Thursday, June 18, 2009

Ζυράννα Ζατέλη: Το διάβασμα, η μόνη ηδονή που δεν πληρώνουμε

  • Ενα σκοτεινό, πραγματικό περιστατικό της δεκαετίας του '50. Ενα σημειωματάριο που εμφανίζεται σχεδόν μαγικά. Ενα 12χρονο φάντασμα από το παρελθόν. Και ο αριθμός 7, που επανέρχεται ξανά, αυτή τη φορά όμως όχι μόνον ως ένα άτυπο τελετουργικό, που θέλει τη Ζυράννα Ζατέλη να βγάζει ένα μυθιστόρημα ανά 7ετία, αλλά ως σταθερά σε μία παράξενη αλυσίδα συμπτώσεων, «που ίσως κατά βάθος να τις καλλιεργώ», όπως εξομολογήθηκε η ίδια.

Επτά χρόνια, εκατοντάδες σημειώσεις ταξινομημένες σε τετράδια με πολύχρωμα μελάνια κι άπειρες ώρες δακτυλογράφησης χρειάστηκε η Ζυράννα Ζατέλη προτού να παραδώσει το νέο της μυθιστόρημα

Επτά χρόνια, εκατοντάδες σημειώσεις ταξινομημένες σε τετράδια με πολύχρωμα μελάνια κι άπειρες ώρες δακτυλογράφησης χρειάστηκε η Ζυράννα Ζατέλη προτού να παραδώσει το νέο της μυθιστόρημα «Το πάθος χιλιάδες φορές», το νέο της μυθιστόρημα, ο δεύτερος τόμος της τριλογίας «Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους», έκανε επτά χρόνια να γραφτεί, παραδόθηκε στο τυπογραφείο αργοπορημένο κατά 7 μήνες, θα κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία την ερχόμενη Δευτέρα, 7 μέρες αργότερα απ' ό,τι υπολόγιζε ο εκδοτικός οίκος («Καστανιώτης») και έχει 777 σελίδες. Αν η Ζατέλη παίζει με τις συμπτώσεις, τότε δεν το κάνει συνειδητά. Αλλά είναι σίγουρο πώς ό,τι προηγείται κάθε καινούριου της μυθιστορήματος υπαινίσσεται μια καθημερινότητα, όπως τη διηγείται τουλάχιστον εκείνη, εξαιρετικά συνεπή με το λογοτεχνικό της σύμπαν, όπου ο ρεαλισμός συνυπάρχει με τα απρόβλεπτα, τα ονειρικά, τα μαγικά ή και τα ζοφερά.

Χθες π.χ. διηγήθηκε ότι αναζητώντας πώς να κλείσει το τωρινό της μυθιστόρημα, θυμήθηκε κάποιες, προ 10ετίας, σημειώσεις της, που αφορούσαν μια δολοφονία στη Ζάκυνθο του '50. Ηταν σε ένα από τα εκατοντάδες πανομοιότυπα σημειωματάρια που διατηρεί. Σε μια μάλλον μάταιη απόπειρα, αποφάσισε να τραβήξει από το σωρό ένα τετράδιο. Το άνοιξε στην τύχη. Και βρήκε ό,τι έψαχνε. Στην ίδια σελίδα είχε αποτυπώσει μέσα σε έναν κόκκινο κύκλο την αγωνία της: «Αραγε, τι θα μου συμβεί στις 13 Μαΐου του 2001;». Ολα αυτά συνέβησαν πρόσφατα: στις 13 Μαΐου του 2009.

Λίγες μέρες αργότερα παρέδιδε έτοιμο «Το πάθος χιλιάδες φορές». Χρειάζεται να 'χει κανείς διαβάσει το προηγούμενο; «Ο ανίδεος του "Ραμάνθις Ερέβους" δεν θα χαθεί...», εξηγεί. Μαζί με τους ήδη μυημένους θα ανακαλύψει:

* Μία κεντρική ηρωίδα που γράφει. «Ηταν καιρός να δημιουργήσω μια τέτοια ηρωίδα. Ομως, να πω μέσα στη γραφή για τη γραφή, ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο παιχνίδι, που με δοκίμασε και μου 'κλεψε την καρδιά».

* Το μυθιστόρημα έχει τρία μέρη. «Κατά έναν τρόπο είναι τρία βιβλία, που καθένα έχει να κάνει με ένα είδος υπέρβασης».

* Στο Α'μέρος «κάλεσα όλους τους νεκρούς του προηγούμενου βιβλίου. Δεν είναι ακριβώς ιστορία βρικολάκων ούτε απολύτως εξωπραγματικό ή ρεαλιστικό. Δούλευα ισορροπώντας πάνω σε μία τρίχα».

* Στο Β' μέρος εμφανίζεται μια ακόμα ηρωίδα, «που γεννήθηκε την ίδια μέρα και ώρα με την κεντρική ηρωίδα. Αυτή όμως η "δίδυμη" είχε ένα φοβερό ατύχημα. Είναι το πιο σημαδεμένο πλάσμα από όλους μου τους ήρωες. Αλλά είναι και υπαρκτό πρόσωπο: την έλεγαν Μαρία κι είχε γεννηθεί παραμορφωμένη. "Να την αγαπάς", μου έλεγε η μάνα μου. Πέθανε στα 12 της κι εγώ έπρεπε να γίνω 50 για να καταλάβω πόσο με σημάδεψε...»

* Το Γ' μέρος επιστρέφει στην παιδική ηλικία της κεντρικής ηρωίδας και την παρακολουθεί μέχρι τα 20 χρόνια της. Εκεί κρύβεται και το μυστικό του βιβλίου.

* Ο τόπος της δράσης είναι «ο τόπος του εγκλήματος για μένα». Η Βόρεια Ελλάδα. Κι ο χρόνος εκτείνεται μέχρι τις αρχές της δεκαετίες του '70. Αλλωστε «είναι αβάσταχτος περιορισμός να γράφω για το σήμερα. Το πράγμα πρέπει να κατακαθήσει μέσα μου».

* Ο τίτλος: «Υπάρχει πολύς έρωτας. Δεν με ενδιαφέρει αυτός της κρεβατοκάμαρας, αλλά εκείνος που σου τρώει τα σπλάχνα».

* Γιατί ξανά επτά χρόνια μετά το «Ραμάνθις Ερέβους»; «Γιατί ήταν πολύ μεγάλο το υλικό. Το πρόβλημά μου είναι περισσότερο η ενορχήστρωση του συνόλου. Κάθε φορά που παραδίδω ένα βιβλίο, μεγαλώνω κατά 7 χρόνια».

* Γιατί τόσο πολλές σελίδες; «Και ως αναγνώστρια αγαπούσα τα μεγάλα, ωραία μυθιστορήματα. Θυμάμαι πώς έτρεχα τα βράδια να συνεχίσω το βιβλίο. Κι ακόμα θεωρώ πως το διάβασμα είναι η μόνη ηδονή που δεν πληρώνουμε...» *


No comments: