ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ: «Λυπάμαι τις κυβερνήσεις μας»

• «Για να κάνεις καριέρα πολιτικού πρέπει να έχεις ηθική και νευρική αναισθησία», λέει στα «ΝΕΑ» ο σουρεαλιστής ποιητής και πεζογράφος Νάνος Βαλαωρίτης. Και αναζητά «όσα δεν φαίνονται» μέσα από 62 σχέδιά του, που εκτίθενται στον «Αστρολάβο»

«Η πολιτική με τη στενή έννοια του όρου είναι γεμάτη παγίδες. Μπλέκεις με κομματικά στελέχη που σε εποφθαλμιούν, σε βλέπουν ως κίνδυνο.

Για να κάνεις καριέρα πολιτικού πρέπει να έχεις ηθική και νευρική αναισθησία. Δεν είμαι καμωμένος γι΄ αυτά. Είμαι φτιαγμένος για να ονειρεύομαι, να σκέφτομαι, να παρατηρώ. Όχι για να συμμετέχω σε προεκλογικές καμπάνιες», λέει στα «ΝΕΑ» ο Νάνος Βαλαωρίτης. Ο 88χρονος καινοτόμος ποιητής και συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε το υπεραφηγηματικό μυθιστόρημά του «Μα το Δία» (Εκδ. Ηλέκτρα), έχει στα σκαριά τέσσερις ποιητικές συλλογές, «εκτίθεται» για ακόμη μια φορά, ως εικαστικός, όπου παρουσιάζει 62 χρωματιστά σχέδιά του, που φιλοτέχνησε τα δύο τελευταία χρόνια υπό τον τίτλο «Για όσα φαίνονται και δεν φαίνονται». Πάνω στο λευκό χαρτί ο ανατρεπτικός Νάνος Βαλαωρίτης έχει αποτυπώσει αυθόρμητα «ό,τι αναδύεται από το χέρι. Δεν ξέρω ποιος υπαγορεύει στο χέρι κάτι διαφορετικό κάθε φορά. Πρέπει να αφήνουμε το χέρι να πηγαίνει αυθόρμητα, όπως και στην ποίηση. Δεν ξεκινάμε από ένα θέμα, αλλά από μια λέξη και το θέμα προκύπτει».

• Υπάρχουν πράγματα που ακόμη δεν έχουμε δει;

«Οι συνδυασμοί είναι άπειροι. Μόνο οι ακαδημαϊκοί λένε ότι η τέχνη έχει τελειώσει», απαντά ο δημιουργός που μέσα από τις αυθόρμητες γραμμές του δεν έχουν προκύψει μόνο αφηρημένα παιχνίδια με το φως και το σχέδιο, αλλά και μορφές της μυθολογίας ή και ιστορικά πρόσωπα, όπως είναι η γυμνή Αφροδίτη με τον καχεκτικό Πάρι ή τον λόρδο Βύρωνα με τους Αλβανούς σωματοφύλακές του. Με νωπή ακόμη την εμπειρία του από την πολιτική, καθώς στις περασμένες εκλογές ήταν στο ψηφοδέλτιο επικρατείας των Οικολόγων Πράσινων, ο Νάνος Βαλαωρίτης λέει: «Ήταν μια συμβολική χειρονομία διότι είχα γίνει έξω φρενών με τις πυρκαγιές. Μπορεί να έχω πολιτικές ιδέες, αλλά η πραγματικότητα με διαψεύδει. Ιδεώδες πολίτευμα δεν υπάρχει. Το δικό μας, όμως, είναι στο έλεος των προσώπων. Δεν τίθεμαι υπέρ της αλλαγής του κοινοβουλευτικού συστήματος, ούτε προς τα ακραία δεξιά, ούτε προς τον σταλινισμό. Δοκιμάστηκαν και είναι τερατώδη. Εκείνο που χρειάζεται είναι να εξελιχθεί σε πιο αποτελεσματικό, πιο αξιοπρεπές, πιο τίμιο».

• Μέσω της τέχνης δεν μπορείτε να κάνετε πολιτικές παρεμβάσεις;

Η τέχνη αν κάνει σωστά τη δουλειά της, αποτελεί και ένα σχόλιο για την κοινωνική ζωή, πλαγίως. Όταν αισθάνομαι δυσφορία για κάτι, φροντίζω να περάσω μια υπόνοια στο έργο μου, όχι να θέσω το θέμα κατάφατσα.

• Με τι δυσφορείτε;

Με την ηλιθιότητα, τη χοντράδα, τον τρόπο που φέρεται η γραφειοκρατία που μας μπερδεύει και μας καταπιέζει, με την αερολογία, την ανοησία των κομμάτων, τα αυτοκίνητα. Αυτά όλα εμπίπτουν στη δυνατότητα να κάνουμε κριτική για να αλλάξουν ή να βελτιωθούν.

• Εσείς ασκείτε κριτική;

Ο καλλιτέχνης καταφέρνει να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα. Ο Κάφκα, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε τη γραφειοκρατία. Πριν από τον Κάφκα δεν ήταν το θηρίο που καταπίνει τα πάντα χωρίς λογική, επειδή οι υπάλληλοι δεν θέλουν να κουνηθούν.

• Το αποτέλεσμα των εκλογών σάς κάνει να αισιοδοξείτε;

Είναι λεπτό θέμα διότι είμαστε μια χώρα εξαρτημένη, που κυβερνάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Ως τέτοιο εξαρτημένο έθνος, οι κυβερνήσεις μας κινούνται μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης. Καμιά φορά τις λυπάμαι. Είναι ευοίωνο το ότι μπαίνουν νέα πρόσωπα στην πολιτική και ότι μπορούμε να ελπίζουμε πως θα γίνει δουλειά χωρίς αργοπορίες, χωρίς πολλές ελπίδες όμως ότι μπορούμε να απαγκιστρωθούμε από επιρροές.

ΙΝFΟ

Η έκθεση σχεδίων του Νάνου Βαλαωρίτη έως 7 Νοεμβρίου στην γκαλερί «Αστρολάβος artlife» (Ηροδότου 11, τηλ. 210-7221.200). Απόψε στις 20.30 η παρουσίαση του βιβλίου του στον ίδιο χώρο.

Οι επτά πληγές της γραφής

1. Έλλειψη μπρίου. Λείπει το ύφος, η γλώσσα θυμίζει ρεπορτάζ με την κακή έννοια, αδιάφορη, χωρίς στυλ.

2. Στειρότητα πλοκής, περιστάσεων και χαρακτήρων.

Τυποποίηση και επανάληψη των μοτίβων που ακούμε στην τηλεόραση για απιστίες και ερωτικά τρίγωνα, που όμως οδηγεί στη λογοτεχνία μεγάλης κυκλοφορίας.
3. Μεταφράζονται χίλια δυο βιβλία χωρίς κριτήρια. Γεμίζουμε με πεζογραφία χωρίς προσανατολισμό.

4. Οι πρωτάρηδες που γράφουν σαν να έχουν πιάσει τον Πάπα από τα γένια. Δεν έχουν αντίληψη της παράδοσης.
5. Η εγωιστική στάση των νέων συγγραφέων, αλλά και των μεγαλύτερων που δεν γράφουν για τους συναδέλφους τους.

Οι κριτικοί είναι ανεπαρκείς και οι συνάδελφοι, συγγραφείς δεν γράφουν μια λέξη για να μην αποκτήσουν ανταγωνιστές.
6. Οι ανεπαρκείς μεταφράσεις. Σπάνια θα βρείτε καλές.

7. Η ασύλληπτη φιλοδοξία να γράψουν άνθρωποι που δεν έχουν σχέση με τη λογοτεχνία- πολιτικοί μηχανικοί, δικαστές, κομμώτριες-, που δεν έχουν διαβάσει ποτέ

• Της Μαίρης Αδαμοπούλου, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2009