Μιχάλης Γκανάς: Η αγάπη που διαρκεί είναι πάθος

• Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 30 Απριλίου 2010

Ο ποιητής και στιχουργός είχε να γράψει πεζό από την περίφημη αυτοβιογραφική «Μητριά πατρίδα», του 1981. Στις μικρές, όμως, ιστορίες που έκλεισε στο βιβλίο με τίτλο «Γυναικών» δείχνει ένα πιο ελεύθερο, τρυφερό και γεμάτο χιούμορ πρόσωπο. Βοηθάει και το θέμα

Το βλέμμα του άντρα να αιχμαλωτίζεται από μια ανεπαίσθητη κίνηση χεριών, από ένα τίναγμα των μαλλιών, από το χρώμα της φωνής, από μια λυγερόκορμη πλάτη, αλλά κι από ένα αργό βάδισμα ηλικιωμένης. Γυναίκες σε καφέ, στον δρόμο, στο τηλέφωνο, μπροστά σ' έναν υπολογιστή, στη θάλασσα της μνήμης. Σαγήνη, θέληση, μοναξιά, υπομονή, μαρασμός γένους... θηλυκού.

Δεκαέξι ιστορίες, δυο-τριών σελίδων οι περισσότερες, που «ζουμάρουν» με υψηλής ευαισθησίας κάμερα στον ωκεάνιο γυναικείο κόσμο. Είναι τα πεζογραφήματα που συνθέτουν το βιβλίο του Μιχάλη Γκανά «Γυναικών» με υπότιτλο «Μικρές και πολύ μικρές ιστορίες» (κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Μελάνι»).

Ποιητής και στιχουργός πυκνής κι αισθαντικής γραφής, που αφουγκράζεται με γήινο και λεπταίσθητο τρόπο το παρόν και το παρελθόν, τον έρωτα, την απώλεια, τη γενέθλια γη, ο Ηπειρώτης Μιχάλης Γκανάς δοκιμάζεται με επιδέξια ισορροπία στη σύντομη πεζογραφική φόρμα, ανιχνεύοντας το απέραντο γαλάζιο των γυναικείων κυμάτων. Είναι το δεύτερο πεζογραφικό έργο του μετά το αυτοβιογραφικής χροιάς παλαιότερό του «Μητριά πατρίδα».

• Στα μικρά αυτά αφηγήματα εστιάζετε σε κάδρα γυναικεία. Γιατί ειδικά γυναίκες; Παραμένουν γοητευτικά και ανεπαρκώς ανεξερεύνητες;

«Δεν προσπαθώ να εξερευνήσω τις γυναίκες. Ούτε καν να τις καταλάβω. Απλώς μου αρέσουν πολύ. Δεν ξέρω αν αυτό οφείλεται στο ότι μεγάλωσα ανάμεσα σε γυναίκες: μητέρα, γιαγιάδες, αδελφή, θείες, εξαδέλφες. Οι άντρες του σπιτιού έλειπαν συνεχώς. Μου είναι πολύ οικείος αυτός ο κόσμος, η φυσική παρουσία τους εννοώ, οι χειρονομίες, το άρωμα που αφήνουν πίσω τους, οι ομιλίες τους, αλλά και ο απροσπέλαστος ψυχισμός τους, η σκληρότητα και η τρυφερότητα που πάνε χέρι χέρι...»

• Μοιάζουν με... κύματα οι γυναίκες, όπως αναφέρετε στην ιστορία σας «Κυμοθόη»;

«Ναι, μοιάζουν με κύματα. Με σαράντα κύματα η καθεμιά. Μπορεί τα 39 να σε χαϊδεύουν και το ένα να σε πνίξει. Και αντιστρόφως. Αυτό το δεύτερο το αποτυπώνει ακριβώς ένα δίστιχο: Τα ματάκια σου μού λένε / να πεθάνω να με κλαίνε. Αυτό ισχύει και για την "Κυμοθόη", που είναι συγκεκριμένο και αγαπημένο πρόσωπο στη ζωή μου».

