Εκρηξη στο μυθιστόρημα

• ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / Επτά, Κυριακή 31 Μαΐου 2009

• Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

• Η ελληνική βιβλιοπαραγωγή καλά κρατεί: το 2008 εκδόθηκαν πάνω από 9.500 τίτλοι. Στην κορυφή οι έλληνες λογοτέχνες και το παιδικό βιβλίο

• Πόσο επηρεάζεται η ελληνική βιβλιοπαραγωγή από την όλο και πιο απειλητική οικονομική κρίση; Κανείς δεν μπορεί ν' απαντήσει με σιγουριά αυτή τη στιγμή -συγκεντρωτικά αποτελέσματα για το έτος που διανύουμε θα δημοσιοποιηθούν από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου το φθινόπωρο του 2010. Από την προσωρινή επεξεργασία, πάντως, των δεδομένων που αφορούν την παραγωγή του 2008, φαίνεται πως σημειώθηκε μια μικρή μείωση 4,8% αλλά και πάλι οι νέοι τίτλοι, τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ξεπέρασαν τους 9.500!

• Το νούμερο μοιάζει εξαιρετικά υψηλό, αλλά αν κάνουμε σύγκριση με τη βιβλιοπαραγωγή της Γερμανίας, τιμώμενης χώρας στην 6η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης που κλείνει σήμερα τις πύλες της, δεν είναι και τόσο. Το 2007 εκδόθηκαν εκεί 96.479 νέοι τίτλοι. Κι ο κύκλος εργασιών της βιβλιαγοράς σ' αυτή τη χώρα με τον οχταπλάσιο σχεδόν πληθυσμό από τον δικό μας, είναι δεκαπέντε φορές μεγαλύτερος από εκείνον που υπολογίζεται ότι σημειώνεται εδώ: ξεπερνά τα 9,5 εκατ. ευρώ.

• Τι κι αν λόγω της αύξησης των φόρων και της οικονομικής ύφεσης, οι γερμανοί καταναλωτές βιβλίων μειώθηκαν -πρόπερσι πάντα- κατά 500.000; Ο τζίρος αυξήθηκε, επειδή λιγότεροι αγόρασαν περισσότερα βιβλία ή πιο ακριβά.

Ξοδεύουμε 48 ευρώ τον χρόνο

• Υπάρχουν κι άλλα εντυπωσιακά στον «Φάκελο για το βιβλίο στη Γερμανία» που δημοσιοποιήθηκε στην φετινή ΔΕΒΘ. Στην πατρίδα του Γκέτε, του Ρίλκε, του Μπρεχτ, του Γκίντερ Γκρας, λειτουργούν 11.000 βιβλιοθήκες που υποδέχονται 670.000 επισκέπτες τη μέρα και δανείζουν 456 εκατ. βιβλία τη χρονιά. Τα ποσά δε που διατίθενται απ' αυτές για αγορές βιβλίων ετησίως, καλύπτουν τρεις φορές τον τζίρο της ελληνικής βιβλιοαγοράς!

• Το διάβασμα είναι η έβδομη στη σειρά καταναλωτική συνήθεια των Γερμανών - προηγούνται η αγάπη στη μουσική, η τηλεόραση, οι εφημερίδες, το καλό φαγητό, ο παρέες κι οι βόλτες με το αυτοκίνητο. Οι ετήσιες δαπάνες κάθε γερμανού πολίτη για βιβλία κυμαίνονται γύρω στα 108 ευρώ, ενώ σ' εμάς υπολογίζονται γύρω στα 48. Κι ενώ τα βιβλιοπωλεία κρατούν ακόμα τη μερίδα του λέοντος (53,6%), οι πωλήσεις μέσω Διαδικτύου όλο και αυξάνονται (12,6%), με τα audio books να σημειώνουν πωλήσεις 200 εκατ. ευρώ.

• «Σε αντίθεση με τους γερμανούς, τους βρετανούς ή και τους γάλλους συναδέλφους τους, οι έλληνες εκδότες και βιβλιοπώλες αρνούνται να δημοσιοποιήσουν τα οικονομικά δεδομένα του κλάδου τους» λέει ο Σωκράτης Καμπουρόπουλος, στέλεχος του ΕΚΕΒΙ. Γι' αυτό και ο τζίρος της ελληνικής βιβλιοαγοράς προσεγγίζεται διά της... διαισθήσεως, με μοναδικό δεδομένο τις έρευνες της Στατιστικής Υπηρεσίας για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Υπολογίζεται λοιπόν γύρω στα 600 με 650 εκατ. ευρώ, ποσό που, σύμφωνα με τον Σ. Καμπουρόπουλο, περιλαμβάνει «τα έξοδα για αγορές τόσο εγχώριων όσο και εισαγώμενων τίτλων καθώς και των σχολικών βοηθημάτων και εγχειριδίων, αφήνοντας απ' έξω τις κρατικές δαπάνες για βιβλία όπως και τις αγορές των τουριστών».

• Η οικονομική στενότητα του ΕΚΕΒΙ δεν επέτρεψε μια καινούρια έρευνα γύρω από τις αναγνωστικές συνήθειες στη χώρα μας φέτος, αλλά, αν μη τι άλλο, εκείνη με τα στοιχεία της βιβλιοπαραγωγής του 2008, προχωρεί. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 9.579 τίτλοι (1.600 περισσότεροι από εκείνους του 2003). Εκείνοι που αφορούν τις θετικές και τις θεωρητικές επιστήμες, μαζί με τα σχολικά βιβλία και τα βιβλία τέχνης, καλύπτουν το 57% της παραγωγής, ενώ τα παιδικά και τα λογοτεχνικά βιβλία καλύπτουν από 21,5% αντίστοιχα.

• Η ελληνική λογοτεχνία εξακολουθεί να κρατά τα σκήπτρα έναντι της ξένης (1.151 τίτλοι έναντι 699) με το ελληνικό μυθιστόρημα να σημειώνει το υψηλότερο... σκορ της σταδιοδρομίας του, καθώς εκδόθηκαν 87 περισσότεροι τίτλοι από το 2007 (σύνολο 410). Διόλου ευκαταφρόνητος κι ο αριθμός των 366 ποιητικών έργων, μόνο που αρκετά εκδίδονται με έξοδα των δημιουργών τους. Η κατηγορία των παιδικών βιβλίων μεγάλωσε κατά 15% με 2.059 τίτλους, η πλειονότητα των οποίων ήταν από άλλες γλώσσες· η πιο σημαντική αύξηση που σημειώθηκε στους κόλπους της αφορά τα βιβλία γνώσεων που έφτασαν πέρσι τα 197.

• Οπως ήταν αναμενόμενο, και την περασμένη χρονιά το υψηλότερο μερίδιο των μεταφράσεων προερχόταν από την αγγλική γλώσσα (51,6%), με τα γαλλικά (11,5%), τα ιταλικά (6,7%), τα γερμανικά (4,9%) και τα ισπανικά (4,3%) ν' ακολουθούν. Ειδικά στο χώρο του μυθιστορήματος, κυκλοφόρησαν 500 μυθιστορήματα από 20 ξένες γλώσσες, από τα οποία τα 308 ήταν αγγλόφωνα. Γεγονός παραμένει, ωστόσο, πως πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν μεταφράζονται τόσα βιβλία όσα εδώ (39,8%). Το αντίστοιχο ποσοστό στη Γερμανία είναι γύρω στο 6%...*