Απεβίωσε ο συγγραφέας Μήτσος Αλεξανδρόπουλος

Μια μεγάλη προσωπικότητα της νεοελληνικής λογοτεχνίας ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, από τους κορυφαίους πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών. Άφησε την τελευταία του πνοή, τα ξημερώματα της Δευτέρας 19 Μαΐου, στο νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», ύστερα από μάχη με την επάρατη νόσο.

Η κηδεία του, πολιτική και χωρίς επικηδείους, σύμφωνα με επιθυμία του, θα γίνει την Τετάρτη 21 Μαΐου, στις 3 μ.μ., στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα στις 26 Μαΐου 1924. Τα εφηβικά και νεανικά του χρόνια σφραγίστηκαν με τη συμμετοχή του στην Αντίσταση, οργανωμένος καθώς ήταν στο ΕΑΜ Νέων από το 1942. Το 1948 πέρασε στους αντάρτες του αρχηγείου Ηπείρου. Με το ψευδώνυμο Σφυρής έστελνε χρονογραφήματα (Ριπές) στα «Καθημερινά Νέα», που έβγαζαν στο αρχηγείο οι Βασίλης Άνθης και Κώστας Τσανάκας. Στα τέλη του 1949 διέφυγε στις Ανατολικές χώρες, αρχικά στο Βουκουρέστι και από το 1956 στη Μόσχα όπου παρέμεινε έως τον επαναπατρισμό του το 1975. Το 1953 καταδικάστηκε από το στρατοδικείο Ιωαννίνων τρις εις θάνατον.

Η συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, διαμόρφωσε μία στάση ζωής και έργου, οδηγούμενη από ηθικό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και την επιθυμία της προσφοράς. Απ' αυτή τη σκοπιά πρέπει να δει κανείς την ομολογία του: «… αισθάνομαι πως έγραφα συνέχεια το ίδιο βιβλίο», κι ας μην υπάρχει πουθενά ίχνος επανάληψης σε «ρυθμούς, θέματα, μορφές, τον τρόπο της γραφής…». Μαζί με την εκκινητήρια ώθηση άφηνε να τα ρυθμίζει αυτά η στοχαστική ενατένιση της ροής του χρόνου.

Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ως το τελευταίο έτος και, μετά στην προσφυγιά πια, στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο της Μόσχας. Το 1957 γνωρίστηκαν στη Μόσχα με τη Σόνια Ιλίνσκαγια, δευτεροετή φοιτήτρια τότε στο κλασικό τμήμα της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λομονόσωφ, και το 1959 παντρεύτηκαν. Απόκτησαν ένα παιδί, την Όλγα Αλεξανδροπούλου.

Στο έργο του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου αναμίχθηκαν δύο λογοτεχνικές και πολιτισμικές παραδόσεις, η ελληνική και η ρωσική. Το δημιουργικό δέσιμό του με τον ρωσικό πολιτισμό και η μεγάλη σειρά σχετικών έργων του δεν είχαν ως μόνο στόχο τη μεταβίβαση της αποκτημένης γνώσης, προέκυψαν και πορεύτηκαν μέσα στον πνευματικό αναβρασμό της εποχής σαν μια δική του ανταπόκριση, δική του πρόταση ερμηνείας, όπως το επιχειρούσε και στα άλλα του βιβλία. Το ρωσικό κεφάλαιο της δουλειάς του ολοκληρώθηκε με τη μυθιστορηματική βιογραφία του «Ο Τολστόι» (2007) και με ένα αφιέρωμα στην τραγική περίπτωση του Ρώσου ποιητή Όσιπ Μαντελστάμ - το «Όσιπ Μαντελστάμ. Στην Πετρούπολη θα σμίξουμε πάλι» (Μάρτιος 2008) είναι το τελευταίο του βιβλίο.

Το συνολικό έργο του πεζογράφου, δοκιμιογράφου και μεταφραστή Μήτσου Αλεξανδρόπουλου είναι πολυσχιδές, από το διήγημα ως το ταξιδιωτικό.

Διηγήματα

Αρματωμένα χρόνια (Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις 1954), Μια πρόσφατη ιστορία (ΠΛΕ 1962), Λευκή ακτή (ΠΛΕ 1966), Φύλλα φτερά (Διογένης 1977, Πολύτυπο 1983), Η ένατη πληγή (Κέδρος 1986), Επιστροφές (Ελληνικά Γράμματα 1999)

Μυθιστορήματα

Νύχτες και αυγές (ΠΛΕ 1961-1963, Θεμέλιο 1963-1965, Κέδρος 1979, Σύγχρονη Εποχή 1987, Ελληνικά Γράμματα 2000), Σκηνές από το βίο του Μάξιμου Γραικού (Δίφρος 1976, Σύγχρονη Εποχή 1982, Ελληνικά Γράμματα 2002), Τα θαύματα έρχονται στην ώρα τους (Εκδ. Καρανάση 1976, Σύγχρονη Εποχή 1988), Μικρό όργανο για τον επαναπατρισμό (Κέδρος 1980), Αυτά που μένουν (Δελφίνι 1994, Ελληνικά Γράμματα 2000), Στο όριο (Ελληνικά Γράμματα 2003)

Βιογραφικές Μυθιστορίες

Το ψωμί και το βιβλίο. Ο Γκόρκι (Σύγχρονη Εποχή 1980, Ελληνικά Γράμματα 2004), Περισσότερη ελευθερία. Ο Τσέχοφ (Σύγχρονη Εποχή 1981), Ο μεγάλος αμαρτωλός. Ο Ντοστογέφσκι (Κέδρος 1984), Ένας άνθρωπος μια εποχή. Ο Αλέξανδρος Γκέρτσεν (Γνώση 1989), Ο Μαγιακόφσκι. Τα εύκολα και τα δύσκολα (Ελληνικά Γράμματα 2000), Ο Τολστόι (Ελληνικά Γράμματα 2007)

Ταξιδιωτικά

Από τη Μόσχα στη Μόσχα. Ταξίδι στο Βόλγα (ΠΛΕ 1971, Εκδόσεις Καρανάση 1976), Οι Αρμένηδες. Ταξίδι στη χώρα τους και στην ιστορία τους (Κέδρος 1982)

Μελέτες

Αντίσταση-Δημοκρατία. Επιλογή άρθρων (Κέδρος 1975), Πέντε Ρώσοι Κλασικοί (Σύγχρονη Εποχή 1975 και 1979, Ελληνικά Γράμματα 2006), Η ρωσική λογοτεχνία. Από τον 11ο αιώνα μέχρι την Επανάσταση του 1917 (Κέδρος 1978-79), Μια συνάντηση. Σεφέρης-Μακρυγιάννης (Πολύτυπο 1983), Ο βασιλιάς που πέθανε (Πολύτυπο 1990), Δαίμονες και δαιμονισμένοι. Επιστροφές στον Ντοστογέφσκι (Δελφίνι 1992), Ο Τολστόι, ο Σαίξπηρ και οι τρελοί (Δελφίνι 1996)

Μεταφράσεις

Εμμανουήλ Καζακέβιτς: Το γαλάζιο τετράδιο. Εχθροί (Θεμέλιο 1965, ΠΛΕ 1966, Θεμέλιο 1977), Η εκστρατεία του Ίγκορ (Κέδρος 1976, 1996), Ο Βίος του Πρωτόπαπα Αββακούμ (Κέδρος 1976, 1996), Η πολιορκία και η άλωση της Πόλης από τους Τούρκους (Κέδρος 1978, 1996), Γιούρι Ολέσα: Οι τρεις χοντροί (Κέδρος 1978), Αλέξανδρος Γκριμπογέντοφ: Συμφορά από το πολύ μυαλό (Δωδώνη 1990), Αλέξανδρος Πούσκιν: Η ντάμα Πίκα (Σύγχρονη Εποχή 1991), Μικρές τραγωδίες (Αθήνα 1991), Ο χάλκινος καβαλάρης (Δελφίνι 1995), Νικολάι Γκόγκολ: Η μύτη (Κέδρος 1994), Αντόν Τσέχοφ: Εχθροί (Κέδρος 1994), Φιόντορ Ντοστογέφσκι: Μπομπόκ (Κέδρος 1995), Αλέξανδρος Πούσκιν: Άλλη, καλύτερη, ζητώ ελευθερία… (Ποταμός 2004), Αντόν Τσέχοφ: Ανιαρή ιστορία (Ελληνικά Γράμματα 2005)

ΤΙΜΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ:

-Πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό αντιστασιακού διηγήματος «Κορυσχάδες» του περιοδικού Επιθεώρηση Τέχνης (1963).

-Διεθνές λογοτεχνικό βραβείο «Γκόρκι» (Μόσχα 1979) για τις μελέτες του και τις μεταφράσεις από τη ρωσική λογοτεχνία.

-Κρατικό βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας (1981) για το έργο του «Το ψωμί και το βιβλίο. Ο Γκόρκι».

-Λογοτεχνικό βραβείο «Τουμανιάν» (Αρμενία, Ερεβάν 1985) για το βιβλίο του «Αρμένηδες» που μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στα αρμενικά το 1984.

-Μεγάλο Κρατικό βραβείο Λογοτεχνίας 2001 για το σύνολο του έργου.

-Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2002) για την απόδοση από τα ρωσικά στα ελληνικά του έργου «Εκστρατεία του Ίγκορ».

-Μετάλιο «Πούσκιν» από τον Πρόεδρο της Ρωσικής Συνομοσπονδίας (2007)