- Η Λουκρητία Δούναβη έκλεισε τη γενέτειρά της, κυρίως στις δεκαετίες '50 και '60, σε δύο βιβλία: «Φωνές του σώματος» και «Αλάτι στις λακκούβες». «Γεννήθηκα σε έναν τόπο όπου κυριαρχούν η θάλασσα, τα βράχια κι οι αέρηδες», λέει. «Δεν θα 'θελα να είχα γεννηθεί σε άλλον»
- Μια φούστα καρό που λερώνεται κατά λάθος δυο φορές από... σκατά, συμβάλλοντας στο να παντρευτούν διαδοχικά δύο αδελφές. Εύθυμες αλλά και γλυκόπικρες διηγήσεις πάνω από τη σορό ενός πεθαμένου άρχοντα του νησιού.
«Το δάκρυ και το γέλιο είναι σαν την τρικυμία και τη γαλήνη της θάλασσας», λέει η συγγραφέας Λουκρητία Δούναβη
Ο βίος και η πολιτεία μια εταίρας με τα παιδιά της και την... εταιρεία της. Το ενωτικό μεθύσι ενός ορθόδοξου κι ενός καθολικού ιερέα. Ενός τάματος σ' αγίους, μύρια τραγελαφικά έπονται. Πώς τα βερεσέδια μιας φτωχής χήρας με παιδιά σβήστηκαν με «παπαδιαμαντική» μεγαλοψυχία ενός πλανόδιου μανάβη.
Στη γενέτειρά της Σύρο, την εποχή του '50 και '60 μας μεταφέρει η Λουκρητία Δούναβη στα περισσότερα αφηγήματα της συλλογής της «Φωνές του σώματος» (Εστία). Μικρές ιστορίες αριστοτεχνικές (όπως της προηγούμενης συλλογής της «Το βυσσινί φουστάνι») που ισορροπούν επιδέξια ανάμεσα στο χιούμορ και στη συγκίνηση, διαθέτοντας γέλιο, πόνο, όνειρο, πικρία, νοσταλγία και κυρίως ένα ευωδιαστό νησιώτικο «άρωμα» λέξεων και φράσεων. Από την «Εστία» κυκλοφόρησε παράλληλα και το «Αλάτι στις λακκούβες», ένα ακόμη βιβλίο της με μνήμες, σκέψεις, ποιήματα με τα βιώματά της στη Σύρο.
- Οι ιστορίες σας έχουν να κάνουν με τον μικρόκοσμο του νησιού σας γύρω στο '50 με '60. Εχουν αλλάξει πολλά από τότε;
«Πολλά έχουν αλλάξει όχι μόνο στη Σύρα. Εκτός από τα υπέροχα κτήριά της, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Δεν θα σταθώ στα μελτέμια, βέβαια. Η σημερινή εικόνα της είναι μια πρόκληση που με πάει τροχάδην προς τα πίσω σε μια άλλη εποχή του '50, προπαντός του '60, που υπήρχε μια άλλου είδους ποιότητα στις ανθρώπινες σχέσεις, στις μυρωδιές, στον έρωτα, στην αλήθεια, στη γεύση, ακόμα και στην ακοή. Τώρα, λέει, ο κόσμος ζει καλύτερα».
- Ιστορίες μικρές και συμπυκνωμένες με έκδηλη μια κελαρυστή ντοπιολαλιά. Υφίσταται ακόμη ή έχει εκλείψει;
«Αυτό το κελάρυσμα της γλώσσας πάει να τελειώσει οριστικά. Ανακαλώ στη μνήμη μου τη γλωσσική έκφραση την τότε, το ύφος, την ψυχολογία, την έκφραση των ανθρώπων της εποχής που έζησα στη Ανω Σύρα, μετά στην Ερμούπολη και πιο μετά στην Αθήνα. Αυτή η απόσταση φέρνει τη μεγάλη αναζήτηση του τόπου και του χρόνου».
- Το δάκρυ και το γέλιο εναλλάσσονται στις ιστορίες σας ακόμη κι όταν πρόκειται για μια κηδεία.
«Αλίμονο αν δεν συνυπήρχαν, η ζωή τα φέρνει και τα δύο. Είναι σαν τη θάλασσα με την τρικυμία και τη γαλήνη της. Νομίζω ότι αυτή η εναλλαγή φέρνει την ισορροπία».
- «Το πιο μεγάλο αμάρτημα στην οικουμένη όλη, χρεώνεται σ' αυτούς που τρομάζουν τα παιδιά και σπέρνουν φόβο στους ανθρώπους», λέει η τάντα Ρόζα στο ομώνυμο αφήγημά σας. Είναι ένα ανεξίτηλο στίγμα η τραυματισμένη παιδική ψυχή;
«Ο ψυχικός πόνος είναι ένας μικρός θάνατος, και λέω: Ζωή με τους μικρούς θανάτους σου, τις αναστάσεις σου, σε κυνηγώ...».
- Στο αφήγημα «Το περί ου ο λόγος» κάνετε ένα περίτεχνο πορτρέτο, σοβαρό κι αστείο ενός αιδοίου στη... δύση του. Πώς προέκυψε;
«Καλοκαίρι, πήγα να δω μια συγγενή μου στο νοσοκομείο. Χτύπησα λάθος πόρτα, την άνοιξα και είδα μια ηλικιωμένη γυναίκα στο κρεβάτι, γυμνή από τη μέση και κάτω, ιδρωμένη από τη ζέστη, μ' ένα σωληνάκι «καρφωμένο» στο σημείο εκείνο όπου στα νιάτα του σπαρτάρισαν θυγατέρες και γιοι, να καταλήγει σ' ένα νάιλον σακουλάκι. Συγκλονίστηκα, είπα συγγνώμη ενώ εκείνη βιαστικά τράβηξε το σεντόνι για να σκεπαστεί. Στα μάτια της τα περίλυπα φάνηκε ντροπή, δέος, παράκληση, απογοήτευση. Αυτά δεν είναι φωνές του σώματος;».
- Δυσκολίες, καταπιέσεις, φτώχεια, ενοχές. Αλλά και ανθρωπιά, συμπόνια, διάθεση κεφιού, γλεντιού, μικρές χαρές με απλά και μικρά πράγματα. Ενα παρελθόν που το βλέπετε με πικρία αλλά και νοσταλγία;
«Οι κοινωνικές καταπιέσεις, η φτώχεια, οι ενοχές για "ωραίες" αμαρτίες, το κουτσομπολιό, όλα αυτά ήταν μια σκλαβιά. Ομως τα απλά μικρά πράγματα μας έδιναν χαρά. Η αλήθεια, η καθαρότητα στις σχέσεις, το όνειρο, οι ανοιχτές πόρτες των σπιτιών χωρίς φόβο, η αλληλεγγύη, τα παιχνίδια στις γειτονιές, οι γνήσιες μυρωδιές, ο ελεύθερος χρόνος».
- Η ζωή ένα ουδένι είναι, με τα πάνω της, τα κάτω της και τα παραδίπλα της, λέτε στην ιστορία «Περιμένοντας την Κυριακή» καταγράφοντας τη μικρή χαρά μιας φτωχής γυναίκας για ένα παγωτό που παίρνει κάθε Κυριακή. Οι μικρές χαρές οι δικές σας;
«Ευτυχώς είναι αρκετές και δεν αγοράζονται με το χρήμα. Οταν κανείς διαπιστώσει ότι είναι απαραίτητες για την αισιοδοξία του, ψάχνει και τις βρίσκει».
- Το νησί, η θάλασσα, ο άνεμος έχουν σφραγίσει τη ζωή σας;
«Γεννήθηκα στη Σύρα όπου η θάλασσα, τα βράχια κι οι αέρηδες κυριαρχούν. Δεν θα 'θελα να είχα γεννηθεί σε άλλον τόπο εκτός από αυτόν που γεννήθηκα». *
No comments:
Post a Comment