Έγινε γνωστός με τις βιογραφίες διάσημων προσωπικοτήτων κυρίως των γραμμάτων, όπως είναι οι: «Τουργκένιεφ» (1931), «Σατομπριάν» (1938), «Γεωργία Σάνδη» (1952), «Βίκτωρ Ουγκό» (1954), «Μαρσέλ Προυστ» (1959), «Ρόμπερτ και Ελισάβετ Μπράουνιγκ» (1957), κ.ά. Επίσης: «Εδουάρδος Ζ΄ και η εποχή του» (1937), «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» (1959) κλπ. Παράλληλα ασχολήθηκε με το μυθιστόρημα και με την ιστορία. Έγραψε τις «Ιστορίες» της Αγγλίας, της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Ήταν προικισμένος με ικανότητες ψυχολόγου, χαρίσματα ποιητικά και χιούμορ, γι` αυτό και διακρίθηκε στην ανάλυση ρομαντικών και αισθηματικών τύπων.
Η πρώτη σύζυγος του Μορουά ήταν η Ζαν-Μαρί Βαντά ντε Ζίμκιεβιτς (Jeanne-Marie Wanda de Szymkiewicz), Ρωσίδα που είχε φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η Ζαν-Μαρί υπέστη νευρικό κλονισμό το 1918 και το 1924 πέθανε από σηψαιμία.
Ο Γάλλος λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Αντρέ Μωρουά (André Maurois), ψευδώνυμο του Εμίλ Σαλομόν Βίλελμ Ερζόγκ (Émile Salomon Wilhelm Herzog, 26 Ιουλίου 1885 – 9 Οκτωβρίου1967) διακρίθηκε ως δοκιμιογράφος, ιστοριογράφος και μυθιστοριογράφος αλλά έγινε, κυρίως, ως βιογράφος.
Η δεύτερη σύζυγος του Μορουά ήταν η Σιμόν ντε Κεγεβέ (Simone de Caillevet), η οποία ήταν εγγονή της Λεοντίνης Αρμάν ντε Κεγεβέ, ερωμένης του Ανατόλ Φρανς. Με την Σιμόν έζησε όλο το υπόλοιπο της ζωής του.
Το 1938 ο Μορουά εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και ενθαρρύνθηκε και υποβοηθήθηκε στο να θέσει υποψηφιότητα για μέλος από τον στρατάρχη Φιλίπ Πετέν, πράγμα που το αναγνωρίζει με ευχαριστίες στην αυτοβιογραφία του το 1941, παρότι οι πορείες τους είχαν αποκλίνει απότομα, με τον Πετέν να έχει γίνει πρόεδρος του φιλοναζιστικού γαλλικού καθεστώτος του Βισί. Με την έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ο Μορουά διορίστηκε ως Γάλλος παρατηρητής αξιωματικός στο γενικό αρχηγείο του βρετανικού στρατού. Με αυτή του την ιδιότητα πήγε με τον αγγλικό στρατό στο Βέλγιο. Γνώριζε προσωπικά τους κυριότερους Γάλλους κυβερνητικούς πολιτικούς και στις 10 Ιουνίου 1940 στάλθηκε από αυτούς σε αποστολή στο Λονδίνο. Η κατάρρευση της Γαλλίας και η επακόλουθη ανακωχή τερμάτισαν αυτή την αποστολή. Ο Μορουά, όντας σε αργία, ταξίδεψε τότε από την Αγγλία στον Καναδά, γράφοντας για αυτή την περίοδο της ζωής του στο έργο Τραγωδία στη Γαλλία. Αργότερα στον πόλεμο υπηρέτησε στις Ελεύθερες Γαλλικές Δυνάμεις.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ. Μετάφραση Τάκης Μπαρλάς, εκδόσεις Κουλτούρα (2016). Ένα πραγματικά μεγάλο έργο. Από πολλές απόψεις το βιβλίο είναι, για όποιον θέλει να γνωρίσει την Αγγλία, καλύτερος και ασφαλέστερος οδηγός από οποιαδήποτε ιστορία γραμμένη από Άγγλο. Ο Μορουά δεν περιγράφει μονάχα με μοναδική σαφήνεια και ενάργεια την ανάπτυξη της Αγγλίας και της Αυτοκρατορίας της, αλλά έχει βαθιά μελετήσει και τα μεγάλα γενικότερα αίτια που στέκονται πίσω από κάθε ιστορικό γεγονός. Η αφήγησή του είναι σφιχτοδεμένη όσο παίρνει, αυτό όμως δε ζημιώνει σε τίποτα τη γλαφυρότητά της. Μέσα σε χώρο τόσο περιορισμένο, που απ’ τα χέρια οποιουδήποτε άλλου θα έβγαινε ένα στεγνό ιστορικό εγχειρίδιο, από τα χέρια του Μορουά βγαίνει ένα άρτιο λογοτεχνικό έργο, που κάθε του σελίδα μπορεί να χρησιμεύσει όχι μόνο σαν υπόδειγμα ύφους, αλλά και σαν υπόδειγμα ιστορικής ακρίβειας, βαθιάς μελέτης και αντικειμενικής κριτικής. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ. Μετάφραση Κοσμάς Πολίτης, εκδόσεις Όμηρος (). «Εγράψατε», μου είπαν οι αμερικανοί και άγγλοι εκδότες μας, «μια Ιστορία της Αγγλίας και μια Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Τώρα πρέπει να συμπληρώσετε την τριλογία των μεγάλων φιλελευθέρων εθνών, και να μας δώσετε και μια Ιστορία της Γαλλίας». Απάντησα πως υπάρχουν πολλές Ιστορίες της Γαλλίας. «Και μήπως έλειπαν οι Ιστορίες των δικών μας τόπων;» μου είπαν. «Δε σας ζητούμε να φέρετε καινούργια πράματα στο φως, αλλά μονάχα να γράψετε, καθαρά και απλά, αυτά που ξέρετε», δίστασα. Βρισκόμαστε ακόμα στον πόλεμο και είχα ο ίδιος ανάγκη να στρέφομαι προς το παρελθόν της Γαλλίας, για ν’ αναζητώ εκεί την πίστη μου στο μέλλον της. Επιθυμούσα ακόμα να γνωρίσουν καλύτερα τη Γαλλία στο εξωτερικό. Έτσι, αποφάσισα να κάνω αυτό που μου ζητούσαν. Ένα μέρος του βιβλίου γράφτηκε στην Αφρική, και το τελευταίο (όσα αναφέρονται στην Τρίτη Δημοκρατία) στο Perigored και στο Neuilly. Τί άραγε ν’ αξίζει αυτή η εργασία τόσων χρόνων; Δεν είμαι εγώ αυτός που θα μπορούσε να το κρίνει. Μπορώ όμως να πω τι θέλησα να δώσω. Θέλησα να νιώσει ο αναγνώστης γιατί η Γαλλία έγινε η Γαλλία. Πόσες φορές ακολούθησε τον ίδιο δρόμο με τη γειτονική της την Αγγλία. Κι’ όμως τα δύο έθνη ξεμάκρυναν. Γιατί; Έπρεπε οι γενικές ιδέες να βγαίνουν ως συμπεράσματα των γεγονότων, γιατί έγραφα Ιστορία και όχι πραγματεία. Προσπάθησα να κρατήσω τις αναλογίες σωστές, και να μη δώσω στην Ιστορία της εποχής μας περισσότερη θέση απ’ όσην έπρεπε. Προσπάθησα να μην παραμορφώσω τα γεγονότα, σ’ όλες αυτές τις σελίδες του βιβλίου και να μην τα προσαρμόσω στις πεποιθήσεις και συμπάθειές μου. Αλλά η προκατάληψη υπάρχει και στην πιο ευσυνείδητη εργασία, και όσο κι’ αν ζύγισα κάθε μου φράση, δεν ξέρω αν το πέτυχα. Ανάμεσα στον Taine και στον Michelet, στον Aulard και στον Mathiez, κοίταξα μ’ όλη μου την καρδιά να βρω την αλήθεια. Αλλά αυτό δε θα πει ότι τη βρήκα πάντοτε. Αυτό το βιβλίο δε θα ’χει βιβλιογραφία. Πώς θα την κατάστρωνα; Από παιδάκι διάβαζα βιβλία για την Ιστορία της Γαλλίας, βιογραφίες, απομνημονεύματα. Έτσι ο κατάλογός μου θα ήταν ατελείωτος και θα φαινόταν απίστευτος, αν και θα ’τανε αληθινός. Όλ’ αυτά τα βιβλία, άλλωστε, αναφέρονται στον Lavisse, στους Halphen και Saguac, στους τόμους της σειράς της Synthese Historique και της συλλογής Clio. Αλλά θα ’θελα να ’λεγα την ευγνωμοσύνη μου για τα βιβλία και τους ανθρώπους που φώτισαν στα μάτια μου ορισμένες εποχές. Για να λιγοστέψω τα πιθανά λάθη, παρακάλεσα τον καθηγητή της ιστορίας Henri Guillemain, να διαβάσει τα χειρόγραφά μου. Ο Robert Lacour-Gayet είχε την καλοσύνη να κοιτάξει τα μέρη τα σχετικά με τα οικονομικά ζητήματα. Η γυναίκα μου, τέλος, ήταν πιο πολύ από κάθε άλλη φορά μέτοχος στην εργασία μου. (Andre Maurois, από τον πρόλογο της έκδοσης).
