NOIR
Κεντρικοί ήρωες η Ινγκερ Γιοχάννε Βικ, πρώην προφάιλερ του FBI - ψυχολόγος με ειδίκευση στους δολοφόνους -, χωρισμένη μητέρα ενός εξάχρονου κοριτσιού, και ο επιθεωρητής Υνγκβαρ Στούμπε, που αναλαμβάνουν να εξιχνιάσουν από κοινού τους φόνους μικρών παιδιών. Η αφήγηση αρχίζει με την απαγωγή της μικρής Εμίλιε που πέφτει θύμα άγνωστου άνδρα την ώρα που επιστρέφει στο σπίτι από το σχολείο. Ο δράστης φαίνεται ψυχοπαθής αλλά διακρίνεται για την εξαιρετική ευφυΐα του. Τι τον ωθεί στις πράξεις του; Τα εγκλήματά του έχουν σεξουαλικό κίνητρο; Για τις ανάγκες της έρευνας η Βικ μεταβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βοστώνη, όπου ζει ο Αβελ Σέγιερ, ένας πρώην φυλακισμένος για τον βιασμό και τον φόνο ενός κοριτσιού που διαπράχτηκε πριν πολλά χρόνια. Αραγε είναι αθώος; Και πώς συνδέεται η παλιά ιστορία του με εκείνην της Εμίλιε;... [ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 1/6/2008]
Πάει σχεδόν μία δεκαετία από τότε που ο ολλανδός δημοσιογράφος Χέιρτ Μακ ταξίδεψε στην Ευρώπη για έναν χρόνο με σκοπό να συνθέσει την εικόνα της Γηραιάς Ηπείρου στο μεταίχμιο του 20ού και 21ού αιώνα. Το υλικό του - μαρτυρίες ανθρώπων που τυχαία συνάντησε στον δρόμο του - οργανώνεται σε δώδεκα κεφάλαια, ένα για κάθε μήνα του χρόνου, και κάθε μήνας καλύπτει μια χρονική περίοδο. Δεκάδες Ευρωπαίοι αφηγούνται στον Μακ την ιστορία τους και αυτές συνθέτουν το πολύχρωμο, συγκλονιστικό χρονικό του ευρωπαϊκού 20ού αιώνα. Από τον εγγονό του Κάιζερ Γουλιέλμου Β´ ως την Αντριάνα Βάρνο, η οποία εργάζεται ως θυρωρός στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο Μπίρκεναου, από απογόνους ισπανών πολιτικών προσφύγων που κατέφυγαν μετά την ήττα των Δημοκρατικών, το 1939, στα Πυρηναία ως την grande dame - έτσι την αποκαλεί ο ίδιος - Ελενα Κοσμετάτου, που τη συναντά στην Κεφαλλονιά και του αφηγείται μια δυνατή ιστορία από την περίοδο της Κατοχής. Μότο του βιβλίου, που μας εισάγει εξαιρετικά στο πνεύμα του, μια ρήση του Χόρχε Λουίς Μπόρχες: «Ο άνθρωπος βάζει στόχο τη χαρτογράφηση του κόσμου. Με το πέρασμα των χρόνων γεμίζει ένα χώρο με εικόνες από επαρχίες, βασίλεια, βουνά, όρμους, πλοία, νησιά, ψάρια, δωμάτια, εργαλεία, αστέρια, άλογα και ανθρώπους. Λίγο πριν πεθάνει, ανακαλύπτει ότι μέσα σ' αυτό τον υπομονετικό λαβύρινθο από γραμμές διαγράφεται η εικόνα του δικού του προσώπου»... [ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ, TO BHMA, 1/6/2008]
Από την ώρα που υπογράφηκε το συμβόλαιο για τα απομνημονεύμα-τα της Σερί Μπλερ από τον εκδοτικό οίκο Little, Brown Group τον Σεπτέμβριο του 2007, οι πολιτικοί αναλυτές άρχισαν να προσδοκούν την ώρα που θα ανακάλυπταν εκεί μέσα οποιαδήποτε νύξη για τη θρυλούμενη θυελλώδη σχέση του Μπλερ με τον νυν πρωθυπουργό και διάδοχό του Γκόρντον Μπράουν. Οι αναμνήσεις που περιλαμβάνονται εν τέλει στο βιβλίο αφορούν αποκλειστικά την προσωπική ζωή του ζεύγους Μπλερ! Και οι πιο πιπεράτες είχαν ήδη προδημοσιευθεί σε επτά συνέχειες από τους «Times», οπότε όλη η Αγγλία γνώριζε από πριν ότι ο Τόνι Μπλερ ήταν «ένα απόλυτο μηδενικό» στη διάρκεια της πρώτης εγκυμοσύνης της Τσέρι, αλλά και τις ακριβείς συνθήκες σύλληψης του μικρού τους Λίο το 1999. Το βιβλίο έγινε αυτομάτως μπεστ-σέλερ, αλλά οι κριτικοί στο σύνολό τους τάχθηκαν εναντίον αυτών των «αφηγήσεων τύπου "Sex and the City"» γραμμένων από μια «ματαιόδοξη και ελαφρόμυαλη κάμπια».
Η υπόθεση Β' Παγκόσμιος Πόλεμος παραμένει ανοιχτή, 62 χρόνια μετά τη λήξη του. Για καμιά άλλη περίοδο στη ζωή της ανθρωπότητας δεν είχαμε τόσα ιστορικά ντοκουμέντα, τόσες μελέτες και αναλύσεις, και όπως είναι φυσικό έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι συνεχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια στοιχεία που αποκαλύπτουν άγνωστες ή υποφωτισμένες πτυχές εκείνου που υπήρξε το μεγάλο δράμα του 20ού αιώνα. Η Κλειώ, η μούσα της ιστορίας, τον 20ό αιώνα υπήρξε το πλέον άσχημο και εκδικητικό πλάσμα που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί έναν αιώνα νωρίτερα. Αλλά η ανάλυση του πρόσφατου παρελθόντος συμβάλλει αποφασιστικά στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει. Γιατί ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μας κληροδότησε μόνον ερείπια αλλά και τις συνέπειες της ηθικής κατάρρευσης ενός ολόκληρου συστήματος αξιών.
Ο Γκομπρόβιτς, αυτό το τρομερό παιδί του πολωνικού μοντερνισμού, ο βλάσφημος και βιτριολικός συγγραφέας της Πορνογραφίας και του Τρανσατλάντικ, ως φιλόσοφος δεν χρειάζεται παρά έξι ώρες και ένα τέταρτο για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αφηρημένη αυτή επιστήμη έχει ελάχιστη χρησιμότητα για τη ζωή του ανθρώπου. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε να τη μελετάει σε όλη του τη ζωή και να μπολιάσει σχεδόν κάθε έργο του με τα διδάγματά της. Ο φίλος του, ποιητής Τσέσουαβ Μίουος, που κέρδισε το βραβείο Νομπέλ το 1980, θυμάται ότι στον Γκομπρόβιτς δεν άρεσε να μιλάει για τίποτε άλλο παρά μόνο για φιλοσοφία. Από το 1959 ακόμη, όταν βρισκόταν στο Μπουένος Αϊρες, έδινε στον Κύκλο Φίλων της Τέχνης διαλέξεις πάνω στο έργο του Χάιντεγκερ. Και ήδη το 1936 ο πρόδρομος του πολωνικού μοντερνισμού Μπρούνο Σουλτς, που μοιραζόταν μαζί του το πάθος για τον Χούσσερλ, του έγραφε τα παρακάτω προφητικά και αποκαλυπτικά λόγια: «Εχεις τη στόφα μεγάλου ανθρωπιστή, η παθολογική σου ευαισθησία για τις αντινομίες δεν είναι παρά η νοσταλγία του οικουμενικού, η επιθυμία να εξανθρωπίσεις βάρβαρες ζώνες, να απαλλοτριώσεις μία μία τις ιδεολογίες, για να τις ενσωματώσεις στο αχανές πεδίο της ενότητας». Και όμως, τον Οκτώβριο του 1966, σε μία από τις τελευταίες σελίδες του Ημερολογίου που δημοσιεύτηκαν όσο ζούσε, ο Γκομπρόβιτς θα εκφράσει με μεγάλη πίκρα και σαρκασμό το συμπέρασμα των Μαθημάτων φιλοσοφίας του, την πεμπτουσία θα έλεγε κανείς όσων είδε και βίωσε στα ταραγμένα χρόνια της ζωής του: «Το θεμελιώδες πρόβλημα της εποχής μας, αυτό που κυριαρχεί ολοκληρωτικά στη δυτική επιστήμη, μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: όσο πιο σοφός είναι κανείς τόσο μεγαλύτερο κτήνος αποδεικνύεται»... [ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ, TO BHMA, 1/6/2008]
