- Ο Αντόνιο Ταμπούκι νιώθει οικεία στην Ελλάδα. Την επισκέπτεται συχνά και σε κάθε ευκαιρία εκφράζει την αγάπη του για τη χώρα. Γι' αυτό και η συνάντηση με τον κορυφαίο Ιταλό συγγραφέα στην Αθήνα έχει, φευγαλέα, την αίσθηση μιας συνάντησης με κάποιο μακρινό συγγενή.
Ο Αντόνιο Ταμπούκι, συχνός επισκέπτης της Ελλάδας και λάτρης της Κρήτης, λέει για το ελληνικό νησί: «Εκεί ξαναβρίσκεις τις ρίζες και ορισμένες αξίες του μεσογειακού πολιτισμού, την πίστη, την περηφάνια, την εμπιστοσύνη σε μια αβέβαιη εποχή»
Είναι ευδιάθετος και κάποιες στιγμές ζητά την άδεια να απαντήσει στις ερωτήσεις χιουμοριστικά. Συγγραφέας των βιβλίων «Είναι αργά, όλο και πιο αργά», «Ο Τριστάνο Πεθαίνει», «Ετσι ισχυρίζεται ο Περέιρα» («Αγρα») ήρθε με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου «Ο χρόνος γερνάει γρήγορα» («Αγρα», μτφ. Ανταίου Χρυσοστομίδη).
Οι εννέα ιστορίες του κατοικούνται από αινιγματικούς ήρωες, πράκτορες της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, αξιωματικούς που δέχτηκαν τις ακτινοβολίες του απεμπλουτισμένου ουρανίου στο Κόσοβο, μοναχικούς άντρες και σοφά κορίτσια. Ο Ταμπούκι, όμως, δεν πολιτικολογεί ούτε γράφει Ιστορία. Η αναμέτρησή μας με το χρόνο και τη μνήμη και οι σκοτεινές περιοχές της ανθρώπινης περιπέτειας είναι τα ισχυρότερα συστατικά του κόσμου που μας αποκαλύπτει.
- Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Ο χρόνος γερνάει γρήγορα». Βιώνετε επώδυνα το χρόνο που περνά;
«Δεν ξέρω αν είναι ο χρόνος που περνάει μέσα από εμάς ή αν εμείς περνάμε μέσα από το χρόνο. Δεν ξέρω αν είμαι κάποιος επιβάτης τρένου που τρέχει ή αν είμαι ακίνητος και βλέπω το τρένο να περνά.
Η σχέση μου με το χρόνο είναι αρμονική. Νιώθω καλά με την ηλικία μου. Θα μ' ενδιέφερε, όμως, να ερμηνεύσω τη σημασία του χρόνου στην εποχή μας. Ο χρόνος είναι, την ίδια στιγμή, όλα και τίποτα. Κάποιος φιλόσοφος λέει ότι τα πάντα βρίσκονται μέσα στο χρόνο εκτός από τον ίδιο το χρόνο. Ο Αγιος Αυγουστίνος στις εξαιρετικές "Εξομολογήσεις" του γράφει για τον χρόνο: όταν δεν τον συλλογίζομαι, ξέρω τι είναι, αν κάποιος μου ζητήσει να τον ορίσω, δεν έχω απάντηση».
«Είμαστε η μνήμη μας»
- Η μνήμη των ηρώων σας είναι αποσπασματική. Μοιάζουν με φαντάσματα που μετεωρίζονται μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. Αυτή είναι, λέτε, η εσωτερική ζωή όλων μας;
«Είμαστε η μνήμη μας. Θα ήταν τρομακτικός ένας κόσμος χωρίς μνήμη. Είμαστε ένα άθροισμα του χρόνου. Θέλω να πω: ο λόγος που βρίσκομαι σε αυτό το τραπέζι και μιλάμε είναι επειδή κοιμήθηκα σε αυτό το ξενοδοχείο. Δεν είμαστε μόνο το σήμερά μας, αλλά και το χθες μας. Η επιστήμη έχει εντοπίσει ότι στο κέντρο του εγκεφάλου που λειτουργεί η μνήμη, λειτουργεί και η φαντασία. Ετσι, τις αναμνήσεις τις επεξεργάζεται και τις μεταμορφώνει η φαντασία. Γι' αυτό συχνά έχουμε λάθος αναμνήσεις. Η μνήμη μεταμορφώνει, διαρκώς την πραγματικότητα».
- Τα διήγηματά σας μοιάζουν να συνδέονται υπόγεια με την αγριότητα, τους πολέμους και τις δικτατορίες του 20ού αιώνα. Οι ήρωες κινούνται στο Βερολίνο, στη Ρουμανία, στην Πολωνία. Φέρουν, όμως, το βάρος της Ιστορίας σαν αρρώστια. Είμαστε μόνο ατελή, αυτοκαταστροφικά όντα ή ικανοί και για κάτι καλύτερο; Είστε αισιόδοξος;
«Αν μου επιτρέπετε, θα σας απαντήσω χιουμοριστικά. Πρόσφατα διάβασα σε μια εφημερίδα: "Ενας αισιόδοξος σκότωσε εφτά απαισιόδοξους και κλειδαμπαρώθηκε σπίτι του". Γενικότερα η αισιοδοξία είναι χαρακτηριστικό των πολιτικών. Η λογοτεχνία είναι φτιαγμένη από αμφιβολίες και υποψίες ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται ή όπως τα παρουσιάζουν. Ο λόγος ύπαρξής της είναι να αμφιβάλλει. Γι' αυτούς που θέλουν να πιστεύουν υπάρχει η πολιτική και η θρησκεία».