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΗΝΩΜΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ (1492-1946). Μετάφραση Παύλος Φλώρος, εκδόσεις Κουλτούρα (2015). Η Ιστορία αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών είναι βιβλίο ανάλογο με την «Ιστορία της Αγγλίας» που δημοσίευσα το 1937. Στο καθένα απ’ αυτά τα έργα, προσπάθησα να σκιαγραφήσω για το γάλλον αναγνώστη την εξέλιξη ενός πολιτισμού και ενός πολιτικού συστήματος. Νομίζω πως οι εργασίες αυτού του είδους έχουν τη χρησιμότητά τους, όχι γιατί προσφέρουν στους σοφούς νέα στοιχεία, αλλά γιατί ταξινομούν και συνθέτουν πολυάριθμα ντοκουμέντα που ποτέ δεν είχαν μεταφραστεί στα γαλλικά. Η Αμερική είχε, και έχει σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, αξιόλογους ιστορικούς. Έχω διαβάσει πολλούς: Προσπάθησα να πάρω από τα βιβλία τους το ουσιώδες και να παρουσιάσω τα γεγονότα όσο μπορούσα καθαρότερα. Ο αναγνώστης θα βρει, στο τέλος του δεύτερου τόμου, έναν κατάλογο των κυριοτέρων έργων που συμβουλεύτηκα. Απ’ όλες τις εθνικές ιστορίες, εκείνη που παρουσιάζει τις περισσότερες δυσκολίες στη σύνθεση, σε ό,τι αφορά τις αρχές, είναι, χωρίς αμφιβολία, η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Πριν ακόμα ασχοληθεί με το σχηματισμό του έθνους, ο αφηγητής οφείλει να περιγράψει την ίδρυση, κι’ έπειτα την εξέλιξη, πολλών ξεχωριστών αποικιών. Όλο αυτό το πρώτο μέρος απαιτεί από τον αναγνώστη πολλήν υπομονή και προσοχή. Γι’ αυτό όχι και λίγοι ιστορικοί της Αμερικής έχουν αρχίσει τα βιβλία τους από τις παραμονές του Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Προτίμησα να παραιτηθώ απ’ αυτή την ευκολία. Τον κύριο Χριστιανό Gauss, Πρύτανη του Πανεπιστημίου του Princeton, που είχε την καλοσύνη να διαβάσει τα χειρόγραφά μου και που οι συμβουλές του υπήρξαν για μένα πολύτιμες, ευχαριστώ θερμά. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα).
ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ. Μετάφραση Βασίλης Παπαδόπουλος, εκδόσεις Μορφωτική Εταιρία (1980). Άμεσες πηγές κάθε βιογραφίας του Βύρωνος είναι η αλληλογραφία του (οι Έξη τόμοι της εκδόσεως του λόρδου Έρνλε και οι δύο συμπληρωματικοί που εξέδωκε ο Μώρραιϋ το 1922), τα «Ποιήματα», η «Ζωή του Βύρωνος» γραμμένη από τον Τόμας Μουρ, η «Αστάρτη» του λόρδου Λόββλες και μερικά σύγχρονα Απομνημονεύματα. Στις σημειώσεις που υπάρχουν στο τέλος του βιβλίου βρίσκονται οι πηγές κάθε κεφαλαίου και οι παραπομπές των χωρίων.
ΜΠΑΪΡΟΝ. Μετάφραση Τάκης Μπαρλάς, εκδόσεις Μέλισσα. (…) Θα ήταν μεγάλη χαρά για μένα, αν το βιβλίο αυτό είχε την τύχη να κάμη το έργο του Μπάϋρον να ξαναποχτήσει αναγνώστες, Άγγλους και Γάλλους, από εκείνους πού το κρίνουν αυστηρά χωρίς να το γνωρίζουν. Η ποίηση του Μπάϋρον ήταν η ποίηση μιας ανήσυχης εποχής. Η Γαλλική Επανάσταση είχε κάμει να γεννηθούν μεγάλες ελπίδες, που όμως τις απαγοήτεψε. Οι ναπολεόντιοι πόλεμοι είχαν γίνει η αφορμή για ηρωικές και μάταιες πράξεις. Εκατομμύρια ανθρώπων είχαν δοκιμάσει, όπως ο Μπάϋρον, το αίσθημα της αδικίας και της τρέλας του σύμπαντος. Γι’ αυτούς, όπως και για τον ίδιο, τα ποιήματά του ήταν το «ηφαίστειο, που η έκρηξή του εμποδίζει ένα σεισμό». (Από τον πρόλογο της έκδοσης).
ΛΟΡΔΟΣ ΜΠΑΫΡΟΝ. Μετάφραση Λήδα Παλλαντίου, επιμέλεια Έφη Κορομηλά, εκδόσεις Ωκεανίδα (2000). Ήταν ποιητής, διψούσε όμως και για δράση. Ήταν ευγενής και πυργοδεσπότης, αλλά γνώρισε εποχές ένδειας και ταπείνωσης. Είχε ανάγκη από αγάπη, έκανε όμως τους άλλους, και ιδίως τις γυναίκες, να υποφέρουν από τη βιαιότητα του χαρακτήρα του. Λαχταρούσε να συναναστρέφεται τη λονδρέζικη αριστοκρατία, αλλά δεν έπαυε να την προκαλεί, ώσπου βρέθηκε αποκλεισμένος από τους κόλπους της. Πίστευε σε υψηλά ιδανικά (όπως ο αγώνας των Ελλήνων για την εθνική τους ανεξαρτησία), αψηφούσε όμως απαράβατους ηθικούς κανόνες, ζευγαρώνοντας με την ετεροθαλή αδελφή του, χωρίζοντας τη γυναίκα του, συζώντας επί χρόνια με την Ιταλίδα κόμισσα Γκουιτσιόλι. Ήταν γοητευτικός και μοχθηρός, αναίσχυντος και ντροπαλός, ρομαντικός και κυνικός, θεοσεβούμενος και βλάσφημος, εχθρός της πλήξης και της μετριότητας και λάτρης των βίαιων συναισθημάτων – ήταν ο Τζωρτζ Γκόρντον, Λόρδος Μπάυρον, δημιουργός του Τσάιλντ Χάρολντ και του Δον Ζουάν, ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του Ρομαντισμού. Αυτή η βιογραφία γραμμένη από τον Αντρέ Μωρουά, ένα μάστορα του είδους, μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τη συναρπαστική προσωπικότητα του Βύρωνα και να ταξιδέψουμε μαζί του μέσα από τις θύελλες των ιστορικών γεγονότων αλλά και των συναισθηματικών εξάρσεων που σημάδεψαν τη ζωή του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
ΤΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ. Μετάφραση Γ. Λαμπρινίδης, εκδόσεις Γκοβόστη. «Οι πιο πολλοί απ’ τους πόνους μας, εννοώ, φυσικά, τους ηθικούς μας πόνους, δημιουργούνται από το ότι εμείς βρίσκουμε λόγια να τους περιγράψουμε… Εμείς τους δίνουμε μορφή. Μα, κι η μορφή, ακόμα, αυτή δεν είναι η δική τους, γιατί τα λόγια όλου του κόσμου δεν ανταποκρίνονται ποτέ με τους πόνους μας, που είναι πάντα καινούργιοι και διάφοροι… Κι ύστερα τα λόγια διατηρούν και παρατείνουν τους περασμένους πια πόνους…»
Κι αυτά:
ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΑΝΔΗ (ΛΕΛΙΑ ή Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΣΑΝΔΗ. Εκδόσεις Μπεργαδή.
Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΦΛΕΜΙΓΚ. Εκδόσεις Δίφρος.
ΝΤΙΣΡΑΕΛΙ. Μετάφραση Γ. Πράτσικας, εκδόσεις Γκοβόστη.
ΑΝΟΙΧΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΖΩΗ. Εκδόσεις Δίπτυχο (1971).
ΡΕΝΕ Η Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΑΤΩΜΠΡΙΑΝ. Μετάφραση Γ.Πράτσικας, εκδ. «Νέα Εστία» 1957 Α΄ και εκδόσεις Γκοβόστης (χχ).
ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ. Μετάφραση Σωτήρης Πατατζής, εκδόσεις Δαμιανού (χχ) και Νάσος Δετζώρτζης, εκδόσεις Οι φίλοι του βιβλίου (1947)
ΑΝΟΙΧΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ. Μετάφραση Γ.Α. Βασδέκη, εκδόσεις Δίπτυχο (1972).
ΚΛΙΜΑΤΑ : Μετάφραση Γιάννης Κουχ, εκδόσεις Μορφωτική Επιστημονική Εταιρία (1952) και Μανώλης Γιαλουράκης, εκδόσεις Πανεπιστημιακός Τύπος-Φοντάνα (χχ).
No comments:
Post a Comment