Δύσκολοι αποχαιρετισμοί [τα λογοτεχνικά περιοδικά]

• Με μεγάλη παράδοση και μεγάλη διαδρομή, τα λογοτεχνικά περιοδικά τα τελευταία χρόνια δείχνουν ολοένα και περισσότερο ότι ασθμαίνουν.

Με μία απεγνωσμένη προσπάθεια ισορροπίας ανάμεσα σε κείμενα ακαδημαϊκού ύφους και λογοτεχνικής πρωτοτυπίας, τα λογοτεχνικά περιοδικά -και τα παλαιότερα, αλλά και κάποια νεότερα- αναζητούν το ύφος τους, αλλά και τον ρόλο τους στο σύγχρονο πολιτιστικό και κοινωνικό τοπίο.

Το θέμα είναι αν χρειάζεται ή δεν χρειάζεται τις κοινότητες των περιοδικών η σύγχρονη κοινωνία. Οι αναζητήσεις διαφόρων κριτικών, συγγραφέων, πανεπιστημιακών και διανοουμένων καταδεικνύουν το αντίθετο. Ολο ψάχνουν το είδος του περιοδικού εντύπου που θα αγγίξει τις σύγχρονες ευαισθησίες, τους προβληματισμούς της κοινωνίας ή της ομάδας που θα αναλάβει να υλοποιήσει το εγχείρημα.

Μόνο που στο μεταξύ άλλαξαν και τα κριτήρια του κοινού, που δεν ικανοποιείται πια με κείμενα-σεντόνια, με κακοστημένες σελίδες και με κακής ποιότητας φωτογραφίες. Στα χρόνια που μεσολάβησαν ο πολιτισμός της εικόνας έχει διαμορφώσει και τις απαιτήσεις και τα κριτήρια των αναγνωστών.

Κι όσο αναζητούνται οι τρόποι για τα νέα περιοδικά εγχειρήματα στον χώρο του πολιτισμού και των ιδεών, τόσο περισσότερο φαίνεται το γήρας όσων έχουν προϋπάρξει και συνεχίζουν πεισματικά να διεκδικούν τη θέση τους στους πάγκους των βιβλιοπωλείων ή στα γραμματοκιβώτια των συνδρομητών τους. Χωρίς όμως, δυστυχώς, να φέρνουν κάτι διαφορετικό στον χώρο του βιβλίου και του πολιτισμού γενικότερα.

Οσοι έχουν σηκώσει για χρόνια το βάρος της έκδοσής τους σίγουρα δυσκολεύονται να αποχαιρετίσουν μια διαδικασία που υπήρξε προσωπικό στοίχημα, κοινωνική διέξοδος ή τρόπος παρέμβασης και επιρροής στο πεδίο του πολιτισμού. Ομως καμιά φορά είναι προτιμότεροι οι δύσκολοι αποχαιρετισμοί, από την παράταση μιας ανέμπνευστης πορείας. Θέλει πολύ κουράγιο, αλλά ίσως κάποιοι το χρωστούν στην ιστορία τους στον χώρο των λογοτεχνικών περιοδικών.

• Tης Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 23/09/2009