Saturday, November 19, 2016

Λέων Τολστόι: «Χωρίς ελληνομάθεια δεν υπάρχει παιδεία…» [κι ένα σπάνιο βίντεο]

Ο Λέων Τολστόι [9 Σεπτεμβρίου 1828 – 20 Νοεμβρίου 1910 ή με το τότε ισχύον ημερολόγιο στη Ρωσία 28 Αυγούστου 1828 – 7 Νοεμβρίου 1910) θεωρείτι ότι είναι ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες όλων των εποχών, γνωστός στο ευρύ κοινό πρωτίστως για τα έργα του «Πόλεμος και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα», που συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα μυθιστορήματα όλων των εποχών. Η ζωή του Τολστόι χαρακτηρίστηκε από μεγάλες αντιθέσες, καθώς τα πρώτα άσωτα χρόνια της αριστοκρατίας τα διαδέχτηκε η ριζοσπαστική μεταστροφή του προς την άρνηση του πλούτου, τη φιλανθρωπία και προς έναν ιδιόμορφο ειρηνιστικό και χριστιανικό αναρχισμό, που έτυχε θαυμασμού από προσωπικότητες όπως ο Γκάντι και επισφραγίστηκε με τον αφορισμό της Ρωσικής Εκκλησίας.

ilya_efimovich_repin_1844-1930_-_portrait_of_leo_tolstoy_1887
Προσπάθησε να βρει το αληθινό νόημα του Χριστιανισμού, πιστεύοντας πως σκοπός της ζωής δεν είναι να εξυπηρετεί την κατώτερη ζωική φύση, αλλά τη φωτεινή δύναμη, που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να αναγνωρίζει το αγαθό. Εκτός όμως από αυτές τις αντιλήψεις, ο Τολστόι κατάφερε ν’ απεικονίσει με απαράμιλλο τρόπο τη ρωσική κοινωνία της εποχής του και με την αναπαραστατική δύναμη της τέχνης του να δώσει εκπληκτικούς πίνακες από τη ζωή της τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα. Αν και καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αφοσιώθηκε με μεγάλη αγάπη στους μουζίκους, βοηθώντας τους και μελετώντας τη ζωή τους. Γεμάτος θρησκευτική έξαρση και δεμένος με τα προβλήματα της εποχής του, προσπάθησε να βρει γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι και προσπάθησε να απελευθερώσει τον άνθρωπο και να αποκαταστήσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ως καλλιτέχνης ο Τολστόι διακρίνεται για τη βαθιά γνώση των κρυφών πτυχών της ψυχής και την άμεση καθαρότητα του αισθήματος. Το έργο του είχε τεράστια σημασία και άσκησε γόνιμη επίδραση στη ρωσική και στην παγκόσμια λογοτεχνία.
%cf%84%ce%bf%ce%bb%cf%83
Η στροφή στην κοσμοθεωρία του άρχισε να συντελείται με την απογοήτευση που γεύτηκε πολεμώντας με τον ρώσικο στρατό σε διάφορα μέτωπα μέχρι το 1856, όταν και έγραφε τα πρώτα του έργα, αυτοβιογραφικά σε μεγάλο βαθμό. Ο πόλεμος γυμνός, χωρίς πατριωτικά πλουμίδια, σκιαγραφήθηκε στα «Διηγήματα της Σεβαστούπολης» (1855). Λίγο μετά ο Τολστόι αφοσιώθηκε στα κτήματα του, γράφοντας παράλληλα τους «Κοζάκους» (1863) και τον «Πολικούσκα» (1863), έκφραση της γοητείας που του ασκούσε ο χωριάτικος τρόπος ζωής και συνάμα της αποστροφής του για την αριστοκρατική τάξη πραγμάτων, της οποίας ο καθωσπρεπισμός στηλιτεύτηκε στην «Άννα Καρένινα» (1875-77). Στον «Πόλεμο και Ειρήνη» (1865-69), έργο που βασίστηκε σε ιστορικές μαρτυρίες και ντοκουμέντα όπως τα επεξεργάστηκε η πολιτική σκέψη του Τολστόι, επιχειρήθηκε η ανατροπή της ιστορικής μυθοπλασίας, η αποκαθήλωση των ηγετικών μορφών και η ανάδειξη του ρόλου των απλών στρατιωτών.
Ο Λέων Τολστόι στο όργωμα, πίνακας του I. Repin, 1887.
Ο Λέων Τολστόι στο όργωμα, πίνακας του I. Repin, 1887.
Στα τελευταία έργα του, όπως είναι «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς»» (1886), «Η σονάτα του Κρόιτσερ» (1887-9), «Ο Διάβολος» (1889-90) και η «Ανάσταση» (1899), ο Τολστόι ανέλυσε πτυχές της γνήσιας χριστιανικής αρετής σε αντιδιαστολή με τον τυπικισμό, μια αρετή που εφάρμοσε ζώντας ασκητικά, παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις της γυναίκας του και την αποστασιοποίηση του από το οργανωμένο κράτος και την επίσημη Εκκλησία. Πλήθη όμως ολόκληρα τον θεωρούσαν πρότυπο και προσπαθούσαν να τον γνωρίσουν από κοντά, στη δύση πλέον της ζωής του.

Αποφθέγματα, φωτογραφίες, αλλά και ένα σπάνιο βίντεο με τον Λέων Τολστόι

«Μόνον όσοι αγαπούν πολύ θα υποστούν και τη μεγάλη θλίψη. Ωστόσο, η ίδια η αναγκαιότητα της αγάπης είναι αυτή που αντισταθμίζει τη θλίψη και τελικά τους θεραπεύει»
_4
«Οι Αναρχικοί έχουν δίκιο σε όλα. Kαι στην άρνηση της υπάρχουσας τάξης και στον ισχυρισμό ότι, χωρίς Αρχή, δεν θα μπορούσε να υπάρχει χειρότερη βία από αυτή της Αρχής κάτω από τις τωρινές συνθήκες. Κάνουν λάθος μόνο στο να νομίζουν ότι η Αναρχία μπορεί να ιδρυθεί μέσω επαναστάσεως. Αλλά μπορεί να ιδρυθεί μόνο με το να υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν επιζητούν την προστασία της κυβέρνησης… Μπορεί να υπάρξει μόνο μία μόνιμη επανάσταση – μιa ηθική: Η αναγέννηση του εσωτερικού ανθρώπου.»
_12
«Αν θες να βρεις παράδειγμα προς μίμηση, θα πρέπει να ψάξεις μεταξύ των απλών, ταπεινών ανθρώπων. Πραγματικό μεγαλείο έχουν μόνο όποιοι δεν αυτοδιαφημίζονται και δεν θεωρούν τον εαυτό τους σπουδαίο.»
_15
Έμαθα ότι όλοι οι άνθρωποι δεν ζουν επειδή φροντίζουν τους εαυτούς τους, αλλά από αγάπη.
Η μητέρα δεν είχε τη γνώση των αναγκών των παιδιών της στη ζωή. Ούτε ο πλούσιος γνώριζε τι ανάγκες είχε ο ίδιος. Και κανένας άνθρωπος δεν γνωρίζει ποτέ του, σαν έρθει το βράδυ, αν θα χρειαστεί ή δεν θα χρειαστεί μπότες για περπάτημα ή παντόφλες για τον τάφο.
Όταν ήμουν άνθρωπος κρατήθηκα στη ζωή, όχι επειδή φρόντισα τον εαυτό μου, αλλά επειδή εμφανίστηκε η αγάπη με τη μορφή ενός περαστικού και επειδή αυτός και η γυναίκα του με λυπήθηκαν και μ’ αγάπησαν. Τα ορφανά κρατήθηκαν στη ζωή όχι λόγω της φροντίδας της μητέρας τους, αλλά επειδή υπήρχε αγάπη στην καρδιά μιας γυναίκας, μιας ξένης προς αυτά, η οποία τα λυπήθηκε και τ’ αγάπησε. Και όλοι οι άνθρωποι δεν κρατιούνται στη ζωή λόγω της μέριμνας που δείχνουν για τον εαυτό τους, αλλά επειδή υπάρχει αγάπη στον άνθρωπο.
Παλιότερα γνώριζα ότι ο Θεός έδωσε ζωή στους ανθρώπους και επιθυμεί να μπορούν να ζουν. Τώρα κατάλαβα περισσότερα απ’ αυτό.
Καταλαβαίνω ότι ο Θεός δεν επιθυμεί να ζουν χώρια οι άνθρωποι και γι’ αυτό δεν τους αποκαλύπτει τι ανάγκες έχει ο καθένας ξεχωριστά. Αλλά επιθυμεί να ζουν ενωμένοι και γι’ αυτό αποκαλύπτει στον καθένα τους τι είναι απαραίτητο για όλους.
Έχω καταλάβει τώρα ότι, παρόλο που οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ζουν επειδή φροντίζουν τους εαυτούς τους, στην πραγματικότητα η αγάπη είναι εκείνη που τους κάνει να ζουν. Εκείνος ο οποίος έχει την αγάπη βρίσκεται εντός του Θεού και ο Θεός εντός αυτού, επειδή ο Θεός είναι αγάπη».
ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΙ, Από τι ζουν οι άνθρωποι (μτφρ.Γρηγόρης Κονδύλης), εκδόσεις Μαϊστρος


Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2016)Άννα Καρένινα, Κάπα Εκδοτική
(2016)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2016)Αφέντης και υπηρέτης, Ροές
(2016)Για τον Σαίξπηρ και το δράμα, Ποικίλη Στοά
(2015)Η ανάσταση, Κέδρος
(2015)Η σονάτα του Κρόυτσερ, Ροές
(2015)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2014)Γιατί;, Γαβριηλίδης
(2014)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Ροές
(2014)Ο πατήρ Σέργιος, Ροές
(2014)Περί τρέλας, Ροές
(2014)Το ζωντανό πτώμα ή η εξιλέωση, Δωδώνη
(2013)Ανάσταση, Μαλλιάρης Παιδεία
(2012)Αφέντης και δούλος, Εντύποις
(2012)Ο σατανάς, Ροές
(2012)Οικογενειακή ευτυχία. Πολικούσκα. Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς. Πάτερ Σέργιος. Ο διάβολος, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(2011)Κάτια, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2011)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, Μαλλιάρης Παιδεία
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, 4π Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε.
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, 4π Ειδικές Εκδόσεις Α.Ε.
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(2011)Πόλεμος και ειρήνη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(2010)Ανάσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη
(2010)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
(2010)Άννα Καρένινα, Άγρα
(2010)Νουβέλες και διηγήματα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2010)Πόλεμος και ειρήνη, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2009)Άννα Καριένινα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2009)Άννα Καριένινα, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
(2008)Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος, Μαΐστρος
(2007)Η δύναμη του σκότους, Ροές
(2007)Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Το Ποντίκι
(2006)Άννα Καρένινα, DeAgostini Hellas
(2006)Άννα Καρένινα, DeAgostini Hellas
(2006)Από τι ζουν οι άνθρωποι, Μαΐστρος
(2006)Νουβέλες και διηγήματα, Ροές
(2006)Οι τρεις ερημίτες, Μαΐστρος
(2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
(2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
(2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
(2006)Πόλεμος και ειρήνη, Ελευθεροτυπία
(2005)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
(2005)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Πατάκη
(2005)Νουβέλες και διηγήματα, Ροές
(2005)Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης, Ροές
(2004)Ημερολόγιο σοφίας, Printa
(2004)Τι είναι τέχνη, Printa
(2003)Έτσι πεθαίνει ο έρωτας, Ροές
(2003)Τι είναι η θρησκεία και ποια είναι η ουσία της. Θρησκεία και ηθική. Ο νόμος της αγάπης και ο νόμος της βίας, Printa
(2001)Άλμπερτ – Λουκέρνη, Ροές
(2001)Ο μικρός Φιλιπόκ, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
(2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
(2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
(2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
(2001)Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Πατάκη
(2000)Μια εξομολόγηση, Printa
(2000)Ο πάτερ Σέργιος, Σύγχρονη Πέννα
(2000)Οι Κοζάκοι, DeAgostini Hellas
(1999)Γιατί οι άνθρωποι κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1999)Το Ευαγγέλιο, Κυβέλη
(1998)Κάτια, Printa
(1995)Παιδικά χρόνια – εφηβικά χρόνια, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1994)Άννα Καρένινα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993)Άννα Καρένινα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1993)Άννα Καρένινα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1993)Ιστορία ενός αλόγου, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1993)Οικογενειακή ευτυχία, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1993)Χατζή-Μουράτ, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1992)Πόλεμος και ειρήνη, Ερμιόνη
(1991)Η σονάτα του Κρόιτσερ. Χατζή Μουράτ, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1990)Ανάσταση, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1990)Άννα Καριένινα, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1990)Η δύναμη του σκοταδιού, Δωδώνη
(1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
(1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
(1990)Πόλεμος και ειρήνη, Κάκτος
(1990)Το ζωντανό πτώμα ή η εξιλέωση, Δωδώνη
(1989)Ο διάβολος. Πολικούσκα. Πάτερ Σέργιος. Οικογενειακή ευτυχία. Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1987)Ιστορίες, Εκδόσεις Καστανιώτη
Άννα Καρένινα, Δαμιανός
Η ανάσταση, Δαμιανός
Η θρησκεία μου, Δαμιανός
Πάτερ Σέργιος. Σατανάς, Δαμιανός
Πόλεμος και ειρήνη, Δαμιανός
Πόλεμος και ειρήνη, Δαμιανός
Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
Πόλεμος και ειρήνη, Εκδόσεις Γκοβόστη
Σονάτα Κρόιτσερ, Εκδόσεις Γκοβόστη
Φιοντόρ Κουζμίτς, Ηριδανός
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2014)Γράμμα στον άνθρωπο, Αρχέτυπο
(2013)Μανούλα, Εκδόσεις Πατάκη
(2010)Ανάμεσα σε ερωτιδείς και αγγέλους, Απόπειρα
(1997)Ψυχούλα, Το Ροδακιό
Λοιποί τίτλοι
(1997)Σάιλλενς, Ρούμπεν, Μια ξεχωριστή μέρα του μπαρμπα-Πανώφ, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος [διασκευή]

No comments: