- «Η Ελλάδα προϋπάντησε τον νέο αιώνα με την Αττική Οδό. Η Αίγυπτος, με τη Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», με αυτή τη φράση ο ιδιοκτήτης και διευθυντής των εκδόσεων Ερατώ σχολίασε και συνόψισε το γεγονός ότι για να είσαι εκδότης στη χώρα μας δεν μπορεί παρά να έχεις κάτι το δονκιχωτικό. Φοιτητής στην Κτηνιατρική Θεσσαλονίκης, εργαζόμενος ταυτόχρονα σε βιβλιοπωλείο, λάτρης των βιβλίων, ο Μανώλης Μανουσάκης κυριεύεται από την επιθυμία να συμβάλει στην εκδοτική παραγωγή. Κάτι περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα διαρκεί η περιπέτειά του στον μαγικό κόσμο του βιβλίου.
- «Πότε ξεκινάει η ιστορία του οίκου Ερατώ;» τον ρωτώ, έχοντας τη διάθεση να κάνω μαζί του ένα ταξίδι στον χρόνο, να θυμηθούμε παρέα τα πρώτα του βήματα στον εκδοτικό χώρο και, συνάμα, τα πρώτα δικά μου βήματα στη μεταφραστική εργασία.
- «Το 1982. Είχαν προηγηθεί δεκάδες συζητήσεις για δεκάδες συγγραφείς και βιβλία, στο καφενείο απέναντι από τη Φυσικομαθηματική Σχολή, στη Σόλωνος. Είχε δημιουργηθεί ένα βιβλιοφιλικό κλίμα, είχε ωριμάσει μέσα μου η σκέψη να προχωρήσω στις εκδόσεις». Θυμόμαστε ότι σ' εκείνο το καφενείο συναντιόταν ο Μανουσάκης με αρκετούς φίλους, συγγραφείς, ποιητές, μεταφραστές, οι οποίοι και αποτέλεσαν τον πρώτο έμψυχο πυρήνα του οίκου, ενώ κάποιοι παρέμειναν σταθεροί συνεργάτες του. Ανάμεσα στους πρώτους, ο Ευγένιος Αρανίτσης, ο οποίος και διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στην αρχική φυσιογνωμία των εκδόσεων Ερατώ. Προτείνει βιβλία, επαινεί συγγραφείς που δεν ήσαν ακόμη γνωστοί στην Ελλάδα εκείνη την εποχή, ή είχαν παρεξηγηθεί αγρίως (όπως, π.χ., ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ο Βίτολντ Γκόμπροβιτς, ο Μάλκολμ Λόουρι, ο Ρέιμοντ Τσάντλερ κ.ά.).
- Στην ωραία παρέα θα βρεθούν ο Γιάννης Εμίρης, εκδότης τότε του λογοτεχνικού περιοδικού «Πολιορκία», ο οποίος και θα μεταφράσει το πρώτο βιβλίο της Ερατώς, το «Για τη Λογοτεχνία» του Μορίς Ναντό, και ο ποιητής Ανδρέας Νεοφυτίδης, ο οποίος μεταφράζει την «Αλληλογραφία» του Αρθούρου Ρεμπό με τον Πολ Βερλέν. Η Μαίρη Μπέτσου θα μεταφράσει το δυναμικό δοκίμιο του Ρέιμοντ Τσάντλερ «Η απλή τέχνη του φόνου», ενώ ο Αρανίτσης θα εκπλήξει το αναγνωστικό κοινό φροντίζοντας να εκδοθούν τα «Ερωτικά ποιήματα» του Καρλ Μαρξ!
- «Επέμεινα αρχικά σε μια μαυρόασπρη, λιτή, αλλά κομψή, εμφάνιση των βιβλίων, και φρόντισα πολλά από αυτά να κοσμούνται με φωτογραφίες, κάτι ασυνήθιστο εκείνη την εποχή, ιδίως για ποιητικές συλλογές. Εκτοτε κύλησαν πάνω από είκοσι πέντε χρόνια, και τώρα εμμένω στο δεμένο βιβλίο, όλα όσα εκδίδω είναι δεμένα, και πλέον με έγχρωμα εξώφυλλα».
«Πες μας κάποια αγαπημένα σου βιβλία, των οποίων η έκδοση σε συγκίνησε».
- «Του Αρανίτση, φυσικά, το "Φετίχ" και το "Βιβλίο της Παιδικής Ηλικίας", που όμως είναι εκτός κυκλοφορίας με δική του απόφαση. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη συνάντηση και τη φιλία μου με τον αείμνηστο Χρήστο Βακαλόπουλο, του οποίου είχα εκδώσει το μυθιστόρημα "Πτυχιούχοι", στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Οπως ξέρεις, αγαπώ την ποίηση του Σωτήρη Κακίση και την εκδίδω σταθερά. Δύο σπουδαίοι ποιητές, τους οποίους γνώρισα με τη δική σου μεσολάβηση, με τίμησαν με το να μου εμπιστευτούν την έκδοση των συλλογών τους. Ο Νίκος Καρούζος, του οποίου μάλιστα είχα αναλάβει την έκδοση και των Απάντων του σε τέσσερις τόμους, εκ των οποίων εκδόθηκαν οι δύο. Και ο Ηλίας Λάγιος. Μου τον σύστησες το 1993, γίναμε φίλοι. Του εξέδιδα συστηματικά τον καρπό των εμπνεύσεών του».
«Εχεις εκδώσει επίσης τον Δημοσθένη Αγραφιώτη, τον Γιάννη Υφαντή...».
- «Ναι. Πρωτοτυπία και ευαισθησία διακρίνουν το έργο τους. Επίσης, με συγκινεί το ότι εξέδωσα Μάριο Μαρκίδη, το "Μαύρο Καράβι", καθώς και τα πρώτα ποιητικά βιβλία του Θάνου Σταθόπουλου και του Γιάννη Τζώρτζη, τότε που ήσαν πολύ νέοι ποιητές».
«Πλησιάζεις τους τριακόσιους τίτλους στον κατάλογό σου, σωστά; Και με ποικίλη θεματική».
- «Είναι 280. Τώρα ετοιμάζω πυρετωδώς περί τις 100 νέες εκδόσεις παλαιών μου τίτλων. Αστυνομικά, κλασικά και νουάρ, δοκίμια για την τέχνη, ερωτογραφήματα, ποίηση. Επιμένω στην ποίηση ως απόλυτη συμπύκνωση του λόγου, ως ολόκληρη φιλοσοφική ματιά πάνω στην καθημερινότητα, ως ταξίδι στο έσω φως».
«Σ' ευχαριστώ για τη συνομιλία μας».
- «Κι εγώ σ' ευχαριστώ - και καλοτάξιδη η νέα Βιβλιοθήκη».
No comments:
Post a Comment