Ο Άγγλος ρομαντικός λυρικός ποιητής Τζoν Κιτς [John Keats, 31 Οκτωβρίου 1795 – 23 Φεβρουαρίου 1821] γεννήθηκε στο Λονδίνο και πέθανε στα 25 του χρόνια από φυματίωση στη Ρώμη, όπου είχε πάει αναζητώντας θεραπεία. Αφιέρωσε τη σύντομη ζωή του στην τελειοποίηση μιας ποίησης που χαρακτηρίζεται από δυνατές εικόνες και σχήματα λόγου, τη μεγάλη αισθητική έλξη που ασκεί και την προσπάθεια να εκφράσει μια φιλοσοφική στάση μέσα από τους μύθους της κλασικής αρχαιότητας.
Τα γνωστότερα ποιήματα του είναι ο Ενδυμίων (Endymion), Η ωραία χωρίς οίκτο (La Belle Dame sans Merci), Ωδή στην μελαγχολία (Ode on melancholy), Ωδή σ’ ένα αηδόνι (Ode to a Nightingale), Ωδή σε μια ελληνική Υδρία (Ode to a Grecian Urn), Ωδή στην ψυχή (Ode to Psyche), Η παραμονή της Αγίας Αγνής (The eve of St. Agnes) και ο Υπερίων (Hyperion).
Ο Τζων Κιτς πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια δεδομένου ότι έχασε νωρίς τον πατέρα του. Τον Μάρτιο του 1810 πέθανε και η μητέρα του από φυματίωση. Στο σχολείο που φοιτούσε στο Ένφιλντ υπήρχε φιλελεύθερο πνεύμα και εκεί αναπτύχθηκε μια ισχυρή φιλία με τον Charles Cowden Clarke, τον γιο του διευθυντή του, η οποία κράτησε για όλη του τη ζωή. Αργότερα πήγε μαθητευόμενος στον οικογενειακό του γιατρό και έκανε σπουδές στο νοσοκομείο Γκάι, όπου εντέλει απέκτησε την ειδικότητα του βοηθού Χειρουργού καθώς και γνώσεις Φαρμακευτικής. Η ποίηση όμως ήταν το κυρίαρχο ενδιαφέρον του και το πρωτόλειο δείγμα δουλειάς του ήταν το ποίημα Μίμηση του Σπένσερ αποτέλεσμα εν μέρει και της γνωριμίας του με τον Τσαρλς. Δεν άργησε να ανακαλύψει τους σύγχρονους της εποχής του όπως τον James Henry Leigh Hunt και τον William Wordsworth, ενώ την ίδια εποχή έγινε μέλος της Εταιρείας των Φαρμακοποιών. Το πρώτο του σονέτο ήταν Διαβάζοντας για πρώτη φορά τον Όμηρο του Τσάπμαν. Εγινε φίλος με τον Λι Χαντ, γνώρισε τον ζωγράφο ιστορικών θεμάτων Benjamin Robert Haydon, τον ποιητή John Hamilton Reynolds) και αργότερα τον Shelley. Στα 21 του αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χειρουργική και φαρμακευτική για να ασχοληθεί ολοκληρωτικά με την ποίηση.
Ο Κιτς άφησε το Λονδίνο τον Απρίλιο του 1817 για να αρχίσει την επεξεργασία του ποιήματος στη μοναξιά της εξοχής. Τον χειμώνα του 1817-1818 ενώ ο Κιτς ζούσε έντονη κοινωνική ζωή γνωρίστηκε με τον William Wordsworth, ο οποίος βρισκόταν τότε στο Λονδίνο. Αν και θαύμαζε σχεδόν ανεπιφύλακτα την ποίηση του Γουόρντσγουορθ, απογοητεύτηκε από τον εγωκεντρισμό του. Επίσης έχασε την εμπιστοσύνη του στον Χαντ και φοβήθηκε την επιθετικότητα ορισμένων κριτικών τους οποίους είχε προσβάλει ο Χαντ. Τους πρώτους μήνες του 1818 ο Κιτς ετοίμασε για έκδοση τον Ενδυμίωνα και άρχισε να γράφει με θέμα τον αρχαίο ελληνικό μύθο του υποσκελισμού του Τιτάνα Υπερίωνα από τον Απόλλωνα τον Θεό του Ήλιου.
Πολλές φορές οι κριτικοί ήταν ιδιαίτερα αυστηροί μαζί του, με αποκορύφωμα την άδικη κριτική που γράφτηκε από την εφημερίδα Blackwood’s, για το ποίημα του Ενδυμίων, στην οποία αναφέρεται : «Καλύτερα και σοφότερα πειναλέος φαρμακοποιός, παρά πειναλέος ποιητής, γύρνα λοιπόν στο σπίτι σου κύριε.»
Τα δύο πρώτα βιβλία τού Υπερίωνα καθώς και η εκπεφρασμένη πεποίθηση του ότι θα μείνει στην ιστορία ως σημαντικός Άγγλος ποιητής και μετά θάνατον ήταν η απάντησή του στις άδικες κριτικές. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1820 ο Κιτς παρουσίασε πνευμονικές αιμορραγίες και όπως κατάλαβε και ο ίδιος αυτό ήταν ο αγγελιαφόρος του θανάτου του. Οι γιατροί του συνέστησαν αμέσως ως τελευταία ελπίδα για την ζωή του ένα ταξίδι στην Ιταλία, όπου πήγε τελικά με την οικονομική βοήθεια των εκδοτών του μαζί με έναν νέο καλλιτέχνη τον Τζόζεφ Σέβερν (Joseph Severn). Μετά από συνεχείς αιμορραγίες πέθανε τελικά τον Φεβρουάριο του 1821 στα χέρια του Τζόζεφ. Όπως είχε ζητήσει στον τάφο του χαράχτηκε η φράση:
«Εδώ κείται κάποιος που τ’ όνομά του ήταν γραμμένο στο νερό».
Η ποίηση του Κιτς, στις καλύτερες της στιγμές, μεταδίδει μια άμεση, ζωγραφική σχεδόν εντύπωση τού πράγματος ή της κατάστασης που περιγράφει. Αυτό είναι συνέπεια της θεωρίας του για τη χαμαιλεοντική φύση τού ποιητή, ο οποίος ιδιοποιείται τον χαρακτήρα κάθε βιώματος, χωρίς να επιτρέπει στο βαθύτερο του εγώ να επεμβαίνει στη μετάδοση αυτού που αισθάνεται. Η αλληλογραφία του αποκαλύπτει μια εκπληκτικά ώριμη στάση απέναντι στην ζωή και την τέχνη και φανερώνει με ελάχιστες εξαιρέσεις, ένα πρόσωπο αξιαγάπητο, ακριβώς επειδή η ισορροπία που είχε κατορθώσει ήταν το αποτέλεσμα μιας νίκης πάνω στην εσωτερική βιαιότητα τής ιδιοσυγκρασίας του. Η επίδραση πάνω σε άλλους ποιητές ήταν σημαντική τον 19ο αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
- ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
- Επτά Ωδές, Μετάφραση: Κώστας Μπουρναζάκης – Εκδόσεις: Ίκαρος, Αθήνα 1997- ISBN 960-7556-36-4
- Όθων ο Μέγας – Εκδόσεις: Έλλην- ISBN 960-286-466-4
- Το εντευκτήριον, Μετάφραση: Στυλιανός Αλεξίου (Περιλαμβάνει και άλλους ποιητές)- Εκδόσεις: Στιγμή, Αθήνα 2004
- Την παραμονή της αγίας Αγνής – Εκδόσεις: ΟΜΒΡΟΣ- ISBN 960-7281-72-1
Λαμπρό αστέρι (Bright Star) – Τζων Κητς
Το 1820, στο κατάστρωμα ενός πλοίου που τον οδηγούσε στη Ρώμη, ο 24χρονος Τζον Κιτς έγραψε ένα πανέμορφο ποίημα. Του έδωσε τον τίτλο «Bright Star» και το τοποθέτησε ευλαβικά ανάμεσα στις σελίδες ενός βιβλίου που κουβαλούσε στις αποσκευές του. Εναν χρόνο μετά, ο βρετανός ποιητής ξεψυχούσε στην ιταλική μητρόπολη όπου είχε μετακομίσει, ελπίζοντας εις μάτην ότι το θερμότερο και πιο φιλόξενο κλίμα της Ιταλίας θα μπορούσε να βοηθήσει τον ασθενικό και φυματικό οργανισμό του.
Το ποίημα που άφησε πίσω του ήταν αφιερωμένο στο μεγάλο έρωτά του για τη Φάνι Μπρον. Οι δυο τους γνωρίστηκαν ως γείτονες στο εξοχικό Χάμπστεντ του Βόρειου Λονδίνου, μετέτρεψαν τη δειλή αρχική έλξη σε έναν έρωτα που κατόρθωσε να νικήσει ακόμη και το θάνατο και, παρά τους αυστηρούς κοινωνικούς κανόνες της εποχής που δεν θα επέτρεπαν ποτέ ο φτωχός Κιτς να σχετίζεται με μια κοπέλα ανώτερης τάξης, το ζεύγος αρραβωνιάστηκε το 1819. Η πολυπόθητη γαμήλια μέρα δεν επρόκειτο, εν τούτοις, να έρθει ποτέ. Αμέσως μετά την απώλεια του αγαπημένου της και για το υπόλοιπο της ζωής της, η Φάνι επαναλάμβανε κάθε βράδυ το ίδιο συγκινητικό τελετουργικό: περπατούσε στους ανθισμένους κήπους και στα καταπράσινα λιβάδια όπου άλλοτε βάδιζαν μαζί με τον Κιτς και απήγγελλε το ποίημα που της είχε γράψει, με τα μάτια της πάντοτε βουρκωμένα… [Πηγή: http://logotexnikesmikrografies.blogspot.gr]
Λαμπρό αστέρι (Bright Star) – Τζων Κητς
Λαμπρό μου αστέρι, σταθερός να ήμουν σαν και σένα,
Όχι- μόνο σπιθόφωτος, τρεμάμενος τη νύχτα
Ψηλά, με μάτια ορθάνοιχτα, αιώνια κοιτάζω,
Σαν τον υπόνομο, άγρυπνο της Φύσης ερημίτη,
Ωκνά, αργοσάλευτα νερά στο ιερό τους έργο
Γύρω στη γη τα’ ανθρώπινα ακρογιάλια εξαγνίζουν.
Ή να θωρώ το μαλακό φρεσκοπεσμένο χιόνι,
Που στρώνει λευκοπούπουλα σε βάλτους κι ακροβούνια.
Όχι, ποθώ αμετάβολος και σταθερός να γέρνω
Στο στήθος της Αγάπης μου το αμέστωτο να νιώθω
Σε μιαν απαλήν ανασεμιά ν’ ανεβοκατεβαίνει
Και σ’ ανατάραγμα γλυκό πάντοτε να ξυπνάω
Κι αιώνια την ανάσα της ν’ ακούω στο ξυπνητό μου.
Έτσι η ζωή μου να κυλά ή κάλλιο ας σιγοσβήσω.
(Ανθολογία Άγγλων ποιητών, εκδ. Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων)
Ψηλά, με μάτια ορθάνοιχτα, αιώνια κοιτάζω,
Σαν τον υπόνομο, άγρυπνο της Φύσης ερημίτη,
Ωκνά, αργοσάλευτα νερά στο ιερό τους έργο
Γύρω στη γη τα’ ανθρώπινα ακρογιάλια εξαγνίζουν.
Ή να θωρώ το μαλακό φρεσκοπεσμένο χιόνι,
Που στρώνει λευκοπούπουλα σε βάλτους κι ακροβούνια.
Όχι, ποθώ αμετάβολος και σταθερός να γέρνω
Στο στήθος της Αγάπης μου το αμέστωτο να νιώθω
Σε μιαν απαλήν ανασεμιά ν’ ανεβοκατεβαίνει
Και σ’ ανατάραγμα γλυκό πάντοτε να ξυπνάω
Κι αιώνια την ανάσα της ν’ ακούω στο ξυπνητό μου.
Έτσι η ζωή μου να κυλά ή κάλλιο ας σιγοσβήσω.
(Ανθολογία Άγγλων ποιητών, εκδ. Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων)
No comments:
Post a Comment