- Για άλλη μία χρονιά η Σουηδική Ακαδημία «άδειασε» τα φαβορί, απονέμοντας στη Γερμανίδα Χέρτα Μίλερ, γνωστότερη για τη δράση της κατά του καθεστώτος Τσαουσέσκου παρά για τα βιβλία της, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο
Η Σουηδική Ακαδημία τα κατάφερε και εφέτος να εκπλήξει την παγκόσμια κοινή γνώμη απονέμοντας το Βραβείο Νομπέλ στην ποιήτρια, πεζογράφο και δοκιμιογράφο Χέρτα Μίλερ, η οποία είναι περισσότερο γνωστή για τη δράση της κατά του καθεστώτος Τσαουσέσκου στη Ρουμανία παρά για τα λογοτεχνικά της επιτεύγματα. Και ενώ εκείνοι που προέβαλλαν ως φαβορί ήταν ο ισραηλινός πεζογράφος Αμος Οζ, ο μόνιμος υποψήφιος των τελευταίων δέκα και πλέον ετών Φίλιπ Ροθ και η Τζόις Κάρολ Οουτς, από το πουθενά σχεδόν προέκυψε το όνομα της Χέρτα Μίλερ.
Συγγραφέας εξαιρετικά παραγωγική και δραστήρια ακτιβίστρια, η Μίλερ προτιμήθηκε από την Ακαδημία αφήνοντας για άλλη μία φορά αβράβευτους συγγραφείς όπως ο Μάριο Βάργκας Λιόσα. Ακόμη και στη Γερμανία υπάρχουν πολύ καλύτεροι συγγραφείς, όπως λ.χ. ο Μάρτιν Βάλζερ ή ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, προσθέτουν οι κακές γλώσσες.
Η Μίλερ είναι σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα. Το μυθιστόρημά της «Μετέωροι ταξιδιώτες», που κυκλοφόρησε το 1990 από τις εκδόσεις Ηρόδοτος, πέρασε απαρατήρητο, ενώ γενικότερα εκτός Γερμανίας όσα από τα βιβλία της μεταφράστηκαν δεν προκάλεσαν κάποια ιδιαίτερη αίσθηση.
Στο σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας αναφέρεται ότι το Βραβείο απονέμεται στη Χέρτα Μίλερ επειδή στο έργο της δίνει έμφαση στην ποίηση και στην ειλικρίνεια της πρόζας και έτσι «ξαναζωντανεύει το τοπίο των απόκληρων». Πιο εκδηλωτικός υπήρξε ο μόνιμος γραμματέας της Ακαδημίας Πέτερ Ενγκλουντ. «Νομίζω ότι υπάρχει μια απίστευτη δύναμη σε ό,τι γράφει» δήλωσε στους δημοσιογράφους. «Εχει ένα εντελώς ιδιαίτερο ύφος». Και πρόσθεσε: «Διαβάζεις μισή σελίδα και καταλαβαίνεις αμέσως ότι είναι Χέρτα Μίλερ. Εχει την κάθε στιγμή να πει κάτι, εν μέρει όσον αφορά το υπόβαθρό της ως διωχθείσης λόγω πολιτικών διαφωνιών, εν μέρει ως ξένης στην ίδια της τη χώρα, ξένης στο πολιτικό καθεστώς, ξένης στη γλώσσα της πλειονότητας, ξένης στην ίδια της την οικογένεια».
«Είναι μια πολύ ειλικρινής συγγραφέας και έγραψε γι΄ αυτά που της συνέβησαν και τούτο είναι κάτι που θα πρέπει να εντυπωσίασε τους κριτές» είπε στους δημοσιογράφους ο αντικομμουνιστής ηθοποιός Ιαν Καραμήτρου, ο οποίος βρισκόταν πάνω σε ένα τανκ που προχωρούσε μπροστά στο κτίριο της τηλεόρασης στο Βουκουρέστι κατά τη διάρκεια της εξέγερσης εναντίον του καθεστώτος Τσαουσέσκου το 1989.
Η ίδια η συγγραφέας δήλωσε ότι δεν περίμενε το βραβείο και ο Μίκαελ Κρούγκερ, επικεφαλής του οίκου Ηanser στο Μόναχο που εκδίδει τα βιβλία της Μίλερ, ανέφερε ότι «απονέμοντας το βραβείο στη Χέρτα Μίλερ, η οποία μεγάλωσε σε μια γερμανόφωνη μειονότητα στη Ρουμανία, η Ακαδημία αναγνώρισε μια συγγραφέα η οποία αρνείται να παραμερίσει την απάνθρωπη πλευρά της ζωής υπό τον κομμουνισμό, 20 χρόνια μετά το τέλος της διαμάχης Ανατολής- Δύσης».
Η Χέρτα Μίλερ είναι η δωδέκατη γυναίκα στην οποία απονέμεται το Βραβείο Νομπέλ, το οποίο συνοδεύεται από το αξιοσέβαστο ποσό των 10 εκατ. σουηδικών κορονών (1,4 εκατ. δολάρια). Η τελετή απονομής, όπου η συγγραφέας θα εκφωνήσει και σχετική ομιλία σύμφωνα με το τυπικό, θα γίνει στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου.
- Υπέρμαχος της ελευθερίας της έκφρασης
Η κοινωνική δραστηριότητα της Μίλερ στη νέα της πατρίδα συνοδεύθηκε από πλήθος βιβλία, άρθρα, ποιήματα και δοκίμια τα οποία σε μεγάλο βαθμό μεταφέρουν τις προσωπικές εμπειρίες της από τη ζωή των γερμανόφωνων χωρικών στη Ρουμανία και περιγράφουν κατά κύριο λόγο τη διαφθορά του καθεστώτος σε όλες τις κοινωνικές βαθμίδες (από τον παπά του χωριού ως τον διευθυντή του τοπικού ταχυδρομείου), τους ψυχολογικούς εκβιασμούς και τις προσπάθειες εξαγοράς συνειδήσεων εκ μέρους του καθεστώτος αντί ποικίλων ανταλλαγμάτων. Η στάση της αυτή εκφράστηκε και αργότερα, όταν πλέον ζούσε στο Βερολίνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν, μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, αποφασίστηκε η ένωση των δύο γερμανι
No comments:
Post a Comment