- Η αεροφωτογραφία είναι πάντα γοητευτική, από κοντά όμως οι ελληνικές ακτές έχουν κι αυτές τα προβληματάκια τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θερινή συγκομιδή της ελληνικής πεζογραφίας. Ο ανέμελος κολυμβητής ας έχει τον νου του όταν διαλέγει παραλία.
Ανάμεσα στα rooms to let και στα ξενοδοχεία πέντε αστέρων η διαφορά είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Όσον αφορά τα καλοκαιρινά μας διαβάσματα όμως το προσωπικό γούστο έχει συνήθως το πάνω χέρι. Μιλώντας πάντως για βιβλία που πραγματικά αξίζουν τον κόπο βιάζομαι να ξεχωρίσω το καινούργιο μυθιστόρημα του Βασίλη Γκουρογιάννη, Κόκκινο στην πράσινη γραμμή (Μεταίχμιο, 18 ευρώ). Είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον βιβλίο της περιόδου και αυτό διότι ο συγγραφέας του δεν χαζολογάει στις γνωστές πεζογραφικές γραφικότη τες αλλά βάζει το πόδι του κατευθείαν στα απάτητα. Οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, Ελλαδίτες ήρωες, νεκροί του πολέμου της Κύπρου και του μαύρου 1974, επιστρέφουν στη σημερινή Λευκωσία και πιάνουν το βιβλίο της ιστορίας από την άγραφη μεριά του. Εναντίον τίνος στ΄ αλήθεια πολέμησαν; Εναντίον των Τούρκων ή εναντίον του Μακαρίου; Τολμηρό, μαζί και καίριο.
Άρτι αφιχθέν από το τυπογραφείο το νέο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη Το πάθος χιλιάδες φορές (Καστανιώτης)
έρχεται να καλύψει τις αναμονές του αναγνωστικού κοινού, αφού πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας που άρχισε με το μυθιστόρημα Ο θάνατος ήρθε τελευταίος. Ο αναγνώστης θα συναντήσει ξανά τους νεκρούς ήρωες του πρώτου βιβλίου οι οποίοι επιστρέφουν στη ζωή ένα πρωτοχρονιάτικο βράδυ για το εορταστικό δείπνο. Η δεκατριάχρονη Λεύκα, ηρωίδα του πρώτου μέρους της τριλογίας, θα συνεχίσει για λίγο τη μαγική υπνοβασία της και κατόπιν θα επιστρέψει στην πραγματικότητα συνάπτοντας μια αλλόκοτη φιλία με την αλλόκοτη γειτονοπούλα της Ωραιόζηλη. Ο θάνατος της φιλενάδας της θα οριστικοποιήσει το αίσθημα της απομόνωσης που κατατρύχει τη Λεύκα, η οποία ενήλικη πια θα φτάσει στο χείλος του ερωτικού ρίγους και θα αποδεχτεί τον ρόλο του ψυχοπομπού της γενέθλιας πόλης της.
Εντυπωσιακή ήταν η φετινή πεζογραφική παρουσία του Νίκου Κουνενή. Στο μυθιστόρημα O μύθος του Ηρακλή Σπίλου (Μεταίχμιο, 16 ευρώ)
ένα τσακαλάκι, ρεπόρτερ ελληνικού καναλιού, επαναλαμβάνει ως παρωδία τους άθλους του Ηρακλή. Το σασπένς και η αστυνομική πλοκή φτάνουν στα όρια όταν στα πόδια του δημοσιογράφου-σαϊνιού θα μπλεχτούν ένα πτώμα, δύο θεότρελοι ντετέκτιβ κι ένας σατιρικός συγγραφέας της συμφοράς.
Καπάρωσε το κοινό του από την πρώτη του κιόλας πεζογραφική απόπειρα κι ας μη δηλώνει επαγγελματίας συγγραφέας. Ο γνωστός ηθοποιός Κωνσταντίνος Τζούμας στο δεύτερο, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, βιβλίο του Complete unknown. (Καστανιώτης, 23 ευρώ) μας ξεναγεί στα ανέμελα νεοϋορκέζικα χρόνια του, τότε που η πόλη είχε πιστέψει με τα σωστά της ότι αν υπάρχει επίγειος παράδεισος τότε δεν μπορεί παρά να είναι στο Μανχάταν. Διασημότητες, αισθητικό κουτσομπολιό, άρωμα εποχής, γεύση κοσμοπολίτικης ελευθερίας και πολύ ευχάριστο συγγραφικό στυλ.
Η εποχή μας έχει άμεση ανάγκη από έναν μαγγιώρο ραψωδό για να βάλει επιτέλους σε τάξη το χάος που μας περιβάλλει. Αυτό καταθέτει φέτος ο Χρήστος Χωμενίδης με το ευφρόσυνο μυθιστόρημά του Λόγια- φτερά (Πατάκης, 8 ευρώ). Όπου, ο αοιδός του 8ου π. Χ αιώνα Τήνελλος, μαθητής του υπέρβαρου αρχαίου βάρδου Αναβάτη, οργώνει τις ένθεν κακείθεν του Αιγαίου ελληνικές πόλεις ευαγγελιζόμενος την έλευση του Ομήρου και την ανακουφιστική λειτουργία της αφήγησης.
Στροφή στην αρχαιότητα κάνει και ο γνωστός Βορειοελλαδίτης πεζογράφος Χρήστος Χαρτοματσίδης. Στο μυθιστόρημα Μια εταίρα θυμάται (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ) παρακολουθούμε τον πολιτικά ανορθόδοξο έρωτα του Αλκιβιάδη με τη βασίλισσα της Σπάρτης Τιμαία. Το σκάνδαλο θα πυροδοτήσει ιστορίες συνωμοσίας, κοινωνικές εξεγέρσεις, κάμποσα νόθα βασιλόπουλα, παιχνίδια κατασκοπείας και αντικατασκοπίας με μια εταίρα στον ρόλο της Μάτα Χάρι.
Έλληνας δεύτερης γενιάς, ο Περικλής Μονιούδης μάς έρχεται με δύναμη από τη Ζυρίχη. Το πεζογραφικό διαμαντάκι του Ξηρά (Εστία, 24 ευρώ), μεταφρασμένο από τα γερμανικά, βάζει σε πρώτο πλάνο τα παιδιά των μεταναστών που ζουν στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Οδηγοί στη σύγχρονη Οδύσσεια ένας Ελβετός με οικογενειακές ρίζες στην Κύπρο και μια ανήσυχη Βερολινέζα που ζητάει τη σωτηρία της ψυχής της στη ζέστη των μητροπόλεων του Νότου.
Σταθερά παρών τα τελευταία χρόνια, ο οικολόγος και γεωγράφος Μιχάλης Μοδινός μας δίνει φέτος άλλο ένα χορταστικό μυθιστόρημα. Στην Επιστροφή (Καστανιώτης, 19 ευρώ) ένας βετεράνος αρχαιολόγος καταφεύγει στο πατρικό πηλιορείτικο σπίτι του για να γλιτώσει από το ανηλεές κυνηγητό που έχουν στήσει εις βάρος του οι δικαστικές αρχές και τα κανάλια. Οι αναμνήσεις παίρνουν σάρκα και οστά και δύο ανάρμοστοι έρωτες επιστρέφουν δριμύτεροι.
Οι Σπάνιες αλήθειες της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου (Εστία, 12 ευρώ)
είναι μια ενδιαφέρουσα πρώτη απόπειρα να γραφτεί ένα πραγματικό κάμπους νόβελ α λα ελληνικά. Δυο φιλόδοξες κυρίες του εγχώριου πανεπιστημιακού κατεστημένου ξεχνούν τη φιλία τους και τους καλούς τους τρόπους όταν τα φέρνει έτσι η κατάρα ώστε να εποφθαλμιούν και οι δύο την ίδια θέση. Η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα στα καλύτερά της... Ύστερα από μια ευδόκιμη θητεία στο διήγημα η Νίκη Τρουλλινού πατάει γερά πόδι στη μεγάλη φόρμα. Στο μυθιστόρημά της Μ΄ ένα καφάσι μπίρες (Κέδρος, 12 ευρώ)
μια γυναίκα πενήντα ετών σκαλίζει το τετράδιο των αναμνήσεων και έρχεται αντιμέτωπη με όλα όσα άφησε ανολοκλήρωτα.
Μέσα από τα προσωπικά και οικογενειακά δράματα βγαίνει ανάγλυφο το δράμα της ελληνικής μεσαίας τάξης με φόντο τη νεώτερη ελληνική ιστορία.
Για ένα Απέραντα άδειο σπίτι μάς μιλάει φέτος ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Κέδρος, 15 ευρώ). Επτά ταξιδιώτες του «Ελ. Βενιζέλος» αποφασίζουν να πνίξουν τις εσωτερικές τους αντιφάσεις στη Λίμνη Αχαΐας. Πόσο γερά κρατάει ακόμη τα λουριά η αγία ελληνική οικογένεια, πόσο απέχει το κοινω- νικό περιθώριο από τα κέντρα εξουσίας και τι μπορεί να πάθει ένας κανονικός άνθρωπος όταν του καρφωθεί στο μυαλό να γίνει δημοσιογράφος; Σας διαβεβαιώ, πολλά...
Ο Σέργιος Γκάκας έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοτική ιστορία, αφού έργα του έχουν πρωτοκυκλοφορήσει από σημαντικούς γαλλικούς και ιταλικούς εκδοτικούς οίκους. Η φετινή ελληνική παρουσία του με τίτλο Στάχτες (Καστανιώτης, 17 ευρώ) είναι μια ιστορία μυστηρίου η οποία εκτυλίσσεται στην Αθήνα του 2004.
Ένα σπίτι αρπάζει αναίτια φωτιά και γίνεται στάχτη μαζί με τους ενοίκους του. Ένας χασοδίκης δικηγόρος κι ένας αδιάφθορος αστυνομικός αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν την υπόθεση, χωρίς δυστυχώς να υπολογίσουν την εμπρηστική δύναμη μιας μοιραίας γυναίκας.
Έναν αμετανόητο τζογαδόρο, έναν αργόμισθο δημοσιογράφο, παλαιοκομμουνιστή και καθ΄ έξιν κορτάκια παρακολουθεί ο Χριστόφορος Κάσδαγλης στο διασκεδαστικό βιβλίο του Σπλιτ (Καστανιώτης, 16 ευρώ). Βρε πού τον ξέρω, πού τον ξέρω...
Με την ακατανίκητη γοητεία του τζόγου ασχολείται και η Αργυρώ Μαντόγλου στο μυθιστόρημα Όλα στο μηδέν (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ). Η Νίκη, το θηλυκό χαρτόμουτρο, θα συναντήσει και θα ερωτευτεί στο καζίνο τον ανάλογων προσόντων Σταύρο. Η μπλόφα όμως και το παίγνιο είναι βαθιά χαραγμένα στα κύτταρα των δύο εραστών και η συνέχεια της ιστορίας τους θα είναι άκρως διασκεδαστική και, κατά βάθος, διδακτική. Ο Δημήτρης Στεφανάκης έρχεται στην παρέα μας με τον επίκαιρο τίτλο Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι (Πατάκη, 15 ευρώ). Οι ήρωες του βιβλίου ζητούν την αρωγή του μυκονιάτικου τοπίου για να βγουν από το προσωπικό και δημιουργικό τους αδιέξοδο και να αντιμετωπίσουν τη βία του ξαφνικού θανάτου.
Αχαλίνωτο σεξ, υπερκατανάλωση και ξέφρενη επιδειξιομανία. Πάνω σ΄ αυτό το τρίπτυχο στηρίζει την ευτυχία της η φανταστική Δημοκρατία της Δημόσιας Αισθητικής ή αλλιώς Η πόλη του ανατέλλοντος ηλίου του Δημήτρη Οικονόμου (Μελάνι, 15,50 ευρώ). Ο παμπόνηρος πρωθυπουργός προσπαθεί να μετατρέψει τους πολίτες σε αφιονισμένα party animals προ κειμένου να τους κατσικωθεί διά βίου στον σβέρκο. Ευτυχώς που μια ομάδα ανήσυχων καλλιτεχνών αποφασίζει να ανατρέψει την κατάσταση. Μαζί τους... Ο ιστορικός και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Μ. Β. Χατζόπουλος στο μυθιστόρημά του Εν μέρει ελληνίζων (Εστία, 14 ευρώ) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του νεαρού Κύπριου Δημήτρη ο οποίος βιώνει έναν ιδιαίτερο εσωτερικό διχασμό στα χρόνια της βρετανικής κατοχής της Μεγαλονήσου. Από τη μια ο αδιαμφισβήτητος πατριωτισμός του κι από την άλλη η ακατανίκητη γοητεία της αγγλικής λογοτεχνίας. Θέματα τρομοκρατίας και πολυπολιτισμικότητας διατρέχουν το βιβλίο, ενώ ο έρως ρίχνει κι αυτός λάδι στη φωτιά... Ιστορικά τραύματα
Η πρόσφατη πολιτική ιστορία εξακολουθεί να αποτελεί κίνητρο για πολλούς Έλληνες πεζογράφους. Από τη φετινή παραγωγή ξεχωρίζει μακράν το νέο ιδιόμελο πεζογράφημα του Σωτήρη Δημητρίου Σαν το λίγο το νερό (Ελληνικά Γράμματα, 15,50 ευρώ) το οποίο αναλύεται σε τρία μέρη.
Στην αρχή ο αφηγητής κάνει μια μεταθανάτια πτήση πάνω από τα κρίματά του, κατόπιν ζητάει την αρωγή της μητρικής
γλώσσας για να κατανοήσει το πένθος της Ηπείρου από τον ελληνικό εμφύλιο και μετά επιστρέφει στον ουρανό για να βγάλει γλώσσα στον Θεό και να παίξει πεντόβολα με τους αστεροειδείς και τους πλανήτες. Ζηλεύω...
Μετά την καλή υποδοχή που είχαν το 2007 τα Διπλωμένα φτερά, ο Γιάννης Ατζακάς επιστρέφει με ένα δεύτερο εξίσου δυνατό μυθιστόρημα. Ο Θολός Βυθός (Άγρα, 16 ευρώ) είναι ένα εξαιρετικής μαστοριάς πεζογράφημα με θέμα τα ανομολόγητα μετεμφυλιακά δράματα έτσι όπως τα έζησε ο ήρωας του βιβλίου, παιδί ακόμα, στις περίφημες Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης.
Στο ίδιο κλίμα κινείται και ο Κώστας Ακρίβος με τις ομόκεντρες ιστορίες που απαρτίζουν τις Τελετές ενηλικίωσης (Μεταίχμιο, 12 ευρώ). Ένα ενδιαφέρον πηγαινέλα στα ζόρια της εφηβείας. Χρόνος, οι σημαντικότερες καμπές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας. Τόπος του μαρτυρίου, οι προαναφερθείσες παιδουπόλεις αλλά και άλλοι άτυποι σωφρονιστικοί θεσμοί της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Με όχημα την αστυνομική πλοκή η Μαρλένα Πολιτοπούλου προχωράει φέτος στα δύσκολα μεταπολεμικά μονοπάτια με το μυθιστόρημα Η μνήμη της Πολαρόιντ (Μεταίχμιο, 17 ευρώ). Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, στην προσπάθειά του να διαλευκάνει τη δολοφονία του πατέρα του θα ξετυλίξει το κουβάρι καλά κρυμμένων εμφυλιακών δραμάτων από το Πήλιο και τα χωριά του Κισσάβου ίσαμε τα τσιπουράδικα του Βόλου και τη Σκόπελο.
Το κοινό διάβασε, έκρινε και αποφάσισε ότι το Ξιφίρ Φαλέρ της Αθηνάς Κακούρη (Καστανιώτης, 23 ευρώ) είναι από τα πιο ευχάριστα ιστορικά πεζογραφήματα της χρονιάς. Η ευγενική κυρία από την Πάτρα οδηγεί φέτος τον αναγνώστη στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα με έμφαση στην πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, την πολυπραγμοσύνη των μεγάλων δυνάμεων, τους πιονιέρους της κατασκοπείας και τα ολισθήματα των εφημερίδων της εποχής.
Πειραιάς του Μεσοπολέμου, προσφυγικές παραγκουπόλεις και ο μπαγλαμάς στην παρανομία. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης διαλέγει ρεμπέτικους δρόμους για να αφηγηθεί τα πρόσφατα πολιτικά μας δράματα. Στο πρωτότυπο μυθιστόρημά του Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας (Ελληνικά Γράμματα)
ξαναζωντανεύει ο νοσηρός έρωτας του Μάρκου Βαμβακάρη για τη μοιραία Ζιγκουάλα. Πίσω από τα πάθη και τους μυθικούς σεβντάδες αναδύεται ολοζώντανο το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής 1932-1940.
Μινιατούρες
Μικρά πεζογραφήματα, τα περισσότερα εξαιρετικής αφηγηματικής χάρης και στυλ, ευτυχώς υπάρχουν και σ΄ αυτή την εκδοτική σεζόν. Τυχεροί αυτοί που θα τα εντοπίσουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων και θα διαλέξουν ανάμεσά τους τα πιο αξιόλογα. Με δυο τέτοιες τρισχαριτωμένες μινιατούρες δηλώνει φέτος παρών ο γνωστός σκηνοθέτης και συγγραφέας Τάκης Σπετσιώτης (Άγρα). Στη λαϊκή περιπέτεια Γραμματικός σ΄ ένα παιδί του δρόμου (8,50 ευρώ)
ένας σαραντάρης καθηγητής Αγγλικών αναλαμβάνει να γράψει τη βιογραφία ενός νεαρού άστεγου. Δύσκολοι έρωτες, φτώχεια, αλκοολισμός, ποίηση και πορνεία με φόντο την Αθήνα της δεκαετίας 1994- 2004.
Το δεύτερο βιβλίο του Τάκη Σπετσιώτη Το άλλο κρεβάτι (8,50 ευρώ) είναι ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από ομότιτλο κείμενο του Ταχτσή.
Όπου ένας παρενδυτικός συγγραφέας παρασύρει τον ψυχαναλυτή του σε μια επί της ουσίας συζήτηση για το γένος, το γούστο, τον ομοφυλοφιλικό έρωτα και τη μεταμόρφωση.
Μετά τον λογοτεχνικό θρίαμβο της νουβέλας Ο κύριος Επισκοπάκης και τη θεατρική διασκευή της, ο Ανδρέας Μήτσου επανέρχεται με τη συλλογή διηγημάτων Η ελεημοσύνη των γυναικών (Καστανιώτης, 13 ευρώ). Έκκεντρες ιστορίες στα όρια της μαύρης κωμωδίας με ήρωες ένα δολοφονημένο πεκινουά, μια έκρηξη αυγών, μια μεθυσμένη κατσίκα, το όνομα ενός θρυλικού τερματοφύλακα και άλλα πολλά που το συνειδητό και ο αυτοέλεγχος σβήνουν από τη μνήμη μας στερώντας έτσι τη ζωή μας από την καθημερινή ποίηση.
Με τη συλλογή διηγημάτων Λειψή Αριθμητική (Κέδρος, 9 ευρώ) ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος τριτώνει με τον καλύτερο τρόπο την παρουσία του στην ελληνική πεζογραφία. Μια ηλικιωμένη γυναίκα που απολαμβάνει την τάρτα της σαν να τρώει την ίδια τη ζωή, η ονειροφαντασία ενός άντρας που ακούει Μπρους Σπρίνγκστιν, ο καημός ενός καρδιοπαθούς γύφτου και το ρέκβιεμ για ένα μικρό μαύρο κοράκι, είναι κάποιες από τις εξαιρετικής τεχνικής μονοκοντυλιές του συγγραφέα πάνω στα συν και τα πλην της ζωής και της μνήμης.
Το άγχος του πνιγμού, η αλήθεια ως εφιάλτης, η βασανιστική συγκατοίκηση με τον θάνατο, οι όψιμοι έρωτες και η ασάφεια του χρόνου στοιχειώνουν τον ύπνο και τον ξύπνο των ηρώων του Παναγιώτη Κουσαθανά . Δεμένος άρρηκτα με το μυκονιάτικο τοπίο ο φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος καταθέτει φέτος μια συλλογή με περίτεχνες μινιατούρες υπό τον γενικό τίτλο Λοξές ιστορίες (Ίνδικτος). Για τους γενναίους της ανάγνωσης, μόνον. Πιστός στη μικρή φόρμα ο Πατρινός μηχανικός και συγγραφέας Βασίλειος Χριστόπουλος προσθέτει στην εργογραφία του μια ακόμη συλλογή διηγημάτων με γενικό τίτλο Αναζητώντας το Θεό (Κέδρος, 15 ευρώ) και υπόθεση εργασίας το δύσκολο συναπάντημα των καθημερινών ανθρώπων με την ιστορική στιγμή. Από την ερεθιστική πινακοθήκη του ξεχωρίζω την περίπτωση του Πατρινο-ιταλού Σπύρου Κροτσέτι (πατέρα του γνωστού Ιταλού εκδότη Νικόλα Κροτσέτι) ο οποίος το 1945 μετά την απελευθέρωση απελαύνεται μαζί με άλλους 3.000 Πατρινο-ιταλούς Ιστορίες που επιμελώς μας κρύβει η επίσημη Ιστορία.
Πολυγραφότατος ο Τόλης Νικηφόρου, επανακάμπτει με το σύντομο μυθιστόρημα Έρημο νησί στην άκρη του κόσμου
(Νεφέλη, 13 ευρώ). Ο αδιέξοδος έρως της Αλκμήνης και του Φάνη και ο αποκλεισμός τους μαζί με άλλους τρεις ναυαγούς σε ένα έρημο νησί υπαινίσσεται τα ναυάγια και τους λογής αποκλεισμούς που επιφυλάσσει η σύγχρονη ζωή.
Ανάμεσα στα τόσα, να και κάτι που θα συγκινήσει τις ευαίσθητες γυναικείες καρδιές. Στη νουβέλα της Νένας Κοκκινάκη Κρίμα που είστε σύζυγος (Άγκυρα, 11 ευρώ) η ερωμένη απευθύνει ανεπίδοτες επιστολές στη σύζυγο του εραστή της.
Όπου η αληθινή αγάπη περνάει μέσα από την ταπείνωση και τη συναίνεση. Γιατί όχι...
Φρεσκότατα Cookies για το καλοκαίρι από τη Βίκυ Θεοδωροπούλου (Ύψιλον, 9 ευρώ). Μέσα από τους παράλληλους μονολόγους του Δημήτρη και της Ελίζ περνάνε πλείστα όσα σύγχρονα προβλήματα, όπως τα «μεθεόρτια» της 11ης Σεπτεμβρίου, το κατάντημα της γενιάς του ΄68 και ο οικολογικός πανικός.
Δευτερώνει την καλή του φήμη
Μετά το πρώτο του μυθιστόρημα Ανάμισης τενεκές, την καλή συγγραφική του φήμη δευτερώνει φέτος ο Γιάννης Μακριδάκης. Στο νέο βιβλίο του Χιώτη συγγραφέα, Η Δεξιά τσέπη του ράσου (Εστία, 10 ευρώ) παρακολουθούμε το πάνδημο πένθος για τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου και παράλληλα το μοναχικό πένθος του μοναχού Βικέντιου για τον αδόκητο χαμό της λεχώνας σκυλίτσας του. Ακολουθούν σκοτεινές διαδικασίες διαδοχής και η αγωνία του τρυφερού καλόγερου να κρατήσει στη ζωή ένα από τα ορφανά κουταβάκια...
Φιλί της ζωής με σταθερές αξίες
Είτε με επανεκδόσεις είτε με καινούργια βιβλία, οι «παλιότεροι» συγγραφείς επεμβαίνουν σχεδόν σε κάθε σεζόν για να αναβαθμίσουν ή να σώσουν την κατάσταση. Τον πρώτο λόγο τον έχει εδώ η Μάρω Δούκα η οποία τα τελευταία χρόνια μάς ξαναδίνει το σύνολο του έργου της με τον χαρακτήρα της στερεότυπης έκδοσης. Στα μυθιστορήματα που έδωσαν φιλί ζωής στην ελληνική πεζογραφία ανήκει και η Ουράνια μηχανική (Πατάκης, 25 ευρώ) έργο του 1999. Ο Ιάκωβος, μαθητής της Γ΄ Λυκείου και η Μάρη, τελειόφοιτη φοιτήτρια Νομικής, ζουν μια σύντομη ερωτική ιστορία. Η ερωτική απογοήτευση και οι δυσκολίες της ενηλικίωσης οδηγούν τον νεαρό σε παραβατική συμπεριφορά και στον εγκλεισμό του στη φυλακή ανηλίκων της Κασσαβέτειας, εκεί όπου απασχολείται ως λογιστής ένας άνεργος δάσκαλος, ο Ριχάρδος. Από μια παραξενιά της ζωής η Μάρη, ασκούμενη δικηγόρος πια, και ο Ριχάρδος θα αγαπηθούν και θα παντρευτούν και ιδού... Ένα λογοτεχνικά δραστικό τρίο με φόντο την παράνοια της ελληνικής κοινωνίας, γραμμένο με τον τρόπο της Μάρως Δούκα. Το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού Οι φωτογραφίες πρωτοεκδοθηκε από την Εστία το 1964 και έγινε αμέσως ανάρπαστο. Αυτή είναι η πρώτη επανέκδοσή του από τα Ελληνικά Γράμματα και τη Βιβλιοθήκη του Βασίλη Βασιλικού (15 ευρώ). Ο συγγραφέας παρακολουθεί τη ζωή του Λάζαρου, φωτογραφίζοντας τις πιο σημαντικές στιγμές του. Εφηβικοί έρωτες με σκηνικό και κοστούμια από τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Ένας «χορός» από πρόσφυγες, άνεργους και άστεγους σχολιάζει και παρεμβαίνει στη ζωή του ήρωα ο οποίος είναι αποφασισμένος να ανασάνει ελεύθερος πληρώνοντας το πιο ακριβό τίμημα.
Από τα πολύ παλιά μάς έρχεται και το βιβλίο του Πέτρου Πικρού . Τα διηγήματα της συλλογής Χαμένα Κορμιά (Άγρα, 15,50 ευρώ) που φέτος επιμελήθηκε και σχολίασε η Χριστίνα Ντουνιά, πρωτοεκδόθηκαν το 1922 και έκαναν μεγάλη εντύπωση χάρη στην τόλμη της γραφής και της θεματολογίας τους. Πόρνες, πρεζόνια, φυλακισμένοι, φυματικοί, συφιλιδικοί, μικροαπατεώνες και άστεγοι της εποχής μιλούν σε πρώτο πρόσωπο για τα πάθη τους συνθέτοντας την τοιχογραφία μιας πολύ μακρινής αλλά και κοντινής ελληνικής πραγματικότητας.
Καταδύσεις στα βάθη της ποίησης
Ένα ακόμη ιδιαίτερο μυθιστόρημα αφήνει φέτος πάνω στο τραπέζι ο Χρήστος Χρυσόπουλος. Η Λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον (Καστανιώτης, 15 ευρώ), το έβδομο πεζογραφικό έργο του συγγραφέα, είναι ένας επιτυχημένος λογοτεχνικός αναστοχασμός πάνω στη συναρπαστική περίπτωση της Αμερικανίδας ποιήτριας που πέθανε το 1991 έπειτα από μια ζωή γεμάτη ρήξεις. Θυελλώδεις έρωτες, καταδύσεις στα βάθη της ποίησης χωρίς αναπνευστήρα, απόπειρες αυτοκτονίας και συνειδητός αναχωρητισμός από τα «εγκόσμια» της τέχνης. Η τραυματική αναμέτρηση του ανθρώπου με όλες τις εκδοχές του εαυτού του.
Πέντε ψηλές γυναίκες
Προσωπικά, βρίσκω έως και ενοχλητικό το χούι να εκβιάζονται οι γυναίκες συγγραφείς για να «σώσουν» την ελληνική πεζογραφία και να μας κάνουν κάθε χρόνο κι από ένα χρυσό αυγό. Στη θέση τους θα κήρυττα λευκή απεργία και ευτυχώς που δεν είμαι η Αγγέλα Καστρινάκη γιατί διαφορετικά δεν θα είχαμε τώρα στα χέρια μας ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς. Το επίτευγμά της είναι πολλαπλό, αφού με το μυθιστόρημά της Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ), καταφέρνει να φτιάξει μια συναρπαστική ιστορία με αρχή μέση και τέλος στην οποία συνυπάρχουν ένα σύγχρονο love story, μια επιτυχημένη αναμέτρηση με τη ροζ λογοτεχνία και ένα συνοπτικό ιστορικό της ερωτικής αποκλειστικότητας μέσα στον γάμο. Εργαλείο του διαβόλου σ΄ αυτήν την υπόθεση είναι το e-mail διά του οποίου εκμηδενίζονται οι αποστάσεις της συζυγικής απιστίας από τον καιρό της Πηνελόπης Δέλτα, της Άννας Καρένινα και της Λαίδης Τσάτερλι. Τα ηλεκτρονικά ραβασάκια που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι virtual εραστές,
ένας μπαϊλντισμένος Σαλονικιός και μια ανήσυχη Αθηναία, θα οδηγήσουν άραγε στο διαζύγιο ή θα επικρατήσουν άλλες ψυχικές δυνάμεις όπως το χιούμορ και η αποδραματοποίηση;
Πέρα από κάθε επιμέρους αμφιβολία, αυτή εδώ η λογοτεχνική χρονιά σφραγίστηκε από μια πρωτοεμφανιζόμενη. Η Σταυρούλα Σκαλίδη με το αφήγημά της Προδοσία και εγκατάλειψη (Πόλις, 10 ευρώ) έκλεψε το ενδιαφέρον του κοινού και απέσπασε το σχετικό βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω. Η συγγραφέας τοποθετεί το κωμικοτραγικό μελόδραμά της στην πολυπολιτισμική περιοχή της Κυψέλης. Εκεί όπου ο καθένας ζει το δικό του δράμα χωρίς να κοιτάζει το δράμα του διπλανού, ένας μισάνθρωπος και υποχόνδριος ψιλικατζής και μια απόμαχη συγγραφέας με ευγενική ψυχή εμπλέκονται σε μια εξωφρενική ιστορία η οποία αν και δεν προαναγγέλλει την εκ βάθρων ανανέωση της ελληνικής πεζογραφίας προειδοποιεί πάντως για την επιστροφή σε μια νέα ηθογραφία τόσο συγκινητική και τόσο ρωμαλέα όσο η παλιά.
Κοινωνικό σχόλιο διασταυρωμένο με σασπένς και από την Κάλλια Παπαδάκη. Στον ήχο του ακαλύπτου (Πόλις, 15 ευρώ) πρωταγωνιστούν ρωσο-πακιστανικές μαφίες, σαλοί της διπλανής πόρτας και η σύγχρονη Αθήνα που ζητάει απεγνωσμένα τον Ντίκενς της. Η συγγραφέας με τη φρεσκάδα της γραφής της περιποιείται τους μικροαστούς όπως τους πρέπει, αφήνοντας ταυτόχρονα ορθάνοιχτο το παράθυρό
της στον «Ακάλυπτο», δηλαδή στην κατασυκοφαντημένη (νέα;) ηθογραφία που λέγαμε παραπάνω.
Οι συλλογές διηγημάτων της Έλενας Μαρούτσου είχαν προαναγγείλει με τον πιο ευοίωνο τρόπο την εκκολαπτόμενη συγγραφέα. Η άφιξή της όμως στο μυθιστόρημα έκανε το μεγάλο μπαμ νωρίς φέτος τον χειμώνα. Το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας (Καστανιώτης, 19 ευρώ) είναι μια δυναμική και αυθεντική λογοτεχνική πρόταση. Στην περίτεχνη αφηγηματική γραμμή της συγγραφέως έχουν προνομιακό
χώρο η ποίηση και τα εικαστικά, αφού η ανυπότακτη ηρωίδα της ταξιδεύει στο μεταίχμιο του ρεαλιστικού τόπου και χρόνου με ιδανικούς συνταξιδιώτες την ποίηση του Λειβαδίτη και τη ζωγραφική του Μαγκρίτ.
Τo μυθιστόρημα Όλα πάνε ρολόι (ή σχεδόν) - Μελάνι (15,50 ευρώ) δεν είναι η πρώτη πεζογραφική απόπειρα της Στυλιάνας Γκαλινίκη που ζει στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Προηγήθηκε μια συλλογή διηγημάτων με την οποία η συγγραφέας προειδοποίησε ότι ήρθε για να μείνει. Το βιβλίο της συζητείται ήδη στους λογοτεχνικούς κύκλους και τα σχόλια είναι θετικά. Πρόκειται για τον αταίριαστο έρωτα ενός ντόπιου παλικαριού με μια ξένη κοπέλα με το εξωτικό όνομα Αλγερία. Ο πουριτανισμός της μικρής κοινότητας και η ασφυκτική επιρροή της Εκκλησίας βάζουν παγίδες στη ρομαντική τους ιστορία. Προβλήματα προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης μέσα στο απαγορευτικό πλαίσιο της αθάνατης ελληνικής επαρχίας.
Άρτι αφιχθέν από το τυπογραφείο το νέο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη Το πάθος χιλιάδες φορές (Καστανιώτης)
έρχεται να καλύψει τις αναμονές του αναγνωστικού κοινού, αφού πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας που άρχισε με το μυθιστόρημα Ο θάνατος ήρθε τελευταίος. Ο αναγνώστης θα συναντήσει ξανά τους νεκρούς ήρωες του πρώτου βιβλίου οι οποίοι επιστρέφουν στη ζωή ένα πρωτοχρονιάτικο βράδυ για το εορταστικό δείπνο. Η δεκατριάχρονη Λεύκα, ηρωίδα του πρώτου μέρους της τριλογίας, θα συνεχίσει για λίγο τη μαγική υπνοβασία της και κατόπιν θα επιστρέψει στην πραγματικότητα συνάπτοντας μια αλλόκοτη φιλία με την αλλόκοτη γειτονοπούλα της Ωραιόζηλη. Ο θάνατος της φιλενάδας της θα οριστικοποιήσει το αίσθημα της απομόνωσης που κατατρύχει τη Λεύκα, η οποία ενήλικη πια θα φτάσει στο χείλος του ερωτικού ρίγους και θα αποδεχτεί τον ρόλο του ψυχοπομπού της γενέθλιας πόλης της.
Εντυπωσιακή ήταν η φετινή πεζογραφική παρουσία του Νίκου Κουνενή. Στο μυθιστόρημα O μύθος του Ηρακλή Σπίλου (Μεταίχμιο, 16 ευρώ) ένα τσακαλάκι, ρεπόρτερ ελληνικού καναλιού, επαναλαμβάνει ως παρωδία τους άθλους του Ηρακλή. Το σασπένς και η αστυνομική πλοκή φτάνουν στα όρια όταν στα πόδια του δημοσιογράφου-σαϊνιού θα μπλεχτούν ένα πτώμα, δύο θεότρελοι ντετέκτιβ κι ένας σατιρικός συγγραφέας της συμφοράς.
Καπάρωσε το κοινό του από την πρώτη του κιόλας πεζογραφική απόπειρα κι ας μη δηλώνει επαγγελματίας συγγραφέας. Ο γνωστός ηθοποιός Κωνσταντίνος Τζούμας στο δεύτερο, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, βιβλίο του Complete unknown. (Καστανιώτης, 23 ευρώ) μας ξεναγεί στα ανέμελα νεοϋορκέζικα χρόνια του, τότε που η πόλη είχε πιστέψει με τα σωστά της ότι αν υπάρχει επίγειος παράδεισος τότε δεν μπορεί παρά να είναι στο Μανχάταν. Διασημότητες, αισθητικό κουτσομπολιό, άρωμα εποχής, γεύση κοσμοπολίτικης ελευθερίας και πολύ ευχάριστο συγγραφικό στυλ.
Η εποχή μας έχει άμεση ανάγκη από έναν μαγγιώρο ραψωδό για να βάλει επιτέλους σε τάξη το χάος που μας περιβάλλει. Αυτό καταθέτει φέτος ο Χρήστος Χωμενίδης με το ευφρόσυνο μυθιστόρημά του Λόγια- φτερά (Πατάκης, 8 ευρώ). Όπου, ο αοιδός του 8ου π. Χ αιώνα Τήνελλος, μαθητής του υπέρβαρου αρχαίου βάρδου Αναβάτη, οργώνει τις ένθεν κακείθεν του Αιγαίου ελληνικές πόλεις ευαγγελιζόμενος την έλευση του Ομήρου και την ανακουφιστική λειτουργία της αφήγησης.
Στροφή στην αρχαιότητα κάνει και ο γνωστός Βορειοελλαδίτης πεζογράφος Χρήστος Χαρτοματσίδης. Στο μυθιστόρημα Μια εταίρα θυμάται (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ) παρακολουθούμε τον πολιτικά ανορθόδοξο έρωτα του Αλκιβιάδη με τη βασίλισσα της Σπάρτης Τιμαία. Το σκάνδαλο θα πυροδοτήσει ιστορίες συνωμοσίας, κοινωνικές εξεγέρσεις, κάμποσα νόθα βασιλόπουλα, παιχνίδια κατασκοπείας και αντικατασκοπίας με μια εταίρα στον ρόλο της Μάτα Χάρι.
Έλληνας δεύτερης γενιάς, ο Περικλής Μονιούδης μάς έρχεται με δύναμη από τη Ζυρίχη. Το πεζογραφικό διαμαντάκι του Ξηρά (Εστία, 24 ευρώ), μεταφρασμένο από τα γερμανικά, βάζει σε πρώτο πλάνο τα παιδιά των μεταναστών που ζουν στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Οδηγοί στη σύγχρονη Οδύσσεια ένας Ελβετός με οικογενειακές ρίζες στην Κύπρο και μια ανήσυχη Βερολινέζα που ζητάει τη σωτηρία της ψυχής της στη ζέστη των μητροπόλεων του Νότου.
Σταθερά παρών τα τελευταία χρόνια, ο οικολόγος και γεωγράφος Μιχάλης Μοδινός μας δίνει φέτος άλλο ένα χορταστικό μυθιστόρημα. Στην Επιστροφή (Καστανιώτης, 19 ευρώ) ένας βετεράνος αρχαιολόγος καταφεύγει στο πατρικό πηλιορείτικο σπίτι του για να γλιτώσει από το ανηλεές κυνηγητό που έχουν στήσει εις βάρος του οι δικαστικές αρχές και τα κανάλια. Οι αναμνήσεις παίρνουν σάρκα και οστά και δύο ανάρμοστοι έρωτες επιστρέφουν δριμύτεροι.
Οι Σπάνιες αλήθειες της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου (Εστία, 12 ευρώ)
είναι μια ενδιαφέρουσα πρώτη απόπειρα να γραφτεί ένα πραγματικό κάμπους νόβελ α λα ελληνικά. Δυο φιλόδοξες κυρίες του εγχώριου πανεπιστημιακού κατεστημένου ξεχνούν τη φιλία τους και τους καλούς τους τρόπους όταν τα φέρνει έτσι η κατάρα ώστε να εποφθαλμιούν και οι δύο την ίδια θέση. Η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα στα καλύτερά της... Ύστερα από μια ευδόκιμη θητεία στο διήγημα η Νίκη Τρουλλινού πατάει γερά πόδι στη μεγάλη φόρμα. Στο μυθιστόρημά της Μ΄ ένα καφάσι μπίρες (Κέδρος, 12 ευρώ)
μια γυναίκα πενήντα ετών σκαλίζει το τετράδιο των αναμνήσεων και έρχεται αντιμέτωπη με όλα όσα άφησε ανολοκλήρωτα.
Μέσα από τα προσωπικά και οικογενειακά δράματα βγαίνει ανάγλυφο το δράμα της ελληνικής μεσαίας τάξης με φόντο τη νεώτερη ελληνική ιστορία.
Για ένα Απέραντα άδειο σπίτι μάς μιλάει φέτος ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Κέδρος, 15 ευρώ). Επτά ταξιδιώτες του «Ελ. Βενιζέλος» αποφασίζουν να πνίξουν τις εσωτερικές τους αντιφάσεις στη Λίμνη Αχαΐας. Πόσο γερά κρατάει ακόμη τα λουριά η αγία ελληνική οικογένεια, πόσο απέχει το κοινω- νικό περιθώριο από τα κέντρα εξουσίας και τι μπορεί να πάθει ένας κανονικός άνθρωπος όταν του καρφωθεί στο μυαλό να γίνει δημοσιογράφος; Σας διαβεβαιώ, πολλά... Ο Σέργιος Γκάκας έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοτική ιστορία, αφού έργα του έχουν πρωτοκυκλοφορήσει από σημαντικούς γαλλικούς και ιταλικούς εκδοτικούς οίκους. Η φετινή ελληνική παρουσία του με τίτλο Στάχτες (Καστανιώτης, 17 ευρώ) είναι μια ιστορία μυστηρίου η οποία εκτυλίσσεται στην Αθήνα του 2004.
Ένα σπίτι αρπάζει αναίτια φωτιά και γίνεται στάχτη μαζί με τους ενοίκους του. Ένας χασοδίκης δικηγόρος κι ένας αδιάφθορος αστυνομικός αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν την υπόθεση, χωρίς δυστυχώς να υπολογίσουν την εμπρηστική δύναμη μιας μοιραίας γυναίκας.
Έναν αμετανόητο τζογαδόρο, έναν αργόμισθο δημοσιογράφο, παλαιοκομμουνιστή και καθ΄ έξιν κορτάκια παρακολουθεί ο Χριστόφορος Κάσδαγλης στο διασκεδαστικό βιβλίο του Σπλιτ (Καστανιώτης, 16 ευρώ). Βρε πού τον ξέρω, πού τον ξέρω...
Με την ακατανίκητη γοητεία του τζόγου ασχολείται και η Αργυρώ Μαντόγλου στο μυθιστόρημα Όλα στο μηδέν (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ). Η Νίκη, το θηλυκό χαρτόμουτρο, θα συναντήσει και θα ερωτευτεί στο καζίνο τον ανάλογων προσόντων Σταύρο. Η μπλόφα όμως και το παίγνιο είναι βαθιά χαραγμένα στα κύτταρα των δύο εραστών και η συνέχεια της ιστορίας τους θα είναι άκρως διασκεδαστική και, κατά βάθος, διδακτική. Ο Δημήτρης Στεφανάκης έρχεται στην παρέα μας με τον επίκαιρο τίτλο Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι (Πατάκη, 15 ευρώ). Οι ήρωες του βιβλίου ζητούν την αρωγή του μυκονιάτικου τοπίου για να βγουν από το προσωπικό και δημιουργικό τους αδιέξοδο και να αντιμετωπίσουν τη βία του ξαφνικού θανάτου.
Αχαλίνωτο σεξ, υπερκατανάλωση και ξέφρενη επιδειξιομανία. Πάνω σ΄ αυτό το τρίπτυχο στηρίζει την ευτυχία της η φανταστική Δημοκρατία της Δημόσιας Αισθητικής ή αλλιώς Η πόλη του ανατέλλοντος ηλίου του Δημήτρη Οικονόμου (Μελάνι, 15,50 ευρώ). Ο παμπόνηρος πρωθυπουργός προσπαθεί να μετατρέψει τους πολίτες σε αφιονισμένα party animals προ κειμένου να τους κατσικωθεί διά βίου στον σβέρκο. Ευτυχώς που μια ομάδα ανήσυχων καλλιτεχνών αποφασίζει να ανατρέψει την κατάσταση. Μαζί τους... Ο ιστορικός και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Μ. Β. Χατζόπουλος στο μυθιστόρημά του Εν μέρει ελληνίζων (Εστία, 14 ευρώ) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του νεαρού Κύπριου Δημήτρη ο οποίος βιώνει έναν ιδιαίτερο εσωτερικό διχασμό στα χρόνια της βρετανικής κατοχής της Μεγαλονήσου. Από τη μια ο αδιαμφισβήτητος πατριωτισμός του κι από την άλλη η ακατανίκητη γοητεία της αγγλικής λογοτεχνίας. Θέματα τρομοκρατίας και πολυπολιτισμικότητας διατρέχουν το βιβλίο, ενώ ο έρως ρίχνει κι αυτός λάδι στη φωτιά... Ιστορικά τραύματα
Η πρόσφατη πολιτική ιστορία εξακολουθεί να αποτελεί κίνητρο για πολλούς Έλληνες πεζογράφους. Από τη φετινή παραγωγή ξεχωρίζει μακράν το νέο ιδιόμελο πεζογράφημα του Σωτήρη Δημητρίου Σαν το λίγο το νερό (Ελληνικά Γράμματα, 15,50 ευρώ) το οποίο αναλύεται σε τρία μέρη.
Στην αρχή ο αφηγητής κάνει μια μεταθανάτια πτήση πάνω από τα κρίματά του, κατόπιν ζητάει την αρωγή της μητρικής
γλώσσας για να κατανοήσει το πένθος της Ηπείρου από τον ελληνικό εμφύλιο και μετά επιστρέφει στον ουρανό για να βγάλει γλώσσα στον Θεό και να παίξει πεντόβολα με τους αστεροειδείς και τους πλανήτες. Ζηλεύω... Μετά την καλή υποδοχή που είχαν το 2007 τα Διπλωμένα φτερά, ο Γιάννης Ατζακάς επιστρέφει με ένα δεύτερο εξίσου δυνατό μυθιστόρημα. Ο Θολός Βυθός (Άγρα, 16 ευρώ) είναι ένα εξαιρετικής μαστοριάς πεζογράφημα με θέμα τα ανομολόγητα μετεμφυλιακά δράματα έτσι όπως τα έζησε ο ήρωας του βιβλίου, παιδί ακόμα, στις περίφημες Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης.
Στο ίδιο κλίμα κινείται και ο Κώστας Ακρίβος με τις ομόκεντρες ιστορίες που απαρτίζουν τις Τελετές ενηλικίωσης (Μεταίχμιο, 12 ευρώ). Ένα ενδιαφέρον πηγαινέλα στα ζόρια της εφηβείας. Χρόνος, οι σημαντικότερες καμπές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας. Τόπος του μαρτυρίου, οι προαναφερθείσες παιδουπόλεις αλλά και άλλοι άτυποι σωφρονιστικοί θεσμοί της μεταπολεμικής Ελλάδας.
Με όχημα την αστυνομική πλοκή η Μαρλένα Πολιτοπούλου προχωράει φέτος στα δύσκολα μεταπολεμικά μονοπάτια με το μυθιστόρημα Η μνήμη της Πολαρόιντ (Μεταίχμιο, 17 ευρώ). Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, στην προσπάθειά του να διαλευκάνει τη δολοφονία του πατέρα του θα ξετυλίξει το κουβάρι καλά κρυμμένων εμφυλιακών δραμάτων από το Πήλιο και τα χωριά του Κισσάβου ίσαμε τα τσιπουράδικα του Βόλου και τη Σκόπελο.
Το κοινό διάβασε, έκρινε και αποφάσισε ότι το Ξιφίρ Φαλέρ της Αθηνάς Κακούρη (Καστανιώτης, 23 ευρώ) είναι από τα πιο ευχάριστα ιστορικά πεζογραφήματα της χρονιάς. Η ευγενική κυρία από την Πάτρα οδηγεί φέτος τον αναγνώστη στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα με έμφαση στην πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, την πολυπραγμοσύνη των μεγάλων δυνάμεων, τους πιονιέρους της κατασκοπείας και τα ολισθήματα των εφημερίδων της εποχής.
Πειραιάς του Μεσοπολέμου, προσφυγικές παραγκουπόλεις και ο μπαγλαμάς στην παρανομία. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης διαλέγει ρεμπέτικους δρόμους για να αφηγηθεί τα πρόσφατα πολιτικά μας δράματα. Στο πρωτότυπο μυθιστόρημά του Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας (Ελληνικά Γράμματα)
ξαναζωντανεύει ο νοσηρός έρωτας του Μάρκου Βαμβακάρη για τη μοιραία Ζιγκουάλα. Πίσω από τα πάθη και τους μυθικούς σεβντάδες αναδύεται ολοζώντανο το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής 1932-1940.
Μινιατούρες
Μικρά πεζογραφήματα, τα περισσότερα εξαιρετικής αφηγηματικής χάρης και στυλ, ευτυχώς υπάρχουν και σ΄ αυτή την εκδοτική σεζόν. Τυχεροί αυτοί που θα τα εντοπίσουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων και θα διαλέξουν ανάμεσά τους τα πιο αξιόλογα. Με δυο τέτοιες τρισχαριτωμένες μινιατούρες δηλώνει φέτος παρών ο γνωστός σκηνοθέτης και συγγραφέας Τάκης Σπετσιώτης (Άγρα). Στη λαϊκή περιπέτεια Γραμματικός σ΄ ένα παιδί του δρόμου (8,50 ευρώ)
ένας σαραντάρης καθηγητής Αγγλικών αναλαμβάνει να γράψει τη βιογραφία ενός νεαρού άστεγου. Δύσκολοι έρωτες, φτώχεια, αλκοολισμός, ποίηση και πορνεία με φόντο την Αθήνα της δεκαετίας 1994- 2004.
Το δεύτερο βιβλίο του Τάκη Σπετσιώτη Το άλλο κρεβάτι (8,50 ευρώ) είναι ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από ομότιτλο κείμενο του Ταχτσή.
Όπου ένας παρενδυτικός συγγραφέας παρασύρει τον ψυχαναλυτή του σε μια επί της ουσίας συζήτηση για το γένος, το γούστο, τον ομοφυλοφιλικό έρωτα και τη μεταμόρφωση.
Μετά τον λογοτεχνικό θρίαμβο της νουβέλας Ο κύριος Επισκοπάκης και τη θεατρική διασκευή της, ο Ανδρέας Μήτσου επανέρχεται με τη συλλογή διηγημάτων Η ελεημοσύνη των γυναικών (Καστανιώτης, 13 ευρώ). Έκκεντρες ιστορίες στα όρια της μαύρης κωμωδίας με ήρωες ένα δολοφονημένο πεκινουά, μια έκρηξη αυγών, μια μεθυσμένη κατσίκα, το όνομα ενός θρυλικού τερματοφύλακα και άλλα πολλά που το συνειδητό και ο αυτοέλεγχος σβήνουν από τη μνήμη μας στερώντας έτσι τη ζωή μας από την καθημερινή ποίηση.
Με τη συλλογή διηγημάτων Λειψή Αριθμητική (Κέδρος, 9 ευρώ) ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος τριτώνει με τον καλύτερο τρόπο την παρουσία του στην ελληνική πεζογραφία. Μια ηλικιωμένη γυναίκα που απολαμβάνει την τάρτα της σαν να τρώει την ίδια τη ζωή, η ονειροφαντασία ενός άντρας που ακούει Μπρους Σπρίνγκστιν, ο καημός ενός καρδιοπαθούς γύφτου και το ρέκβιεμ για ένα μικρό μαύρο κοράκι, είναι κάποιες από τις εξαιρετικής τεχνικής μονοκοντυλιές του συγγραφέα πάνω στα συν και τα πλην της ζωής και της μνήμης.
Το άγχος του πνιγμού, η αλήθεια ως εφιάλτης, η βασανιστική συγκατοίκηση με τον θάνατο, οι όψιμοι έρωτες και η ασάφεια του χρόνου στοιχειώνουν τον ύπνο και τον ξύπνο των ηρώων του Παναγιώτη Κουσαθανά . Δεμένος άρρηκτα με το μυκονιάτικο τοπίο ο φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος καταθέτει φέτος μια συλλογή με περίτεχνες μινιατούρες υπό τον γενικό τίτλο Λοξές ιστορίες (Ίνδικτος). Για τους γενναίους της ανάγνωσης, μόνον. Πιστός στη μικρή φόρμα ο Πατρινός μηχανικός και συγγραφέας Βασίλειος Χριστόπουλος προσθέτει στην εργογραφία του μια ακόμη συλλογή διηγημάτων με γενικό τίτλο Αναζητώντας το Θεό (Κέδρος, 15 ευρώ) και υπόθεση εργασίας το δύσκολο συναπάντημα των καθημερινών ανθρώπων με την ιστορική στιγμή. Από την ερεθιστική πινακοθήκη του ξεχωρίζω την περίπτωση του Πατρινο-ιταλού Σπύρου Κροτσέτι (πατέρα του γνωστού Ιταλού εκδότη Νικόλα Κροτσέτι) ο οποίος το 1945 μετά την απελευθέρωση απελαύνεται μαζί με άλλους 3.000 Πατρινο-ιταλούς Ιστορίες που επιμελώς μας κρύβει η επίσημη Ιστορία.
Πολυγραφότατος ο Τόλης Νικηφόρου, επανακάμπτει με το σύντομο μυθιστόρημα Έρημο νησί στην άκρη του κόσμου
(Νεφέλη, 13 ευρώ). Ο αδιέξοδος έρως της Αλκμήνης και του Φάνη και ο αποκλεισμός τους μαζί με άλλους τρεις ναυαγούς σε ένα έρημο νησί υπαινίσσεται τα ναυάγια και τους λογής αποκλεισμούς που επιφυλάσσει η σύγχρονη ζωή. Ανάμεσα στα τόσα, να και κάτι που θα συγκινήσει τις ευαίσθητες γυναικείες καρδιές. Στη νουβέλα της Νένας Κοκκινάκη Κρίμα που είστε σύζυγος (Άγκυρα, 11 ευρώ) η ερωμένη απευθύνει ανεπίδοτες επιστολές στη σύζυγο του εραστή της.
Όπου η αληθινή αγάπη περνάει μέσα από την ταπείνωση και τη συναίνεση. Γιατί όχι...
Φρεσκότατα Cookies για το καλοκαίρι από τη Βίκυ Θεοδωροπούλου (Ύψιλον, 9 ευρώ). Μέσα από τους παράλληλους μονολόγους του Δημήτρη και της Ελίζ περνάνε πλείστα όσα σύγχρονα προβλήματα, όπως τα «μεθεόρτια» της 11ης Σεπτεμβρίου, το κατάντημα της γενιάς του ΄68 και ο οικολογικός πανικός.
Δευτερώνει την καλή του φήμη
Μετά το πρώτο του μυθιστόρημα Ανάμισης τενεκές, την καλή συγγραφική του φήμη δευτερώνει φέτος ο Γιάννης Μακριδάκης. Στο νέο βιβλίο του Χιώτη συγγραφέα, Η Δεξιά τσέπη του ράσου (Εστία, 10 ευρώ) παρακολουθούμε το πάνδημο πένθος για τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου και παράλληλα το μοναχικό πένθος του μοναχού Βικέντιου για τον αδόκητο χαμό της λεχώνας σκυλίτσας του. Ακολουθούν σκοτεινές διαδικασίες διαδοχής και η αγωνία του τρυφερού καλόγερου να κρατήσει στη ζωή ένα από τα ορφανά κουταβάκια... Φιλί της ζωής με σταθερές αξίες
Είτε με επανεκδόσεις είτε με καινούργια βιβλία, οι «παλιότεροι» συγγραφείς επεμβαίνουν σχεδόν σε κάθε σεζόν για να αναβαθμίσουν ή να σώσουν την κατάσταση. Τον πρώτο λόγο τον έχει εδώ η Μάρω Δούκα η οποία τα τελευταία χρόνια μάς ξαναδίνει το σύνολο του έργου της με τον χαρακτήρα της στερεότυπης έκδοσης. Στα μυθιστορήματα που έδωσαν φιλί ζωής στην ελληνική πεζογραφία ανήκει και η Ουράνια μηχανική (Πατάκης, 25 ευρώ) έργο του 1999. Ο Ιάκωβος, μαθητής της Γ΄ Λυκείου και η Μάρη, τελειόφοιτη φοιτήτρια Νομικής, ζουν μια σύντομη ερωτική ιστορία. Η ερωτική απογοήτευση και οι δυσκολίες της ενηλικίωσης οδηγούν τον νεαρό σε παραβατική συμπεριφορά και στον εγκλεισμό του στη φυλακή ανηλίκων της Κασσαβέτειας, εκεί όπου απασχολείται ως λογιστής ένας άνεργος δάσκαλος, ο Ριχάρδος. Από μια παραξενιά της ζωής η Μάρη, ασκούμενη δικηγόρος πια, και ο Ριχάρδος θα αγαπηθούν και θα παντρευτούν και ιδού... Ένα λογοτεχνικά δραστικό τρίο με φόντο την παράνοια της ελληνικής κοινωνίας, γραμμένο με τον τρόπο της Μάρως Δούκα. Το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού Οι φωτογραφίες πρωτοεκδοθηκε από την Εστία το 1964 και έγινε αμέσως ανάρπαστο. Αυτή είναι η πρώτη επανέκδοσή του από τα Ελληνικά Γράμματα και τη Βιβλιοθήκη του Βασίλη Βασιλικού (15 ευρώ). Ο συγγραφέας παρακολουθεί τη ζωή του Λάζαρου, φωτογραφίζοντας τις πιο σημαντικές στιγμές του. Εφηβικοί έρωτες με σκηνικό και κοστούμια από τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Ένας «χορός» από πρόσφυγες, άνεργους και άστεγους σχολιάζει και παρεμβαίνει στη ζωή του ήρωα ο οποίος είναι αποφασισμένος να ανασάνει ελεύθερος πληρώνοντας το πιο ακριβό τίμημα. Από τα πολύ παλιά μάς έρχεται και το βιβλίο του Πέτρου Πικρού . Τα διηγήματα της συλλογής Χαμένα Κορμιά (Άγρα, 15,50 ευρώ) που φέτος επιμελήθηκε και σχολίασε η Χριστίνα Ντουνιά, πρωτοεκδόθηκαν το 1922 και έκαναν μεγάλη εντύπωση χάρη στην τόλμη της γραφής και της θεματολογίας τους. Πόρνες, πρεζόνια, φυλακισμένοι, φυματικοί, συφιλιδικοί, μικροαπατεώνες και άστεγοι της εποχής μιλούν σε πρώτο πρόσωπο για τα πάθη τους συνθέτοντας την τοιχογραφία μιας πολύ μακρινής αλλά και κοντινής ελληνικής πραγματικότητας. Καταδύσεις στα βάθη της ποίησης Ένα ακόμη ιδιαίτερο μυθιστόρημα αφήνει φέτος πάνω στο τραπέζι ο Χρήστος Χρυσόπουλος. Η Λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον (Καστανιώτης, 15 ευρώ), το έβδομο πεζογραφικό έργο του συγγραφέα, είναι ένας επιτυχημένος λογοτεχνικός αναστοχασμός πάνω στη συναρπαστική περίπτωση της Αμερικανίδας ποιήτριας που πέθανε το 1991 έπειτα από μια ζωή γεμάτη ρήξεις. Θυελλώδεις έρωτες, καταδύσεις στα βάθη της ποίησης χωρίς αναπνευστήρα, απόπειρες αυτοκτονίας και συνειδητός αναχωρητισμός από τα «εγκόσμια» της τέχνης. Η τραυματική αναμέτρηση του ανθρώπου με όλες τις εκδοχές του εαυτού του.
Πέντε ψηλές γυναίκες
Προσωπικά, βρίσκω έως και ενοχλητικό το χούι να εκβιάζονται οι γυναίκες συγγραφείς για να «σώσουν» την ελληνική πεζογραφία και να μας κάνουν κάθε χρόνο κι από ένα χρυσό αυγό. Στη θέση τους θα κήρυττα λευκή απεργία και ευτυχώς που δεν είμαι η Αγγέλα Καστρινάκη γιατί διαφορετικά δεν θα είχαμε τώρα στα χέρια μας ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς. Το επίτευγμά της είναι πολλαπλό, αφού με το μυθιστόρημά της Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ), καταφέρνει να φτιάξει μια συναρπαστική ιστορία με αρχή μέση και τέλος στην οποία συνυπάρχουν ένα σύγχρονο love story, μια επιτυχημένη αναμέτρηση με τη ροζ λογοτεχνία και ένα συνοπτικό ιστορικό της ερωτικής αποκλειστικότητας μέσα στον γάμο. Εργαλείο του διαβόλου σ΄ αυτήν την υπόθεση είναι το e-mail διά του οποίου εκμηδενίζονται οι αποστάσεις της συζυγικής απιστίας από τον καιρό της Πηνελόπης Δέλτα, της Άννας Καρένινα και της Λαίδης Τσάτερλι. Τα ηλεκτρονικά ραβασάκια που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι virtual εραστές,
ένας μπαϊλντισμένος Σαλονικιός και μια ανήσυχη Αθηναία, θα οδηγήσουν άραγε στο διαζύγιο ή θα επικρατήσουν άλλες ψυχικές δυνάμεις όπως το χιούμορ και η αποδραματοποίηση; Πέρα από κάθε επιμέρους αμφιβολία, αυτή εδώ η λογοτεχνική χρονιά σφραγίστηκε από μια πρωτοεμφανιζόμενη. Η Σταυρούλα Σκαλίδη με το αφήγημά της Προδοσία και εγκατάλειψη (Πόλις, 10 ευρώ) έκλεψε το ενδιαφέρον του κοινού και απέσπασε το σχετικό βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω. Η συγγραφέας τοποθετεί το κωμικοτραγικό μελόδραμά της στην πολυπολιτισμική περιοχή της Κυψέλης. Εκεί όπου ο καθένας ζει το δικό του δράμα χωρίς να κοιτάζει το δράμα του διπλανού, ένας μισάνθρωπος και υποχόνδριος ψιλικατζής και μια απόμαχη συγγραφέας με ευγενική ψυχή εμπλέκονται σε μια εξωφρενική ιστορία η οποία αν και δεν προαναγγέλλει την εκ βάθρων ανανέωση της ελληνικής πεζογραφίας προειδοποιεί πάντως για την επιστροφή σε μια νέα ηθογραφία τόσο συγκινητική και τόσο ρωμαλέα όσο η παλιά.
Κοινωνικό σχόλιο διασταυρωμένο με σασπένς και από την Κάλλια Παπαδάκη. Στον ήχο του ακαλύπτου (Πόλις, 15 ευρώ) πρωταγωνιστούν ρωσο-πακιστανικές μαφίες, σαλοί της διπλανής πόρτας και η σύγχρονη Αθήνα που ζητάει απεγνωσμένα τον Ντίκενς της. Η συγγραφέας με τη φρεσκάδα της γραφής της περιποιείται τους μικροαστούς όπως τους πρέπει, αφήνοντας ταυτόχρονα ορθάνοιχτο το παράθυρό
της στον «Ακάλυπτο», δηλαδή στην κατασυκοφαντημένη (νέα;) ηθογραφία που λέγαμε παραπάνω. Οι συλλογές διηγημάτων της Έλενας Μαρούτσου είχαν προαναγγείλει με τον πιο ευοίωνο τρόπο την εκκολαπτόμενη συγγραφέα. Η άφιξή της όμως στο μυθιστόρημα έκανε το μεγάλο μπαμ νωρίς φέτος τον χειμώνα. Το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας (Καστανιώτης, 19 ευρώ) είναι μια δυναμική και αυθεντική λογοτεχνική πρόταση. Στην περίτεχνη αφηγηματική γραμμή της συγγραφέως έχουν προνομιακό
χώρο η ποίηση και τα εικαστικά, αφού η ανυπότακτη ηρωίδα της ταξιδεύει στο μεταίχμιο του ρεαλιστικού τόπου και χρόνου με ιδανικούς συνταξιδιώτες την ποίηση του Λειβαδίτη και τη ζωγραφική του Μαγκρίτ. Τo μυθιστόρημα Όλα πάνε ρολόι (ή σχεδόν) - Μελάνι (15,50 ευρώ) δεν είναι η πρώτη πεζογραφική απόπειρα της Στυλιάνας Γκαλινίκη που ζει στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Προηγήθηκε μια συλλογή διηγημάτων με την οποία η συγγραφέας προειδοποίησε ότι ήρθε για να μείνει. Το βιβλίο της συζητείται ήδη στους λογοτεχνικούς κύκλους και τα σχόλια είναι θετικά. Πρόκειται για τον αταίριαστο έρωτα ενός ντόπιου παλικαριού με μια ξένη κοπέλα με το εξωτικό όνομα Αλγερία. Ο πουριτανισμός της μικρής κοινότητας και η ασφυκτική επιρροή της Εκκλησίας βάζουν παγίδες στη ρομαντική τους ιστορία. Προβλήματα προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης μέσα στο απαγορευτικό πλαίσιο της αθάνατης ελληνικής επαρχίας.
Γράφει η Ρούλα Γεωργακοπούλου,ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 27 Ιουνίου 2009
No comments:
Post a Comment