Monday, November 22, 2010

75 χρόνια εκδοτικής παρουσίας

«Οι εκδόσεις Χάρη Πάτση», μάς αφηγείται ο ιδρυτής τους, «ξεκίνησαν το 1935, με την έκδοση της σειράς των Παιδαγωγικών και Σχολικών Βιβλίων. Συστηματοποιήθηκαν όμως και δραστηριοποιήθηκαν το 1945 με την ίδρυση του Εκδοτικού Οίκου Χάρη Πάτση, ο οποίος πραγματοποίησε ένα κολοσσιαίο εκδοτικό πρόγραμμα σε όλους σχεδόν τους θεματικούς τομείς (κυκλοφορώντας εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, επιστημονικά, λογοτεχνικά, σχολικά και παιδικά βιβλία, μεθόδους ξένων γλωσσών, Απαντα Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων κ.λπ.)». 

Ολα αυτά τα έργα, όπως τονίζει ο εκδότης, αριθμούν περίπου 650 χρυσόδετους τόμους και έχουν γνωρίσει αλλεπάλληλες επανεκδόσεις, κοσμώντας σήμερα όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας. Ο ίδιος πρωτοστάτησε και στο γλωσσικό ζήτημα των νεότερων χρόνων. «Ημουν ο πρώτος», μας λέει, που «τόλμησα να παρουσιάσω όλες μου τις εκδόσεις στη ζωντανή δημοτική γλώσσα, σε μια εποχή που η επίσημη κυριαρχία της καθαρεύουσας κρατούσε τα λαϊκά στρώματα στο πνευματικό σκοτάδι». Το 1960, μάλιστα, συνέταξε και εξέδωσε το πρώτο Λεξικό της Δημοτικής, για να προστεθεί το όνομά του πλάι στους δύο μεγάλους πρωτεργάτες της δημοτικής, Μανόλη Τριανταφυλλίδη και Αχιλλέα Τζάρτζανο, που προηγήθηκαν με τη συγγραφή της Γραμματικής και του Συντακτικού, αντίστοιχα. Το 1966 εμπνεύστηκε και κυκλοφόρησε το «μεγάλο έργο της ζωής του», όπως αποκαλεί τη «Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια» - 24 μεγάλοι και ογκώδεις τόμοι, με 22.000 δίστηλες σελίδες.

Την ίδια χρονιά εκδίδει και τη «Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (Μ.Ε.Ν.Λ.), ένα έργο το οποίο στις μέρες μας επανεκδίδεται βελτιωμένο και ανανεωμένο σε 24 τόμους (από τους 12 αρχικούς). Ομως, πόσο εύκολη είναι σήμερα μια τέτοια προσπάθεια; Ο Χάρης Πάτσης απαντά: «Η Μ.Ε.Ν.Λ., όπως και όλες οι μεγάλες εγκυκλοπαίδειες, είναι έργο αναφοράς και δεν κινδυνεύει από την κυριαρχία της ηλεκτρονικής - ψηφιακής τεχνολογίας. Το ρίσκο, ωστόσο, που ενέχει η έκδοση τόσο μεγάλων έργων έγκειται στις υψηλές αρχικές δαπάνες ως προς την υλοποίησή τους, που συνδυάζονται με τη χαμηλού ρυθμού οικονομική απόσβεσή τους».

Σήμερα, την εκδοτική του προσπάθεια κατά βάση συνεχίζει ο γιος και διάδοχός του, Χάρης-Τζο Πάτσης, ο οποίος το 1996 ίδρυσε το «Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Πάτση», το οποίο εκτός από ανατυπώσεις των παλαιών έργων, έχει πραγματοποιήσει και πολλές νέες εκδόσεις και έχει προγραμματίσει την επέκταση της εκδοτικής του δραστηριότητας στον τομέα των ψηφιακών εκδόσεων. Για το μέλλον πάντως των εκδόσεων, γενικά, ο Χάρης Πάτσης μάς λέει χαρακτηριστικά: «Θα σας απαντούσα μαζί με τον Μπερνάρ Φοβρέλ λέγοντας πως: "Ο,τι συμβουλευόμαστε για μια σύντομη ενημέρωση, θα γίνεται ηλεκτρονικά, ό,τι όμως διαβάζουμε, θα παραμείνει κυριολεκτικά επί χάρτου". Σε ό,τι αφορά το μελλοντικό πρόγραμμα των εκδόσεών τα σχέδια ως προς το λογοτεχνικό τομέα είναι να συνεχίσουμε να εκδίδουμε κάθε χρόνο ένα "ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ" της Μ.Ε.Ν.Λ., επειδή το έργο είναι διαχρονικό και στόχος μας είναι να συγκεντρώνουμε και να προβάλλουμε, μαζί με τους παλαιούς, και τους νέους συγγραφείς και λογοτέχνες που αναφαίνονται στα Γράμματα κάθε έτος.

Σε ό,τι, δε, αφορά τις υπόλοιπες εκδόσεις, θα συνδυάσουμε και τις δύο μορφές παρουσίασής τους: την έντυπη και την ψηφιακή». Και στο ερώτημα ποια είναι η αναγνώριση της Πολιτείας απέναντι στην πολύχρονη και πολυμορφική του προσφορά, εμφανίζεται ευχαριστημένος: «Η Πολιτεία αναγνώρισε και επίσημα το έργο και την πνευματική προσφορά μου. Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου (ο πρεσβύτερος) μού απένειμε το Α' Χρυσό Μετάλλιο Παιδείας, "για την προσφορά μου στην Παιδεία και τα Ελληνικά Γράμματα", το Παιδαγωγικό Τμήμα του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιο Αθηνών μού απένειμε τιμής ένεκεν το "Αριστείο για την πολυετή προσφορά μου στα δρώμενα της Ελληνικής Παιδείας", το υπουργείο Βορείου Ελλάδος με έχει βραβεύσει με Χρυσή πλακέτα στις εκδηλώσεις τού "Πνευματικού Μάη", η Ενωση Ελλήνων Λογοτεχνών μού έχει απονείμει το "Χρυσό Βραβείο Α' Τάξης" για την προσφορά μου στην ελληνική λογοτεχνία κ.ά.». «Η μεγαλύτερη όμως τιμή», όπως μας ομολογεί, «είναι η αγάπη του λαού μας και οι συγκινητικές εκδηλώσεις των Ελληνόπουλων προς το πρόσωπό μου, που μου δίνουν τη δύναμη ώστε και σήμερα ακόμη, σχεδόν αιωνόβιος, να εξακολουθώ να εργάζομαι και να προσφέρω πνευματικό έργο». *

No comments: