Saturday, June 20, 2009

Η Σαπφώ στο βικτωριανό Λονδίνο


Η ΣΑΡΑ ΟΥΟΤΕΡΣ ΔΙΝΕΙ ΦΩΝΗ ΣΤΙΣ ΣΚΙΩΔΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΦΙΓΟΥΡΕΣ ΤΟΥ ΒΙΚΤΩΡΙΑΝΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΑΝΑΣΥΡΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΝΑΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΚΟΣΜΟ, ΩΘΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟ, ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΤΕΜΠΟΥΤΟ ΜΙΑΣ ΓΚΕΪ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ, ΠΟΥ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΙ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΕΝΑ

Η Σάρα Ουότερς (γεν. 1966) έγραφε τη διδακτορική της διατριβή στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 με θέμα τις
«Λεσβιακές και ομοφυλοφιλικές ιστορικές αναπαραστάσεις μετά το 1870». Όμως «κάτι διέφευγε από τη συναρπαστική πραγματικότητα που ήθελα να ερμηνεύσω», οπότε αποφάσισε να καταφύγει στη μυθοπλασία. Ο πολύπλοκος, ημιφωτισμένος κόσμος του λεσβιακού σεξ κατά την ύστερη βικτωριανή εποχή άρχισε να παίρνει μορφή καθώς η λογοτεχνία έμοιαζε να ανασυστήνει την Ιστορία με τρόπους πειστικότερους από την ξηρή δοκιμιακή πρόζα. Αποτέλεσμα ήταν η έκδοση το 1998 του Τipping the velvet. Στη βικτωριανή αργκό ο όρος παραπέμπει στο cunnilingus ή αλλιώς αιδοιολειξία. Προκλητικός, όντως, τίτλος, που δικαίως ίσως παραφράσθηκε στα ελληνικά αφήνοντας στη διακριτική ευχέρεια του αναγνώστη την επιλογή των άνω ή κάτω χειλέων. Όμως η Ουότερς ήξερε τι έκανε. Αν και εντάχθηκε πάραυτα στις gay συγγραφείς και κατέκτησε βραβεία θεσμοθετημένα για την προαγωγή της σχετικής φιλολογίας, κατέκτησε ένα πολύ ευρύτερο αναγνωστικό κοινό με την τόλμη και την ακρίβεια των αναπαραστάσεών της.

Η κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια, η δεκαοκτάχρονη Νάνσυ, μεγαλώνει σε μια κοινότητα ψαράδων, στο Κεντ. Συμμετέχει στη μικρή οικογενειακή επιχείρηση που σερβίρει λαχταριστά στρείδια (αρχετυπικό σύμβολο ερμαφροδιτισμού) και έχει αγαπητικό. Ώσπου σε μια θεατρική παράσταση στο γειτονικό Καντέρμπουρι, ερωτεύεται αθεράπευτα μιαν ηθοποιό, την Κίττυ, που υποδύεται επί σκηνής ανδρικούς ρόλους. Γίνονται ερωμένες και αργότερα συμπαρουσιάστριες ενός προγράμματος με ανδρικά κοστούμια και τραγούδια, που γνωρίζει μεγάλη επιτυχία. Όμως μια μέρα η Νάνσυ βρίσκει την Κίττυ στην αγκαλιά του προστάτη και ιμπρεσαρίου τους.

Προδομένη και πληγωμένη θα βρεθεί αδέκαρη στους δρόμους, θα μεταβληθεί σε «ανδρική πόρνη» για να επιζήσει, θα υποδυθεί ποικίλους ρόλους, ώσπου να τη σπιτώσει μια κυρία της καλής κοινωνίας. Αλλά οι κυρίες της καλής λονδρέζικης λεσβιακής κοινωνίας θα ταπεινώσουν τη Νάνσυ... Η οποία θα λιποθυμήσει στην πόρτα της επίσης λεσβίας Φλόρενς, μιας κοινωνικής αγωνίστριας και σοσιαλίστριας. Θα προσληφθεί στο σπίτι της ως υπηρέτρια και θα αναστήσει ένα μωρό που η μητέρα του πέθανε στη γέννα. Στο σημείο αυτό το βιβλίο παίρνει αίφνης μια τροπή που έχει υποστεί κριτική, καθώς η γυναικεία ομοφυλοφυλία εμπλέκεται με το νεόκοπο εργατικό κίνημα. Η άσχετη προς την πολιτική Νάνσυ θα μεταβληθεί εντέλει σε ενεργό υποκείμενο της πολιτικής και θα επιλέξει να παραμείνει κοντά στη Φλόρενς και το υιοθετημένο βρέφος, ως σύντροφος, ερωμένη και... πατέρας.
  • Μιχάλης Μοδινός, ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο 20 Ιουνίου 2009

Sarah Waters
ΧΕΙΛΗ ΑΠΟ ΒΕΛΟΥΔΟ
ΜΤΦ. ΑΥΓ. ΚΟΡΤΩ ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 2009 ΣΕΛ. 467, ΤΙΜΗ: 22 ΕΥΡΩ

No comments: