- Ο δραματικός απολογισμός της μητέρας ενός κατά συρροή δολοφόνου
- Λάιονελ Σράιβερ
- Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν
- μτφρ.: Γωγώ Αρβανίτη
- εκδόσεις Μεταίχμιο, σ. 579, ευρώ 22,10
Ο Κέβιν είναι ένα παιδί που από την κοιλιά της μάνας του βίωσε την αμφιθυμία της, την προτίμησή της στον πατέρα του και την αμηχανία της, που μεταβλήθηκε σε απέχθεια, καθώς δεν τον ένιωσε ποτέ ως πραγματικά δικό της γιο. Γι' αυτό και μεγαλώνοντας, ο Κέβιν την εκδικήθηκε γι' αυτή τη διφορούμενη αγάπη της και τον αδιαμφισβήτητο έρωτά της για τον πατέρα του.
Από τις πρώτες σελίδες μαθαίνουμε πως ο Κέβιν είναι δράστης της μαζικής δολοφονίας εννέα ανθρώπων και βρίσκεται στη φυλακή. Στα δεκαπέντε του ένιωθε ήδη οργή και υπεροχή απέναντι σε όλους όσοι τον περιέβαλλαν και θέλοντας να αποδείξει αυτή την υπεροχή και να εκτονώσει την οργή του, μια Πέμπτη δολοφονεί με απόλυτη ψυχραιμία επτά συμμαθητές του, μια καθηγήτρια κι έναν υπάλληλο της σχολικής καφετέριας.
Το γεγονός αυτό στοιχειώνει τη μητέρα Ιβα Κατσατουριάν, και η μοιραία αυτή Πέμπτη χωρίζει τη ζωή της σε πριν και μετά τη φρικαλέα πράξη του γιου της, τον οποίο επισκέπτεται τακτικά στις φυλακές ανηλίκων, και καταγράφει όλη την περιπέτειά της, κάθε της σκέψη και κάθε μικρό συμβάν, προσπαθώντας και η ίδια να καταλάβει το τι έχει συμβεί. Οι επιστολές της απευθύνονται στον απόντα σύζυγό της Φράνκλιν σαν ένα είδος εξιλέωσης για ένα δικό της έγκλημα: να φέρει στον κόσμο έναν ακατανόητο άνθρωπο, βλαβερό και ύπουλο, την κακία και δολιότητα του οποίου η ίδια ποτέ δεν κατανόησε -ένα πλάσμα που απώθησε από την πρώτη στιγμή που το αντίκρισε στην κλινική.
Η ιστορία που μας αφηγείται δεν είναι μόνο η περιγραφή ενός ακατανόητου παιδιού -υπό τη μορφή της παλαιότερης αφηγηματικής φόρμας του επιστολικού μυθιστορήματος- αλλά και η ιστορία μιας γυναίκας της οποίας οι κατακτήσεις και οι επιτυχίες ακυρώνονται εξ ολοκλήρου από τη μητρότητα. Πριν από την εγκυμοσύνη υπήρξε ιδρύτρια και ιδιοκτήτρια μιας επιτυχημένης εκδοτικής επιχείρησης με ταξιδιωτικούς οδηγούς, είχε ταξιδέψει σε κάθε γωνιά του πλανήτη και κέρδιζε περισσότερα από τον φωτογράφο σύζυγό της. Ο Κέβιν αποδεικνύεται ένα τόσο δύσκολο παιδί που αναγκάζει όλες τις μπέιμπι σίτερ να το βάλουν στα πόδια και την Ιβα να μείνει στο σπίτι και να υποστεί τη συνεχώς αυξανόμενη επιθετική και ανταγωνιστική συμπεριφορά του.
Στις επιστολές της η Ιβα, για πρώτη φορά, ομολογεί τα πλέον μύχια συναισθήματά της και καθώς δεν λαμβάνει κάποια απάντηση, αναλαμβάνει η ίδια να εκφράσει τις πιθανές απόψεις του αποδέκτη ή κάποια υποθετική αντίρρησή του ή ακόμα και να τού υπενθυμίσει τη θέση του στο συγκεκριμένο ζήτημα. Αυτό που αργότερα αποκαλύπτεται είναι πως ο ίδιος ο Φράνκλιν, ο οποίος είχε κάποτε συμφωνήσει να πάρει ο γιος του το επίθετο της Ιβα, πίστευε τον γιο του περισσότερο παρά εκείνη, που έκρουε καθημερινά τον κώδωνα του κινδύνου για τη δυσλειτουργική συμπεριφορά του γιου τους.
Η αφηγήτρια έχει τη δική της ιδιαίτερη γραφή και μας δίνει χωρίς προσχήματα τις πιο βαθιές αλήθειες και περιγραφές ανατριχιαστικών γεγονότων, κατορθώνοντας να μιλήσει για τα πιο σκληρά πράγματα με τόνο σαρκαστικό. Και παρ' ότι σε σημεία το θέμα είναι ιδιαίτερα σκληρό, ο τρόπος απόδοσής του είναι τρομακτικά συγκινησιακά φορτισμένος, ενώ η μετάφραση της Γ. Αρβανίτη κατορθώνει να αποδώσει το πυρετικό ύφος της αφηγήτριας.
Το πρώτο αφηγηματικό πρόσωπο μοιάζει να σού απευθύνεται και να περιμένει και τη δική σου γνώμη, στα κρίσιμα ερωτήματα που θέτει:
Ως ποιο βαθμό ο χαρακτήρας του Κέβιν έχει διαμορφωθεί από αυτή την ανεξάρτητη γυναίκα, που παραδέχεται ανοιχτά πως «δεν τη συγκίνησε» η εγκυμοσύνη και ένιωσε απίστευτη πλήξη μόλις κράτησε το μωρό στην αγκαλιά της;
Ποιος είναι ο υπεύθυνος: η φύση, η κληρονομικότητα, το περιβάλλον ή κάτι πέρα από όλα αυτά; Πώς κατασκευάζεται ένας δολοφόνος, και τι είναι αυτό που υπερισχύει της ανατροφής και των προσπαθειών που καταβάλλει ο γονιός για να διαπαιδαγωγήσει και να εκπαιδεύσει το παιδί του; Δολοφόνος γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Οι απαντήσεις μένουν ανοιχτές, αλλά αφήνει συνεχώς νύξεις για την παθογένεια της αμερικανικής κοινωνίας που εγκυμονεί τον δολοφόνο της, και συχνά εισπράττει τη βία που η ίδια θρέφει και επιδεικνύει.
Παρ' ότι η παιδική εγκληματικότητα είναι θέμα πολλών σύγχρονων μυθιστορημάτων, εν τούτοις η Σράιβερ, που το 2005 κέρδισε το Βραβείο Orange και έκτοτε έχει διαβαστεί από πλήθος αναγνωστών, καταπιάνεται με το θέμα καταρρίπτοντας ένα ακόμα ταμπού, αυτό της μητρότητας, και πλήθος γυναικών αναγνωρίζουν μέρος από τη δική τους εμπειρία.
Η επιτυχία της Σράιβερ έγκειται στο ότι κατορθώνει να περιγράψει την πολυπλοκότητα της στενής σχέσης μάνας-γιου, οδηγώντας τη στα άκρα.
Το «Πρέπει να....» εξακολουθεί να διαβάζεται, να συγκινεί και να προβληματίζει πλήθος αναγνωστών: η Ιβα, η γυναίκα που έγινε θύμα της μητρότητας εξακολουθεί να προκαλεί πλήθος συζητήσεων, ενώ η συγγραφέας με το λιτό της ύφος, μας λέει πως το να γίνεις μητέρα, ακόμα και σήμερα, σημαίνει πως γίνεσαι υπεύθυνη για όλες τις πράξεις του παιδιού σου, και καλείσαι να κατανοήσεις ακόμα και αυτές που εσύ καταδικάζεις και απεχθάνεσαι. *
No comments:
Post a Comment