60 Έλληνες συγγραφείς απαντούν
Έρευνα: Άννα Μαρτίνου, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 26 Δεκεμβρίου 2008, Web-Only
Το εγχείρημα ήταν απλό και σύνθετο μαζί: ο «Ταχυδρόμος» θα συγκέντρωνε τα 100 βιβλία που έχουν επηρεάσει και αγαπηθεί περισσότερο στον κόσμο από «γεννήσεως» της γραφής έως και σήμερα, ανεξαρτήτως περιεχομένου, κατηγορίας και έτους συγγραφής τους. Κάτι σαν μια ιδανική βιβλιοθήκη.
Γι' αυτόν το λόγο ζητήσαμε από 60 Έλληνες συγγραφείς να μας συμπληρώσουν τη λίστα με τα δέκα βιβλία που τους έχουν σημαδέψει μέχρι τώρα στη ζωή τους. Ένα προσωπικό «τοπ 10», όπου το πρώτο βιβλίο της λίστας βαθμολογείται με 10 βαθμούς, το δεύτερο με 9, το τρίτο με 8 βαθμούς κ.λπ.
Κάποιοι δέχτηκαν εξαρχής μετά χαράς. Ορισμένοι άλλοι ήταν διστακτικοί ως προς την αξιολόγηση. Ενώ δηλαδή με πολλή σιγουριά έδιναν την προσωπική τους λίστα με τα δέκα πιο σημαντικά για εκείνους βιβλία, δυσκολεύονταν εν συνεχεία να τα βαθμολογήσουν από φόβο μήπως ο υποκειμενισμός της στιγμής λειτουργήσει εν τέλει υποτιμητικά για ορισμένα κείμενα που, ούτως ή άλλως, ήταν τα αγαπημένα τους. Όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρξαν και μερικοί συγγραφείς που, απλώς, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα, θεωρώντας ότι μια λίστα τύπου «τοπ 10» υποβαθμίζει την έννοια και την ουσία της ανάγνωσης, επιλογή ζωής που θεωρούν ότι «δεν κλείνεται σε κουτιά», δεν ταξινομείται, δεν καταλογογραφείται.
Μέσω της διαδικασίας που σας περιγράψαμε, λοιπόν, χάρη σε όσους και σε όσες συμμετείχαν αλλά και σε όσους και σε όσες αρνήθηκαν αυτή τη συμμετοχή, συγκεντρώσαμε 60 δεκάδες βιβλίων με αξιολογική σειρά. Αφού προσθέσαμε τις βαθμολογίες τους, βγήκαν τα 100 επικρατέστερα. Όσο πιο πολλές φορές εμφανιζόταν ένα βιβλίο και όσο πιο υψηλή θέση κατείχε στη λίστα τόσο πιο μεγάλη βαθμολογία συγκέντρωνε.
Το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από ενδεικτικό των κυρίαρχων τάσεων που έχουν υπάρξει κατά καιρούς στο χώρο του βιβλίου, διότι εδώ παρεισφρέει το προσωπικό γούστο και το αισθητήριο κάθε συγγραφέα: ελληνική και ξένη πεζογραφία, ποίηση και ιστορία, παιδικοί ήρωες και κοσμικοί προφήτες συνθέτουν μια ενδιαφέρουσα κατάταξη, περιεκτική, αντιπροσωπευτική αλλά και με εκπλήξεις. Και όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε λίστα, έτοιμη να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή με την παραμικρή αλλαγή!
5 συγγραφείς και το πολύ αγαπημένο τους
Αγγέλα Καστρινάκη
Ασπραγκαθιές! Για χρόνια, αφότου στα είκοσί μου είχα διαβάσει την «Αναζήτηση...», γύρευα στη φύση αυτόν τον υπέροχο θάμνο που περιγράφεται στο έργο. Δεν τον εντόπισα ποτέ κι έτσι δεν ξέρω αν ανταποκρίνεται στη μαγευτική αναπαράστασή του. Ο Προυστ μου έδειξε, όπως και σε εκατομμύρια αναγνώστες, ένα διαφορετικό τρόπο να βλέπω τη φύση. Διαστολή της όρασης, των αισθήσεων, του χρόνου. Ακόμα, ένα διαφορετικό τρόπο να βλέπω τα ανθρώπινα, μια οδό παρατηρητικότητας, μέσα από τις πολύπλοκες, μελωδικές προτάσεις του. Eίκοσι χρόνια αργότερα, ωστόσο, ξαναδιαβάζοντας το β΄ τόμο της «Αναζήτησης...», με ενόχλησε ο αριστοκρατισμός του και η απαξίωση ενός ανθρώπινου πλάσματος, της Οντέτ.
Θεόδωρος Γρηγοριάδης
Διάβασα τον Καβάφη σαν ένα σύνολο ποίησης, μυθοπλασίας, ιστορίας και ήθους. Εκτίμησα τη γλώσσα του, πρωτίστως, που ελληνίζει χωρίς ποιητικισμούς και λαϊκισμούς, με μια απόσταξη αγγλικής κυριολεξίας. Τη διαπολιτισμική ματιά του, τη διαχρονική θεώρηση της ιστορίας χωρίς εμμονές σε τοπικισμούς και οριοθετήσεις, πράγμα που με βοήθησε στα «Νερά της χερσονήσου». Τον ερωτισμό του, με τη θλιμμένη συνενοχή, τη σιωπηλή ανάκληση περασμένων σωμάτων, την ανοχύρωτη επιθυμία μακριά από τις «διαγνώσεις» των ερωτικών γκέτο. Στο «Παρτάλι», δύο βασικοί χαρακτήρες μου διαμορφώνονται κοινωνικά, διαβάζοντας ποιήματά του. Στην «Αλούζα», ένα ολόκληρο κίνημα διανοουμένων περιφέρεται στις ερωτικές και ιστορικές καβαφικές τοποθεσίες της μεσογειακής Ανατολής, ένα γεωγραφικό χώρο που εξακολουθεί να βαραίνει τις προσωπικές και μυθοπλαστικές περιπλανήσεις μου. Μα, πάνω απ’ όλα, την αίσθηση της οικειότητας ότι σου χαρίζεται το έργο ενός μεγάλου δημιουργού κι εσύ το οικειοποιείσαι σαν να αφορά αποκλειστικά και μόνο σε σένα.
Νίκος Παναγιωτόπουλος
Ο Γιόζεφ Κ., ο εμβληματικός ήρωας της «Δίκης», συλλαμβάνεται ένα πρωί για κάποιο έγκλημα που, κατά πάσα πιθανότητα, ποτέ δεν διέπραξε και οδηγείται σε μια δίκη που διαρκώς αναβάλλεται. Ολομόναχος και αβοήθητος, προσπαθεί να καταλάβει για τι τον κατηγορούν, βουλιάζοντας στο ζοφερό παράλογο ενός απάνθρωπου μηχανισμού που αποδεικνύεται ανίκητος.
Ο Φραντς Κάφκα στήνει έναν κόσμο σκοτεινό, έναν κόσμο χωρίς χωροχρονικές συντεταγμένες, έναν κόσμο, ωστόσο, απολύτως –και διαρκώς– αναγνωρίσιμο. Μ’ ένα στυλ λιτό και αφτιασίδωτο, ταυτοχρόνως όμως κοφτερό σαν νυστέρι, ο Κάφκα φιλοσοφεί αφηγούμενος την περιπέτεια του Κ. μ’ ένα υποδόριο, ανατριχιαστικό χιούμορ.
Η «Δίκη» είναι ένα από εκείνα τα σπάνια βιβλία που αψηφούν το χρόνο και την ιστορία, που προσπερνούν πατρίδες και σύνορα, ένα βιβλίο διαρκώς επίκαιρο –ογδόντα τόσα χρόνια τώρα–, καθώς μιλάει με απαράμιλλη διεισδυτικότητα για το χτες, το σήμερα και το αύριο καθενός μας. Μια πυκνή αλληγορία για την ανθρώπινη συνθήκη, δεκτική σε αλλεπάλληλες αναγνώσεις. Κοντολογίς, ένα αδιαμφισβήτητο αριστούργημα.
Θανάσης Χειμωνάς
Η πρώτη μου επαφή με το «Έγκλημα και τιμωρία» έγινε στην παιδική μου ηλικία μέσω των «Κλασσικών εικονογραφημένων». Θυμάμαι πως είχα πραγματικά σοκαριστεί από το εξώφυλλο του συγκεκριμένου τεύχους: ο Ρασκόλνικοφ – πλάτη, με σηκωμένα τα χέρια του, σε μια στάση τρόμου, άμυνας και ικεσίας. Το «κανονικό» μυθιστόρημα το διάβασα στα τελευταία χρόνια της εφηβείας μου και ήταν πιθανότατα η πρώτη φορά (έστω και για μια φευγαλέα στιγμή) που σκέφτηκα να γίνω συγγραφέας. Θυμάμαι πως είχα εντυπωσιαστεί από την ατμόσφαιρα, από την ψυχοσύνθεση των ηρώων, από τον έρωτα της Σόνια για τον Ρασκόλνικοφ – ακόμη και από τον ίδιο τον τίτλο: «Έγκλημα και τιμωρία». Δεν είναι το αγαπημένο μου βιβλίο, πιστεύω όμως πως –αντικειμενικά– είναι το καλύτερο μυθιστόρημα όλων των εποχών…
No comments:
Post a Comment