Wednesday, November 10, 2010

Παντοτινά πιστός του υπερρεαλισμού

  • ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ: 1920-2010
Μία από τις χαρακτηριστικότερες και ευκρινέστερες ποιητικές φωνές του μεταπολεμικού υπερρεαλισμού, ο Εκτωρ Κακναβάτος (ψευδώνυμο του Γιώργου Κοντογιώργη) δεν υπάρχει πια. Πέθανε, χθες, σε ηλικία 90 ετών. 

 
Η κηδεία του θα γίνει αύριο, στις 3.30 μ.μ., στο νεκροταφείο Κόκκινου Μύλου. Ανήκε στον ίδιο ποιητικό αστερισμό με τους Μάτση Χατζηλαζάρου, Μαντώ Αραβαντινού, Γιώργο Λίκο, Δ.Π. Παπαδίτσα και Μίλτο Σαχτούρη. 

Ο σπουδαίος δημιουργός, μέχρι την τελευταία ποιητική του συλλογή, δεν απομακρύνθηκε ποτέ από το βάρος των υπερρεαλιστών δασκάλων του, του Ανδρέα Εμπειρίκου, του Νίκου Εγγονόπουλου και του Νικόλα Κάλα. Το κακναβατικό σύμπαν χτίστηκε ακόμη από τα ρητορικά και ενοραματικά υλικά του δημοτικού τραγουδιού, του Παλαμά, του Σικελιανού και του Ελύτη. 

«Δεν υπάρχει στίχος, στροφή, φράση ή περίοδος στα έμμετρα ή κατά λογάδην κείμενα του Ανδρέα Εμπειρίκου, που ο σημερινός αναγνώστης, έχοντας ξεφύγει από την κηδεμονία της ευαισθησίας του εκ μέρους αυτόκλητων Τσελιγκάδων του ποιητικού λόγου, να μην αισθάνεται τη χαρά, την απόλαυση, την αιθρία, προπαντός την αλκή που αποπνέει ο γεμάτος από πνευματική και συναισθηματική φόρα λόγος του Ανδρέα Εμπειρίκου». Αυτό ήταν το ύφος των περισσότερων κειμένων του Εκτορα Κακναβάτου, πάντα θερμά και από καρδιάς. 

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1920, σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1937 - 1941), αλλά δεν διορίστηκε στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση λόγω αριστερών φρονημάτων. Ετσι, εργάστηκε ώς το 1981 σε φροντιστήρια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως φοιτητής από τις τάξεις του ΕΑΜ, ενώ κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου συνελήφθη και φυλακίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το ενδιαφέρον στην περίπτωσή του είναι ότι παρέμεινε μακριά από κομματικές γραμμές και ιδεολογικούς δογματισμούς. 

Η πρώτη ποιητική του εμφάνιση έγινε το 1943, με τη συλλογή «Fuga», ενώ ένα χρόνο αργότερα συνυπέγραψε με το φίλο του ποιητή Δ.Ν. Παπαδίτσα το μανιφέστο «Μια θέση και μια έφοδος». Υπερασπιζόταν με αυτό τις ποιητικές και αισθητικές θέσεις των τότε νέων ποιητών. «Ο ποιητικός λόγος ρευματοδοτεί πυρήνες συναισθημάτων, που είναι φορείς δόνησης της ψυχονοητικής μας στρωμάτωσης», ήταν το διαχρονικό πιστεύω του Εκτορα Κακναβάτου. 

Οι πρώτες ένδεκα ποιητικές συλλογές του συμπεριελήφθησαν στον τόμο «Ποιήματα. 1943 - 1987» («Αγρα»). Μετά τη συγκεντρωτική έκδοση τυπώθηκαν σε αυτόνομα βιβλία οι συλλογές «Οι ακισμοί του Μενεσθέα Καστελάνου του Μυστρός», «Χαοτικά Ι», «Ακαρεί», «Υψικαμινίζουσες νεοπλασίες», «Στα πρόσω ιαχής». Είχε γράψει τα δοκίμια «Για τον "Μεγάλο Ανατολικό"» και «Βραχέα και μακρά». Είχε μεταφράσει Τζόις Μανσούρ («Κραυγές, Σπαράγματα, Ορνια») και Μαρσέλ Σβομπ («Φανταστικοί βίοι»). 

Διετέλεσε σύμβουλος στο υπουργείο Παιδείας και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Εταιρείας Συγγραφέων. Τιμήθηκε με το Δεύτερο Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική του συλλογή «In perpetuum» (1983). *

No comments: