Περιπλανήσεις ενός αστού

• Τoυ Nικου Bατοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11/7/2009
  

• Vincent Delecroix: Εξω από την πόρτα. Μτφ. Ν. Καρακίτσου - Ντουζέ, Μ. Κασαμπάλογλου -Ρομπλέν. Εκδ. Γκοβόστη.

Μέσα σε 100 σελίδες, ο 40χρονος συγγραφέας Βενσάν Ντελεκρουά, που ζει στο Παρίσι, όπου διδάσκει φιλοσοφία, τα είπε σχεδόν όλα. Το «Εξω από την πόρτα», που κυκλοφόρησε στα γαλλικά το 2004 και εκδόθηκε στα ελληνικά φέτος, είναι μία σύγχρονη παραβολή, με ήρωα έναν ηλικιωμένο κάτοικο του Παρισιού, πρώην καθηγητή Φιλοσοφίας, που κλειδώθηκε έξω από το σπίτι του. Η ατυχής αυτή συγκυρία γίνεται η αφορμή για μία σειρά καταστάσεων καθώς προσπαθεί να επιστρέψει στην κανονικότητα. Το εγχείρημα αποδεικνύεται ατελέσφορο και το πιο εύθυμο και ειρωνικό, καταλήγει να μην είναι σχεδόν ούτε καν επιθυμητό.

Ο Ντελεκρουά ξεδιπλώνει μία έξυπνα δομημένη απομυθοποίηση του σύγχρονου τρόπου ζωής και επιχειρεί να ξεγυμνώσει τις επιδερμικές ανθρώπινες σχέσεις της καθημερινότητας από την υποκρισία και κυρίως από την αφόρητη πλήξη. Το πιο ωραίο στοιχείο του μικρού αυτού βιβλίου είναι ο αυτοσαρκασμός του ήρωα, που γεφυρώνει τις αποστάσεις με την κοινωνία στην οποία δεν μπορεί να βρει μια βολική γωνιά. Ετσι, ο ίδιος ο ήρωας γίνεται σαρκαστής και σαρκαζόμενος, με την ίδια ευκολία που συνδυάζει τη σοφία ενός ηλικιωμένου άνδρα και την απειρία ενός εφήβου. Ο συνδυασμός γεννά ευτράπελα, αλλά το πιο σημαντικό είναι η διύλιση της πραγματικότητας ή πιο σωστά της ρεαλιστικής πρόσληψης του κόσμου μέσα σε ένα ψευδαισθητικό νεφέλωμα που έχει κυρίως να κάνει με το τοπίο των ονείρων.

Ο Ντελεκρουά αντλεί υλικό από την ψυχανάλυση και την ερμηνεία των ονείρων. Ο ήρωάς του, περιφέρεται γυμνός και προσπαθεί να κρύψει τη γύμνια και την ασχήμια του σώματός του, από τα μάτια του κόσμου. Εις μάτην όμως η αγωνία του, γιατί οι περαστικοί τον αντιμετωπίζουν φυσιολογικά. Η ανάγκη ένταξής του στον κόσμο, καθώς αναζητεί τρόπο να ξαναμπεί στο σπίτι του, συμπλέει με τον τρόμο της απόρριψής του. Στο τέλος, μπορεί και τίποτε να μην έχει σημασία.

Αν και ο Βενσάν (Βικέντιος στα ελληνικά) Ντελεκρουά είναι πολύ πιστός (ακούσια ή εκούσια) στη γαλλική παράδοση της μικρής φόρμας, συχνά ελλειπτικής και συχνότερα μη ρεαλιστικής, ο τρόπος του θυμίζει αρκετά και άλλους συγγραφείς της Ευρώπης, που επιχειρούν να στήσουν σύγχρονες παραβολές αστών, συχνά μοναχικών, σε πολυσύχναστους δρόμους μεγάλων πόλεων. Το «Εξω από την πόρτα» μου θύμισε κάπως τη νουβέλα «Μια ομπρέλα για τη μέρα» (εκδ. Καστανιώτη) του εξαιρετικού Γερμανού συγγραφέα Βίλχελμ Γκενατσίνο. Αν και ο Γκενατσίνο είναι πιο πιστός στη ρεαλιστική αφήγηση από τον Ντελεκρουά, η κατάληξη είναι λίγο-πολύ κοινή μέσα από την περιπλάνηση και μοναχική παρατήρηση του άνδρα ήρωα μιας κάποιας ηλικίας με τις σεξουαλικές εμμονές και τον έντονο σαρκασμό /αυτοσαρκασμό.

Θα ήταν άδικο όμως να στερήσει κανείς από το «Εξω από την πόρτα» τον έντονα γαλλικό χαρακτήρα του, όχι με την έννοια του γαλλοκεντρισμού, αλλά ως ατμόσφαιρα και σύνθεση ενός μικρόκοσμου, που εν τέλει αποδεικνύεται ότι δεν έχει όρια.