Αυτάρεσκος, εγωπαθής, ξεροκέφαλος, επικίνδυνος, επιδειξιμανής, κακομαθημένος, χωρίς αρχές, άπληστος, επαγγελματίας κυνικός όπως πρέπει να είναι ένας κανονικός μάγος, άνθρωπος που πάντα μεταμορφωνόταν σε κύριο κάθε γεγονότος αφού εκείνο είχε λάβει χώρα. Οι εκφράσεις και οι χαρακτηρισμοί που ο συγγραφέας Ντέιβιντ Τόμσον χρησιμοποιεί για να φτιάξει το πορτρέτο του ιδιοφυούς ηθοποιού και σκηνοθέτη Ορσον Γουέλς στη βιογραφία «
Rosebud, Η ζωή του Ορσον Γουέλς» όχι μόνο δεν είναι κολακευτικές αλλά ενίοτε σοκάρουν με την κυριολεκτικά ταπεινωτική τους διάθεση. Τουλάχιστον δύο φορές τον αποκαλεί «τσόγλανο» και την ίδια ώρα ο Τόμσον σχεδόν αναγκάζει τον αναγνώστη να λυπηθεί τον Ορσον Γουέλς, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως εκείνη της Ζαν Μορό: «Μοιάζει τόσο πολύ με έκπτωτο βασιλιά... επειδή δεν υπάρχει βασίλειο στον κόσμο αρκετά καλό για τον Ορσον Γουέλς».
Χωρισμένο σε τέσσερα μέρη, το «Rosebud, Η ζωή του Ορσον Γουέλς» θυμίζει περισσότερο ψυχογράφημα του Ορσον Γουέλς γραμμένο ως μυθιστόρημα, παρά βιογραφία με την ακαδημαϊκή έννοια του όρου. Ο Τόμσον, διακεκριμένος ιστορικός του κινηματογράφου, πρώην καθηγητής Κινηματογράφου, συνεργάτης έγκριτων εφημερίδων όπως ο «Guardian» και συγγραφέας πολλών βιογραφιών και άλλων βιβλίων, ανάμεσα στα οποία και το μνημειώδες «Βiographical Dictionary of Film» (Βιογραφικό Λεξικό Κινηματογράφου), αποπειράται μια προσωπική κατάθεση σκέψεων (που ορισμένες φορές θυμίζει επίθεση) για έναν μύθο που δεν πρόκειται ποτέ να σβήσει και που έχει επηρεάσει όσο λίγοι την πορεία και την εξέλιξη της Εβδομης Τέχνης. Δεν βρήκα και τόσο επιτυχημένη την ιδέα των σποραδικών συζητήσεων του συγγραφέα με έναν φανταστικό εκδότη (τι νόημα έχει;), αλλά χάρηκα τις πολύτιμες πληροφορίες και τα αληθινά περιστατικά που σε βοηθούν να διαμορφώσεις γνώμη για τον χαρακτήρα αυτής της μυστηριώδους προσωπικότητας. «Κανείς άλλος Αμερικανός δεν είχε την ελευθερία που είχε ο Ορσον Γουέλς και κανείς άλλος δεν αντλούσε τόσο πολλή χαρά από αυτό» παρατηρεί ο Τόμσον. «Ηταν βίαιος σε πάρα πολλά, στο να μιλάει άγρια στους άλλους, στο φαγητό, στη δουλειά, στις γυναίκες».
