Saturday, May 31, 2008

Το κίβδηλο και το αληθινό

Τζων Μπάνβιλ, Σάβανο, μετ. Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτης

Ο Χαλίλ Γκιμπράν (1883-1931) είχε γράψει ότι κάθε φορά που προσπαθούμε να μετατρέψουμε τη σκέψη σε λόγο, χάνεται κάποιο μέρος της. Κι όμως. Διαβάζοντας κανείς το μυθιστόρημα «Σάβανο» του σπουδαίου Ιρλανδού συγγραφέα Τζων Μπάνβιλ (γενν. 1945), διαπιστώνει ότι ο λόγος του μεταφέρει με ακρίβεια και την πιο μικρή, αλλά καθόλου ασήμαντη, λεπτομέρεια. Ο συγγραφέας στοχάζεται για άλλη μία φορά, όπως και σε προηγούμενα έργα του, τα του βίου μας και καταγράφει στιγμές, χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης, αφουγκράζεται τις εσωτερικές περιπέτειες των ηρώων του, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν εκδοχές του όντος. Και τότε ο εξωτερικός κόσμος δεν είναι παρά η προέκταση των συναισθημάτων και των φαντασιώσεων. Η ιστορία, άλλωστε, του πρωταγωνιστή του, του Αξελ Βάντερ, δεν είναι παρά η πορεία αυτογνωσίας, ένα ταξίδι στον χρόνο, από το παρελθόν στο παρόν, και μέσω συνειρμών από το παρόν στο παρελθόν, ενώ τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις, ακόμα και οι παραισθήσεις, φαίνεται να παραποιούν την πραγματικότητα. Και τότε τίθεται το ερώτημα: Ποια είναι η φύση της πραγματικότητας; Η αναζήτηση της αλήθειας και της πραγματικής ταυτότητας του ήρωα μπορούν να ιδωθούν ως μια προέκταση των άλλων ερωτημάτων: ποιοι είμαστε, πού βρίσκεται η αλήθεια σε όσα σκεφτόμαστε και πράττουμε και πού το ψέμα, ποιο το νόημα της ζωής εφόσον το μόνο σίγουρο είναι ο θάνατος.

Αλλαγή ταυτότητας. Ο διάσημος ακαδημαϊκός Αξελ Βάντερ ζει σ’ ένα ειδυλλιακό μέρος, την Αρκαδία, στη Νότια Καλιφόρνια των ΗΠΑ, όταν λαμβάνει επιστολή από μια άγνωστη γυναίκα, η οποία του υπαινίσσεται ότι γνωρίζει πολύ καλά ποιος είναι, το παιχνίδι του με την αλλαγή ταυτότητας, την ανέντιμη συμπεριφορά του και γεγονότα που αποκάλυπταν την κρυφή ζωή του κατά τη διάρκεια των ταραγμένων χρόνων στην Ευρώπη, με την άνοδο του ναζισμού. Εκείνος αναστατώνεται και προκειμένου να εκμαιεύσει όσα στοιχεία κατέχει η άγνωστη γυναίκα, η Κλιβ, της ζητεί να συναντηθούν στο Τορίνο, πόλη στην οποία φυλάσσεται το σάβανο του Χριστού και για το οποίο έχουν ειπωθεί πάρα πολλά σχετικά με την αυθεντικότητά του. Ψεύτικη η ταυτότητα του ήρωα, ο οποίος κινείται σ’ έναν τόπο όπου κάποιο κειμήλιο, το σάβανο του Χριστού, αμφισβητείται ως προς τη γνησιότητά του. Ο Βάντερ άφησε την Αρκαδία του, για να περιπλανηθεί σε μια ευρωπαϊκή πόλη με σκοπό να διαφυλάξει τα καλά έως τότε κρυμμένα μυστικά του... [συνεχίζεται, Της Χρυσας Σπυροπουλου, Η Καθημερινή, 1/6/2008]


No comments: