Το ψηφιακό βιβλίο έγινε επιτακτικό «παρών». Τι λέμε;

• Του Αρη Πετροπουλου*, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 25/07/2009
  

Bιβλίο και ψηφιακή εποχή. Η εξέλιξη της τεχνολογίας. Τα e-books και η ψηφιακή διακίνηση κειμένων. Θέματα που συζητιούνταν μεμονωμένα, αποσπασματικά, σε προσωπικές επαφές ή στο εσωτερικό μεγάλων εκδοτικών εταιρειών. Η συντριπτική πλειοψηφία δεν έδινε σημασία ή ξοδευόταν σε αναθέματα. Στο μεταξύ στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως η τεχνολογία κάλπαζε. Στην Ελλάδα ο ΟΣΔΕΛ προσπάθησε να εισαγάγει τον προβληματισμό για τη νέα εποχή με μικρή, είναι η αλήθεια, ανταπόκριση. Ωσπου στις αρχές Νοεμβρίου 2008 έσκασε σαν βόμβα η ανακοίνωση της συμφωνίας Google μεταξύ της ομώνυμης εταιρείας από τη μια πλευρά, και από την άλλη της Ενωσης Αμερικανών Εκδοτών και της Ενωσης Αμερικανών Συγγραφέων. Ξαφνικά όλα άλλαξαν. Το «απώτερο μέλλον» έγινε επιτακτικό παρόν, χρόνος ενεστώτας. Ο ΟΣΔΕΛ ανέλαβε επισήμως την ενημέρωση των Ελλήνων συγγραφέων, μεταφραστών και εκδοτών, οι τηλεφωνικές του γραμμές πήραν φωτιά, τα mail έφταναν κατά ριπάς, το ερώτημα ένα και κοινό: τι να κάνουμε; Επειδή όμως ο Λενινισμός έχει περάσει πια στην ιστορία, η απάντηση θα δοθεί πρώτα από κάθε κάτοχο πνευματικών δικαιωμάτων και μετά ίσως εκφραστεί συλλογικά. Στο μεταξύ, από τις διεργασίες, τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς, προέκυψαν κάποια ερωτήματα στα οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να απαντήσει κάποιος πριν τοποθετηθεί συνολικά στη Συμφωνία Google:

Ανεξαρτήτως Google, μπορούμε να αγνοήσουμε την ψηφιακή τεχνολογία και να παραμείνουμε αποκλειστικά στην εποχή του Γουτεμβέργιου - χαρτί, εκτύπωση, βιβλιοδεσία άντε και καμιά φωτοτυπία; Yπάρχει, λόγω Google, ο κίνδυνος δημιουργίας ενός παγκόσμιου μονοπωλίου της γνώσης τουλάχιστον σε επίπεδο γραπτού λόγου; Με τι κριτήρια και ποιες διαδικασίες θα επιλέγει η Google τα έργα τα οποία θα περιλαμβάνονται στην ψηφιακή βιβλιοθήκη της; Γιατί η Συμφωνία δεν περιορίστηκε μεταξύ Google και αμερικανικών έργων του λόγου, αλλά καταλαμβάνει και βιβλία όλων των χωρών του κόσμου; Mήπως είναι σκόπιμο όλες οι εθνικές γλώσσες να δημιουργήσουν τις δικές τους εθνικές ψηφιακές βιβλιοθήκες -με το σύνολο των έργων τους- και μετά να συνδεθούν σε διεθνές επίπεδο π.χ. βαλκανικό, μεσογειακό, ευρωπαϊκό ή ακόμα και παγκόσμιο; Οποιος έχει τις απαντήσεις είναι σε θέση να τοποθετηθεί απέναντι στη Συμφωνία Google, μόνο που ο χρόνος πιέζει, η καταληκτική ημερομηνία της 4ης Σεπτεμβρίου είναι κοντά. Εκτός και αν δοθεί παράταση, θέμα για το οποίο εργάζονται πυρετωδώς σε όλο τον κόσμο. Εκτός Αμερικής φυσικά.

* Ο Αρης Πετρόπουλος είναι γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Εργων Λόγου.