Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου

• Την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, στις 23 Απριλίου, στην περιοχή της Καταλονίας για κάθε βιβλίο που πωλείται χαρίζεται κι ένα τριαντάφυλλο, με αφορμή την «Ημέρα των βιβλίων και των ρόδων». Αυτή τη μέρα, στο δρόμο Λα Ράμπλα της Βαρκελώνης, υπολογίζεται ότι προσφέρονται 500.000 βιβλία και εκατομμύρια τριαντάφυλλα.

Προσωπογραφία του Θερβάντες από τον Xουάν δε Xαουρέγκι (1600). Iσπανική Aκαδημία, Mαδρίτη.

Στις 23 Απριλίου του 1696 έφυγαν από τη ζωή δύο μεγάλοι συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο δημιουργός του «Δον Κιχώτη», Μιγκέλ Θερβάντες και ο εμπνευστής του θεατρικού έργου «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», Ουίλιαμ Σέξπιρ. Η ΟΥΝΕΣΚΟ - από το 1995 - έχει αφιερώσει τη μέρα αυτή στο βιβλίο, σε ένα από τα μεγαλύτερα δημιουργήματα του ανθρώπου, τιμώντας τους συγγραφείς και ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να ανακαλύψουν την ανεκτίμητη συμβολή του διαβάσματος στην πρόοδο της ανθρωπότητας.

Την ίδια στιγμή που βιβλία κάνουν εκατομμύρια πωλήσεις και το αναγνωστικό κοινό πλουτίζει τις γνώσεις του και «ξεφυλλίζει» τη μοναξιά του, η ΟΥΝΕΣΚΟ επισημαίνει ότι υπάρχουν περίπου 776 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως που είναι αναλφάβητοι, ενώ 75 εκατομμύρια παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο.

• Σταθεροποιητικές τάσεις στην παραγωγή νέων τίτλων

Στην χώρα μας, η συγγραφή υπήρξε πάντα ιδιαίτερα δημοφιλής, από τα αρχαία κιόλας χρόνια, με τα ομηρικά έπη, τις αρχαίες τραγωδίες, τις φιλοσοφικές αναζητήσεις και τις πρώτες προσπάθειες ιστορικής καταγραφής μέχρι τη σύγχρονη εποχή με τα διάφορα «ρεύματα» σε ποίηση και λογοτεχνία.

Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι το βιβλίο έχει «παγιδευτεί» από τη γραφικότητα και πως οι εποχές άλλαξαν, η εικόνα είναι κυρίαρχη ακόμα και στην πολιτισμική αναγέννηση του ανθρώπου και των κοινωνιών. Άλλωστε, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα βιβλίων που μεταφέρθηκαν στη «μεγάλη οθόνη» με μεγαλύτερη επιτυχία ή ακόμα έγιναν και τηλεοπτικά σίριαλ. «Το όνομα του ρόδου», «Το άρωμα», «Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών» και «Ο κώδικας Ντα Βίντσι» είναι μόλις λίγα τέτοια παραδείγματα.

Επιπλέον, το Διαδίκτυο έχει καταστήσει εύκολο το «κατέβασμα» βιβλίων κάθε είδους και κάθε εποχής. Η αίσθηση της αφής πάνω στο χαρτί και τις σελίδες του παραγκωνίζεται από την ευκολία απόκτησης ενός ηλεκτρονικού βιβλίου αλλά και από το ελάχιστο κόστος.

Δείτε Η έρευνα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου για την βιβλιοπαραγωγή

Παρόλα αυτά, η κρίση φαίνεται πως δεν επηρεάζει ακόμα την παραγωγή του συγγραφικού έργου στην χώρα μας. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Σεπτέμβριο του 2008 το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, για το έτος 2007 καταγράφεται αύξηση 21,2% στην παραγωγή τίτλων συγκριτικά με το 2002. Συγκεκριμένα, το 2007 εκδόθηκαν στη Ελλάδα 9.566 νέοι τίτλοι, ενώ το 2002 είχαν εκδοθεί 7.893 τίτλοι.

Αν και παρατηρείται μια μικρή μείωση (0,8%) σε σχέση με το 2006, ωστόσο, η βιβλιοπαραγωγή χαρακτηρίζεται από σταθεροποιητικές τάσεις. Στη μείωση της παραγωγής συνέβαλαν κυρίως τα παιδικά βιβλία, που η παραγωγή τους μειώθηκε κατά 334 τίτλους. Αντίθετα, το φαινόμενο της παραγωγής και διανομής βιβλίων μέσω του Tύπου συνεχίστηκε και κατά το 2007 με αμείωτη ένταση, αποδίδοντας περίπου 600 νέους τίτλους.

