συγγραφέας που στο διάστημα 1954- 1996 έγραφε από ένα μπεστ σέλερ κάθε δεκαοκτώ μήνες, για να καταλήξει να συνθλιβεί από τον ίδιο της τον μύθο, και να πεθάνει στην ψάθα το 2004 στα 69 της με τη ρετσινιά της οικονομικής απάτης απέναντι στο γαλλικό κράτος. Η Σαγκάν υπήρξε το δημιούργημα μιας κοινωνίας που δεν θέλησε να δει την ήττα της και ο καθρέφτης μιας γενιάς που δεν ήθελε να ωριμάσει. Οι βιογραφίες της πάντα εστίαζαν στη σταρ. Αντίθετα, η Ζωή στο κόκκινο (Μεταίχμιο, μτφ. Μαριλένα Καρατζάνη) από τη δημοσιογράφο της «Λιμπερασιόν» Μαρί-Ντομινίκ Λελιέβρ, σκαλίζει τον σαγκανικό μύθο από την ανάποδη και αποκαλύπτει τη συγγραφέα πίσω από τη βεντέτα της επικαιρότητας. Αυτό το βιβλίο βασίζεται σε μια σύντομη συνάντηση μαζί της το 1984 και κυρίως σε μαρτυρίες των πιο αγαπημένων φίλων της (της Φλοράνς- κόρης του Μαλρό, του συγγραφέα Μπερνάρ Φρανκ κ.ά.), των γραμματέων της, των εκδοτών της, της τελευταίας συντρόφου της, των επιτήδειων που την έμπλεξαν το ΄90 σε μια μπερδεμένη υπόθεση κρατικών προμηθειών κ.ο.κ., αλλά δεν δεσμεύεται από τις ημερομηνίες. Η αφήγηση εδώ προχωρά σαν ένα περιπετειώδες ταξίδι στη χώρα της Σαγκάν, μέσα από μια αλληλουχία ανεκδοτολογικών περιστατικών που κάποιες φορές εκφυλίζονται σε ένα επιφανειακό λάιφ στάιλ κι άλλες παγιδεύονται σε πλατειασμούς, όμως πάντα πάλλονται από ζωντάνια. Επιπλέον η βιογράφος αναδεικνύει τον «διάλογο» της Σαγκάν τόσο με τους χαρακτήρες και τις καταστάσεις που ανέδειξε στα έργα της όσο και με την ατμόσφαιρα της εποχής της και τη μεγάλη λογοτεχνία (Σταντάλ, Προυστ, Φιτζέραλντ). Προκύπτει έτσι ένα καλειδοσκοπικό πορτρέτο της που, αν και μέτρια μεταφρασμένο, διαβάζεται μονορούφι... ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