Το ήθος της γλώσσας

Στην τηλεόραση της Βουλής μέχρι σήμερα είχα παρακολουθήσει μόνο κάποιες παλιές καλές ταινίες, από εκείνες που σπάνια επιλέγουν να προβάλλουν τα ιδιωτικά κανάλια.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο συνειδητοποίησα ότι παρακολούθησα, για αρκετές ώρες, όχι ακριβώς τη συζήτηση, μάλλον τις ομιλίες επί των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης. Και το ίδιο φαίνεται ότι έκαναν κι άλλοι φίλοι και γνωστοί, ομολογώντας όλοι μας ότι ποτέ άλλοτε δεν είχαμε πιάσει τους εαυτούς μας να παρακολουθούν τέτοιες εκπομπές στη μικρή οθόνη.

Στραφήκαμε όλοι ξανά στις ομιλίες των πολιτικών; Ελπίζουμε άραγε ότι θα βρούμε στις μέχρι τώρα αναμενόμενες και βαρετές κοινοβουλευτικές ομιλίες ένα άλλο ύφος και ένα άλλο περιεχόμενο; Πολύ ελπιδοφόρα ακούγονται όλα αυτά. Μάλλον το ενδιαφέρον ξεκινά από κάτι απλό: από το αναπόφευκτο ανθρωπολογικό ενδιαφέρον για τα πολλά νέα πρόσωπα που μπήκαν ξαφνικά στη δημόσια ζωή και μ’ έναν τρόπο στη ζωή μας. Δηλαδή, είναι αναμενόμενο να θέλουμε να δούμε πώς μιλάνε, πώς στέκονται στο μικρόφωνο και στο βήμα του ομιλητή, πώς εκφράζουν τη σκέψη τους, ποιες εκφράσεις συνηθίζουν, πώς χειρίζονται τον λόγο και τη γλώσσα.

Το τελικό αποτέλεσμα είχε πολλές και ενδιαφέρουσες πλευρές. Ηταν κάτι σαν τις όψεις της κοινωνίας γύρω μας. Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση οι διαφοροποιήσεις εκφράζονταν όχι από τα ρούχα και την εμφάνιση –όλοι κοστούμια φορούσαν άλλωστε–, αλλά από τις φραστικές διατυπώσεις.

Που δεν ήταν ενιαίες. Ούτε ανάμεσα στους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης ούτε ανάμεσα στους βουλευτές και τους υπουργούς της νέας κυβέρνησης. Λίγο πιο ομογενοποιημένα ήταν τα πράγματα στους βουλευτές της ελάσσονος αντιπολίτευσης, αλλά όχι σε όλους. Ο τρόπος που εκφράζονταν όλοι τους είχε ασφαλώς πολλά να κάνει με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την πολιτική, την κοινωνία, τον τρόπο διακυβέρνησης ή αντιπολίτευσης. Ακούσαμε τις γνωστές ξύλινες κορώνες (απ’ όλες τις πτέρυγες της Βουλής), αλλά ακούσαμε και ομιλίες εντελώς διαφορετικές, όσον αφορά το ήθος της γλώσσας.

Αν προσπαθούσε κανείς να κάνει έναν παραλληλισμό με συμπεριφορές καθημερινές, θα παρομοίαζε αυτό το γλωσσικό ήθος, που ακούστηκε έπειτα από πολλά χρόνια στην αίθουσα του Κοινοβουλίου, με ανθρώπους που θα θέλαμε να είναι συμπολίτες μας: που έχουν εθιστεί και έχουν διαπαιδαγωγηθεί με γνώμονα τον σεβασμό των άλλων, που δεν αφήνουν το αυτοκίνητό τους πάνω στα πεζοδρόμια και τις ράμπες, που βγάζουν βόλτα τα κατοικίδιά τους και δεν αφήνουν πίσω τους τις ακαθαρσίες, που ακούνε τους συνομιλητές τους, που υποστηρίζουν με ήπιο αλλά σταθερό τρόπο τις απόψεις τους. Εχουν η Αθήνα και οι Αθηναίοι αυτά τα χαρακτηριστικά; Μάλλον όχι, αλλά ποτέ δεν είναι αργά ν’ αρχίσουν να τα αποκτούν.

• Tης Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 20/10/2009