Τα μη λογοτεχνικά βιβλία βρίσκονται στην πρώτη θέση με 59,6% της βιβλιοπαραγωγής (θεωρητικές επιστήμες 25,3%, θετικές επιστήμες 6,1%, γενικά και πρακτικά βιβλία 12,5%, σχολικά βοηθήματα 8,1%, βιβλία τέχνης 7,6%) και ακολουθούν τα παιδικά βιβλία με 18,6% και η λογοτεχνία με 21,8%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα βιβλία ποίησης αυξήθηκαν το 2007 κατά 6,1% σε σχέση με το 2006, φτάνοντας στον μέγιστο αριθμό της τελευταίας πενταετίας και σε επίπεδα ιδιαίτερα υψηλά σε σύγκριση με άλλες χώρες. Μάλιστα, συχνά, οι ποιητές καλούνται να συμμετάσχουν στο κόστος παραγωγής, με το πρόσχημα της περιορισμένης τους κυκλοφορίας.

Η σημαντική μείωση τίτλων που καταγράφει ο τομέας του παιδικού βιβλίου το 2007, κατά 335 βιβλία ή 15,8% σε σύγκριση με το 2006, μετά από συνεχή ανοδική πορεία από το 2002, σηματοδοτεί, ενδεχομένως, ένα σημείο καμπής στην πορεία αυτών των εκδόσεων, που συνδέεται με την ένταση του ανταγωνισμού, στο επίπεδο τόσο της ποιότητας όσο και των τιμών, στην αγορά.

Ο αριθμός των «ενεργών» εκδοτικών οίκων, δηλαδή όσων εξέδωσαν έστω και έναν τίτλο κατά τη διάρκεια της χρονιάς, μειώθηκε κατά 23 το 2007, σε σύγκριση με το 2006, φτάνοντας στον αριθμό των 798. Oι «μεγάλοι» εκδότες, ωστόσο, αύξησαν ελαφρά τόσο τον αριθμό τους όσο και το μερίδιό τους στη βιβλιοπαραγωγή, το 2007, φτάνοντας στο 38,0%.

Το βιβλίο συνδέεται άρρηκτα με την πολιτισμική μοίρα του ανθρώπου. Είναι η ανάγκη καταγραφής και μετάδοσης σε διαφορετικά σημεία της Γης αλλά και στις επόμενες γενιές όσων διαπιστώνει, αποδεικνύει, αισθάνεται. Πολύπλευρο, όπως και η φύση του ανθρώπου.

• Best sellers βιβλία όλων των εποχών

1.Η Βίβλος (6 δισ. αντίτυπα)

2.Αποφθέγματα του προέδρου Μάο (900 εκατ. αντίτυπα)

3.Το Κοράνι (800 εκατ. αντίτυπα)

4.Δον Κιχώτης, του Μιγκέλ Θερβάντες (500 εκατ. αντίτυπα)

5.Το κινέζικο λεξικό Ζινχουά (400 εκατ. αντίτυπα)

6.Το Βιβλίο των Κοινών Προσευχών, του Τόμας Κράνμερ (300 εκατ.αντίτυπα)

7.Η Πορεία του Προσκυνητή, του Τζον Μπάνιαν (250 εκατ. αντίτυπα)

8.Ο Κόμης Μοντεχρίστος, του Αλέξανδρου Δουμά (200 εκατ. αντίτυπα)

8. Ιστορία δύο πόλεων, του Κάρολου Ντίκενς (200 εκατ. αντίτυπα)

9.Προσκοπισμός για αγόρια, του Ρόμπερτ Μπάντεν - Πάουελ (150 εκατ. αντίτυπα)

9. Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών, του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν (150 εκατ. αντίτυπα)

9. Το βιβλίο των μαρτύρων, του Τζον Φοξ (150 εκατ. αντίτυπα)

10. Το βιβλίο του Μόρμον, του Τζόζεφ Σμιθ Τζ. (130 εκατ. αντίτυπα)

• Χρήσιμα Links:
  
• Η Ουνέσκο για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου
  
• Η ιστοσελίδα των New York Times με τα best sellers
  
• Έρευνα του Ε.ΚΕ.ΒΙ για την καταναλωτική συμπεριφορά του κοινού των βιβλιοπωλείων
  

• Της Μαρίας Γαλίτση, www.kathimerini.gr