«Συγκλονιστική η εκλογή Ομπάμα»
- Θεωρείτε θετική την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα;
«Κατ' αρχάς άλλαξε το χρώμα του προέδρου. Στον Λευκό Οίκο έχουμε έναν μαύρο. Πρόκειται για ένα τεράστιο γεγονός, μια συγκλονιστική αλλαγή, που δεν έχει τόσο μεγάλη σχέση με την πολιτική της Αμερικής στο Αφγανιστάν και στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι από μόνο του ένα ριζοσπαστικό γεγονός, ανάλογο της επαναστατικής διατύπωσης του Κοπέρνικου: η γη γυρίζει».
- Αρκετός κόσμος μοιάζει απογοητευμένος από την πολιτική κατάσταση στην Ιταλία. Εχετε ερμηνεύσει την προτίμηση των Ιταλών στον Μπερλουσκόνι;
«Δεν αναρωτιέστε μόνο εσείς για την εκλογή του Μπερλουσκόνι. Εγώ μαζί με αρκετούς Ιταλούς έχουμε τον ίδιο προβληματισμό. Οι κυβερνήσεις είναι εφήμερες, σήμερα είναι, αύριο δεν είναι. Θα χρειαστούν μέρες, πάντως, για να ερμηνεύσουμε την προτίμηση των Ιταλών στον Μπερλουσκόνι. Η εκλογή του ίσως να συμβολίζει την εύκολη ζωή. Σε όλους αρέσει να ταυτίζονται με κάποιον που έχει δέκα βίλες και δυο προσωπικά αεροπλάνα. Ισως να τροφοδοτούν με αυτό τον τρόπο μια ντισνεϊκή ψευδαίσθηση ευζωίας».
- Ενας ήρωάς σας λέει κάποια στιγμή ότι «πάσχει» από την ασθένεια της λογοτεχνίας. Θεωρήσατε ποτέ την ενασχόλησή σας με τη λογοτεχνία βασανιστική;
«Το να γράφει κανείς είναι αρκετά κουραστικό. Αντιμετωπίζουμε συχνά τη λογοτεχνία ως θείο δώρο. Σπάνια σκεφτόμαστε ένα λιγότερο αριστοκρατικό σημείο του σώματός μας, όπως τα οπίσθια του λογοτέχνη που κάθεται και γράφει. Συχνά μου στέλνουν χειρόγραφα νέοι συγγραφείς και ζητούν τις συμβουλές μου. Είναι δύσκολο να συμβουλεύεις, γι' αυτό δίνω μόνο μία συμβουλή: αν υπάρχει κάποιος ξυλουργός στη γειτονιά σου, πέρνα από το ξυλουργείο το βράδυ, όταν κλείνει, και κοίτα απλώς τα ροκανίδια που έχει αφήσει στο πάτωμα».
«Χρηματικά βραβεία; τέλεια...»
- Είστε υποψήφιος για το Διεθνές Βραβείο «Μπούκερ». Χαίρεστε τις βραβεύσεις;
«Ναι, ειδικά αν συνοδεύονται από χρηματικά ποσά».
- Πιστεύετε, ακόμα, ότι ο διανοούμενος πρέπει να ασχολείται μόνο με αυτά που γνωρίζει καλά και να μην «χώνει τη μύτη του» παντού;
«Είναι ηθικό καθήκον του διανοούμενου να εκφράζει την άποψή του για όσα ξέρει και βιώνει. Η λογοτεχνία είναι ένα πεδίο πολύ ευρύ. Εμπεριέχει τον μικρό Γαβριά από τους "Αθλίους" του Ουγκό, τους ήρωες της ελληνικής επανάστασης, το σπουργιτάκι της αγαπημένης του Κάτουλλου. Το μόνο καθήκον του συγγραφέα είναι να γράφει κάτι που τον αγγίζει βαθιά και να είναι ειλικρινής».
- Αγαπάτε πολύ την Ελλάδα και ιδιαιτέρως την Κρήτη. Θεωρείτε ότι μοιραζόμαστε κάποιου είδους μεσογειακή ταυτότητα;
«Στην Κρήτη αναγνωρίζεις ακόμα και σήμερα το πνεύμα της Μεσογείου. Εκεί, όπως στη Σαρδηνία και σε κάποια μέρη της Σικελίας, έχει διατηρηθεί η καρδιά της Μεσογείου. Ξαναβρίσκεις τις ρίζες και ορισμένες αξίες του μεσογειακού πολιτισμού, ακόμα και στις σχέσεις των ανθρώπων: την πίστη, την περηφάνια, την εμπιστοσύνη, σε μια εποχή που όλα είναι αβέβαια και ρευστά». *
No comments:
Post a Comment