Saturday, May 3, 2008

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦH ΤΩΝ ΒΙΒΛIΩΝ


Στην Ελλάδα ο Τζορτζ Στάινερ έγινε γνωστός το 1973 με τη μετάφραση του κειμένου του «Το κούφιο θαύμα» (από τον τόμο δοκιμίων «Γλώσσα και σιωπή») και θέμα τη φράση του Αντόρνο ότι μετά το Αουσβιτς δεν μπορεί να υπάρξει ποίηση. Στο μικρό σημερινό του δοκίμιο «Η σιωπή των βιβλίων» (Ολκός, μετ. Σ. Διονυσοπούλου, σελ. 86) ο δημοφιλής διανοούμενος παρατηρεί ότι έχουμε την τάση να λησμονούμε πως, όπως όλα τα ανθρώπινα, τα βιβλία είναι δυνατόν να αφανιστούν. Ο Στάινερ αποφεύγει κάθε μνεία σχετικά με τις συνέπειες ενός τέτοιου ενδεχομένου. Σιωπηρά εν τούτοις η ιδέα της ιστορικοποίησης ενός προϊόντος, που αυθαίρετα συνηθίσαμε να το θεωρούμε υπερβατικό, όπως και η αναπόφευκτη παραπομπή στη ναζιστική θηριωδία που ανακαλεί η χρησιμοποίηση της λέξης «σιωπή», δίνουν το στίγμα των αντιλήψεών του σχετικά με τις συνέπειες μιας παρόμοιας απώλειας. Η πιθανότητα να εκλείψουν τα βιβλία του προσφέρει ακόμα το έναυσμα να αναλογιστεί πάνω σε κρίσιμα ζητήματα γενεαλογίας του βιβλίου: τις ρίζες προέλευσης του γραπτού λόγου, την κανονιστικότητα της λειτουργίας του και τις αναπόφευκτες μεταβολές που επέφερε στις σχέσεις εξουσίας, την κριτική που του ασκήθηκε εξ ονόματος της προφορικής παράδοσης, τις σχέσεις που καλλιέργησαν η αρχαία Ελλάδα, η Ιερουσαλήμ, η Ρώμη και το Βατικανό με τον γραπτό και τον προφορικό λόγο. Φθάνει έτσι στη χρυσή εποχή του βιβλίου, την οποία τοποθετεί ανάμεσα στον 16ο αιώνα και την καταστροφή των δύο Παγκοσμίων Πολέμων στον 20ό αιώνα, σχολιάζοντας ταυτόχρονα το ηθικό σκάνδαλο των σχέσεων ανάμεσα στην πολιτισμική καλλιέργεια και τη βαρβαρότητα, όπως και τη σημερινή ηλεκτρονική αμφιθυμία απέναντι στο βιβλίο και την ανάγνωση... [Tης Eλισαβετ Kοτζια, Η Καθημερινή, 4/5/2008]

No comments: