Κώστας Κοτζιάς: ανήκει στη συγγραφική γενιά της Αντίστασης.

https://www.timesnews.gr

Γνωστότερος στο ευρύτερο κοινό ήταν ο Κώστας Κοτζιάς με τον Καπνισμένο Ουρανό, που έγινε και τηλεοπτική σειρά στην ΕΡΤ το 1985..

Ο πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας Κωστής Κοτζιάς (Αθήνα 1921 – Μόσχα 5 Νοεμβρίου 1979) γεννήθηκε στην Αθήνα, πρωτότοκος γιος του Παναγιώτη Κοτζιά από τη Δημητσάνα και της Ξένης το γένος Αλεξανδροπούλου από τη Χαλκίδα. Αδερφός του είναι ο επίσης συγγραφέας Αλέξανδρος Κοτζιάς. Η οικογένεια Κοτζιά ήταν εύπορη, καταστράφηκε όμως οικονομικά κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς είχε προηγηθεί και ο θάνατος του πατέρα ήδη από το 1936.

Τέλειωσε το Γυμνάσιο στο Λεόντειο Λύκειο και γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, διέκοψε όμως τις σπουδές του στον τελευταίο χρόνο και μετά από μια περίοδο ενασχόλησης με οικοδομικές επιχειρήσεις από κοινού με τον αδερφό του, στράφηκε στη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εντάχτηκε στην ΕΠΟΝ και το ΕΑΜ. Το 1946 συνεργάστηκε με το περιοδικό του Δημήτρη Φωτιάδη Ελεύθερα Γράμματα. Την ίδια χρονιά δημοσίευσε το θεατρικό έργο Το Ξύπνημα, που παραστάθηκε από το θίασο των Ενωμένων Καλλιτεχνών του Αιμιλίου Βεάκη.

Στη συνέχεια (1947) συνεργάστηκε με την Ομάδα των Νέων Λογοτεχνών στην έκδοση του περιοδικού Θεμέλιο. Υπήρξε συνιδρυτής του Ρεαλιστικού θεάτρου (1949) μαζί με τον Γιώργο Γιαννίδη, στο οποίο λειτούργησε και ως σκηνοθέτης (στο Σχολείο γυναικών του Μολιέρου), ενώ άλλα θεατρικά έργα του ανέβασε ο θίασος του Τζαβαλά Καρούσου. Ανέλαβε τη στήλη της θεατρικής κριτικής στις εφημερίδες Δημοκρατική (1950) και Δημοκρατικός (1951). Συνεργάστηκε επίσης με τις εφημερίδες Ανεξάρτητος Τύπος, Αυγή, Ριζοσπάστης (μετά τη μεταπολίτευση ως ανταποκριτής στη Ρωσία) και με το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης.

Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου κατέφυγε στη Μόσχα, από όπου ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί μέχρι τη μεταπολίτευση η ελληνική ιθαγένεια. Μετά το 1974 η ζωή του μοιράστηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Ρωσία. Στη Ρωσία πέθανε το 1979 από διάτρηση στομάχου. Η πρώτη εμφάνιση του Κώστα Κοτζιά στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1957 με τη δημοσίευση του μυθιστορήματος Ο καπνισμένος ουρανός.

«Τούτη τη στιγμή το μυαλό του, παρ’ όλο το θυμό, δουλεύει με μια ψυχρή λογική. Αν συζητήσει με τους εργάτες είναι υποχρεωμένος να αποδεχτεί ορισμένους όρους κι αυτό ισοδυναμεί με ήττα σήμερα. Ενώ η βία ταχτοποιεί πολλές φορές τα ζητήματα γρήγορα, δίχως θόρυβο. Το μόνο που απομένει ύστερα, είναι να δοθεί μια εικόνα ειρηνικής ζωής στην επιχείρησή του». Ο «Καπνισμένος ουρανός» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Κώστα Κοτζιά. Το 1957 πήρε το πρώτο βραβείο πεζογραφίας του Δήμου Αθηναίων. Το κεντρικό επεισόδιο του μυθιστορήματος είναι εμπνευσμένο από το σπιτάκι του Υμηττού που έγινε ένας από τους θρύλους που σφραγίζουνε την Αντίσταση της Αθήνας ενάντια στη ναζιστική κατοχή και έμεινε στην ιστορία σαν «Κάστρο του Υμηττού». Ταυτόχρονα είναι ένα συνθετικό μυθιστόρημα όπου μέσα από τις ιστορίες των ηρώων απεικονίζονται οι βαθιές κοινωνικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά. Αυτές οι αλλαγές σε συνδυασμό με τη δράση των πρωτοπόρων εργατών, προετοίμασαν την ανάταση του ελληνικού λαού στον πόλεμο κατά του ιταλικού φασισμού και στην Αντίσταση την περίοδο της κατοχής. Μέσα από τους χαρακτήρες του βιβλίου ξετυλίγονται τα γεγονότα ολόκληρης αυτής της τόσο σημαντικής περιόδου. Ο συγγραφέας Κώστας Κοτζιάς ανήκει στη συγγραφική γενιά της Αντίστασης. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις: «Σύγχρονη Εποχή».

Συνολικά η πεζογραφική του παραγωγή αποτελείται από πέντε μυθιστορήματα, τα δύο (Επί εσχάτη προδοσία και Αίγιστος) με θέμα εμπνευσμένο από την υπόθεση Πλουμπίδη. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, τις διασκευές λογοτεχνικών έργων για το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, σουηδικά, τσέχικα, ρωσικά, ουγγρικά και βουλγάρικα.

1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κώστα Κοτζιά βλ. Ζήρας Αλεξ., «Κοτζιάς Κώστας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986 και Ζήρας Αλεξ., «Κώστας Κοτζιάς», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Δ΄, σ.224-267. Αθήνα, Σοκόλης, 1988.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Βαρίκας Βάσος, «Πολιτική δράση και ηθική. Κώστα Κοτζιά: Επι εσχάτη προδοσία», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.238-241. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 8/11/1964).
• Ζήρας Αλεξ., «Μνήμη Κώστα Κοτζιά», Φιλολογική Καθημερινή, 15/11/1979.
• Ζήρας Αλεξ., «Κοτζιάς Κώστας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986.
• Ζήρας Αλεξ., «Κώστας Κοτζιάς», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ‘67Δ΄, σ.224-267. Αθήνα, Σοκόλης, 1988.
• Μερακλής Μ.Γ., Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (1945-1970)ΙΙ · Πεζογραφία. Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, [1971].
• Παπαγεωργίου Κ.Γ., «Κώστας Κοτζιάς», Χρονικό ’80. Αθήνα, έκδοση του Καλλιτεχνικού και Πνευματικού Κέντρου Ώρα, 1980.
• Πορφύρης Κ., «Κ.Κοτζιά: Επί εσχάτη προδοσία», Επιθεώρηση ΤέχνηςΚ΄, ετ.ΙΑ΄, 1/1965, αρ.121, σ.75-76.
• Σαχίνης Απόστολος, Νέοι πεζογράφοι · Είκοσι χρόνια νεοελληνικής πεζογραφίας 1945-1965, σ.205-215. Αθήνα, Εστία, 1965.
• Σαχίνης Απόστολος, Μεσοπολεμικοί και μεταπολεμικοί πεζογράφοι, σ.195-196. Αθήνα, Εστία, 1979.
Αφιερώματα περιοδικών
• Ελληνική Δημιουργία96, ετ.9, 1η/2/1952.

Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι. Πεζογραφία

• Ο καπνισμένος ουρανός · Μυθιστόρημα. Αθήνα, 1956 (και έκδοση τρίτη, αναθεωρημένη, με τίτλο Καπνισμένος ουρανός (Ιστορία ενός κάστορου της Αντίστασης) · Μυθιστόρημα. Αθήνα, Σαμουράι, 1977).
• Η γαλαρία νο7· Μυθιστόρημα· Κριτικός πρόλογος Τάσου Βουρνά. Αθήνα, Κυψέλη, 1960.
• Επί εσχάτη προδοσία. Αθήνα, Θεμέλιο, 1964.
• Ο παράνομος · Μυθιστόρημα. Αθήνα, 1974.
• Ο Αλύγιστος· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1978.

ΙΙ. Θέατρο
• Το Ξύπνημα. Αθήνα, 1946.
• Ο Γερο-Ζαγορής· Δράμα σε τρεις πράξεις και έξι εικόνες. Αθήνα, Λογοτεχνική Γωνιά, 1949.
• Ανάποδα ένας κόσμος. Αθήνα, 1952.
• Το πνεύμα της Παναγιώτας. Αθήνα, 1954.

ΙΙΙ. Μετάφραση
• Γιόργκε Αμάντο, Οι δρόμοι της πείνας· Μυθιστόρημα · Μεταφραστής Κώστας Κοτζιάς. Αθήνα, Ο Κόσμος, 1953.

ΠΗΓΗ: http://www.ekebi.gr/