Οι «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου στα ελληνικά

• Είκοσι από τις ιστορίες του Ρωμαίου ποιητή μεταφρασμένες από τον Θεόδωρο Παπαγγελή, καθηγητή της Λατινικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ

• Του Παντελη Mπουκαλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30/6/2009

• Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής: «Σώματα που άλλαξαν τη θωριά τους. Διαδρομές στις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου. Εκδόσεις Gutenberg, 2009, σελ. 295.

ΠΟΙΗΣΗ. Σίγουρα φτάνουν τα δάχτυλα του ενός χεριού για να μετρήσουμε τους ποιητές όλων των εποχών που από το όνομά τους γεννήθηκε ένα επίθετο με σχεδόν οικουμενική χρήση· αν υπολογίσουμε και τους πεζογράφους, θα χρειαστούμε και το άλλο χέρι, για να συναριθμήσουμε τα λήμματα «καφκικός» (ας θυμηθούμε παρεμπιπτόντως την ανατρεπτική κατά Κάφκα «Μεταμόρφωση»), «σαδιστικός» και «μαζοχιστικός». Παραμένοντας ωστόσο στην ποίηση, σκέφτομαι τον Ομηρο και τους «ομηρικούς καβγάδες», τον Δάντη και τη «δαντική κόλαση», τον Οβίδιο και τις «οβιδιακές μεταμορφώσεις»· τον Οβίδιο που το όνομά του το βρίσκουμε όποιο λεξικό ελληνικής και ρωμαϊκής ανθολογίας κι αν ανοίξουμε, με την επινοητική λογοτεχνία να παρατίθεται εκεί ως ισότιμη πηγή με την ξηρή μυθογραφία.

Φοβάμαι πάντως ότι το ζεύγος «οβιδιακές μεταμορφώσεις» δεν έχει πάντοτε αυτόματο αντίκρισμα, αφού αρκετά συχνά ο Οβίδιος εννοείται σαν μεταμορφούμενος, κάπως σαν τον Πρωτέα, και όχι σαν αφηγητής μεταμορφώσεων. Τι φταίει; Δεν μπορώ να υιοθετήσω το γνωστό απαλλακτικό δόγμα «κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα», γιατί μάλλον τον ξέρουμε τον ένοχο κι είναι γνωστή η αιτία: είναι η στρεβλωμένη και στρεβλωτική παιδεία μας, που βέβαια δεν την εννοώ συμπιεσμένη στο σχήμα της θεσμικής εκπαίδευσης· είναι επίσης η κορφολογική μανία που μας σπρώχνει να υιοθετούμε ό,τι έχουμε απλώς ακουστά χωρίς να το ελέγχουμε. Και δεν ξέρω αν υπάρχει στο βάθος και κάποια υπεροψία, που μας πείθει ότι η λατινική γραμματεία είναι εξυπαρχής και μέχρι τέλους υποδεέστερη της αρχαιοελληνικής, ένα παρακολούθημα ή μίμημα, άρα είναι μη μεταφραστέα και μη αναγνωστέα. Οπως σημειώνει ειδικά για τον Οβίδιο ο Θεόδωρος Παπαγγελής, καθηγητής της Λατινικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο, ο Οβίδιος, «ο διασημότερος “ατζέντης” της ελληνικής μυθολογίας, έχει κάνει μηδαμινή, και αποσπασματική, καριέρα στη νεοελληνική γλώσσα»· το μέχρι τώρα σπουδαιότερο ίχνος αυτής της καριέρας οφειλόταν πιστεύω στα «Ερωτικά αντιφάρμακα», όπως τα μετέφρασε ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης,

Επρεπε λοιπόν να περάσουν δύο χιλιάδες χρόνια, ασήμαντα εν όψει της ατάραχης αιωνιότητας, πάντως βαρύνοντα για την εν γένει λογοτεχνία που δοκιμάζει και δοκιμάζεται στην ελληνική γλώσσα, ώσπου να μεταφραστούν οι «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου, του ποιητή που, χωρίς να το ξέρει, έζησε πατώντας πάνω στο όριο, πριν και μετά τη γέννηση του Χριστού. Κάπως θα παρηγορηθούμε βέβαια αν συνυπολογίσουμε το μεταφραστικό εγχείρημα του Μάξιμου Πλανούδη, του Βυζαντινού λογίου-μοναχού που εφτακόσια χρόνια πριν μετέφερε τις «Μεταμορφώσεις» σε πεζό λόγο και σε ελληνικά μάλλον μεταφραστέα για τον σημερινό Ελληνα αναγνώστη. Αλλά και οι εφτά αιώνες δεν είναι λίγοι για τη μετακένωση ενός έργου-πορθμείου, που μετέφερε στιχουργημένη σε δακτυλικούς εξαμέτρους στη Δύση την αρχαιοελληνική μυθολογία, αναπλασμένη, εμπλουτισμένη, διασκευασμένη, πειραγμένη, και από πορθμείο να γίνει τελικά πηγή ακένωτη από την οποία άντλησαν οι επόμενοι λογοτεχνικοί αιώνες.

Ευτυχώς, λοιπόν, που η δραματική κίνηση του Οβιδίου να κάψει το έργο του μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Αύγουστος αποφάσισε να τον εξορίσει στις άξενες ακτές της Μαύρης Θάλασσας, ήταν τόσο αποτελεσματική όσο κατά βάθος θα επιθυμούσε και ο ίδιος, δηλαδή καθόλου: κάποιοι από τους θεούς που τραγουδούσε, φρόντισαν να υπάρχουν κι άλλα αντίγραφα των «Μεταμορφώσεων». Σώθηκε έτσι αυτή η στιχουργημένη «Θεωρία του Παντός», όπως τη χαρακτηρίζει ο Παπαγγελής, στην οποία ο Οβίδιος, με πιθανά πρότυπά του τον Νίκανδρο τον Κολοφώνιο και τα «Εταιροιούμενά» του, τον Παρθένιο από τη Νίκαια και τις «Μεταμορφώσεις» του, και τον Καλλίμαχο, και με τον πόθο να υπερβεί τον Βιργίλιο, ή έστω να τον παρακάμψει, επανιστόρησε τον κόσμο, με αφετηρία το χάος και κατάληξη τον Ιούλιο Καίσαρα. Το νήμα για το τεράστιο υφαντό του, στη δημιουργία του οποίου ανέμειξε όλους τους γνωστούς λογοτεχνικούς τρόπους και τύπους (επικό, ελεγειακό, λυρικό, δραματικό, βουκολικό, κωμικό, συν τη ρητορική και τον ύμνο), του το προσέφεραν 250 μύθοι, όπου θεοί και ήρωες αλλάζουν θωριά, ενίοτε και φύλο.

• 3.000 στίχοι

Ο,τι σοφά έχει ειπωθεί, πως η μετάφραση είναι μια κατεξοχήν δημοκρατική και διεθνιστική πράξη, άρα όχι απλώς φιλότεχνη, αλλά επί της ουσίας φιλάνθρωπη, ισχύει απολύτως στην περίπτωση των «Μεταμορφώσεων», το ένα τέταρτο των οποίων μετέφερε σε ζωηρά και ζουμερά ελληνικά ο Παπαγγελής. Από τους 12.000 στίχους του πρωτοτύπου, μεταφράζονται περί τους 3.000, οι οποίοι ζωγραφίζουν είκοσι από τις διασημότερες οβιδιακές ιστορίες, του Απόλλωνα και της Δάφνης, του Φαέθοντα, του Νάρκισσου, του Ερμαφρόδιτου, του Δαίδαλου, του Ορφέα και της Ευρυδίκης κ.ά. Και μόνο το ότι γινόμαστε κοινωνοί ενός έργου που γράφτηκε σε μια γλώσσα που ελάχιστοι την κατέχουν, θα αρκούσε για να οφείλουμε χάριτες στον μεταφραστή. Του οφείλουμε λοιπόν τουλάχιστον τρεις χάριτες, όσες δηλαδή και οι Χάριτες, με κεφαλαίο τούτη τη φορά, οι θεότητες της ομορφιάς κατά την αρχαιοελληνική μυθολογία, η Ευφροσύνη, η Θάλεια και η Αγλαΐα. Γιατί το έμμετρο ποιητικό κείμενο που παραδίδει στον αναγνώστη, εφοδιασμένο μάλιστα με εξαιρετικά προλεγόμενα και εμπερίστατα δοκίμια, με τα θαλερά ελληνικά του και την ευφροσύνη που προκαλεί αγλαΐζει τον μικρόκοσμο των μεταφράσεων λατινικών κειμένων στα ελληνικά.

Μέσα στο αυστηρό του μέτρο, ο στίχος του Παπαγγελή, που σποραδικά εμφανίζεται εύηχα ομοιοκατάληκτος, ανασαίνει απολύτως ελεύθερος· εδώ το αποφασισμένο σχήμα, με τις 21 συλλαβές κάθε στίχου χωρισμένες σε ημιστίχια, σαν δεκαπεντασύλλαβος που αναπτύσσεται για να μην κινδυνέψει να ακουστεί φολκλορικός σε αυτιά που όλο και περισσότερο ξεκόβουν από την πίστη ότι η μουσική, επίθετη ή εσωτερική, αποτελεί απαραίτητο ποιητικό συντελεστή, δεν λειτουργεί πιεστικά και δεν ηχεί μονότονα. Η γλώσσα πάλι της μετάφρασης, ανεξίθρησκη, τρυγάει από όλα τα στρώματα της ελληνικής, για να συνυπάρχουν έτσι αρμονικά και χωρίς να «πικραίνουν την ακοήν», που θα ’λεγε ο Ροΐδης, ο «όχτος» με τον «όμβρο», ο «εχτρός» με το «επισταμένως», η «δούλεψη» με το «φρούδο», και το «σύντυχε» με τη «σεσημασμένη» και το «ονόματι».

• Με χιούμορ

Με τη γνώση του της λατινικής γραμματείας ήδη επαληθευμένη στις σχετικές μελέτες του και με τη μεταφραστική δεξιοσύνη του ήδη αναγνωρισμένη στις ώς τώρα μεταγλωττίσεις του, είτε Λατίνων (του Οβιδίου συμπεριλαμβανομένου) είτε αρχαιοελλήνων, ο Θεόδωρος Παπαγγελής δίνει στον Ρωμαίο ποιητή μια φωνή ελευθερωμένη, ακόμπιαστη, πλούσια πλην αφτιασίδωτη, άκρως φιλολογημένη και με ένα αυστηρό οβελό να έχει αποσπάσει κάθε ίχνος ποιητικισμού. To βιβλίο του είναι χαρούμενο και χαριτωμένο. Ο σχολαστικισμός, η βλoσυρότητα, η κατήφεια ή ό,τι λοιδορείται σαν ακαδημαϊκή σοβαροφάνεια έχουν τεθεί εκποδών. Τον τόνο τον δίνει το χιούμορ, το οποίο εκδηλώνεται παντού: Αποτυπώνεται ανάγλυφο στους υπότιτλους με τους οποίους ο μεταφραστής συνοψίζει πειρακτικά τα μεταγλωττιζόμενα μυθικά επεισόδια (λ.χ. «Ωστε είστε σε ενδιαφέρουσα...», «Η πιο καλή υφάντρα είμαι εγώ», «Στης Σκυθίας την άγονη ράχη περπατώντας η Πείνα μονάχη», «Ζητείται γαμπρός» κ.τλ.)· οργανώνει τον δοκιμιακό του λόγο, όπου η επιστημοσύνη επιλέγει να υποδηλώνεται παρά να επιβάλλεται· τέλος, ρυθμίζει την ίδια τη μετάφραση, φαιδρύνοντας το κείμενο κι εκεί όπου η αφήγηση εμπλέκεται με πράγματα σοβαρότατα. Ενα μικρό δείγμα: «Ο λόγος για τον Δία. Μια φορά, από γλυκό κρασί χαλαρωμένος / δεν έβαζε μαράζι στην καρδιά, και στο ραχάτι απάνω με την Ηρα / καλαμπουρίζαν, όταν ξαφνικά γύρισε κι είπε: “Βέβαια οι γυναίκες / το φχαριστιούνται πάντα πιο πολύ από τους άντρες πάνω στο κρεβάτι”./ “Διαφωνώ” επέμενε αυτή. Στον Τειρεσία, τον σοφό, αποταθήκαν / που τα ’χε δοκιμάσει και τα δυο, /καθότι υπήρξε και άρρενας και θήλυ. [...] Γι’ αυτό λοιπόν ορίστηκε κριτής, και ως κριτής στη δίκη-καλαμπούρι / πήρε σαφώς το μέρος του Διός. Χολώθηκε βαρύτατα η Ηρα - / ασήμαντος, που λεν, η αφορμή, μα κάκιωσε αυτή υπέρ το δέον. / Βαρύτατη και του κριτή η ποινή: του στέρησε τα μάτια διά βίου».

Εύκολα φανταζόμαστε ποια αλλαγή καθεστώτος, και όχι μόνο γλωσσικού, θα επέφερε η μεταφραστική επιλογή «τέρπονται βαθύτερα», λ.χ., αντί «το φχαριστιούνται πιο πολύ». Οπως και να ’χει, εμείς, με τα μάτια μας σώα και αβλαβή, είναι σαν να βλέπουμε ολοζώντανους μπροστά μας τον Δία και την Ηρα, σε όχι και τόσο θεϊκές στιγμές, και σε μια γωνιά του κάδρου τον Ξενοφάνη τον Κολοφώνιο να σέρνει και στον Οβίδιο όσα έσερνε στον Ομηρο και τον Ησίοδο λέγοντας ετούτα τα ονειδιστικά: «Πάντα θεοίς ανέθηκαν Ομηρός θ’ Ησίοδός τε / όσσα παρ’ ανθρώποισιν ονείδεα και ψόγος εστίν, / κλέπτειν, μοιχεύειν τε και αλλήλους απατεύειν».

Λατινικά δεν γνωρίζω, δεν μπορώ λοιπόν να κρίνω πόσο πιστή είναι η μετάφραση, αν πρέπει καλά και σώνει να θεωρήσουμε την πιστότητα προσόν. Ακόμα πάντως κι αν ο απομυθοποιητικά εύχυμος τρόπος που επιλέγει η μετάφραση για να αποδώσει τα νοήματά της συνιστά μια κάποια μεταμόρφωση ή παράφραση ή στοχαστική προσαρμογή του πρωτοτύπου, με την υπερανάδειξη μίας από τις φωνές του, αποφασιστικός και νομιμοποιητικός οδηγός θα μπορούσε να θεωρηθεί η ίδια η «αδιάλειπτη οβιδιακή ειρωνεία», όπως την προσδιορίζει ο Παπαγγελής.

Μέσα στον κόσμο που βράζει...

• Γράφει η Σοφία Νικολαΐδου, ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο 27 Ιουνίου 2009
  

Η λογοτεχνία παρηγορεί, η λογοτεχνία ανακαλύπτει. Η λογοτεχνία χώνει τη μύτη της παντού. Η λογοτεχνία επινοεί. Η λογοτεχνία μάς μαθαίνει πράγματα. «Η λογοτεχνία είναι η απόδειξη πως η ζωή δεν αρκεί». Η φετινή σοδειά ήταν χορταστική και αξιανάγνωστη

• Σύγχρονοι κλασικοί

• Ρhilip Roth ΦΕΥΓΕΙ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ
• Μτφ: Κατερίνα Σχινά, Πόλις, 2009, σελ. 324, 17 ευρώ

Το μυθιστόρημα θέλει ηλικία, όχι νιάτα. Ο Φίλιπ Ροθ το αποδεικνύει περίτρανα. Στο τελευταίο βιβλίο του, ο διάσημος ήρωας και alter ego του, ο γερασμένος πια Νέιθαν Ζούκερμαν, ζει στην ορεινή Νέα Αγγλία και γράφει απερίσπαστος. Όταν επιστρέφει στη Νέα Υόρκη, όλα έχουν αλλάξει. Τρεις συναντήσεις θα διαρρήξουν το περίκλειστο σύμπαν του. Μια νεαρή θελκτική γυναίκα, μια ηλικιωμένη πρώην ακαταμάχητη μούσα, ένας αδίστακτος νεαρός βιογράφος. Γραμμένο με την αναγνωρισμένη- και αναγνωρίσιμη- μαεστρία του Ροθ.

• Salman Rushdie Η ΓΗΤΕΥΤΡΑ ΤΗΣ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ
• Μτφ - πρόλογος: Γιώργος- Ίκαρος Μπαμπασάκης, Ψυχογιός, σελ. 423, 19 ευρώ

Δύση και Ανατολή του 15ου και του 16ου αιώνα. Φλωρεντία των Μεδίκων και πρωτεύουσα της Μογγολίας. Έπειτα από πολύχρονη έρευνα, ο Ρούσντι κατασκευάζει έναν στρόβιλο μυθοπλασίας, μια κιβωτό αφηγήσεων, όπως το σταθερό του πρότυπο, οι Χίλιες και μία νύχτες. Ένας αυτοκράτορας που ζωντανεύει με τη δύναμη του νου τα πλάσματα της φαντασίας του. Ένας Ευρωπαίος ταξιδευτής που αφηγείται μια απίθανη ιστορία. Ένα κινούμενο πλήθος ηρώων, χιούμορ και αισθησιασμός.

• Λογοτεχνία και πολιτική

• Stieg Larson ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΟ ΤΑΤΟΥΑΖ
• Μτφ: Γιώργος Μαθόπουλος, πρόλ. Μανώλης Πιμπλής, Ψυχογιός, σελ. 660, 22 ευρώ

Ο δημοσιογράφος Λάρσον με το πρώτο βιβλίο πούλησε εκατομ μύρια αντίτυπα, μεταφράστηκε, έγινε διάσημος. Πέθανε, δεν πρόλαβε να χαρεί την πανηγυρική υποδοχή. Ένα μυθιστόρημα για τον «προσεκτικά μπαζωμένο κόσμο φρικτών εγκλημάτων». Θρίλερ με θέμα την πολιτική, τις οικονομικές απάτες, τις νέες φασιστικές απειλές, την πορνεία, το τράφικινγκ, τις μυστικές υπηρεσίες, τα ψυχιατρεία, τον μισογυνισμό. Καταιγιστική δράση, οργιαστική μυθοπλασία.

• Αleksandr Solzhenitsyn ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ ΓΚΟΥΛΑΓΚ
• Μτφ: Κίρα Σίνου, Πάπυρος, σελ. 681, 23 ευρώ

Ένα βιβλίο για τη χώρα του τρόμου. Μια τοιχογραφία του συστήματος των φυλακών και των στρατοπέδων στην πρώην Σοβιετική Ένωση από το 1918 έως το 1956- κυρίως κατά τη σταλινική περίοδο. Προσωπική εμπειρία και μαρτυρίες 227 κρατουμένων από τον εγκλεισμό στα γκούλαγκ. Περιγραφές άγριου ρεαλισμού και χιούμορ. Δεν είναι μυθοπλασία, δυστυχώς.

• Αleksandr Solzhenitsyn ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΝΤΕΝΙΣΟΒΙΤΣ
• Μτφ: Δ.Β. Τριανταφυλλίδης, Πάπυρος, σελ. 709, 14 ευρώ

Το βιβλίο που χάρισε στον Σολζενίτσιν το βραβείο Νομπέλ. Μυθιστόρημα, ιστορία, χρονικό, ημερολόγιο. Πιο πολύ: μανιφέστο ελευθερίας. Ένα βιβλίο γραμμένο στο κατώφλι της πύλης ζωντανών και νεκρών. Έφερε στο φως τα φρικτά εγκλήματα του σταλινικού καθεστώτος και απέδειξε τη δύναμη της λογοτεχνίας να αφυπνίζει συνειδήσεις. Το κείμενο ενός μοναχικού στοχαστή που προκάλεσε παθιασμένες συζητήσεις, ακόμα και συμπλοκές. Ολοζώντανη αφήγηση.

• Julio Cortazar ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥΕΛ
• Μτφ: Β. Κνήτου, Κέδρος, σελ. 578, 22 ευρώ

Ένα βιβλίο με θέμα την πολιτική κατάσταση στη Λατινική Αμερική. Χωρίς π ολιτικάντικες κορόνες. Ένα βιβλίο που γιορτάζει τη ζωή και τη γραφή, αλλά δεν κλείνει τα μάτια στον ζόφο. Ένας συγγραφέας που αναμειγνύει λογοτεχνικά είδη. Ο αφηγητής απαιτεί «μια αξιοπρέπεια κοινή για όλους τους ανθρώπους, σε μια γη απαλλαγμένη πια απ΄ αυτόν τον καθημερινό ορίζοντα από κυνόδοντες και δολάρια». Γραμμένο με ανεξίτηλο ύφος.

• Επιστημονική φαντασία, αισθήσεις, παραισθήσεις

• Jonathan Lethem ΟΠΛΟ ΜΕΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
• Μτφ: ΓιώργοςΊκαρος Μπαμπασάκης, Ελληνικά Γράμματα, σελ. 370, 19 ευρώ

Μέσα του 21ου αιώνα, ΗΠΑ. Τα ναρκωτικά είναι ελεύθερα, τα ζώα «εξελιγμένα», τα βρέφη μεγαλώνουν απότομα. Ένας γιατρός δολοφονείται μυστηριωδώς κι ένας ντετέκτιβ αναλαμβάνει την υπόθεση. Ο Τζόναθαν Λέθεμ παντρεύει την επιστημονική φαντασία με το αστυνομικό μυθιστόρημα. Συνδυάζει το στυλ του Τσάντλερ με το όραμα του Φίλιπ Ντικ. Όμως το μείγμα σε ορισμένες σελίδες κουράζει.

• Αmelie Νothomb ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΕΛΙΔΟΝΙΟΥ
• Μτφ: Γιώργος Καράμπελας, Αλεξάνδρεια, σελ. 99, 10,50 ευρώ

Ένας άντρας που αποφασίζει να σκοτώσει τις αισθήσεις του. Καταλήγει πληρωμένος δολοφόνος. Ερωτεύεται το τελευταίο θύμα του, μετά θάνατον. Η Αμελί Νοτόμπ γράφει για τις αισθήσεις και τις παραισθήσεις. Ευπρόσωπο κείμενο, λείπει όμως αυτό που θα μπορούσε να το απογειώσει. Ο τόνος της αφηγηματικής φωνής ηχεί παράφωνα: δημιουργεί την εντύπωση πως η μυθοπλασία υφαίνεται για να διατυπωθούν οι σκέψεις της συγγραφέως και όχι του ήρωα.

• Μichail Βulgakov ΤΑ ΜΟΙΡΑΙΑ ΑΥΓΑ
• Εισαγωγή- μτφσχόλια: Δ.Β. Τριανταφυλλίδης, Αρμός, σελ. 205

Ο πρώτος που διάβασε το διάσημο μυθιστόρημα του συγγραφέα του Ο μαιτρ και η Μαργαρίτα ήταν ο Στάλιν. Ο Μπόρχες το χαρακτήρισε «το μοναδικό μυθιστόρημα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας». Στο συγκεκριμένο βιβλίο, ο Μπουλγκάκοφ χλευάζει τον τυχοδιωκτισμό και την άγνοια στελεχών του σιδηροπυρηνικού σοβιετικού καθεστώτος. Σάτιρα, ειρωνεία και λυρισμός, ταυτόχρονα. Ο συγγραφέας κατηγορήθηκε για μικροαστισμό και νεοαστικές αντιλήψεις, φυσικά, από τους καθεστωτικούς.

• Αndrei Κurkow ΟΙ ΠΙΓΚΟΥΙΝΟΙ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΑΠ΄ ΤΟ ΚΡΥΟ
• Μτφ: Σταυρούλα Αργυροπούλου, Καστανιώτης, σελ. 478

Ένας πιγκουίνος χάνεται. Ένας δημοσιογράφος φτάνει μέχρι την Τσετσενία για να τον βρει. Ουκρανικές εκλογές. Ανάπηροι αθλητές. Βόσνιοι εγκληματίες πολέμου. Παράγκες- κρεματόρια. Ένα μυθιστόρημα για τη σύγχρονη μετασοβιετική Ουκρανία, γραμμένο με γκροτέσκο χιούμορ και ανατριχιαστικές ομοιότητες με πράγματα που ζούμε στην Ελλάδα. Ξέφρενη μυθοπλασία: αποκαλύπτει πως τα άτομα επιβιώνουν από τύχη και παίρνοντας σκληρά διδάγματα σε ένα κράτος που μεριμνά για τους πολιτικούς του και όχι για τους πολίτες του. Σας θυμίζει κάτι;

• Christa Wolf ΜΟΙΡΑΣΜΕΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ
• Μτφ, εισαγωγή και σχόλια: Κυριακή Χρυσομάλλη-Ηenrich, University Studio Ρress, σελ. 299, 15 ευρώ

Το πρώτο μυθιστόρημα της ογδοντάχρονης πλέον Βολφ. Προδημοσιεύθηκε το 1963 σε ένα περιοδικό και γνώρισε τρανταχτή επιτυχία. Μέσα σε έναν χρόνο αναδείχθηκε σε «σοσιαλιστικό μπεστ σέλερ». Πούλησε 160.000 αντίτυπα, έγινε ταινία. Παρά το γεγονός ότι το κείμενο δεν είναι γραμμένο με τις ωμές συμβάσεις του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, το καθεστώς αναγκάστηκε να το αποδεχτεί. Δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά: είχε προηγηθεί η ηχηρή λαϊκή αποδοχή.

• Dmitri Βortnikov ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΦΡΙΤΣ
• Μτφ: Β. Τριανταφυλλίδης, επιμ.: Ντίνα Σαμοθράκη, Scripta, σελ. 238, 14 ευρώ

Τι γνωρίζουμε για τη νέα γενιά της ρωσόφωνης λογοτεχνίας; Ο Ντμίτρι Μπόρντνικοφ γράφει το «έπος του κακού». Άλλοι τον παρομοιάζουν με τον Ζενέ κι άλλοι με τον Σελίν. Με θρυμματισμένη γλώσσα μιλά για την ασάλευτη ζωή στη ρωσική επαρχία, την κόλαση του σοβιετικού Κόκκινου Στρατού και τη μετάβαση από την παιδική αθωότητα στον ανδρισμό. Αποδίδει τη δυστοπία τής πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης μέσα από έναν αγχωτικό, θραυσματικό, αναβράζοντα λόγο.

• James Μeek ΤΩΡΑ ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΟ ΜΑΣ
• Μτφ: Μαρίνα Τουλγκαρίδου, Τόπος, σελ. 420, 20 ευρώ

21ος αιώνας. Ο συγγραφέας Άνταμ Κέλας βρί σκεται υπό διάλυση: διαζευγμένος, χωρίς την απαιτούμενη στοχοπροσήλωση. Τον περιφρονεί η φίλη του και το σινάφι. Δέχεται να γίνει πολεμικός ανταποκριτής για την εφημερίδα του. Αφγανιστάν, μεσοαστικό Λονδίνο, βαλτόνερα του αμερικανικού Νότου. Πανίσχυρη μυθοπλασία. Έρωτας και πολιτική. Αφηγηματική τέχνη και ανελέητο παίγνιο ανάμεσα στη φαντασίωση και την πραγματική πραγματικότητα.

• Santiago Roncogliolo ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΚΥΡΙΑΣ
• Μτφ: Μαργαρίτα Μπονάτσου, Καστανιώτης, σελ. 311, 19 ευρώ

Μια κυρία καλής οικογενείας επιθυμεί να γράψει τα απομνημονεύματά της. Πατέρας της ο «Μπερλουσκόνι των Τροπικών». Όμως η συγγραφική έρευνα φέρνει στο φως σχέσεις της οικογένειας με τον φασισμό, τη Μαφία, τη CΙΑ, τις δικτατορίες του Τρουχίλιο και του Μπατίστα. Το βιβλίο έχει στοιχεία κωμωδίας, θρίλερ και ιστορικού μυθιστορήματος. Μιλά για τους VΙΡ της δυστυχίας. «Είμαστε μόνο αυτό που η ζωή μάς επιτρέπει» αποφαίνεται πικρά μια ηρωίδακαι πολύ πιθανόν να έχει δίκιο.

• Εδώ Αμερική

• Jay ΜcΙnerney Η ΚΑΛΗ ΖΩΗ
• Μτφ: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Πόλις, σελ. 501, 20 ευρώ

Νέα Υόρκη, λίγο πριν και λίγο μετά την πτώση των Δίδυμων Πύργων. Ένα χρυσό ζευγάρι, η Κορίν και ο Ράσελ, κι ένα ζευγάρι με προβλήματα επικοινωνίας, ο Λουκ και η Σάσα, βρίσκονται σε βρασμό. Η Κορίν με τον Λουκ γνωρίζονται στο σημείο μηδέν. Το μυθιστόρημα επιλέγει μια κρίσιμη ιστορική στιγμή, την ώρα ο φόβος συναντά την έξαψη. Οι ήρωες παλεύουν με τα νέα δεδομένα ζωής και τις καλά εδραιωμένες ενοχές τους. Ένα μυθιστόρημα για τα συγκλονιστικά γεγονότα που συναρπάζουν όσο και οι μεγάλοι έρωτες.

• Τoni Μorrison ΕΛΕΟΣ
• Μτφ- σημειώσειςεπίμετρο: Κατερίνα Σχινά, Νεφέλη, σελ. 223, 16,50 ευρώ

Η πολυβραβευμένη Τόνι Μόρισον γράφει ένα μυθιστόρημα για τις ρίζες της αφροαμερικανικής περιπέτειας. Η ταξική καταγωγή, η θρησκευτική πίστη και το χρώμα του δέρματος προκαθορίζουν τη ζωή των ηρώων. Αριστοκράτες, μικροκτηματίες, υπηρέτες, εργάτες, νέγροι σκλάβοι, πρεσβυτεριανοί, πουριτανοί, αναβαπτιστές, καθολικοί. «Ασπρισμένοι άντρες» και μαύροι. Αφηγηματικός ρυθμός, αστραφτερή πρόζα.

• Cormac ΜcCarthy ΠΕΔΙΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
• Μτφ: Αλέκος Μπενρουμπής, Καστανιώτης, σελ. 364, 20 ευρώ

Πρόκειται για τον τρίτο τόμο της περίφημης Τριλογίας των συνόρων του συγγραφέα. Νέο Μεξικό, φθινόπωρο του 1952. Δύο ραντσέρηδες παρακολουθούν τη ζωή τους να αλλάζει. Ο παλιός κόσμος πεθαίνει. Πλήθος ηρώων που εντυπώνονται. Κεντημένη γραφή, χωρίς περιττά λίπη. Υποδόριο- άλλοτε ανελέητο- χιούμορ. Αριστοτεχνική ανάπτυξη της φράσης. Η αφηγηματική λιτότητα ως αφηγηματική δεινότητα.

• Ηenry Μiller ΚΛΙΜΑΤΙΖΟΜΕΝΟΣ ΕΦΙΑΛΤΗΣ
• Μτφ- επίμετρο: ΓιώργοςΊκαρος Μπαμπασάκης, Μεταίχμιο, σελ. 395, 20 ευρώ

Ο Χένρι Μίλερ εγκατέλειψε τις ΗΠΑ το 1930 και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος θα είναι η αφορμή να επιστρέψει στην Αμερική. Ταξιδεύει και την ανακαλύπτει ξανά, την κριτικάρει, την εκθειάζει. «Αισθάνθηκα την ανάγκη να συμφιλιωθώ με τη χώρα που με γέννησε». Σαρκαστικός και καυστικός αφηγητής. Όποιος περιμένει τον αισθησιακό Μίλερ των πασίγνωστων ερωτογραφημάτων, πλανάται πλάνην οικτράν.

• Νadeem Αslan ΣΒΗΣΜΕΝΕΣ ΨΥΧΕΣ
• Μτφ: Αγγελική Τσιρούνη, Τόπος, σελ. 456, 20 ευρώ

Αφγανιστάν, τα τελευταία πενήντα χρόνια. Σοβιετικοί, Ταλιμπάν, Αμερικανοί. Πολιτικό μυθιστόρημα με θέμα την αγάπη: πώς δοκιμάζεται, πώς μετασχηματίζεται, πώς επιβιώνει στον εμφύλιο πόλεμο. Εμφύλια ωμότητα και αφηγηματική ψυχραιμία. Ιστορία και η Πολιτική: κανείς δεν μένει αδιάβροχος.

• Javier Μarias ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΣΟΥ ΑΥΡΙΟ, Ι. ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΧΗ
• Μτφ: Βιβή Φωτοπούλου, Σέλας, σελ. 475, 23 ευρώ

Ο Ζακ Ντέθα έχει ένα μοναδικό χάρισμα: μπορεί να προβλέπει από το πρόσωπο κάποιου πώς αυτός πρόκειται να συμπεριφερθεί αύριο. Μια μυστηριώδης οργάνωση εκμεταλλεύεται τις ικανότητές του. Ο Ντέθα βυθίζεται στον σκοτεινό κόσμο της παρακολούθησης. Ο συγγραφέας δίνει νέα πνοή στο μυθιστόρημα ιδεών. Κατασκοπευτικό θρίλερ, μαύρη κωμωδία ηθών, πολιτικό μυθιστόρημα για τη σύγχρονη κρατική δυστοπία, γραμμένο με στοχασμό και μ υθοπλόκοφαντασία.

• J.Μ.G. Le Clezio ΟΥΡΑΝΙΑ
• Μτφ: Γιώργος Καλαμάντης, Λιβάνη, σελ. 332, 17 ευρώ

Από τα τελευταία μυθιστορήματα του βραβευμένου με το Νομπέλ του 2008 Λε Κλεζιό. Ο αφηγητής, γεωγράφος σε αποστολή στο Κεντρικό Μεξι κό, ανακαλύπτει την ιδανική δημοκρατία του Κάμπος. Χωρίς σχολείο και χωρίς μαθήματα. Το πρωί δουλειά, το βράδυ διαλογισμός. Όμως η ουτοπία συνοικεί με την εκμετάλλευση: λίγο πιο πέρα κυριαρχεί η παιδική εργασία και η οικονομική ανισότητα. Όπως ανέφερε και η Ακαδημία στη βράβευση, ο Λε Κλεζιό είναι ο «συγγραφέας της ρήξης, της ποιητικής περιπέτειας και της έκρηξης των αισθήσεων».

• Ιστορία και Λογοτεχνία

• Ηedi Κaddour ΒΑΛΤΕΝΜΠΕΡΓΚ
• Μτφ: Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, Πατάκη, σελ. 831, 30 ευρώ

Πέντε άντρες, όλοι Ευρωπαίοι, όλοι μελαγχολικοί, διασταυρώνονται στα χαρακώματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στα ναζιστικά ή τα σταλινικά στρατόπεδα, στο Βάλτενμπεργκ, στο Παρίσι, στη Σιγκαπούρη. Η μοίρα τους σφραγίζεται από ισχυρές γυναίκες. Ένα πανόραμα του 20ού αιώνα και της Ιστορίας. Πολιτική και ρομάντζο. Τοιχογραφία και νεωτεριστική λογοτεχνία, ταυτόχρονα. Ένα φιλόδοξο βιβλίο, που (ξανα)γράφει την Ιστορία του 20ού αιώνα με τη γοητεία της μυθοπλασίας και τους όρους της αφήγησης. Λογοτεχνικό γεγονός.

• Julia Franck Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ
• Μτφ: Αλεξάνδρα Παύλου, Καστανιώτης, 2009, σελ. 413, 23 ευρώ

Στη Γερμανία των δύο Παγκοσμίων Πολέμων μια γυναίκα προσπαθεί να επιβιώσει και να ορίσει τη μοίρα της. Αθώα κόρη, εργαζόμενη έφηβη, ερωτευμένη νέα, ζορισμένη σύζυγος, απελπισμένη μάνα, συμπονετική αδελφή. Η περιπέτεια της Χελένε αντικρύζεται με την ιστορική περιπέτεια μιας χώρας. Στα μετόπισθεν της άλλοτε εμπόλεμης και άλλοτε ετοιμοπόλεμης Γερμανίας, η ζωή τσαλακώνει τα όνειρα.

• Αnne-Μarie Garat ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ
• Μτφ: Άννα Δαμιανίδη, επιμ.: Αντώνης Αλεξάνδρου, Πόλις, σελ. 856

Παρίσι 1913. Πάθη, λάθη, μυστικά, συμπτώσεις, ψέματα, συνωμοσίες, προδοσίες, δολοφονίες πριν από το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τοιχογραφία εποχής που θυμίζει γαλλικό μυθιστόρημα του προπερασμένου αιώνα. Αφηγηματικό μοντάζ. Ο μύθος συναντά την ιστορία, τον στοχασμό, την τέχνη, την κοινωνία. Χορταστικό ανάγνωσμα. Ελκυστικό αφηγηματικό σύμπαν, που παρασύρει.

• Ιsaak Rosa ΤΟ ΜΑΤΑΙΟ ΧΘΕΣ
• Μτφ: Κυριάκος Φιλιππίδης, Πόλις σελ. 344, 18 ευρώ

Ισπανία, δεκαετία του 1960: φοιτητικές ταραχές ενάντια στη δικτατορία του Φράνκο. Ένας ηλικιωμένος καθηγητής εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Παράλληλα εξαφανίζεται ένας κομμουνιστής φοιτητής, από τους ηγέτες της φοιτητικής αντίστασης. Ένα μυθιστόρημα με θέμα τα αναμμένα κάρβουνα της Ιστορίας, την ιστορική μνήμη, αλλά κυρίως ένα μυθιστόρημα για τη γραφή. Ένα πολυφωνικό παζλ. Γραμμένο με επιθετική ειρωνεία και ανελέητο κέφι.

• Αlberto Μendez ΤΑ ΤΥΦΛΑ ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ
• Μτφ: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Πάπυρος, σελ. 200, 14 ευρώ

Τέσσερις ιστορίες της μετεμφυλιακής Ισπανίας. 1939, 1940, 1941, 1942. Αγνοούμενοι συγγενείς, αγαπημένοι, οριστικές απουσίες. Τέσσερις ιστορίες που διασταυρώνονται. Πόνος, βαρβαρότητα, αγωνία. Νικητές και ηττημένοι. Εντατική, πυκνή αφήγηση. Ένας συγγραφέας που γράφει με υψηλή θερμοκρασία το μόνο βιβλίο της ζωής του.

• Τέχνη και ζωή

• Τom ΜcCarthy ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
• Μτφ: Όλγα Γεράκη, Πάπυρος, σελ. 340, 18 ευρώ

Μια βυζαντινή εικόνα στην Πράγα, το 1993, όταν η Τσεχοσλοβακία πανηγυρίζει τη διάσπασή της. Βούλγαροι μαφιόζοι, πρώην διαιτητές, Ελληνορωσίδες σύζυγοι, Τσέχοι ζωγράφοι, Ολλανδοί γκαλερίστες, Σοβιετικοί κοσμοναύτες, κουφοί μυστικοί αστυνομικοί. Ένα εικαστικό μυθιστόρημα με περιπετειώδη πλοκή. Ολοζώντανη γλώσσα, έντονος αφηγηματικός ρυθμός, συγγραφικό κέφι.

• Ρierre Αssouline ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ
• Μτφ: Μαρία Γαβαλά, Πόλις, σελ. 321, 17 ευρώ

Το πορτρέτο της βαρόνης Μπέτι ντε Ρότσιλντ αφηγείται την ιστορία ενάμιση αιώνα μεγαλοπρέπειας και δοκιμασιών μιας μυθικής δυναστείας. Αριστοκρατία του 19ου αιώνα, Παρίσι. Μυθιστόρημα ή βιογραφία; Η καταβύθιση στις πηγές δεν ανακόπτει τη φόρα της αφήγησης. Διδάσκει και τέρπει ταυτόχρονα.

• Βιβλία για βιβλία

• Flann Ο΄ Βrien Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΑΣ
• Μτφ: Άρης Μπερλής, Αλεξάνδρεια, σελ. 300, 18 ευρώ

Ο Ιρλανδός Βrian Ο΄ Νolan έγραψε με συγγραφικό ψευδώνυμο αυτό το βιβλίο, το οποίο ανήκει στην αυτοαναφορική πεζογραφία. Υπονομεύει, διακωμωδεί, ενίοτε εμπαίζει τα κατεστημένα είδη γλωσσών: τη γλώσσα της φιλοσοφίας, τη γλώσσα της επιστήμης, τη φιλολογική γλώσσα, ακόμα και τη γλώσσα της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας. Η βεντάλια του παράλογου ανοίγει σε όλο της το νοητικό και γλωσσικό μεγαλείο. Συγγραφική αυτοσυνειδησία και αμετανόητο συγγραφικό κέφι.

• Αndres Τrapiello ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ
• Μτφ: Χριστίνα Θεοδωροπούλου, Μεταίχμιο, σελ. 405, 19 ευρώ

Ο Δον Κιχώτης πέθανε. Τι απέγιναν οι υπόλοιποι ήρωες του Θερβάντες; Πώς συνέχισαν τη ζωή τους; Ο Τραπέγιο γράφει ένα μυθιστόρημα που δίνει φωνή στους δευτεραγωνιστές και αποτίει φόρο τιμής στο ιδρυτικό μυθιστόρημα της ευρωπαϊκής γραμματείας. Παρά τη σπιρτάδα του, το βιβλίο πάσχει από την ενδημική νόσο της διακειμενικότητας. Αποτελεί ένα τεχνουργημένο παιχνίδι ενός διαβασμένου συγγραφέα- τίποτα παραπάνω.

• W. Μ. Τhackeray ΚΑΘΡΗΝ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
• Μτφ.-σημειώσεις- επίλ. Γιώργος Μπλάνας, Νεφέλη, σελ. 312, 19,50 ευρώ

Μια γυναίκα δολοφονεί αγρίως τον άντρα της. Ο Τhackeray παίρνει μια πραγματική ιστορία και φτιάχνει μια ανελέητη σάτιρα ενός λογοτεχνικού είδους. Η δηλητηριώδης πένα του δεν αφήνει απείραχτο τίποτα. Στο στόχαστρο οι παλιάνθρωποι, αλλά και ο Ντίκενς. Το μυθιστόρημα γράφεται ως σάτιρα ενός είδους. Ο συγγραφέας επιμένει στον αρχικό στόχο του: δεν παρουσιάζει τους εγκληματίες ως ρομαντικούς ήρωες. Αξιανάγνωστη, δηλητηριώδης πένα.

• Μεγάλα ερωτήματα, ζόρικες σχέσεις

• Julian Βarnes ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΦΟΒΑΜΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΠΙΑ
• Μτφ: Αθηνά Κονταξάκη, Μεταίχμιο, σελ. 365, 18 ευρώ

Ο ώριμος πεζογράφος μιλά για τη ζωή και τον θάνατο, για την πίστη, την επιστήμη, την οικογένεια. Θέτει ερωτήματα για το πιο βασικό και το πιο σίγουρο γεγονός της ζωής: το τέλος της. Με εφαλτήριο τον φόβο του θανάτου, ο συγγραφέας μιλά για την οικογένειά του, το ευρύτερο και στενότερο περιβάλλον του. Οι δεσμοί αίματος με τους ανθρώπους με τους οποίους έζησε στο ίδιο σπίτι, δεν αποδεικνύονται το ίδιο ισχυροί όσο με τους νεκρούς συγγραφείς που αγάπησε και με τους οποίους νιώθει οικογένεια. Θανάσιμα σοβαρό και, την ίδια στιγμή, ανελέητα παιγνιώδες.

• Ηanif Κureishi ΚΑΤΙ ΕΧΩ ΝΑ ΣΑΣ ΠΩ
• Μτφ: Αντώνης Καλοκύρης, Καστανιώτης, σελ. 467

Ένας πετυχημένος ψυχαναλυτής συλλογίζεται τα χρόνια της ενηλικίωσής του στα προάστια του Λονδίνου. Δεκαετία του 1970: ο πρώτος έρωτας και μια πράξη βίας. Σεξουαλική ελευθερία και κουλτούρα των ναρκωτικών. Τριάντα χρόνια αργότερα, οι πάλαι ποτέ νέοι είναι πλέον μεσήλικοι. Τα νεανικά τραύματα χαίνουν. Κωμικό και επώδυνα τρυφερό. Μυθοπλαστική μαεστρία, ανθρωπογνωστικό έρμα, στέρεοι χαρακτήρες που συνεχίζουν να ζουν και αφού κλείσουμε το βιβλίο.

• Sarah Waters ΧΕΙΛΗ ΣΑΝ ΒΕΛΟΥΔΟ
• Μτφ: Αύγουστος Κορτώ, Καστανιώτης, σελ. 467

19ος αιώνας. Η παρενδυτική αρτίστα Κίτι «κλέβει» την αθώα Νάνσι. Η Κίτι ονειρεύεται τα φώτα της ράμπας, όμως η Νάνσι καταλήγει στο πεζοδρόμιο. Μόνη πυξίδα της: ο έρωτας. Η ιστορία του γυναικείου κινήματος και της γυναικείας χειραφέτησης - κυριότατα της ερωτικής ελευθερίας- μέσα από τη μυθοπλόκο φαντασία της Ουότερς. Αξιανάγνωστο.

• Salua Αl Νeimi Η ΓΛΥΚΑ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ
• Μτφ: Πέρσα Κουμούτση, Ωκεανίδα, σελ. 209

Μια Σύρια διανοούμενη μελετάει με πάθος, κρυφά - ή έτσι νομίζει- τα αρχαία αραβικά ερωτικά κείμενα. Την καλούν να συμμετάσχει σε ένα συνέδριο με αυτό το θέμα. Στο ονειροπόλημά της αντικρύζονται προσωπικές αναμνήσεις και αναφορές στα αριστουργήματα της ερωτικής λογοτεχνίας. Το σεξ στις σύγχρονες αραβικές κοινωνίες. Αφήγηση με πολλαπλά νήματα.

• Ρaul Βowls ΨΗΛΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
• Μτφ: Χίλντα Παπαδημητρίου, Απόπειρα, σελ. 243

Ένα ζεύγος Αμερικανών, ο πλούσιος γιατρός Σλέιντ και η σύζυγός του, ταξιδεύουν. Έχουν πλήρη έλεγχο του εαυτού τους. Πιστεύουν- όπως πολλοί μεσοαστοί Αμερικανοίστο χρήμα και στην κοινή λογική. Είναι το ισχυρό τους ανάχωμα απέναντι στο κακό. Στο ξενοδοχείο συναντούν ένα άλλο ζευγάρι: τον ελευθεριάζοντα σενιόρ Σότο με τη δεκαεπτάχρονη σύζυγό του. Η ατμόσφαιρα γίνεται νοσηρή. Τα μεσοαστικά τείχη καταρρέουν. Όπως στο Sheltering Sky που τον καθιέρωσε, ο Μπόουλς ανιχνεύει και εδώ το ανθρώπινο σκοτάδι.

• Graham Swift ΑΥΡΙΟ
• Μτφ: Θωμάς Σκάσσης, Εστία, σελ. 308

Η Πόλα και ο Μάικ, ένα δεμένο ζευγάρι. Ο Νικ και η Κέιτ, τα δεκαεξάχρονα τέκνα τους. 1995. Την επόμενη μέρα επίκειται μια αποκάλυψη που θα αλλάξει τη ζωή τους για πάντα. Η Πόλα αγρυπνά και σκέφτεται. Διηγείται μια ιστορία, με παλίνδρομες κινήσεις στον αφηγηματικό χρόνο. Τι σημαίνει ζευγάρι; Μητρότητα; Ατομικότητα; Ευτυχία; Η αφήγηση ψαύει απαντήσεις μέσα από την ιστορία που ξεδιπλώνεται. Στοχαστικό, τρυφερό, με υπόγεια ένταση.

• Ρeter Carey Ο ΠΑΡΑΝΟΜΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΤΟΥ
• Μτφ: Γιάννος Πολυκανδριώτης, επιμ.- επίμετρο: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Ελληνικά Γράμματα, σελ. 387, 19,50 ευρώ

Δεκαετία του 1970, ΗΠΑ. Βιετνάμ, φοιτητικό κίνημα. Ο επτάχρονος Τσε, θύμα μιας ιδιότυπης απαγωγής, και η νεαρή Ντάιαλ καταφεύγουν, έπειτα από περιπέτειες, στην Αυστραλία. Οι δυο ήρωες συνδέονται και μαθαίνουν να στηρίζονται ο ένας στον άλλον. Συναισθηματικό, όχι όμως μελό. Κεντημένη γλώσσα, αφηγηματικά τεχνάσματα, ισχυρή μυθοπλασία.

• Έρικ Φοτορινό ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΦΙΛΙΑ
• Μτφ: Άννα Δαμιανίδη, Πόλις, σελ. 242, 16 ευρώ

Ο διευθυντής και εκδότης της «Μonde» γράφει ένα βιβλίο για τον έρωτα, την αναζήτηση της ταυτότητας, τη μνήμη και τη λήθη, τις ζόρικες σχέσεις γονιών και παιδιών. Ο Ζιλ, γιος ενός διάσημου διευθυντή φωτογραφίας, μεγάλωσε χωρίς μητέρα. Ο πατέρας του αρνείται να του αποκαλύψει το όνομά της. Αρκείται να του πει ότι γεννήθηκε εξαιτίας ενός κινηματογραφικού φιλιού. Ο Ζιλ ερωτεύεται σφοδρά μια γυναίκα. Οι δύο ερωτικές ιστορίες εκτυλίσσονται παράλληλα. Χωρίς συναισθηματικές κορόνες, με ψύχραιμο, παιγνιώδες και επεξεργασμένο ύφος.

• Υasuari Κawabata ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΘΛΙΨΗ
• Μτφ: Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Καστανιώτης, σελ. 262, 19 ευρώ

Στο τελευταίο έργο του, ο Ιάπωνας νομπελίστας γράφει για τη δαιμονική φύση του ανθρώπου, τον πληγωμένο έρωτα, τη ζήλεια. Και τον θάνατο που κλείνει τελεσίδικα τους ανοιχτούς λογαριασμούς. Τα αισθήματα εκρήγνυνται. Ίσως οι κορόνες δεν είναι το φόρτε του Καουαμπάτα, που είναι μάστορας της υπαινικτικής αφήγησης.

• Rebecca Μiller ΟΙ ΚΡΥΦΕΣ ΖΩΕΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΛΙ
• Μτφ: Μάρα Μοίρα, Πατάκης, σελ. 295, 16 ευρώ

Η κυρία Πίπα Λι, επαναστατημένη κόρη, άψογη σύζυγος, δοτική μάνα, πίνει τον καφέ της. Πιστεύει πως είναι ευτυχισμένη. Αίφνης, το σύμπαν της γκρεμίζεται. Η κόρη του Άρθουρ Μίλερ γράφει ένα διεισδυτικό μυθιστόρημα με υπολογισμένες δόσεις γέλιου και δράματος. Θέμα: η μη κανονική ζωή των κανονικών ανθρώπων. Θα γίνει ταινία.

Daniel Κehlman ΦΗΜΗ
Μτφ: Κώστας Κοσμάς, Καστανιώτης, σελ. 162, 13 ευρώ

Μυθιστόρημα σε εννέα ιστορίες. Συγγραφείς, ηθοποιοί, μπλόγκερ, ηλικιωμένες κυρίες, διευθυντές εταιρειών κινητής τηλεφωνίας. Εννιά ιστορίες αντικρύζονται και συνηχούν. Αφηγηματικοί αντικατοπτρισμοί και αφηγηματικά παίγνια. Ο πολυσυζητημένος νέος συγγραφέας μιλά για την αλήθεια και την πλάνη, τη φήμη και την εξαφάνιση. Χιούμορ, πολυφωνικό σχέδιο, αφηγηματικός ρυθμός.

• Μάστορες της μικρής φόρμας

• Ιvo Αndric ΔΙΨΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
• Μτφ: Χρήστος Γκουβής, Καστανιώτης, σελ. 270, 17 ευρώ

Βοσνία, τον προπερασμένο αιώνα. Τούρκοι, ορθόδοξοι, καθολικοί. Αυστριακοί, άγριοι άνθρωποι, σκληρά τοπία, ιστορίες που γεννούν η μία την άλλη. Αφηγήσεις που μοιάζουν με παλιές μπαλάντες. Ο Άντριτς, έναν αιώνα πριν, γνωρίζει καλά πως το τοπικό δεν είναι γραφικό και η ιστορία δεν είναι ντεκόρ. Αντλεί από το τοπικό και το ανάγει σε αποτύπωση της ανθρώπινης κατάστασης. Οι αφηγήσεις του ακολουθούν τη ροή της προφορικής αφήγησης, όμως είναι επεξεργασμένες στο έπακρο. Ξεχωρίζει.

• Το νέο αίμα

• Joe Dunthorne ΥΠΟΒΡΥΧΙΟ
• Μτφ: Αλέξης Καλοφωλιάς, Ίνδικτος, σελ. 298, 20 ευρώ

«Γεια σας. Είμαι ο Όλιβερ Τέιτ, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου. Είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιήσω μια λέξη όπως πρωταγωνιστής και, λίγες στιγμές αργότερα, μια λέξη όπως μαλάκας. Ο εικοσιεξάχρονος Ουαλός ποιητής Joe Dunthorne γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα. Η κριτική μιλά για τον σύγχρονο Φύλακα στη Σίκαλη. Εκρηκτικό γλωσσικό μείγμα από λεξικογραφικά λήμματα, καταλόγους, παλαβούς οικογενειακούς διαλόγους και περιγραφές, στις οποίες δεν περισσεύουν λιπαρές λέξεις.

• Αndrew Davidson ΤΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ
• Μτφ: Δέσποινα Λάμπρου, Τόπος, σελ. 439, 21 ευρώ

Ένα φρικτό αυτοκινητικό ατύχημα καίει τη σάρκα ενός ωραίου ηθοποιού πορνοταινιών. Κατά τη διάρκεια της μακράς και επώδυνης ανάρρωσής του, κι ενώ οι παλιοί φίλοι εξαφανίζονται, τον επισκέπτεται μια πλούσια σχιζοφρενής καλλιτέχνις. Επιμένει ότι τον γνωρίζει από το Μεσαίωνα και ότι υπήρξαν περιπετειώδες ζευγάρι. Η σύγχρονη και η μεσαιωνική ιστορία εκτυλίσσονται παράλληλα, μαζί με ένα ψηφιδωτό από παρένθετες ιστορίες αγάπης. Ένα διαχρονικό ρομάντσο γραμμένο με αφηγηματική ακολασία. Διαβαστερό.

• Αntonio Τabucchi Ο ΧΡΟΝΟΣ ΓΕΡΝΑΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ
• Μτφ: Ανταίος Χρυσοστομίδης, Άγρα, σελ. 199, 14 ευρώ

Ένας πρώην πράκτορας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, ένας Ιταλός αξιωματικός στο Κόσοβο, ένας άντρας που κοροϊδεύει τη μοναξιά του. Τα πρόσωπα του βιβλίου προσπαθούν να αναμετρηθούν με τον χρόνο. Η επινοητική μυθοπλασία του μάστορα Ταμπούκι καθαρίζει το βλέμμα του αναγνώστη. «Χώνει τη μύτη της εκεί που αρχίζουν οι αποσιωπήσεις». Διαβάζεται αντικρυστά με το Λογοτεχνίας εγκώμιο του συγγραφέα, κείμενο εμβριθές και, την ίδια στιγμή, παιγνιώδες.

• Christa Wolf ΜΕ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ
• Μτφ: Γιώτα Λαγουδάκου, Καστανιώτης, σελ. 169, 10,50 ευρώ

Το στοιχείο της νεωτερικότητας της Βολφ απελευθερώνεται πλήρως στο συγκεκριμένο βιβλίο. Τα μοντερνιστικά στοιχεία πληθαίνουν, η αφηγηματική φωνή γίνεται πιο εσωστρεφής, ώρες ώρες συνειρμική, με πετάγματα ποιητικής εκφοράς του λόγου. Η μείξη μυθοπλασίας, στοχασμού και αυτοβιογραφίας που χαρακτηρίζει το έργο της συγγραφέως, γίνεται περισσότερο ορατή. Η συλλογή ανοίγει τη βεντάλια σε διαφορετικά συγγραφικά πρόσωπα- και προσωπεία- της Βολφ.

• Ζadie Smith ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ
• Μτφ: Αργυρώ Μαντόγλου, Τόπος, σελ. 373, 19 ευρώ

Ανθολογία διηγήματος με επιμελήτρια τη Ζέιντι Σμιθ. Η συγγραφική οδηγία που δόθηκε στους ανθολογούμενους συγγραφείς ήταν απλή: επινοήστε κάποιον. Αποτέλεσμα: ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σήμερα (Ντέιβιντ Μίτσελ, Α.Λ. Κένεντι, Άντριου Ο΄ Χάγκαν, Χάρι Κούνζρου, Ντέιβ Έγκερς, Τζόναθαν Λέθεμ και πολλοί άλλοι). Παίγνια και παλαιομοδίτικες αφηγήσεις, αυτοσχεδιασμοί και ιστορίες σε μορφή κόμικς.

Αν είστε ανήσυχος αναγνώστης ή συγγραφέας που αναζητά αξιόκλεφτα κείμενα, ιδού.

• David Ρeace ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΗ ΟΜΑΔΑ
• Μτφ: Χρίστος Χαραλαμπόπουλος, Τόπος, σελ. 496, 17 ευρώ

Μπράιαν Κλιφ, προπονητής ποδοσφαίρου. Εγωιστής, αυταρχικός, αλαζόνας, αυτοκαταστροφικός, αμετανόητος πότης. Εκπρόσωπος μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Με αφορμή το ποδόσφαιρο, στήνεται ένα ολόκληρο σύμπαν: πολιτικοί παράγοντες, διαφθορά, παράνοια, αγορά συνειδήσεων, ύποπτες δοσοληψίες, προδοσία, ταξικές συγκρούσεις. Φιλόδοξη σύν θεση, αναβράζον συγγραφικό εγχείρημα. Εξαίρετος συγγραφέας. Δεν χρειάζεται να σας αρέσει το ποδόσφαιρο για να το διαβάσετε.

• Με χιούμορ και ειρωνεία

• David Sedaris ΟΤΑΝ ΣΑΣ ΕΧΟΥΝ ΤΥΛΙΞΕΙ ΟΙ ΦΛΟΓΕΣ
• Μτφ: Μυρσίνη Γκανά, Εκδόσεις Μελάνι, σελ. 375

Ο αφηγητής του Σεντάρις δημιουργεί την εντύπωση ότι μιλά χωρίς να αυτολογοκρίνεται. Τον συναντάμε στο γυμνάσιο, στο πανεπιστήμιο, εργαζόμενο, στη Βόρεια Καρολίνα, στη Νέα Υόρκη, στο Τόκυο. Οι ιστορίες κινούνται μπρος- πίσω στον χώρο και στον χρόνο. Ο ευπώλητος συγγραφέας αγαπήθηκε από τους αναγνώστες για την ξεκαρδιστική αφήγηση και τις οικείες- αλλά και την ίδια στιγμή εξωφρενικές- ιστορίες του. Καυστικός.

• Βρώμικος ρεαλισμός, δύσκολη καθημερινότητα

• Ρedro Juan Gutierrez Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΑΒΑΝΑΣ
• Μετάφραση: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, Μεταίχμιο, σελ. 260, 16 ευρώ

1990, Αβάνα. Ένας έφηβος προσπαθεί να επιβιώσει. Ζητιάνοι, πόρνες, τραβεστί, μικροπωλητές, αλήτες, αλκοολικοί, άστεγοι, άφραγκοι, λιμασμένοι. Όλοι τους επιμένουν να ζήσουν μια μέρα ακόμα. Η μυθοπλασία βασίζεται σε πραγματικά στοιχεία, σε ανθρώπους με ονοματεπώνυμο. Αφήγηση χωρίς καλολογίες. Γυμνή. Βρώμικος ρεαλισμός.