Βουλιμική, τυχοδιωκτική ιδιοφυΐα Από παιδί ακόμη ο κατά Τόμσον Τζορτζ Ορσον Γουέλς που γεννήθηκε στις 6 Μαΐου του 1915 στην Κενόσα του Γουισκόνσιν (μια πολίχνη 80 χιλιόμετρα βόρεια του Σικάγο) είχε στο αίμα του την πρόκληση. Γεννήθηκε πέντε κιλά και συνέχισε να παίρνει υπερβολικό βάρος ως τον θάνατό του, στις 10 Οκτωβρίου του 1985 στο Χόλιγουντ, το μέρος που τον αγάπησε και τον μίσησε, τον αποθέωσε και τον απέρριψε όσο κανένα άλλο. Στη Σχολή Τοντ έγινε διάσημος επειδή καταβρόχθιζε τεράστιες ποσότητες γλυκών, τουρτών και άλλων εδεσμάτων. «Ακόμη τρως;» τον ρωτούσαν. «Ακόμη πεινάω!» απαντούσε. Από τα 14 όμως άρχισε να παίζει θέατρο και ρόλοι όπως ο Φάουστ, ο Ανδροκλής, ο Δόκτωρ Τζέκιλ και ο κύριος Χάιντ αλλά και η Παρθένος Μαρία εμπλουτίζουν τις πρώτες ερασιτεχνικές προσπάθειές του.
Τυχοδιωκτικός τύπος από την εφηβεία του, παράτησε τα πάντα για να ανακαλύψει την Ιρλανδία, όπου σε ηλικία 16 ετών έπαιξε θέατρο δίπλα στον καταξιωμένο ηθοποιό Μάικλ Μακ Λιαμόιρ.Υστερα από ένα πέρασμα στην Ισπανία, επέστρεψε στην Αμερική. Ο μεγάλος αδελφός του έγκλειστος στο ψυχιατρείο, η οικογένειά του διαλυμένη και ο Ορσον 18 χρόνων βυθισμένος στον κόσμο του θεάτρου. Δέχθηκε καλές κριτικές ερμηνεύοντας Μερκούτιο στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σαίξπηρ (δίπλα σε έναν 40χρονο Μπέιζιλ Ράθμποουν ως Ρωμαίο). Η παράσταση αυτή υπήρξε κομβική για το μέλλον του Γουέλς, γιατί τον πρόσεξε οΤζον Χάουσμαν, ένας 32χρονος φέρελπις σκηνοθέτης και παραγωγός του νεοϋορκέζικου θεάτρου. Η σχέση του Γουέλς με τον Χάουσμαν, με τον οποίο ίδρυσε τον θρυλικό Θίασο Μέρκιουρι, απ΄ όπου επί της ουσίας αρχίζει η καριέρα του πρώτου (εμπνεύστηκαν τον τίτλο από ένα περιοδικό δίπλα στο τζάκι), ήταν αντάξια σαιξπηρικού έργου όπου «η αδερφική αγάπη και η προδοσία γίνονται κουβάρι». Ο ίδιος ο Γουέλς θεωρούσε κορυφαία στιγμή της καριέρας του το ότι με τον Θίασο Μέρκιουρι κατάφερε να ανεβάσει «Μάκβεθ» στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης με μαύρο ηθοποιό. Ο Χάουσμαν, που θα γνώριζε την προσωπική αναγνώριση στη δεκαετία του ΄70 με τον ρόλο του αυστηρού αλλά ανθρώπινου καθηγητή πανεπιστημίου στην ταινία και στη σειρά «Χάρτινες χειροπέδες», ήταν ένας από τους πρώτους ανθρώπους που (σύμφωνα με τον συγγραφέα) αναγνώρισαν ότι η κατάθλιψη του Γουέλς ήταν συστατικό ενός κεφάτου παιδιού-θαύματος.
Μέρες ραδιοφώνου, ψήγματα μικροψυχίας Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του Τόμσον είναι ότι αυτό που είδε ο Γουέλς στον κινηματογράφο ήταν μια μαγεία πολύ πιο συγγενή με το ραδιόφωνο παρά με το θέατρο. Πράγματι, το ραδιόφωνο έπαιξε τεράστιο ρόλο στην άνοδο και στην ωρίμανση του Ορσον Γουέλς, παρ΄ ότι κάποιοι, όπως ο Ερνεστ Χεμινγκγουέι, είχαν σοβαρές ενστάσεις για τη φωνή του Γουέλς (ο Χεμινγκγουέι ζήτησε να μη σπικάρει ο Γουέλς ένα κεί μενό του για το ντοκυμαντέρ «Τούτη τη γη της Ισπανίας» επειδή«κάθε φορά που ο Ορσον αρθρώνει τη λέξη “πεζικάριοι”, ακούγεται σαν να στραβοκαταπίνει ένας πούστης»). Ωστόσο ο πρώτος θρίαμβος του Γουέλς ήταν αποτέλεσμα ραδιοφωνικής παράστασης. Ο «Πόλεμος των Κόσμων» μεταδόθηκε στις 30 Οκτωβρίου του 1938, την ημέρα της γιορτής του Ηalloween (γιορτή των Αγ. Πάντων) και ήταν τόσο πειστική η απόδοση του κειμένου του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς από τον Ορσον Γουέλς που ο κόσμος πίστεψε ότι είχαν όντως προσγειωθεί Αρειανοί στη Γη εξολοθρεύοντας τους κατοίκους της. Οι πολίτες πήραν τους δρόμους σε κατάσταση πανικού αναζητώντας καταφύγια, κάποιοι βρέθηκαν στα πρόθυρα καρδιακού επεισοδίου, το CΒS απ΄ όπου έγινε η μετάδοση απειλήθηκε με μηνύσεις και την επομένη εφημερίδες όπως η «Νew Υork Daily Νews» και οι «Τimes» της Νέας Υόρκης είχαν πρωτοσέλιδα με τίτλους όπως «Ραδιοφωνικός πόλεμος-απάτη ξεσηκώνει τρόμο στις ΗΠΑ» και «Ακροατές σε πανικό εκλαμβάνουν πολεμικό δράμα για πραγματικότητα». Το επεισόδιο, που αναλύεται εξονυχιστικά στο βιβλίο του Τόμσον, υπήρξε το εισιτήριο του Γουέλς για το Χόλιγουντ, παρ΄ ότι την επομένη του συμβάντος ο Γουέλς αντιμετώπισε με αλαζονεία και εμπαιγμό την αντίδραση του κόσμου σε συνέντευξη Τύπου που αναγκάστηκε να παραχωρήσει. Κατά τον συγγραφέα όμως η επιτυχία του «Πολέμου των Κόσμων» στο ραδιόφωνο έβγαλε στην επιφάνεια και τα πρώτα δείγματα μικροψυχίας του Γουέλς, τα οποία αργότερα θα έγραφαν Ιστορία με την περίπτωση τουΧέρμαν Μάνκιεβιτς, σεναριογράφου του «Πολίτη Κέιν». Συγκεκριμένα, ο Γουέλς προσπάθησε να καρπωθεί τη δουλειά του σεναριογράφου του «Πολέμου των Κόσμων» Χάουαρντ Κοχ λέγοντας ότι η ιδέα της εκπομπής και το μεγαλύτερο μέρος της επεξεργασίας και της εκτέλεσής της ήταν δικό του.
Το γεγονός είναι ότι, 23 μόλις χρόνων τότε, ο Γουέλς είχε ήδη αρχίσει να προκαλεί το ενδιαφέρον του Χόλιγουντ. Αρνήθηκε μάλιστα την πρόταση του Ντέιβιντ Ο.Σέλζνικ να παίξει τον ρόλο του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν. Και το αξιοθαύμαστο με το βιβλίο είναι ότι βρίσκεσαι μόλις στη σελίδα 151 (από τις 516) και έχουν γίνει όλα τα προαναφερθέντα. Τόσο πλούσια ζωή, γεμάτη εμπειρίες και εναλλαγές εικόνων, δεν μπορεί να μην είναι αξιοζήλευτη. Και δεν έχουμε καν φθάσει ακόμη στον «Πολίτη Κέιν», εκεί όπου ακούγεται η μυστηριώδης λέξη «rosebud» (ροδανθός) που στολίζει τον τίτλο του βιβλίου...
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ 
No comments:
Post a Comment