- Ο 79χρονος κοσμοκαλόγερος, που ζει με τα 580 ευρώ σύνταξη του ΙΚΑ, παρέα με τις τρεις γάτες του, μιλά για τη Θεσσαλονίκη, τον νομάρχη και τον μητροπολίτη της και ξορκίζει την οικονομική κρίση
Πριν από χρόνια, σε μια ιδιωτική συζήτηση ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος είχε πει για τον εαυτό του «εγώ είμαι τσιβί». Πάει να πει, κατά κυριολεξία, ξύλινο καρφί και, μεταφορικά, ενοχλητικός, δυσάρεστος, οπωσδήποτε δύσκολος. Για τους περισσότερους ο κ. Χριστιανόπουλος είναι περίεργος άνθρωπος. Πότε στωικός άλλοτε επικούρειος. Συχνά κυνικός, αλλά με αριστοτέλεια λογική. Με σωκρατική ηρεμία, αλλά ταυτόχρονα σκωπτικός και βωμολόχος, τόσο που θα τον ζήλευε ο Πιέτρο Αρετίνο.
Ζει με τα 580 ευρώ σύνταξη του ΙΚΑ, ενώ οι τρεις ασπρόμαυρες θηλυκές γάτες του ?η αγαπημένη του Μιραμάρ, η Μαρία και η Σωτηρούλα- τρώνε μάλλον περισσότερο από τον ίδιο.
Ζει πάντα ως κοσμοκαλόγερος μέσα σε άγρια λιτότητα, η οποία δεν διακόπτεται ούτε όταν αποδέχεται κάποιες από τις προσκλήσεις σε σπίτια γνωστών και φίλων. Φυσικά συνεχίζει να τραγουδάει με το συγκρότημα που ο ίδιος ίδρυσε, την «Παρέα του Τσιτσάνη».
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είναι σήμερα 79 ετών, ωστόσο δεν σταματά τις προκλήσεις. Αν και πάνω από το κεφάλι του, στο γραφείο, βρίσκονται τα πορτρέτα του Καβάφη και του Τσιτσάνη, πετά το γάντι στον Αλεξανδρινό ποιητή και μάλιστα για το πλέον γνωστό του ποίημα τις «Θερμοπύλες».
Υστατη και αποχαιρετιστήρια πρόκληση; Ισως όχι, αφού την τελευταία φαίνεται ότι την κρατάει για τον ίδιο του τον εαυτό.Καθώς ανέβαινα στο σπίτι του, στις Σαράντα Εκκλησιές, σκεφτόμουν ότι έχουν περάσει κοντά εξήντα χρόνια από τότε (1952) που εξέδιδε την πρώτη του ποιητική συλλογή, της οποίας ο τίτλος, «Εποχή των ισχνών αγελάδων», είναι δραματικά επίκαιρος. Οπότε η κουβέντα άρχισε από την οικονομική κρίση.
«Δεν πιστεύω ότι υπάρχει οικονομική κρίση. Ολα όσα ακούγονται μου φαίνονται ψέματα και σκόπιμα. Τα κάνουν δημοσιογράφοι σαν και σένα. Από αυτά ζουν. Εγώ έχω ένα πλεονέκτημα. Δεν έχω τηλεόραση. Με δυο λόγια, δεν πιστεύω στην κρίση, είναι μια κατασκευασμένη κινδυνολογία».
Θα πάμε λένε σε πτώχευση.
Ας πάμε πρώτα και μετά τα λέμε. Θα λιγοστέψουν τα κρουαζιερόπλοια;
Ναι, αλλά το ζόρι το τραβάει ο κοσμάκης.
Μια ζωή ο κοσμάκης έσφιγγε το ζωνάρι. Είναι μαθημένος. Οσο για τον κίνδυνο ας ξεσπάσει, αλλά δεν ξεσπά. Μπορεί εγώ να πέφτω έξω, οπότε δεν έγινε και τίποτα, αλλά αν έχω δίκιο, είναι φοβερό. Εγώ, πάντως, έχω συνέχεια στα μάτια μου την εικόνα ενός κυρίου που κάθεται στον καναπέ του και όλο μονολογεί: μα τι θα γίνει με αυτήν την κρίση; Αλλά δεν παύει να είναι μια χαρά και ένας καθωσπρέπει κύριος. Που δεν ενοχλείται από τίποτα, ακόμη κι αν του έκοψαν 200 ευρώ, γιατί η ζωή του κυλάει πάρα πολύ ωραία. Και έχει και γκαρσονιέρα για την γκόμενα.
Εσείς παραμένετε λιτοδίαιτος και ζείτε με απειροελάχιστα.
Ναι, από το 1974 είμαι 72 κιλά. Μάλιστα πέρασαν κιόλας οκτώ χρόνια από την εγχείρηση που έκανα και όλα πάνε καλά. Τρώω μόνο το κανονικό. Πόσοι από αυτούς τους παχουλούς κυρίους δεν θα ήθελαν να μην έχουν τα περιττά κιλά τους;
Νιώθετε καθόλου μνησικακία γι' αυτούς που τα προηγούμενα χρόνια είχαν μάθει στην εξαλλοσύνη και την ευμάρεια;
Αν με τον τρόπο που ζούσαν οδηγήθηκαν εδώ, καλά να πάθουν. Ας το πάθουν για να μάθουν, αλλά αν δεν το πάθουν δεν έχουν να χάσουν και τίποτα... Εγώ είμαι βαθύς χριστιανός (γελάει) και τους συγχωρώ...
Με τον κ. Ανθιμο πώς τα πάτε;
Αριστα. Ολοι βέβαια τον βρίζουν. Δεν ξέρω αν έκανε κανένα κακό στην παλιά του μητρόπολη. Εγώ τον βρίσκω συμπαθέστατο, σε βαθμό που με αφήνει αδιάφορο. Εχει κάτι πατριωτικές εξάρσεις, «πάτε στην Πόλη κι έρχομαι κι εγώ μαζί σας», αλλά ούτε αυτοί πηγαίνουν ούτε αυτός έρχεται...
Ο κ. Ψωμιάδης;
Με τον Ψωμιάδη αξιώθηκα να τραγουδήσουμε μαζί. Δεν μπορείς να φανταστείς τι μοναδική ευκαιρία ήταν. Είναι, δυστυχώς, παράφωνος μέχρι αηδίας, αλλά το χειρότερο είναι ότι τραγουδάει με έναν τρόπο σαν να βρίσκεται σε σκυλάδικο. Δυο φορές τραγουδήσαμε μαζί. Και τις δυο μπερδεύτηκα εξαιτίας του. Μόνο στη χρεοκοπία δεν φτάσαμε. Αλλά με κατέπληξε ως ψάλτης. Ναι, αυτός ο ίδιος που στραβώνει η γλώσσα του στα ρεμπέτικα, λέει τέλεια τον Ακάθιστο.
Τι αγαπάτε τελικά στη Θεσσαλονίκη;
Ούτε κι εγώ ξέρω τι γίνεται. Μυστήριο. Είναι όπως με τη μάνα μου. Η οποία μου φέρθηκε πολλές φορές άσχημα. Με έδερνε όταν ήμουν δέκα χρονών γιατί έγραφα ποιήματα. Κι όμως την αγαπώ. Δεν έχω ιδέα γιατί αγαπώ τη Θεσσαλονίκη, αλλά δεν ξέρω και πώς εκφράζω αυτήν την αγάπη. Κι αυτό πρόκειται να συνεχιστεί μέχρι να πεθάνω. Εδώ θα πεθάνω. Αντεξα στα δύσκολα, τώρα στα εύκολα θα φύγω; Και μάλιστα ξέρω πού θα θαφτώ.
Το ψάξατε;
Σου φαίνεται αστείο; Δεν προαλείφομαι για τα κοιμητήρια «Αναστάσεως του Κυρίου», αλλά για το Νεκροταφείο Πανοράματος. Διότι εκεί οι συγγενείς μου έχουν οικογενειακό τάφο. Θα συμπεριληφθώ κι εγώ εκεί. Ενας συγγενής, εξάλλου, μου απέμεινε. Ο Γιάννης Μέγας. Αυτός διαχειρίζεται τα οικογενειακά μας και θα με θάψει εκεί. Εχω εξασφαλισμένο τάφο δηλαδή. Τυχαία άνοιξε αυτή η συζήτηση.
Μου λέει ο Μέγας: «Μη στενοχωριέσαι, θα σε βάλουμε εκεί και θα είσαι πολύ ευχαριστημένος...». Είναι λίγο μακάβριο, λίγο φαιδρό, αλλά δεν βαριέσαι δεν είναι κι άσχημα. Θα γλιτώσω να με θάβουν και να με ξεθάβουν. Μια φορά θα με χώσουν εκεί και τέλειωσε. Είναι πολύ βολικό και πρακτικό. Ξέρεις ότι του Ιωάννου και του Καζαντζή απειλούνται κάθε χρόνο να πεταχτούν τα κοκάλα τους στον δρόμο αν δεν πληρώσουν κάτι ζουμερά ποσά οι οικογένειές τους στα νεκροταφεία; Είναι ντροπή αυτή η συμπεριφορά για ανθρώπους σαν κι αυτούς που τίμησαν την πόλη.
- ΠΕΡΙ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΥ
Ρίχνω το γάντι στον Καβάφη
Τι φταίει και η Θεσσαλονίκη έχει πάρει την «κάτω βόλτα»;
Νομίζω ότι εκεί θα καταλήγαμε για ένα και μοναδικό λόγο. Διότι η Αθήνα έχει σκοπό να τρώει όλες τις μικρότερες πόλεις. Και το πράγμα επιτείνεται. Oχι μόνο αφαίμαξαν τη Θεσσαλονίκη από τους καλύτερους, αλλά συνειδητά υποβαθμίζουν όσους επιμένουν ακόμη να ζουν εδώ.
Βέβαια, οφείλω να πω ότι δεν είναι και λίγοι αυτοί που κάνουν κρα για να κατέβουν στην Αθήνα. Είχα κι εγώ οικονομικές προτάσεις πολύ καλές, αλλά με το όχι μου κλώτσησα και όλη τη σχετική περιουσία.
Ας πούμε ήθελαν να με κάνουν πρόεδρο του Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας πριν από τον Καψάλη. Είχε καμιά γλύκα η Θεσσαλονίκη κι έμεινα; Oχι. Είναι μια εμμονή στο παράλογο; Δεν ξέρω. Αλλά τώρα γεύομαι και μια μικρή δικαίωση.
Oπως το γεγονός ότι ο απλός λαός με γνωρίζει, με δείχνουν με το χέρι ή με σταματούν στον δρόμο, μου φιλούν το χέρι λες και είμαι Πατριάρχης. Κάτι γερόντια είναι βέβαια αλλά συγκινούμαι... Τελευταία, εκτός από τα γερόντια, άρχισαν να ενδιαφέρονται οι Κύπριοι. Επειδή έγραψα παλαιότερα κάτι ποιήματα υπέρ της Κύπρου, ήταν καλά, όχι ψευτοπατριωτικά, έρχονται λοιπόν σοβαρά και μιλάμε.
Τον ερχόμενο Φεβρουάριο πρόκειται μάλιστα να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Αιγαίον» του Βάσου Φτωχόπουλου μια συλλογή με οχτώ ποιήματα. Εγώ δεν πάω στην Κύπρο, αλλά θα πάνε τα ποιήματά μου. Δεν θα πάω όχι μόνο γιατί δεν ταξιδεύω, αλλά και γιατί νομίζω ότι θα με πιάσει κόλπος αν δω την τουρκική σημαία πάνω στον Πενταδάκτυλο.
Τα ποιήματα δεν έχουν σχέση με την Κύπρο. Iσα ίσα. Είναι πολιτικά και ερωτικά. Σε ένα μάλιστα κάνω μια μεγάλη κόντρα στον Καβάφη. Και αποδεικνύω ότι σε πολλά ποιήματά του είναι ιδεαλιστής. Επειδή όμως ο ιδεαλισμός είναι μια ψώρα, εγώ που όφειλα να θεωρούμαι ιδεαλιστής ουσιαστικά δεν είμαι. Χτυπώ λοιπόν τον Καβάφη για το ποίημά του «Θερμοπύλες», αυτό για τους 300 Σπαρτιάτες, «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» και για την Ελλάδα δήθεν. Ποιων «κείνων»; Εκείνων που πρώτα έπρεπε να σκοτώσουν μερικούς είλωτες πριν πάνε στον πόλεμο. Ο Αριστοτέλης το λέει ξεκάθαρα.
Οι 300 λοιπόν σκοτώθηκαν για να κάνουν καλό στα αφεντικά τους, τα οποία ήθελαν ανενόχλητα να σκοτώνουν τους είλωτες. Αλλάζει τελείως δηλαδή το σκηνικό. Ρίχνω λοιπόν το γάντι στον Καβάφη που είναι και λίγο γλυκατζούρας σε κάποια ποιήματα. Εγώ είμαι σκληρός. Διατυπώνω μία άλλη άποψη την οποία ο Καβάφης με το κύρος και την ποιότητά του τη σκέπαζε. Πολλές δήθεν απόψεις που εμφανίζονται ως πατριωτικές δεν είναι τίποτα άλλο παρά το συμφέρον των αφεντικών. Αυτό κανείς δεν το λέει. Εγώ λοιπόν σηκώνω το καπάκι.
Και γιατί το κάνετε αυτό;
Για να πω ότι είναι ιδεαλιστική η άποψη του Καβάφη. Δεν είναι πολύ σωστή. Οι 300 έχουν φρικτά εθνικιστικούς λόγους.
- ΠΕΡΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ
- Ολοι οι εθνικιστές είναι... δήθεν
Τώρα τα βάζετε και με τους εθνικιστές πάνω που σας είχαν αγαπήσει για το άλλο ποίημα με τον Κίσινγκερ.
Μα και τώρα είμαι εθνικιστής, αλλά δεν το πολυλέω. Αλλά θέλω διάλογο. Να δω τι κάνουν και οι δήθεν εθνικιστές. Ποιοι εθνικιστές; Δεν υπάρχουν εθνικιστές. Ποιος; Ο Καρατζαφέρης που με έχει στον στόχο μονίμως;
Και ο Αδωνις;
...ποιος είναι ο Αδωνις;
Σας αρέσει να προκαλείτε σκάνδαλο;
Αμα θέλεις, γιατί όχι; Αλλά τι σκάνδαλο; Θέλω να τους το τσούζω. Ο εφησυχασμός είναι πολύ φτηνός. Δεν μ' αρέσει ο ψευτοπατριωτισμός του κώλου. Να λέμε τα σύκα σύκα. Εχω μελετήσει πολύ το ζήτημα των ειλώτων. 800 χρόνια οι Σπαρτιάτες σκότωναν τους Μεσσήνιους που ήταν αδέλφια τους. Ξέρω βέβαια ότι θα μου ριχτούν με αυτά που λέω, αλλά έχω κι εγώ βέλη στη φαρέτρα μου. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η ιστορία. Εγώ πάντως ετοιμάζομαι για τον άλλο κόσμο οπότε... (εδώ ο λόγος του γίνεται μέλος έμμετρο, πικρό ποίημα) θα τους πω γκουντμπάι κι ο γάιδαρος πετάει και κανείς δεν μας ρωτάει...
Θα ψηφίσετε στις εκλογές;
Εγώ ψηφίζω ανελλιπώς. Δεν έχω χάσει ψηφοφορία. Αλλά από το 1965, από την Αποστασία, αποφάσισα ότι δεν έχουμε σωτηρία, μας κοροϊδεύουν με μικροπαραλλαγές. Ιδιο είναι πάντα το αποτέλεσμα. Ψηφίζω διαρκώς λευκό. Δηλαδή, όχι ακριβώς λευκό, αλλά πάνω στο λευκό γράφω ένα ποίημα. Μια λέξη ή έναν στίχο. Δύο στίχους κυρίως χρησιμοποιώ. Εναν από ψαλμό του Δαυίδ «Μή πεποίθατε επ' άρχοντας, επί υιούς ανθρώπων, οίς ούκ έστι σωτηρία», κι έναν ελαφρά παραλλαγμένο στίχο του Καβάφη που λέει «Βλάπτουν όλοι την Ελλάδα». Δεν δέχομαι κανέναν από όλους τους κερχανάδες... Και τι νόημα έχει εξάλλου τι θα ψηφίσω εγώ; Σε δυό τρία χρόνια θα πεθάνω. Ξέρεις τι ησυχία που θα νιώθω; Εγώ θα είμαι κάτω από τα ρεπανάκια και βγάλτε εσείς τα κάστανα απ' τη φωτιά.
- ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΥΚΕΣΑΣ, ΕΘΝΟΣ, 07/11/2010
No comments:
Post a Comment