• Κhaled Αl Κhomissi ΤΑΞΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΪΡΟΥ
• Μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση, Μεταίχμιο, σελ. 225, 14 ευρώ

58 ιστορίες, 58 αφηγητές. Ιστορίες που παρουσιάζουν την καθημερινότητα στο Κάιρο σήμερα. Ταξιτζήδες και πελάτες, χαμηλά ή καταποντισμένα στρώματα του αιγυπτιακού πληθυσμού. Παγκοσμιοποίηση, ανεργία, αναξιοκρατία, κρατική εκμετάλλευση, εξουθενωτική γραφειοκρατία, υπερκαταναλωτισμός. Κοινότοπα θέματα, ζωντανή αφήγηση.

• Η Αφρική που δεν ξέρουμε

• Ιsmael Βeah ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΖΩΗ, ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΘΥΜΑΤΑΙ
• Μτφ: Δημήτρης Μιχαήλ, Κέδρος, 2008, σελ. 328, 15 ευρώ

1933, Σιέρα Λεόνε, εμφύλιος πόλεμος. Ένα παιδί στρατολογείται στρατιώτης. Ο Ισμαήλ Μπέα αφηγείται την προσωπική του ιστορία σε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο. Αντέχετε να τη διαβάσετε; Η εξιστόρηση, παρ΄ ότι σε πρώτο πρόσωπο, προσπαθεί να κρατήσει την ψυχραιμία της. Να κατανοήσει ο αναγνώστης, να μην κρίνει. Διαφωτιστική και αξιανάγνωστη η μαρτυρία του Μπέα.

• Chinua Αchebe ΜΥΡΜΗΓΚΟΦΩΛΙΕΣ ΣΤΗ ΣΑΒΑΝΑ
• Μτφ:
• Κατερίνα Χαλμούκου, εκδόσεις Πάπυρος, σελ. 320, 18 ευρώ

Κάντε βουτιά, μα προσοχή στα... βράχια

• Η αεροφωτογραφία είναι πάντα γοητευτική, από κοντά όμως οι ελληνικές ακτές έχουν κι αυτές τα προβληματάκια τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θερινή συγκομιδή της ελληνικής πεζογραφίας. Ο ανέμελος κολυμβητής ας έχει τον νου του όταν διαλέγει παραλία.

Ανάμεσα στα rooms to let και στα ξενοδοχεία πέντε αστέρων η διαφορά είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Όσον αφορά τα καλοκαιρινά μας διαβάσματα όμως το προσωπικό γούστο έχει συνήθως το πάνω χέρι. Μιλώντας πάντως για βιβλία που πραγματικά αξίζουν τον κόπο βιάζομαι να ξεχωρίσω το καινούργιο μυθιστόρημα του Βασίλη Γκουρογιάννη, Κόκκινο στην πράσινη γραμμή (Μεταίχμιο, 18 ευρώ). Είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον βιβλίο της περιόδου και αυτό διότι ο συγγραφέας του δεν χαζολογάει στις γνωστές πεζογραφικές γραφικότη τες αλλά βάζει το πόδι του κατευθείαν στα απάτητα. Οι στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, Ελλαδίτες ήρωες, νεκροί του πολέμου της Κύπρου και του μαύρου 1974, επιστρέφουν στη σημερινή Λευκωσία και πιάνουν το βιβλίο της ιστορίας από την άγραφη μεριά του. Εναντίον τίνος στ΄ αλήθεια πολέμησαν; Εναντίον των Τούρκων ή εναντίον του Μακαρίου; Τολμηρό, μαζί και καίριο.

Άρτι αφιχθέν από το τυπογραφείο το νέο βιβλίο της Ζυράννας Ζατέλη Το πάθος χιλιάδες φορές (Καστανιώτης)

έρχεται να καλύψει τις αναμονές του αναγνωστικού κοινού, αφού πρόκειται για το δεύτερο μέρος της τριλογίας που άρχισε με το μυθιστόρημα Ο θάνατος ήρθε τελευταίος. Ο αναγνώστης θα συναντήσει ξανά τους νεκρούς ήρωες του πρώτου βιβλίου οι οποίοι επιστρέφουν στη ζωή ένα πρωτοχρονιάτικο βράδυ για το εορταστικό δείπνο. Η δεκατριάχρονη Λεύκα, ηρωίδα του πρώτου μέρους της τριλογίας, θα συνεχίσει για λίγο τη μαγική υπνοβασία της και κατόπιν θα επιστρέψει στην πραγματικότητα συνάπτοντας μια αλλόκοτη φιλία με την αλλόκοτη γειτονοπούλα της Ωραιόζηλη. Ο θάνατος της φιλενάδας της θα οριστικοποιήσει το αίσθημα της απομόνωσης που κατατρύχει τη Λεύκα, η οποία ενήλικη πια θα φτάσει στο χείλος του ερωτικού ρίγους και θα αποδεχτεί τον ρόλο του ψυχοπομπού της γενέθλιας πόλης της.

Εντυπωσιακή ήταν η φετινή πεζογραφική παρουσία του Νίκου Κουνενή. Στο μυθιστόρημα O μύθος του Ηρακλή Σπίλου (Μεταίχμιο, 16 ευρώ)

ένα τσακαλάκι, ρεπόρτερ ελληνικού καναλιού, επαναλαμβάνει ως παρωδία τους άθλους του Ηρακλή. Το σασπένς και η αστυνομική πλοκή φτάνουν στα όρια όταν στα πόδια του δημοσιογράφου-σαϊνιού θα μπλεχτούν ένα πτώμα, δύο θεότρελοι ντετέκτιβ κι ένας σατιρικός συγγραφέας της συμφοράς.

Καπάρωσε το κοινό του από την πρώτη του κιόλας πεζογραφική απόπειρα κι ας μη δηλώνει επαγγελματίας συγγραφέας. Ο γνωστός ηθοποιός Κωνσταντίνος Τζούμας στο δεύτερο, αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, βιβλίο του Complete unknown. (Καστανιώτης, 23 ευρώ) μας ξεναγεί στα ανέμελα νεοϋορκέζικα χρόνια του, τότε που η πόλη είχε πιστέψει με τα σωστά της ότι αν υπάρχει επίγειος παράδεισος τότε δεν μπορεί παρά να είναι στο Μανχάταν. Διασημότητες, αισθητικό κουτσομπολιό, άρωμα εποχής, γεύση κοσμοπολίτικης ελευθερίας και πολύ ευχάριστο συγγραφικό στυλ.

Η εποχή μας έχει άμεση ανάγκη από έναν μαγγιώρο ραψωδό για να βάλει επιτέλους σε τάξη το χάος που μας περιβάλλει. Αυτό καταθέτει φέτος ο Χρήστος Χωμενίδης με το ευφρόσυνο μυθιστόρημά του Λόγια- φτερά (Πατάκης, 8 ευρώ). Όπου, ο αοιδός του 8ου π. Χ αιώνα Τήνελλος, μαθητής του υπέρβαρου αρχαίου βάρδου Αναβάτη, οργώνει τις ένθεν κακείθεν του Αιγαίου ελληνικές πόλεις ευαγγελιζόμενος την έλευση του Ομήρου και την ανακουφιστική λειτουργία της αφήγησης.

Στροφή στην αρχαιότητα κάνει και ο γνωστός Βορειοελλαδίτης πεζογράφος Χρήστος Χαρτοματσίδης. Στο μυθιστόρημα Μια εταίρα θυμάται (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ) παρακολουθούμε τον πολιτικά ανορθόδοξο έρωτα του Αλκιβιάδη με τη βασίλισσα της Σπάρτης Τιμαία. Το σκάνδαλο θα πυροδοτήσει ιστορίες συνωμοσίας, κοινωνικές εξεγέρσεις, κάμποσα νόθα βασιλόπουλα, παιχνίδια κατασκοπείας και αντικατασκοπίας με μια εταίρα στον ρόλο της Μάτα Χάρι.

Έλληνας δεύτερης γενιάς, ο Περικλής Μονιούδης μάς έρχεται με δύναμη από τη Ζυρίχη. Το πεζογραφικό διαμαντάκι του Ξηρά (Εστία, 24 ευρώ), μεταφρασμένο από τα γερμανικά, βάζει σε πρώτο πλάνο τα παιδιά των μεταναστών που ζουν στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Οδηγοί στη σύγχρονη Οδύσσεια ένας Ελβετός με οικογενειακές ρίζες στην Κύπρο και μια ανήσυχη Βερολινέζα που ζητάει τη σωτηρία της ψυχής της στη ζέστη των μητροπόλεων του Νότου.

Σταθερά παρών τα τελευταία χρόνια, ο οικολόγος και γεωγράφος Μιχάλης Μοδινός μας δίνει φέτος άλλο ένα χορταστικό μυθιστόρημα. Στην Επιστροφή (Καστανιώτης, 19 ευρώ) ένας βετεράνος αρχαιολόγος καταφεύγει στο πατρικό πηλιορείτικο σπίτι του για να γλιτώσει από το ανηλεές κυνηγητό που έχουν στήσει εις βάρος του οι δικαστικές αρχές και τα κανάλια. Οι αναμνήσεις παίρνουν σάρκα και οστά και δύο ανάρμοστοι έρωτες επιστρέφουν δριμύτεροι.

Οι Σπάνιες αλήθειες της Σωτηρίας Σταυρακοπούλου (Εστία, 12 ευρώ)

είναι μια ενδιαφέρουσα πρώτη απόπειρα να γραφτεί ένα πραγματικό κάμπους νόβελ α λα ελληνικά. Δυο φιλόδοξες κυρίες του εγχώριου πανεπιστημιακού κατεστημένου ξεχνούν τη φιλία τους και τους καλούς τους τρόπους όταν τα φέρνει έτσι η κατάρα ώστε να εποφθαλμιούν και οι δύο την ίδια θέση. Η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα στα καλύτερά της... Ύστερα από μια ευδόκιμη θητεία στο διήγημα η Νίκη Τρουλλινού πατάει γερά πόδι στη μεγάλη φόρμα. Στο μυθιστόρημά της Μ΄ ένα καφάσι μπίρες (Κέδρος, 12 ευρώ)

μια γυναίκα πενήντα ετών σκαλίζει το τετράδιο των αναμνήσεων και έρχεται αντιμέτωπη με όλα όσα άφησε ανολοκλήρωτα.

Μέσα από τα προσωπικά και οικογενειακά δράματα βγαίνει ανάγλυφο το δράμα της ελληνικής μεσαίας τάξης με φόντο τη νεώτερη ελληνική ιστορία.

Για ένα Απέραντα άδειο σπίτι μάς μιλάει φέτος ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Κέδρος, 15 ευρώ). Επτά ταξιδιώτες του «Ελ. Βενιζέλος» αποφασίζουν να πνίξουν τις εσωτερικές τους αντιφάσεις στη Λίμνη Αχαΐας. Πόσο γερά κρατάει ακόμη τα λουριά η αγία ελληνική οικογένεια, πόσο απέχει το κοινω- νικό περιθώριο από τα κέντρα εξουσίας και τι μπορεί να πάθει ένας κανονικός άνθρωπος όταν του καρφωθεί στο μυαλό να γίνει δημοσιογράφος; Σας διαβεβαιώ, πολλά...

Ο Σέργιος Γκάκας έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοτική ιστορία, αφού έργα του έχουν πρωτοκυκλοφορήσει από σημαντικούς γαλλικούς και ιταλικούς εκδοτικούς οίκους. Η φετινή ελληνική παρουσία του με τίτλο Στάχτες (Καστανιώτης, 17 ευρώ) είναι μια ιστορία μυστηρίου η οποία εκτυλίσσεται στην Αθήνα του 2004.

Ένα σπίτι αρπάζει αναίτια φωτιά και γίνεται στάχτη μαζί με τους ενοίκους του. Ένας χασοδίκης δικηγόρος κι ένας αδιάφθορος αστυνομικός αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν την υπόθεση, χωρίς δυστυχώς να υπολογίσουν την εμπρηστική δύναμη μιας μοιραίας γυναίκας.

Έναν αμετανόητο τζογαδόρο, έναν αργόμισθο δημοσιογράφο, παλαιοκομμουνιστή και καθ΄ έξιν κορτάκια παρακολουθεί ο Χριστόφορος Κάσδαγλης στο διασκεδαστικό βιβλίο του Σπλιτ (Καστανιώτης, 16 ευρώ). Βρε πού τον ξέρω, πού τον ξέρω...

Με την ακατανίκητη γοητεία του τζόγου ασχολείται και η Αργυρώ Μαντόγλου στο μυθιστόρημα Όλα στο μηδέν (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ). Η Νίκη, το θηλυκό χαρτόμουτρο, θα συναντήσει και θα ερωτευτεί στο καζίνο τον ανάλογων προσόντων Σταύρο. Η μπλόφα όμως και το παίγνιο είναι βαθιά χαραγμένα στα κύτταρα των δύο εραστών και η συνέχεια της ιστορίας τους θα είναι άκρως διασκεδαστική και, κατά βάθος, διδακτική. Ο Δημήτρης Στεφανάκης έρχεται στην παρέα μας με τον επίκαιρο τίτλο Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι (Πατάκη, 15 ευρώ). Οι ήρωες του βιβλίου ζητούν την αρωγή του μυκονιάτικου τοπίου για να βγουν από το προσωπικό και δημιουργικό τους αδιέξοδο και να αντιμετωπίσουν τη βία του ξαφνικού θανάτου.

Αχαλίνωτο σεξ, υπερκατανάλωση και ξέφρενη επιδειξιομανία. Πάνω σ΄ αυτό το τρίπτυχο στηρίζει την ευτυχία της η φανταστική Δημοκρατία της Δημόσιας Αισθητικής ή αλλιώς Η πόλη του ανατέλλοντος ηλίου του Δημήτρη Οικονόμου (Μελάνι, 15,50 ευρώ). Ο παμπόνηρος πρωθυπουργός προσπαθεί να μετατρέψει τους πολίτες σε αφιονισμένα party animals προ κειμένου να τους κατσικωθεί διά βίου στον σβέρκο. Ευτυχώς που μια ομάδα ανήσυχων καλλιτεχνών αποφασίζει να ανατρέψει την κατάσταση. Μαζί τους... Ο ιστορικός και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Μ. Β. Χατζόπουλος στο μυθιστόρημά του Εν μέρει ελληνίζων (Εστία, 14 ευρώ) διηγείται τη συγκινητική ιστορία του νεαρού Κύπριου Δημήτρη ο οποίος βιώνει έναν ιδιαίτερο εσωτερικό διχασμό στα χρόνια της βρετανικής κατοχής της Μεγαλονήσου. Από τη μια ο αδιαμφισβήτητος πατριωτισμός του κι από την άλλη η ακατανίκητη γοητεία της αγγλικής λογοτεχνίας. Θέματα τρομοκρατίας και πολυπολιτισμικότητας διατρέχουν το βιβλίο, ενώ ο έρως ρίχνει κι αυτός λάδι στη φωτιά... Ιστορικά τραύματα
Η πρόσφατη πολιτική ιστορία εξακολουθεί να αποτελεί κίνητρο για πολλούς Έλληνες πεζογράφους. Από τη φετινή παραγωγή ξεχωρίζει μακράν το νέο ιδιόμελο πεζογράφημα του Σωτήρη Δημητρίου Σαν το λίγο το νερό (Ελληνικά Γράμματα, 15,50 ευρώ) το οποίο αναλύεται σε τρία μέρη.

Στην αρχή ο αφηγητής κάνει μια μεταθανάτια πτήση πάνω από τα κρίματά του, κατόπιν ζητάει την αρωγή της μητρικής γλώσσας για να κατανοήσει το πένθος της Ηπείρου από τον ελληνικό εμφύλιο και μετά επιστρέφει στον ουρανό για να βγάλει γλώσσα στον Θεό και να παίξει πεντόβολα με τους αστεροειδείς και τους πλανήτες. Ζηλεύω...

Μετά την καλή υποδοχή που είχαν το 2007 τα Διπλωμένα φτερά, ο Γιάννης Ατζακάς επιστρέφει με ένα δεύτερο εξίσου δυνατό μυθιστόρημα. Ο Θολός Βυθός (Άγρα, 16 ευρώ) είναι ένα εξαιρετικής μαστοριάς πεζογράφημα με θέμα τα ανομολόγητα μετεμφυλιακά δράματα έτσι όπως τα έζησε ο ήρωας του βιβλίου, παιδί ακόμα, στις περίφημες Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης.

Στο ίδιο κλίμα κινείται και ο Κώστας Ακρίβος με τις ομόκεντρες ιστορίες που απαρτίζουν τις Τελετές ενηλικίωσης (Μεταίχμιο, 12 ευρώ). Ένα ενδιαφέρον πηγαινέλα στα ζόρια της εφηβείας. Χρόνος, οι σημαντικότερες καμπές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας. Τόπος του μαρτυρίου, οι προαναφερθείσες παιδουπόλεις αλλά και άλλοι άτυποι σωφρονιστικοί θεσμοί της μεταπολεμικής Ελλάδας.

Με όχημα την αστυνομική πλοκή η Μαρλένα Πολιτοπούλου προχωράει φέτος στα δύσκολα μεταπολεμικά μονοπάτια με το μυθιστόρημα Η μνήμη της Πολαρόιντ (Μεταίχμιο, 17 ευρώ). Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, στην προσπάθειά του να διαλευκάνει τη δολοφονία του πατέρα του θα ξετυλίξει το κουβάρι καλά κρυμμένων εμφυλιακών δραμάτων από το Πήλιο και τα χωριά του Κισσάβου ίσαμε τα τσιπουράδικα του Βόλου και τη Σκόπελο.

Το κοινό διάβασε, έκρινε και αποφάσισε ότι το Ξιφίρ Φαλέρ της Αθηνάς Κακούρη (Καστανιώτης, 23 ευρώ) είναι από τα πιο ευχάριστα ιστορικά πεζογραφήματα της χρονιάς. Η ευγενική κυρία από την Πάτρα οδηγεί φέτος τον αναγνώστη στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα με έμφαση στην πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, την πολυπραγμοσύνη των μεγάλων δυνάμεων, τους πιονιέρους της κατασκοπείας και τα ολισθήματα των εφημερίδων της εποχής.

Πειραιάς του Μεσοπολέμου, προσφυγικές παραγκουπόλεις και ο μπαγλαμάς στην παρανομία. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης διαλέγει ρεμπέτικους δρόμους για να αφηγηθεί τα πρόσφατα πολιτικά μας δράματα. Στο πρωτότυπο μυθιστόρημά του Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας (Ελληνικά Γράμματα)

ξαναζωντανεύει ο νοσηρός έρωτας του Μάρκου Βαμβακάρη για τη μοιραία Ζιγκουάλα. Πίσω από τα πάθη και τους μυθικούς σεβντάδες αναδύεται ολοζώντανο το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής 1932-1940.

Μινιατούρες
Μικρά πεζογραφήματα, τα περισσότερα εξαιρετικής αφηγηματικής χάρης και στυλ, ευτυχώς υπάρχουν και σ΄ αυτή την εκδοτική σεζόν. Τυχεροί αυτοί που θα τα εντοπίσουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων και θα διαλέξουν ανάμεσά τους τα πιο αξιόλογα. Με δυο τέτοιες τρισχαριτωμένες μινιατούρες δηλώνει φέτος παρών ο γνωστός σκηνοθέτης και συγγραφέας Τάκης Σπετσιώτης (Άγρα). Στη λαϊκή περιπέτεια Γραμματικός σ΄ ένα παιδί του δρόμου (8,50 ευρώ)

ένας σαραντάρης καθηγητής Αγγλικών αναλαμβάνει να γράψει τη βιογραφία ενός νεαρού άστεγου. Δύσκολοι έρωτες, φτώχεια, αλκοολισμός, ποίηση και πορνεία με φόντο την Αθήνα της δεκαετίας 1994- 2004.

Το δεύτερο βιβλίο του Τάκη Σπετσιώτη Το άλλο κρεβάτι (8,50 ευρώ) είναι ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από ομότιτλο κείμενο του Ταχτσή.

Όπου ένας παρενδυτικός συγγραφέας παρασύρει τον ψυχαναλυτή του σε μια επί της ουσίας συζήτηση για το γένος, το γούστο, τον ομοφυλοφιλικό έρωτα και τη μεταμόρφωση.

Μετά τον λογοτεχνικό θρίαμβο της νουβέλας Ο κύριος Επισκοπάκης και τη θεατρική διασκευή της, ο Ανδρέας Μήτσου επανέρχεται με τη συλλογή διηγημάτων Η ελεημοσύνη των γυναικών (Καστανιώτης, 13 ευρώ). Έκκεντρες ιστορίες στα όρια της μαύρης κωμωδίας με ήρωες ένα δολοφονημένο πεκινουά, μια έκρηξη αυγών, μια μεθυσμένη κατσίκα, το όνομα ενός θρυλικού τερματοφύλακα και άλλα πολλά που το συνειδητό και ο αυτοέλεγχος σβήνουν από τη μνήμη μας στερώντας έτσι τη ζωή μας από την καθημερινή ποίηση.

Με τη συλλογή διηγημάτων Λειψή Αριθμητική (Κέδρος, 9 ευρώ) ο Ηλίας Λ. Παπαμόσχος τριτώνει με τον καλύτερο τρόπο την παρουσία του στην ελληνική πεζογραφία. Μια ηλικιωμένη γυναίκα που απολαμβάνει την τάρτα της σαν να τρώει την ίδια τη ζωή, η ονειροφαντασία ενός άντρας που ακούει Μπρους Σπρίνγκστιν, ο καημός ενός καρδιοπαθούς γύφτου και το ρέκβιεμ για ένα μικρό μαύρο κοράκι, είναι κάποιες από τις εξαιρετικής τεχνικής μονοκοντυλιές του συγγραφέα πάνω στα συν και τα πλην της ζωής και της μνήμης.

Το άγχος του πνιγμού, η αλήθεια ως εφιάλτης, η βασανιστική συγκατοίκηση με τον θάνατο, οι όψιμοι έρωτες και η ασάφεια του χρόνου στοιχειώνουν τον ύπνο και τον ξύπνο των ηρώων του Παναγιώτη Κουσαθανά . Δεμένος άρρηκτα με το μυκονιάτικο τοπίο ο φιλόλογος, ποιητής και πεζογράφος καταθέτει φέτος μια συλλογή με περίτεχνες μινιατούρες υπό τον γενικό τίτλο Λοξές ιστορίες (Ίνδικτος). Για τους γενναίους της ανάγνωσης, μόνον. Πιστός στη μικρή φόρμα ο Πατρινός μηχανικός και συγγραφέας Βασίλειος Χριστόπουλος προσθέτει στην εργογραφία του μια ακόμη συλλογή διηγημάτων με γενικό τίτλο Αναζητώντας το Θεό (Κέδρος, 15 ευρώ) και υπόθεση εργασίας το δύσκολο συναπάντημα των καθημερινών ανθρώπων με την ιστορική στιγμή. Από την ερεθιστική πινακοθήκη του ξεχωρίζω την περίπτωση του Πατρινο-ιταλού Σπύρου Κροτσέτι (πατέρα του γνωστού Ιταλού εκδότη Νικόλα Κροτσέτι) ο οποίος το 1945 μετά την απελευθέρωση απελαύνεται μαζί με άλλους 3.000 Πατρινο-ιταλούς Ιστορίες που επιμελώς μας κρύβει η επίσημη Ιστορία.

Πολυγραφότατος ο Τόλης Νικηφόρου, επανακάμπτει με το σύντομο μυθιστόρημα Έρημο νησί στην άκρη του κόσμου (Νεφέλη, 13 ευρώ). Ο αδιέξοδος έρως της Αλκμήνης και του Φάνη και ο αποκλεισμός τους μαζί με άλλους τρεις ναυαγούς σε ένα έρημο νησί υπαινίσσεται τα ναυάγια και τους λογής αποκλεισμούς που επιφυλάσσει η σύγχρονη ζωή.

Ανάμεσα στα τόσα, να και κάτι που θα συγκινήσει τις ευαίσθητες γυναικείες καρδιές. Στη νουβέλα της Νένας Κοκκινάκη Κρίμα που είστε σύζυγος (Άγκυρα, 11 ευρώ) η ερωμένη απευθύνει ανεπίδοτες επιστολές στη σύζυγο του εραστή της.

Όπου η αληθινή αγάπη περνάει μέσα από την ταπείνωση και τη συναίνεση. Γιατί όχι...

Φρεσκότατα Cookies για το καλοκαίρι από τη Βίκυ Θεοδωροπούλου (Ύψιλον, 9 ευρώ). Μέσα από τους παράλληλους μονολόγους του Δημήτρη και της Ελίζ περνάνε πλείστα όσα σύγχρονα προβλήματα, όπως τα «μεθεόρτια» της 11ης Σεπτεμβρίου, το κατάντημα της γενιάς του ΄68 και ο οικολογικός πανικός.

Δευτερώνει την καλή του φήμη
Μετά το πρώτο του μυθιστόρημα Ανάμισης τενεκές, την καλή συγγραφική του φήμη δευτερώνει φέτος ο Γιάννης Μακριδάκης. Στο νέο βιβλίο του Χιώτη συγγραφέα, Η Δεξιά τσέπη του ράσου (Εστία, 10 ευρώ) παρακολουθούμε το πάνδημο πένθος για τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου και παράλληλα το μοναχικό πένθος του μοναχού Βικέντιου για τον αδόκητο χαμό της λεχώνας σκυλίτσας του. Ακολουθούν σκοτεινές διαδικασίες διαδοχής και η αγωνία του τρυφερού καλόγερου να κρατήσει στη ζωή ένα από τα ορφανά κουταβάκια...

Φιλί της ζωής με σταθερές αξίες
Είτε με επανεκδόσεις είτε με καινούργια βιβλία, οι «παλιότεροι» συγγραφείς επεμβαίνουν σχεδόν σε κάθε σεζόν για να αναβαθμίσουν ή να σώσουν την κατάσταση. Τον πρώτο λόγο τον έχει εδώ η Μάρω Δούκα η οποία τα τελευταία χρόνια μάς ξαναδίνει το σύνολο του έργου της με τον χαρακτήρα της στερεότυπης έκδοσης. Στα μυθιστορήματα που έδωσαν φιλί ζωής στην ελληνική πεζογραφία ανήκει και η Ουράνια μηχανική (Πατάκης, 25 ευρώ) έργο του 1999. Ο Ιάκωβος, μαθητής της Γ΄ Λυκείου και η Μάρη, τελειόφοιτη φοιτήτρια Νομικής, ζουν μια σύντομη ερωτική ιστορία. Η ερωτική απογοήτευση και οι δυσκολίες της ενηλικίωσης οδηγούν τον νεαρό σε παραβατική συμπεριφορά και στον εγκλεισμό του στη φυλακή ανηλίκων της Κασσαβέτειας, εκεί όπου απασχολείται ως λογιστής ένας άνεργος δάσκαλος, ο Ριχάρδος. Από μια παραξενιά της ζωής η Μάρη, ασκούμενη δικηγόρος πια, και ο Ριχάρδος θα αγαπηθούν και θα παντρευτούν και ιδού... Ένα λογοτεχνικά δραστικό τρίο με φόντο την παράνοια της ελληνικής κοινωνίας, γραμμένο με τον τρόπο της Μάρως Δούκα. Το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού Οι φωτογραφίες πρωτοεκδοθηκε από την Εστία το 1964 και έγινε αμέσως ανάρπαστο. Αυτή είναι η πρώτη επανέκδοσή του από τα Ελληνικά Γράμματα και τη Βιβλιοθήκη του Βασίλη Βασιλικού (15 ευρώ). Ο συγγραφέας παρακολουθεί τη ζωή του Λάζαρου, φωτογραφίζοντας τις πιο σημαντικές στιγμές του. Εφηβικοί έρωτες με σκηνικό και κοστούμια από τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Ένας «χορός» από πρόσφυγες, άνεργους και άστεγους σχολιάζει και παρεμβαίνει στη ζωή του ήρωα ο οποίος είναι αποφασισμένος να ανασάνει ελεύθερος πληρώνοντας το πιο ακριβό τίμημα.

Από τα πολύ παλιά μάς έρχεται και το βιβλίο του Πέτρου Πικρού . Τα διηγήματα της συλλογής Χαμένα Κορμιά (Άγρα, 15,50 ευρώ) που φέτος επιμελήθηκε και σχολίασε η Χριστίνα Ντουνιά, πρωτοεκδόθηκαν το 1922 και έκαναν μεγάλη εντύπωση χάρη στην τόλμη της γραφής και της θεματολογίας τους. Πόρνες, πρεζόνια, φυλακισμένοι, φυματικοί, συφιλιδικοί, μικροαπατεώνες και άστεγοι της εποχής μιλούν σε πρώτο πρόσωπο για τα πάθη τους συνθέτοντας την τοιχογραφία μιας πολύ μακρινής αλλά και κοντινής ελληνικής πραγματικότητας.

Καταδύσεις στα βάθη της ποίησης
Ένα ακόμη ιδιαίτερο μυθιστόρημα αφήνει φέτος πάνω στο τραπέζι ο Χρήστος Χρυσόπουλος. Η Λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον (Καστανιώτης, 15 ευρώ), το έβδομο πεζογραφικό έργο του συγγραφέα, είναι ένας επιτυχημένος λογοτεχνικός αναστοχασμός πάνω στη συναρπαστική περίπτωση της Αμερικανίδας ποιήτριας που πέθανε το 1991 έπειτα από μια ζωή γεμάτη ρήξεις. Θυελλώδεις έρωτες, καταδύσεις στα βάθη της ποίησης χωρίς αναπνευστήρα, απόπειρες αυτοκτονίας και συνειδητός αναχωρητισμός από τα «εγκόσμια» της τέχνης. Η τραυματική αναμέτρηση του ανθρώπου με όλες τις εκδοχές του εαυτού του.

Πέντε ψηλές γυναίκες
Προσωπικά, βρίσκω έως και ενοχλητικό το χούι να εκβιάζονται οι γυναίκες συγγραφείς για να «σώσουν» την ελληνική πεζογραφία και να μας κάνουν κάθε χρόνο κι από ένα χρυσό αυγό. Στη θέση τους θα κήρυττα λευκή απεργία και ευτυχώς που δεν είμαι η Αγγέλα Καστρινάκη γιατί διαφορετικά δεν θα είχαμε τώρα στα χέρια μας ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς. Το επίτευγμά της είναι πολλαπλό, αφού με το μυθιστόρημά της Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας (Ελληνικά Γράμματα, 16 ευρώ), καταφέρνει να φτιάξει μια συναρπαστική ιστορία με αρχή μέση και τέλος στην οποία συνυπάρχουν ένα σύγχρονο love story, μια επιτυχημένη αναμέτρηση με τη ροζ λογοτεχνία και ένα συνοπτικό ιστορικό της ερωτικής αποκλειστικότητας μέσα στον γάμο. Εργαλείο του διαβόλου σ΄ αυτήν την υπόθεση είναι το e-mail διά του οποίου εκμηδενίζονται οι αποστάσεις της συζυγικής απιστίας από τον καιρό της Πηνελόπης Δέλτα, της Άννας Καρένινα και της Λαίδης Τσάτερλι. Τα ηλεκτρονικά ραβασάκια που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι virtual εραστές, ένας μπαϊλντισμένος Σαλονικιός και μια ανήσυχη Αθηναία, θα οδηγήσουν άραγε στο διαζύγιο ή θα επικρατήσουν άλλες ψυχικές δυνάμεις όπως το χιούμορ και η αποδραματοποίηση;

Πέρα από κάθε επιμέρους αμφιβολία, αυτή εδώ η λογοτεχνική χρονιά σφραγίστηκε από μια πρωτοεμφανιζόμενη. Η Σταυρούλα Σκαλίδη με το αφήγημά της Προδοσία και εγκατάλειψη (Πόλις, 10 ευρώ) έκλεψε το ενδιαφέρον του κοινού και απέσπασε το σχετικό βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω. Η συγγραφέας τοποθετεί το κωμικοτραγικό μελόδραμά της στην πολυπολιτισμική περιοχή της Κυψέλης. Εκεί όπου ο καθένας ζει το δικό του δράμα χωρίς να κοιτάζει το δράμα του διπλανού, ένας μισάνθρωπος και υποχόνδριος ψιλικατζής και μια απόμαχη συγγραφέας με ευγενική ψυχή εμπλέκονται σε μια εξωφρενική ιστορία η οποία αν και δεν προαναγγέλλει την εκ βάθρων ανανέωση της ελληνικής πεζογραφίας προειδοποιεί πάντως για την επιστροφή σε μια νέα ηθογραφία τόσο συγκινητική και τόσο ρωμαλέα όσο η παλιά.

Κοινωνικό σχόλιο διασταυρωμένο με σασπένς και από την Κάλλια Παπαδάκη. Στον ήχο του ακαλύπτου (Πόλις, 15 ευρώ) πρωταγωνιστούν ρωσο-πακιστανικές μαφίες, σαλοί της διπλανής πόρτας και η σύγχρονη Αθήνα που ζητάει απεγνωσμένα τον Ντίκενς της. Η συγγραφέας με τη φρεσκάδα της γραφής της περιποιείται τους μικροαστούς όπως τους πρέπει, αφήνοντας ταυτόχρονα ορθάνοιχτο το παράθυρό της στον «Ακάλυπτο», δηλαδή στην κατασυκοφαντημένη (νέα;) ηθογραφία που λέγαμε παραπάνω.

Οι συλλογές διηγημάτων της Έλενας Μαρούτσου είχαν προαναγγείλει με τον πιο ευοίωνο τρόπο την εκκολαπτόμενη συγγραφέα. Η άφιξή της όμως στο μυθιστόρημα έκανε το μεγάλο μπαμ νωρίς φέτος τον χειμώνα. Το Μεταξύ συρμού και αποβάθρας (Καστανιώτης, 19 ευρώ) είναι μια δυναμική και αυθεντική λογοτεχνική πρόταση. Στην περίτεχνη αφηγηματική γραμμή της συγγραφέως έχουν προνομιακό χώρο η ποίηση και τα εικαστικά, αφού η ανυπότακτη ηρωίδα της ταξιδεύει στο μεταίχμιο του ρεαλιστικού τόπου και χρόνου με ιδανικούς συνταξιδιώτες την ποίηση του Λειβαδίτη και τη ζωγραφική του Μαγκρίτ.

Τo μυθιστόρημα Όλα πάνε ρολόι (ή σχεδόν) - Μελάνι (15,50 ευρώ) δεν είναι η πρώτη πεζογραφική απόπειρα της Στυλιάνας Γκαλινίκη που ζει στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Προηγήθηκε μια συλλογή διηγημάτων με την οποία η συγγραφέας προειδοποίησε ότι ήρθε για να μείνει. Το βιβλίο της συζητείται ήδη στους λογοτεχνικούς κύκλους και τα σχόλια είναι θετικά. Πρόκειται για τον αταίριαστο έρωτα ενός ντόπιου παλικαριού με μια ξένη κοπέλα με το εξωτικό όνομα Αλγερία. Ο πουριτανισμός της μικρής κοινότητας και η ασφυκτική επιρροή της Εκκλησίας βάζουν παγίδες στη ρομαντική τους ιστορία. Προβλήματα προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης μέσα στο απαγορευτικό πλαίσιο της αθάνατης ελληνικής επαρχίας.

• Γράφει η Ρούλα Γεωργακοπούλου,ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 27 Ιουνίου 2009