Το λογοτεχνικό...
... κείμενο θέλει να το επιθυμούν, έγραφε ο Ρολάν Μπαρτ: «Να μην καταβροχθίζεις, να μην καταπίνεις, αλλά να βοσκάς...να είσαι αριστοκράτης αναγνώστης» («Η απόλαυση του κειμένου»).
Μια πλημμυρίδα...
... από διεθνείς εκθέσεις βιβλίου φιλοξενείται αυτές τις ημέρες σε πολλές πόλεις (Τορίνο, Κάιρο, Καλκούτα, Τεχεράνη και Θεσσαλονίκη). Είναι αμφίβολο όμως αν θα μας κάνουν να νιώσουμε λιγότερο ξένοι στη χώρα του βιβλίου. Όλες οι έρευνες δείχνουν πως τα παιδιά μας χαίρονται ολοένα και λιγότερο την ανάγνωση. Αμερικανική έρευνα λέει πως τα παιδιά αρχίζουν να ξεκόβουν από το διάβασμα στην ηλικία των οκτώ ετών και όσο μεγαλώνουν τόσο χειροτερεύει η σχέση τους με αυτό. Και αυτή η απώλεια ενδιαφέροντος είναι, φυσικά, παράδοξη στις μέρες μας που τα βιβλία και το διάβασμα φαίνονται να έχουν την τιμητική τους. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρχαν τόσα πολλά βιβλιοπωλεία. Δεν έχει απομείνει πόλη που να μη διοργανώνει το δικό της φεστιβάλ βιβλίου. Και πολλές κυβερνήσεις επενδύουν σημαντικά ποσά για να προωθήσουν το διάβασμα στην παιδική ηλικία. Τότε γιατί πληθαίνουν τα παιδιά που αρνούνται την πρόσκληση σε αυτή την απόλαυση; Πολλοί δάσκαλοι και παιδαγωγοί λένε πως φταίει η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια- λες και τα παιδιά δεν θα μπορούσαν να τα παίζουν κι αυτά χωρίς να γυρίζουν την πλάτη στα βιβλία.
Ο κοινωνιολόγος...
... Φρανκ Φιουρέντι λέει όμως κάτι άλλο: πως αν σήμερα η ανάγνωση έχει ξεπέσει, είναι επειδή τα παιδιά τη θεωρούν μέσο για να επιτύχουν ένα σκοπό και όχι πηγή απόλαυσης. Μία σημαντική αιτία είναι τα σήματα και οι κατευθύνσεις που τους δίνουν τα σχολεία. Όταν ο Φιουρέντι ρώτησε μια ομάδα ενδεκάχρονων μαθητών τι γνώμη είχαν για το διάβασμα, αυτά του αποκρίθηκαν πως είναι κάτι σημαντικό για την «καριέρα» τους και για να «πάνε μπροστά». Αυτή η ωφελιμιστική τάση επιβεβαιώνεται και από βρετανική έρευνα, που διαπιστώνει πως η απόλαυση που νιώθουν τα παιδιά από την ανάγνωση ενός βιβλίου έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Στα σχολεία, όπως λέει η Βρετανική Ένωση Συγγραφέων, τα λογοτεχνικά και άλλα βιβλία που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια τέτοια απόλαυση τείνουν να αντικατασταθούν από «βιβλία εργασίας» και «λυσάρια» που απαντούν σε συγκεκριμένα πρακτικά ερωτήματα για τις εξετάσεις. Ακόμη και η διδασκαλία της Γραμματικής έχει καταντήσει να θεωρείται βάρος και όχι προϋπόθεση για καλλιεργημένο λόγο.
Τα βιβλία...
... θεωρούνται σήμερα μάλλον πηγή πληροφοριών παρά πηγή απόλαυσης. Αντί να διαβάζονται, καταναλώνονται. Αυτή η κατανάλωση εξηγεί γιατί η βιομηχανία βιβλίου παραμένει ανθηρή, μολονότι χάνεται η απόλαυση της ανάγνωσης. Για τα παιδιά της σημερινής κοινωνίας που διψά μόνο για πρακτικές γνώσεις οι οποίες θα χρησιμεύσουν στην παραγωγική διαδικασία, η ανάγνωση έχει γίνει δουλειά- δηλαδή δουλεία- σαν τα ακροβατικά που κάνει το σκυλάκι του τσίρκου περιμένοντας να ανταμειφθεί με ένα κόκαλο.
[ Του Ρούσσου Βρανά, ΤΑ ΝΕΑ, 15/5/2008]
No comments:
Post a Comment