Ο Αμερικανός συγγραφέας και δοκιμιογράφος Κουρτ Βόνεγκατ [Kurt Vonnegut, 11 Νοεμβρίου 1922 – 11 Απριλίου 2007] ήταν γνωστός για έργα που αναμειγνύουν τη σάτιρα, τη μαύρη κωμωδία και την επιστημονική φανατασία, όπως τα Σφαγείο Νούμερο 5 (1969), Η Φωλιά της Γάτας (1963) και Πρόγευμα των Πρωταθλητών (1973). Ήταν επίσης γνωστός για τις ανθρωπιστικές του πεποιθήσεις.
Ο Βόνεγκατ το 1940, φωτογραφία από την επετηρίδα του Λυκείου του
Ο Κουρτ Βόνεγκατ ήταν γιος του Κουρτ Βόνεγκατ πρεσβύτερου και της Ήντιθ Λίμπερ, γερμανοαμερικανών τέταρτης γενιάς και αρχιτεκτόνων που εργάζονταν στο γραφείο Vonnegut & Bohn στην Ινσιανάπολη. Ως μαθητής του Γυμνασίου Shortridge της Ινδιανάπολης, ο Βόνεγκατ συμμετείχε στην έκδοση της πρώτης καθημερινής μαθητικής εφημερίδας των ΗΠΑ, της Daily Echo. Φοίτησε -χωρίς να πάρει πτυχίο- στη σχολή χημικών από το 1940 έως το 1943 στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ, όπου υπήρξε βοηθός εκδότης της φοιτητικής εφημερίδας του πανεπιστήμιου, Cornell Daily Sun. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του κατατάχτηκε στον Αμερικανικό Στρατό, ο οποίος τον έστειλε στο Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι-Μέλλον και το Πανεπιστήμιο του Τενεσί για σπουδές στη μηχανολογία. Στις 14 Μαΐου 1944, Ημέρα της Μητέρας και ενόσω ο Βόνεγκατ βρισκόταν σε άδεια, η μητέρα του Ήντιθ αυτοκτόνησε.
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Ο Βόνεγκατ κατά την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας
Οι εμπειρίες του Βόνεγκατ ως στρατιώτη και αιχμαλώτου πολέμου είχαν σημαντική επίδραση στο μετέπειτα έργο του. Ως στρατιώτης της 106ης Μεραρχίας Πεζικού, αποκόπηκε από το Τάγμα του μαζί με άλλους πέντε ανιχνευτές και περιπλανήθηκε για μέρες πίσω από τις εχθρικές γραμμές, έως ότου συνελήφθη από στρατιώτες της Βέρμαχτ στις 14 Δεκεμβρίου 1944. Κρατήθηκε στη Δρέσδη όπου και βίωσε τον βομβαρδισμό της πόλης με εμπρηστικές βόμβες από την αεροπορία των συμμάχων στις 13 και 14 Φεβρουαρίου 1945, ο οποίος και κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Ο Βόνεγκατ ήταν ένας από τους λίγους Αμερικανούς αιχμαλώτους στην πόλη που επιβίωσαν από τον βομβαρδισμό, επειδή βρίσκονταν στο κελί τους, ένα υπόγειο ψυγείο κρεάτων ενός σφαγείου που είχε μετατραπεί σε φυλακή. Το κτίριο της διοίκησης της φυλακής είχε την ταχυδρομική διεύθυνση Schlachthof Fünf (Σφαγείο Νο. 5), που οι κρατούμενοι χρησιμοποιούσαν ως όνομα για ολόκληρο το συγκρότημα των φυλακών.
Ο Βόνεγκατ χαρακτήρισε την επίθεση ως «ύστατη καταστροφή», «σφαγή ασύλληπτη». Οι Γερμανοί τον έβαλαν να εργαστεί στην περισυλλογή των πτωμάτων. «Αλλά τα πτώματα ήταν πάρα πολλά για να ταφούν. Έτσι οι Ναζί έστειλαν στρατιώτες με φλογοβόλα. Οι σοροί όλων αυτών των αμάχων κάηκαν μέχρι να γίνουν στάχτη». Οι εμπειρίες του αυτές αποτέλεσαν τον βασικό πυρήνα του πιο γνωστού έργου του Σφαγείο Νούμερο 5, και εμφανίζονται ως θέμα σε τουλάχιστον άλλα έξι βιβλία.
Απελευθερώθηκε από τον Κόκκινο Στρατό το Μάιο του 1945. Όταν επέστρεψε στην Αμερική, παρασημοφορήθηκε με την Πορφυρή ΚΑΡΔΙΆ για έναν τραυματισμό που ο ίδιος περιέγραφε ως αμελητέο, γράφοντας αργότερα στο μυθιστόρημα Χρονοσεισμός ότι το παράσημο του δόθηκε λόγω ενός κρυοπαγήματος που έπαθε.
Μεταπολεμική καριέρα
Μετά τον πόλεμο, ο Βόνεγκατ σπούδασε ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και εργάστηκε στο αστυνομικό ρεπορτάζ στο τοπικό πρακτορείο ειδήσεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, το πανεπιστήμιο απέρριψε την πρώτη διατριβή του πάνω στην αναγκαιότητα καταγραφής των ομοιοτήτων μεταξύ των Κυβιστών ζωγράφων και των αρχηγών των εξεγέρσεων των Ιθαγενών Αμερικανών στα τέλη του 19ου αιώνα ως «μη επαγγελματική». Έφυγε από το Σικάγο για το Σενέκταντι της Νέας Υόρκης, όπου εργάστηκε στις δημόσιες σχέσεις της General Electric. Το Πανεπιστήμιο του Σικάγο αποδέχτηκε αργότερα το μυθιστόρημά του Η Φωλιά της Γάτας ως διατριβή, λόγω του ανθρωπολογικού περιεχομένου του, και του απένειμε Μάστερ το 1971.
Το 1956 Μετακόμισε στο Κέιπ Κοντ της Μασαχουσέτης, όπου για λίγα χρόνια εργάστηκε ως διευθυντής μιας από τις πρώτες αντιπροσωπείες αυτοκινήτων της SAAB που άνοιξε στις ΗΠΑ. Ο Βόνεγκατ ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει το γράψιμο, όταν του προσφέρθηκε μια θέση διδάσκοντος στο Εργαστήρι Συγγραφέων του Πανεπιστημίου της Αϊόβας. Ενόσω ήταν εκεί, η Φωλιά της Γάτας έγινε μπεστ-σέλερ, και ξεκίνησε να γράφει το Σφαγείο Νούμερο 5, που σήμερα θεωρείται ένα από τα κορυφαία αμερικανικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα· συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των εκατό καλύτερων μυθιστορημάτων του περιοδικού Time και της Modern Library
Ο Κουρτ Βόνεγκατ ήταν μικρός αδελφός του Μπέρναρντ Βόνεγκατ, φυσικού της ατμόσφαιρας που ανακάλυψε ότι ο ιωδιούχος άργυρος μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη «σπορά των νεφών» με σκοπό τη δημιουργία τεχνητής βροχής.
Αφότου γύρισε από τον Πόλεμο παντρεύτηκε την παιδική του αγάπη Τζέιν Κοξ, από την οποία χώρισε το 1970. Το διαζύγιο εκδόθηκε το 1979, όμως ήδη από το 1970 ο Βόνεγκατ ζούσε με τη μέλλουσα δεύτερη σύζυγό του, τη φωτογράφο Τζιλ Κρέμεντζ, την οποία παντρεύτηκε όταν τελείωσε και τυπικά ο πρώτος του γάμος.
Μεγάλωσε επτά παιδιά: τρία από την πρώτη σύζυγό του, τρία ακόμη των οποίων μητέρα ήταν η αδελφή του Άλις και υιοθετήθηκαν από τον Βόνεγκατ μετά το θάνατό της από καρκίνο, και ένα έβδομο, τη Λίλι, που υιοθέτησε με την Κρέμεντζ. Δυο από τα παιδιά του εξέδωσαν δικά τους βιβλία. Το ένα ήταν το Εξπρές του Παραδείσου, του γιου του Μαρκ, στο οποίο περιέγραφε την ψυχωσική του κρίση στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και την ανάρρωσή του. Ο Μαρκ πήρε το όνομά του από τον Μαρκ Τουαίην, τον οποίο ο πατέρας του θεωρούσε Αμερικανό Άγιο.[ Η κόρη του Ήντιθ είναι καλλιτέχνης και πήρε το όνομά της από τη μητέρα του Βόνεγκατ. Κυκλοφόρησε το βιβλίο Οικιακές θεές και ήταν σύζυγος του τηλεπαρουσιαστή Τζεράλντο Ριβέρα. Η Νάννυ παντρεύτηκε το ρεαλιστή ζωγράφο Σκοτ Πράιορ και εμφανίζεται σε πολλούς πίνακές του, ενώ η Λίλι, που υιοθετήθηκε το 1982 ενώ ήταν βρέφος, σήμερα είναι ηθοποιός και τραγουδίστρια. Τα άλλα τρία υιοθετημένα παιδιά του Βόνεγκατ, Τζέιμς, Στίβεν και Κερτ είναι ανίψια του, και υιοθετήθηκαν το 1958, όταν ο πατέρας τους σκοτώθηκε σε σιδηροδρομικό ατύχημα και η μητέρα τους πέθανε από καρκίνο δυο μέρες αργότερα.
Στις 31 Ιανουαρίου 2001 μια πυρκαγιά κατέστρεψε τον πάνω όροφο του σπιτιού του. Ο Βόνεγκατ εισέπνευσε αναθυμιάσεις και νοσηλεύτηκε σε κρίσιμη κατάσταση για τέσσερις μέρες.
Ο Βόνεγκατ κάπνιζε άφιλτρα Pall Mall, και περιέγραφε αυτή τη συνήθεια σαν «έναν τρόπο να αυτοκτονεί κανείς με στυλ» Στις 11 Νοεμβρίου του 1999, στα 77α γενέθλιά του, ο αστεροειδής 25399 Vonnegut ονομάστηκε προς τιμήν του.
Ο Βόνεγκατ πέθανε στις 11 Απριλίου του 2007 στο Μανχάταν, μετά από μια πτώση στο σπίτι του, αρκετές βδομάδες νωρίτερα, που του προκάλεσε μη αναστρέψιμες εγκεφαλικές κακώσεις. Ήταν 84 ετών. Συμπτωματικά, στον πρόλογο του μυθιστορήματός του Πρόγευμα των Πρωταθλητών, ο Βόνεγκατ έγραφε ότι το άλλο εγώ του, ο χαρακτήρας Κίλγκορ Τράουτ, που εμφανίζεται σε πολλά βιβλία του, θα πέθαινε στην ηλικία των 84.
Έργο
Το κτίριο στον αριθμό 5 της οδού Μέσσερ στη Δρέσδη, το «Σφαγείο Νο 5»
Το πρώτο διήγημα του Βόνεγκατ, Report on the Barnhouse Effect, δημοσιεύτηκε στο τεύχος της 11ης Φεβρουαρίου 1950 του Collier’s. Το πρώτο του μυθιστόρημα ήταν η δυστοπία Ο Πιανίστας του 1952, που περιγράφει έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι εργάτες έχουν σχεδόν ολοκληρωτικά αντικατασταθεί από μηχανές. Συνέχισε να γράφει διηγήματα και το 1959 εκδόθηκε το δεύτερο μυθιστόρημά του Οι Σειρήνες του Τιτάνα, που σχολιάζει το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης και την υποταγή στη μοίρα. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 άλλαξε τη φόρμα της γραφής του, μετακινούμενος από την ορθόδοξη δομή της Φωλιάς της Γάτας στο ημι-αυτοβιογραφικό Σφαγείο Νούμερο Πέντε όπου τα γεγονότα παύουν να παρουσιάζονται με χρονική συνέχεια και το ταξίδι στο χρόνο χρησιμοποιείται σαν στοιχείο της πλοκής.
Οι αλλαγές αυτές επεκτάθηκαν στο Πρόγευμα των Πρωταθλητών του 1973, που περιείχε πολλές εικονογραφήσεις, μακρές ανακολουθίες και μια εμφάνιση του ίδιου του συγγραφέα, ως «από μηχανής θεού«:
«Είναι πολύ κακό τούτο το βιβλίο που γράφεις», είπα στον εαυτό μου.
«Το ξέρω», είπα.
«Φοβάσαι πως θα αυτοκτονήσεις, όπως έκανε η μητέρα σου», είπα.
«Το ξέρω», είπα.
Ο Βόνεγκατ όντως αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει με αλκοόλ και χάπια το 1984, και αργότερα έγραψε σχετικά σε πολλά δοκίμια.
Το Πρόγευμα των Πρωταθλητών έγινε ένα από τα εμπορικότερα βιβλία του. Εκτός από τον ίδιο το συγγραφέα, εμφανίζονται στο κείμενο και πολλοί άλλοι χαρακτήρες που χρησιμοποιεί και σε άλλα μυθιστορήματα. Ένας από αυτούς, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Κίλγκορ Τράουτ, παίζει βασικό ρόλο και αλληλεπιδρά με το χαρακτήρα του συγγραφέα. Η φωνή του Κίλγκορ Τράουτ (το όνομα του οποίου βασίζεται σε αυτό του πραγματικού συγγραφέα ε.φ. Θίοντορ Στέρτζεον), εμφανίζεται σε πολλά βιβλία και ουσιαστικά είναι αυτή του ίδιου του Βόνεγκατ, χαρακτηριζόμενη από καλπάζουσα φαντασία και ένα βαθύ κυνισμό που αντισταθμίζεται από τον ανθρωπισμό του. Στον πρόλογο του Πρόγευμα των Πρωταθλητών, ο Βόνεγκατ γράφει πως όταν ήταν παιδί είδε ανθρώπους που έπασχαν από κινητική αταξία και του έκανε εντύπωση το πώς περπατούσαν σαν χαλασμένες μηχανές· αυτό συνεπαγόταν ότι οι άνθρωποι που είχαν έλεγχο των κινήσεών τους ήταν μηχανές που λειτουργούσαν σωστά, κι έτσι οι άνθρωποι γίνονταν αδύναμοι σκλάβοι του ντετερμινισμού. Ο Βόνεγκατ εξερεύνησε αυτό το θέμα στο Σφαγείο Νούμερο Πέντε, στο οποίο ο κύριος χαρακτήρας, Μπίλι Πίλγκριμ, έχει «ξεκολλήσει από το χρόνο» και έχει τόσο λίγο έλεγχο στη ζωή του ώστε δεν γνωρίζει ποιο τμήμα της θα ζήσει το επόμενο λεπτό. Η φράση που εμφανίζεται συχνά στο βιβλίο, «Έτσι πάει ο κόσμος» (So it goes), και χρησιμοποιείται ειρωνικά για το θάνατο, έγινε σύνθημα για τους διαδηλωτές εναντίον του Πολέμου του Βιετνάμ εκείνης της εποχής.
Αν και πολλά από τα μυθιστορήματά του συμπεριλαμβάνουν θέματα που εμφανίζονται στην επιστημονική φαντασία, διαβάστηκαν και εκτιμήθηκαν πλατιά και εκτός του συγκεκριμένου είδους, εν μέρει λόγω της κριτικής που ασκούν στην κάθε είδους εξουσία. Για παράδειγμα, στο διήγημα Harrison Bergeron περιγράφεται παραστατικά πως μια ιδεολογία όπως ο εγκαλιταριανισμός, όταν συνδυαστεί με υπερβολική εξουσία, γεννά τρομακτική καταπίεση.
Αφότου εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Χρονοσεισμός το 1997, ο Βόνεγκατ ανακοίνωσε την απόσυρσή του από τη συγγραφή μυθοπλασίας. Συνέχισε να γράφει για το περιοδικό In These Times μέχρι το θάνατό του το 2007, πάνω σε θέματα που κάλυπταν από τη σύγχρονη πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ έως μια συνηθισμένη βόλτα ως το ταχυδρομείο. Το 2005 πολλά από τα δοκίμιά του συγκεντρώθηκαν σε ένα βιβλίο με τίτλο Άνθρωπος Χωρίς Πατρίδα, που επέμεινε να είναι η τελευταία του συνεισφορά στα γράμματα.
Σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Rolling Stone το 2006, ο Βόνεγκατ δήλωσε, σχετικά με το μυθιστόρημα If God Were Alive Today:
«Το παράτησα… Δεν θα πραγματοποιηθεί. Ο Στρατός με κράτησε παραπάνω γιατί μπορούσα να δακτυλογραφήσω, κι έτσι δακτυλογραφούσα τα απολυτήρια των άλλων και τα λοιπά. Κι αυτό που ένιωθα ήταν Παρακαλώ, έχω κάνει όλα όσα έπρεπε να κάνω. Μπορώ να πάω σπίτι μου τώρα; Αυτό νιώθω αυτή τη στιγμή. Έγραψα βιβλία. Ένα σωρό. Παρακαλώ, έχω κάνει όλα όσα έπρεπε να κάνω. Μπορώ να πάω σπίτι μου τώρα;»
Στο τεύχος Απριλίου 2008 του Playboy υπήρχε σε πρώτη δημοσίευση ένα απόσπασμα από το βιβλίο Armageddon in Retrospect, την πρώτη μεταθανάτια συλλογή έργων του Βόνεγκατ. Το βιβλίο εκδόθηκε τον ίδιο μήνα. Περιελάμβανε ανέκδοτα διηγήματα, που κεντρικό τους θέμα είναι ο πόλεμος και η ειρήνη, καθώς και ένα γράμμα που έγραψε στην οικογένειά του ενώ ήταν αιχμάλωτος πολέμου κατά το Β’ Π.Π. Το βιβλίο περιέχει επίσης σκίτσα που έκανε ο συγγραφέας κι ένα λόγο που έγραψε λίγο πριν το θάνατό του. Το βιβλίο προλογίζει ο γιος του, Μαρκ Βόνεγκατ.
Ο Βόνεγκατ άρχισε να ασχολείται με το σχέδιο κάνοντας εικονογραφήσεις για το Σφαγείο Νούμερο Πέντε και συνέχισε με το Πρόγευμα των Πρωταθλητών. Αργότερα ασχολήθηκε περισσότερο, ειδικά με τη μεταξοτυπία, μαζί με τον καλλιτέχνη Τζο Πέτρο ΙΙΙ. Το 2004 ο Βόνεγκατ συμμετείχε στο πρότζεκτ Τα μεγαλύτερα εξώφυλλα άλμπουμ που δεν υπήρξαν ποτέ, δημιουργώντας ένα εξώφυλλο για το γκρουπ Prish με τίτλο Hook, Line and Sinker, το οποίο συμπεριελήφθηκε σε μια περιοδεύουσα έκθεση που διοργάνωσε το περιοδικό Rolling Stone.
Πολιτική
Ο Βόνεγκατ ήταν βαθιά επηρεασμένος από τους πρώιμους σοσιαλιστές ηγέτες του εργατικού κινήματος, ειδικά τους πατριώτες του από την Ιντιάνα Πάουερς Χάπγκουντ και Γιουτζίν Ντεμπς, και χρησιμοποιεί ρήσεις τους συχνά στα βιβλία του. Ήταν ισόβιο μέλος της Αμερικανικής Ένωσης για τα Πολιτικά Δικαιώματα και εμφανίστηκε σε μια έντυπη διαφήμισή της.
Ο Βόνεγκατ ανέλυε συχνά ηθικά και πολιτικά ζητήματα στα βιβλία του, αλλά σπάνια ασχολήθηκε με συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα έως ότου εγκατέλειψε τη γραφή λογοτεχνίας. Ο τίτλος της συλλογής του God Bless You, Dr. Kevorkian αναφερόταν στον υποστηρικτή της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας γιατρό Τζακ Κεβορκιάν. Η νουβέλα Jailbird, του 1979, έχει ως πρωταγωνιστή έναν κατώτερο γραφειοκράτη της διοίκησης του Ρίτσαρντ Νίξον, και περιγράφει τη ζωή του μετά το Σκάνδαλο Γουοτεργκέιτ.
Από τη στήλη του στο πολιτικό περιοδικό In These Times, έκανε σφοδρή επίθεση στον πρόεδρο Μπους και τον πόλεμο στο Ιράκ. «Λέγοντας ότι οι ηγέτες μας είναι εξουσιομανείς πίθηκοι, κινδυνεύω μήπως να καταστρέψω το ηθικό των στρατιωτών μας που πολεμούν και πεθαίνουν στη Μέση Ανατολή;» έγραφε. «Το ηθικό τους, όπως και πολλά πτώματά τους, έχει γίνει ήδη κομμάτια. Τους μεταχειρίζονται, όπως δεν μεταχειρίστηκαν ποτέ εμένα, σαν παιχνίδια που ένα πλουσιόπαιδο πήρε δώρο για τα Χριστούγεννα». Κατά το In These Times είπε επίσης πως «η μόνη διαφορά ανάμεσα στον Χίτλερ και τον Μπους είναι ότι ο Χίτλερ ήταν εκλεγμένος».
Το 2005 ο Ντέιβιντ Νέισον πήρε συνέντευξη απ’ τον Βόνεγκατ για την εφημερίδα The Australian. Όταν τον ρώτησε τη γνώμη του για τους σύγχρονους τρομοκράτες, ο Βόνεγκατ απάντησε: «Τους θεωρώ πολύ γενναίους ανθρώπους» και πρόσθεσε πως «[οι βομβιστές αυτοκτονίας] πεθαίνουν για τον ίδιο τον αυτοσεβασμό τους. Είναι τρομερό πράγμα να στερείς τον αυτοσεβασμό κάποιου. Είναι σαν ο πολιτισμός σου να είναι ένα τίποτα, η Φυλή σου να είναι ένα τίποτα, εσύ ο ίδιος ένα τίποτα… Είναι γλυκό και ευγενικό, φαντάζομαι», αναφερόμενος στις Ωδές του Οράτιου, «να πεθαίνεις για κάτι στο οποίο πιστεύεις». Ο δημοσιογράφος προσβλήθηκε από το σχόλιο και τον χαρακτήρισε σαν ένα γέρο «που δεν θέλει πια να ζήσει… και επειδή δεν βρίσκει τίποτα αξιόλογο να τον κρατήσει στη ζωή, βρίσκει την υπεράσπιση των τρομοκρατών κάπως διασκεδαστική». Στο άρθρο απάντησε ο γιος του Βόνεγκατ, Μαρκ, γράφοντας ένα σημείωμα στην Boston Globe, στο οποίο εξηγούσε τους λόγους για το προκλητικό σχόλιο και δήλωνε πως «Αν αυτοί οι σχολιαστές μπορούν να παρεξηγήσουν τόσο άσχημα και να υποτιμήσουν έναν εντελώς ανυπεράσπιστο 83χρονο που είναι πλατιά γνωστό ότι λέει αυτό που σκέφτεται, ίσως θα πρέπει να ανησυχούν για το πόσο καλά κατανοούν έναν αντίπαλο που δεν ξέρουν πως να κατονομάσουν».
Σε μια συνέντευξη του 2006 στο περιοδικό Rolling Stone, δήλωνε: «Ειλικρινά, εύχομαι να ήταν Πρόεδρος ο Νίξον. Ο Μπους είναι τόσο άσχετος».
Θρησκεία και ανθρωπισμός
Ο Βόνεγκατ καταγόταν από οικογένεια Γερμανών ελεύθερων στοχαστών, που αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό τις συμβατικές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Ο προπάππους του, Κλέμενς Βόνεγκατ, είχε γράψει ένα βιβλίο ελεύθερου στοχασμού με τίτλο Οδηγίες περί τα Ηθικά, καθώς και ένα λόγο που θα εκφωνούνταν στην κηδεία του στον οποίο αρνούνταν την ύπαρξη του θεού, της μετά θάνατον ζωής και τα χριστιανικά δόγματα περί αμαρτίας και σωτηρίας. Στο βιβλίο του Palm Sunday, ο Βόνεγκατ αναπαράγει το λόγο του προπάππου του, και αναγνωρίζει αυτές τις απόψεις σαν την «προπατορική του θρησκεία», που με μυστήριο τρόπο πέρασε ως αυτόν.
Ο Βόνεγκατ περιέγραψε τον εαυτό του ενίοτε ως σκεπτικιστή, ελεύθερο στοχαστή, ανθρωπιστή Ουνιταριανιστή, αγνωστικιστή, και άθεο. Δεν πίστευε στο υπερφυσικό, θεωρούσε ότι τα θρησκευτικά δόγματα είναι απλά «τόσο αυθαίρετα, καθαρά επινοημένα συνονθυλεύματα», και πίστευε ότι το κίνητρο των ανθρώπων για τον ασπασμό κάποιας θρησκευτικής πίστης ήταν η μοναξιά.
Οι απόψεις του Βόνεγκατ για τη θρησκεία ήταν αντισυμβατικές και μπερδεμένες. Αν και απέρριπτε τη θεία φύση του Ιησού, εντούτοις τον θαύμαζε πολύ, και πίστευε ότι οι Μακαρισμοί τροφοδότησαν τον δικό του ανθρωπισμό. Αν και συχνά δήλωνε αγνωστικιστής ή άθεος, μιλούσε συχνά για το Θεό, και κάποτε είπε ότι η ταφόπλακά του θα έπρεπε να γράφει: «Η μόνη απόδειξη που του χρειαζόταν για την ύπαρξη του Θεού ήταν η μουσική».
Θεωρούσε ότι ο ανθρωπισμός είναι μια σύγχρονη μορφή ελεύθερου στοχασμού και τον προωθούσε σε διάφορα γραπτά, λόγους και συνεντεύξεις του. Οι δεσμοί του με τον οργανωμένο ανθρωπισμό περιελάμβαναν τη συμμετοχή του στη Διεθνή Ακαδημία Ανθρωπισμού του Συμβουλίου Κοσμικού Ανθρωπισμού. Το 1992, η Αμερικανική Ανθρωπιστική Ένωση τον ονόμασε Ανθρωπιστή της Χρονιάς. Ο Βόνεγκατ έγινε επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης, διαδεχόμενος στη θέση αυτή τον συνάδελφό του, συγγραφέα Ισαάκ Ασίμωφ όταν αυτός πέθανε, και παραμένοντας στη θέση μέχρι το δικό του θάνατο το 2007. Σε μια επιστολή προς τα μέλη της Ένωσης έγραψε: «Είμαι ανθρωπιστής, πράγμα το οποίο σημαίνει, εν μέρει, ότι έχω προσπαθήσει να συμπεριφέρομαι σωστά χωρίς προσδοκίες για επιβραβεύσεις ή τιμωρίες μετά το θάνατό μου.
Ο Βόνεγκατ υπήρξε κάποτε μέλος μιας Ουνιταριανικής συνάθροισης. Στο βιβλίο του Palm Sunday περιλαμβάνεται ένα κήρυγμα που εκφώνησε στην Ουνιταριανική εκκλησία των Κέμπριτζ στη Μασαχουσσέττη σχετικά με τον Ουίλιαμ Έλλερι Τσάνινγκ, βασικό θεμελιωτή του Ουνιταριανισμού στις ΗΠΑ. Το 1986 μίλησε σε μια συγκέντρωση Ουνιταριανιστών στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης, και ο λόγος αυτός περιλαμβάνεται στο βιβλίο Fates Worse Than Death. Στο ίδιο βιβλίο περιλαμβάνεται και μια «λειτουργία», γραμμένη από τον ίδιο ως αντίδραση σε μια «σαδομαζοχιστική» Καθολική λειτουργία του 1570. Η λειτουργία μεταφράστηκε στα λατινικά και μελοποιήθηκε από γνωστούς του. Ο Βόνεγκατ αναγνώριζε τον Ουνιταριανισμό ως τη θρησκεία στην οποία η οικογένειά του στράφηκε όταν ο ελεύθερος στοχασμός και άλλες γερμανικές «μόδες» έγιναν αντιδημοφιλείς στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια των Παγκόσμιων Πολέμων.
Γραφή
Στο βιβλίο του Bagombo Snuff Box: Uncollected Short Fiction, ο Βόνεγκατ απαριθμεί οκτώ κανόνες για τη γραφή ενός διηγήματος:
- Χρησιμοποιήστε το χρόνο ενός παντελώς άγνωστου έτσι ώστε να μη νιώσει ότι πήγε χαμένος.
- Δώστε στον αναγνώστη τουλάχιστον έναν χαρακτήρα που να μπορεί να υποστηρίξει.
- Κάθε χαρακτήρας θα πρέπει να θέλει κάτι, έστω ένα ποτήρι νερό.
- Κάθε πρόταση πρέπει να κάνει ένα από τα δυο-να αναπτύσσει το χαρακτήρα ή να προωθεί την πλοκή.
- Ξεκινήστε όσο πιο κοντά στο τέλος γίνεται.
- Φερθείτε σαδιστικά. Όσο γλυκείς και αθώοι και νάναι οι πρωταγωνιστές σας, κάντε να τους συμβούν φρικτά πράγματα, για να δει ο αναγνώστης από τι είναι φτιαγμένοι.
- Γράψτε για να ευχαριστήσετε μόνο ένα άτομο. Αν ανοίξετε το παράθυρο και κάνετε έρωτα με τον κόσμο, τρόπος του λέγειν, το διήγημά σας θα πάθει πνευμονία.
- Δώστε στους αναγνώστες όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες, όσο πιο νωρίς γίνεται. Στα κομμάτια η σασπένς.
Ο Βόνεγκατ επισημαίνει ότι ο Φλάνερι Ο’Κόνορ παραβίασε όλους αυτούς τους κανόνες εκτός από τον πρώτο, σχολιάζοντας ότι οι μεγάλοι συγγραφείς έχουν μια τάση να το κάνουν αυτό.
Τα τελευταία λόγια που έγραψε ο Βόνεγκατ στο τελευταίο βιβλίο του είναι τα εξής:
Όταν το τελευταίο ζωντανό ον
Θα έχει πεθάνει εξαιτίας μας
Τι ποιητικό που θα ‘ταν
Αν μπορούσε η Γη να πει
Με φωνή που θα ‘βγαινε
Μπορεί
Από τα βάθη
Του Γκραν Κάνυον,
«Τετέλεσται.
Δεν τους άρεσε το μέρος των ανθρώπων».
Θα έχει πεθάνει εξαιτίας μας
Τι ποιητικό που θα ‘ταν
Αν μπορούσε η Γη να πει
Με φωνή που θα ‘βγαινε
Μπορεί
Από τα βάθη
Του Γκραν Κάνυον,
«Τετέλεσται.
Δεν τους άρεσε το μέρος των ανθρώπων».
Βιβλιογραφία
Μυθιστορήματα
- Player Piano(Ο Πιανίστας, 1952)
- The Sirens of Titan(Οι Σειρήνες του Τιτάνα, 1959)
- Mother Night(Μητέρα Νύχτα, 1961) ― ελλην.μετάφρ.Σήφης Καμάρης («Γνώση»)
- Cat’s Cradle(Η Φωλιά της Γάτας, 1963) ― ελλην.μετάφρ.Σήφης Καμάρης («Γνώση»)
- God Bless You, Mr. Rosewater(1965)
- Slaughterhouse-Five(Σφαγείο Νούμερο Πέντε, 1969)
- Breakfast of Champions(Πρόγευμα των Πρωταθλητών 1973)
- Slapstick(Σλάπστικ, 1976)
- Jailbird(1979)
- Deadeye Dick(1982)
- Galápagos(Γκαλαπάγκος, 1985)
- Bluebeard(1987)
- Hocus Pocus(1990)
- Timequake(Χρονοσεισμός, 1997)
Συλλογές διηγημάτων και δοκιμίων
- Canary in a Cathouse(1961)
- Welcome to the Monkey House: A Collection of Short Works(1968)
- Wampeters, Foma and Granfalloons(1974)
- Palm Sunday(1981)
- Fates Worse than Death(1991)
- Bagombo Snuff Box: Uncollected Short Fiction(1999)
- God Bless You, Dr. Kevorkian(1999)
- A Man Without a Country (Άνθρωπος Χωρίς Πατρίδα, 2005)
- Armageddon in Retrospect(2008, μετά θάνατον)
ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org
No comments:
Post a Comment