• Ο αφηγητής-σχολιαστής σε μερικές ιστορίες δείχνει έκθαμβος, τρακαρισμένος μπροστά στη γυναικεία ομορφιά και φύση και σ' άλλες ευαίσθητος, σεβαστικός απέναντι στη φθορά της από τον χρόνο. Είναι συνήθης αντρική συμπεριφορά; Οι γυναίκες δυσκολεύονται πιο πολύ με τον χρόνο;

«Οι γυναίκες νομίζω ότι ζουν σε άλλο χρόνο από τον δικό μας. Αλλοτε πάνε "μπροστά" και άλλοτε "πίσω". Γι' αυτό ή τρέχουμε να τις προλάβουμε ή περιμένουμε να φθάσουν. Και στις δύο περιπτώσεις, που συχνά με κάνουν έξαλλο, είμαι εντέλει με το μέρος τους. Νομίζω ότι "κάτι ξέρουν". Κάτι που εμείς θα μάθουμε αργότερα. Να το πω λίγο σχηματικά: ενώ εμείς όταν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη, βλέπουμε το σημερινό μας είδωλο, εκείνες, αν είναι νέες, βλέπουν ταυτόχρονα τη μεσόκοπη κι αν είναι μεσόκοπες, τη γηραιά κυρία που θα γίνουν κάποτε. Ισως γι' αυτό περνάνε τόσες ώρες μπροστά στον καθρέφτη».

• Τα μαλλιά των γυναικών και η κίνηση των χεριών τους μέσα σ' αυτά έχουν την τιμητική τους. Είναι κάτι που σας ελκύει περισσότερο στη γυναικεία εικόνα;

«Ναι, τα μαλλιά των γυναικών μού αρέσουν πολύ, είτε τα βλέπω είτε τα αγγίζω είτε τα μυρίζω. Περισσότερο όμως μου αρέσουν όταν τα "παιδεύουν" με τα χέρια τους. Κάνουν απίθανα πράγματα».

• «Κάποια πράγματα είναι μόνο για άντρες», «υπάρχουν πράγματα μόνο για γυναίκες» λέτε σε μια ιστορία. Είναι αισθητός αυτός ο διαχωρισμός σήμερα ή η πρόοδος και ο μοντερνισμός τον έχουν καπελώσει;

«Η πρόοδος και ο μοντερνισμός κάνουν τη δουλειά τους, αλλά αυτός ο κακώς εννοούμενος φεμινισμός και η... αγενής άμιλλα για ισότητα παντού πρέπει να έχουν και κάποια όρια. Μην ξεχνάμε στο κάτω κάτω ότι μόνον οι γυναίκες έχουν περίοδο και μόνον οι άντρες κατουράνε όρθιοι».

• «Δεν υπάρχει κόλαση όπου υπάρχει αγάπη. Δεν υπάρχει παράδεισος, κάποτε, παρά την αγάπη. Αρκεί, όμως, που υπάρχει αγάπη: αυτό το διαρκές καθαρτήριο» λέτε σ' ένα απ' αυτά. Είναι αισθητή η παρουσία ή η απουσία της στις μέρες μας; Διαφέρει από τον έρωτα;

«Η αγάπη, εφ' όσον υπάρχει, είναι διαρκής. Ο έρωτας μπορεί να μην είναι στιγμιαίος, αλλά έχει μικρή διάρκεια. Συνήθως αποδίδουν στον έρωτα το πάθος, ενώ στην αγάπη αναγνωρίζουν τα καλά (και ηπιότερα) αισθήματα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο έρωτας είναι η παιδική ασθένεια της αγάπης. Η αγάπη πάντως δεν είναι λιγότερο παθιασμένη. Οταν ζεις μ' έναν άνθρωπο 20, 30, 40 χρόνια μαζί, τι είναι αυτό; "Η διάρκεια είναι πάθος" λέω εγώ. Και το εννοώ».

• Για την «προσγείωση στην τρίτη ηλικία», που «είναι ισόβια» όπως λέτε, χρειάζονται κάποια εφόδια, κάποιες αβαρίες; Οπως;

«Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς αυτή την "προσγείωση" είναι να συνεχίσει να ζει. Μεγαλώνοντας χάνουμε την αλκή και την ωραιότητα της νεότητας αλλά ωριμάζουμε, χωρίς να σαπίζουμε πάντα, και μπορούμε να χαρούμε πολλά πράγματα. Το χειρότερο για τους ηλικιωμένους είναι ότι δεν έχουν κοινωνικό ρόλο στις μέρες μας και δεν απολαμβάνουν τον σεβασμό που τους αξίζει. Οπουδήποτε και αν πάνε, τους προσφωνούν παππού και γιαγιά και όχι κύριο και κυρία».

• Μοιάζουν με «φωτογραφικά ενσταντανέ» στιγμών, κινήσεων τα λακωνικά κείμενά σας. Ως ποιητής και στιχουργός είστε λάτρης της μικρής φόρμας; Δεν σας ενδιαφέρει η ανάπτυξη μεγαλύτερης πλοκής;

«Προς το παρόν δεν νιώθω αυτή την ανάγκη. Η μικρή φόρμα μού πηγαίνει, ό,τι έχω να πω μπορώ να το πω μια χαρά και να το μοιραστώ στη συνέχεια με αναγνώστες που με ενδιαφέρουν. Γιατί τα μικρά διηγήματα, και πολύ περισσότερο τα ποιήματα, τα διαβάζουν απαιτητικοί αναγνώστες, γι' αυτό άλλωστε δεν πουλάνε όσο τα μυθιστορήματα. Θα μου πείτε, δεν θα ήθελα να γράψω κάτι που να γίνει μπεστ σέλερ; Ακόμη και να ήθελα, δεν θα μπορούσα. Γιατί δεν προαποφασίζω το είδος στο οποίο θα γράψω κάτι. Αντίθετα, αυτό που έχω να πω μου επιβάλλει, κατά κάποιον τρόπο, και τη φόρμα του». *

Πώς φτάσαμε εδώ κάτω σκαρφαλώνοντας;

• Η παιγνιώδης, ενίοτε αυτοϋπονομευτική, διάθεσή σας σ' αρκετά από τα αφηγήματά σας είναι έκδηλη. Η αίσθηση του χιούμορ απαλύνει τη ζωή;

«Σίγουρα. Στα ποιήματά μου, βέβαια, όπως και στο αφήγημα "Μητριά πατρίδα" δεν υπάρχει αυτή η διάθεση. Σ' αυτό το βιβλίο, που είναι και το λιγότερο αυτοβιογραφικό -όλα τα πρόσωπα εκτός από τρία είναι φανταστικά- ένιωσα την ανάγκη να παίξω λίγο και με τα είδη -ποίηση, πεζογραφία- και με το ύφος. Είδα τα κείμενα και σαν ασκήσεις ύφους δηλαδή, και αυτό με απελευθέρωσε αρκετά. Ηταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη για μένα».

• «Το τσιγάρο δαγκώνει την καρδιά. Ευτυχώς η καρδιά σου είναι γερή... Φυσικά το τσιγάρο κομμένο», λέει ο γιατρός στον ήρωα μιας ιστορίας σας. Η φωτογραφία σας στο εσώφυλλο με το τσιγάρο στο στόμα είναι ένα είδος πρόκλησης, αντίσταση στα επιστημονικά δεδομένα της εποχής μας;

«Είναι μια περίεργη αλληλεγγύη προς τους καπνιστές, που βρίσκονται υπό διωγμόν, από έναν πρώην δεινό καπνιστή που έχει κόψει το τσιγάρο πάνω από τρία χρόνια και δεν σκοπεύει να ξανακαπνίσει. Δεν μπορώ αυτή την αντικαπνιστική υστερία».

• Η έντονη αίσθηση της μνήμης και της απώλειας, όπως η έγνοια του γενέθλιου τόπου στο βουνό, στη φύση, έχουν κι εδώ το μερτικό τους όπως στην ποίησή σας. Τι αντιπροσωπεύουν για σας;

«Αυτός είναι ο κόσμος μου. Γι' αυτόν γράφω με όλους τους τρόπους: ποιήματα, ιστορίες, τραγούδια. Ετσι παρηγοριέμαι. Αν παρηγοριέται έστω και ένας άλλος ακόμη, τόσο το καλύτερο».

• Στη χώρα μας οι... καιροί είναι κόντρα. Ούριος άνεμος διαφαίνεται στον ορίζοντα από κάπου;

«Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Οποιος άνεμος κι αν φυσάει φέρνει "μπόχα και καταλαλιά". Ολο αυτό το κυνήγι της επιτυχίας και του χρήματος, πάση θυσία, που μας έφερε ώς εδώ, μου θυμίζει τον άνθρωπο που έχει πιάσει πάτο και αναρωτιέται: πώς έφτασα εδώ κάτω σκαρφαλώνοντας; Χρειαζόμαστε τεράστια ψυχική δύναμη για να αναστρέψουμε το κλίμα. Την έχουμε;»

Επιστρέφουν στο Άμστερνταμ τα χειρόγραφα της Αννας Φρανκ

Όλα τα ημερολόγια και τα χειρόγραφα της Άννας Φρανκ θα επιστραφούν στο σπίτι της στο Άμστερνταμ με την ευκαιρία της πεντηκοστής επετείου στις 3 Μαΐου για το σπίτι της όπου η έφηβη Εβραία έζησε ανάμεσα στο 1942 και το 1944 προτού συλληφθεί από τους ναζί.

Σήμερα, η βασίλισσα Βεατρίκη της Ολλανδίας εγκαινίασε μία νέα αίθουσα, όπου θα φιλοξενούνται μόνιμα όλα τα πρωτότυπα κείμενα της Άννας Φρανκ, εξήντα πέντε χρόνια μετά από το θάνατο της.

«Όλα τα ημερολόγια της Άννας βρίσκονται τώρα πίσω στο σπίτι όπου είχαν συνταχθεί και οι επισκέπτες θα μπορούν να τα δουν από σήμερα», δήλωσε ο διευθυντής μουσείου Χανς Βέστρα.

Το σπίτι της Άννας Φρανκ, το οποίο επισκέφθηκαν 9.000 άνθρωποι το πρώτο έτος που άνοιξε το 1960, τώρα δέχεται ένα εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως.

Μετά από τα εγκαίνια, η βασίλισσα Βεατρίκη παρακολούθησε τελετή σε μια προτεσταντική εκκλησία κοντά στο μέρος όπου η κοπέλα ζούσε κρυμμένη.

Στα γερμανικά το «Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη

Το μνημειώδες βιβλίο «Μαουτχάουζεν» του μεγάλου Έλληνα ακαδημαϊκού, συγγραφέα, ποιητή και στιχουργού, Ιάκωβου Καμπανέλλη, στην πρώτη του μετάφραση στα γερμανικά, που έκανε η Έλενα Στρουμπάκη και το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες από τον αυστριακό εκδοτικό οίκο «Έφελαντ», παρουσιάζεται αύριο βράδυ, σε ειδική εκδήλωση στο «Λαϊκό Θέατρο» της Βιέννης.

Τη γερμανική έκδοση του συγκλονιστικού αυτού μυθιστορήματος-χρονικού, το οποίο έγραψε ο Ιάκωβος Καμπανέλλης το 1965, για να κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα σε τριάντα εκδόσεις στα ελληνικά, θα παρουσιάσουν στην αυριανή εκδήλωση η μεταφράστρια και ο εκδότης, Φραντς-Ρίχαρντ Ράιτερ, ενώ το μουσικό σχήμα «Συμφωνία» θα ερμηνεύσει την μπαλάντα του Μίκη Θεοδωράκη «Μαουτχάουζεν» σε στίχους του συγγραφέα.

Στην πορεία μετάφρασης του βιβλίου και μέσα στα τελευταία τρία χρόνια, η Ελληνίδα μεταφράστριά του και ο Αυστριακός εκδότης είχαν επανειλημμένα συναντήσεις και πολύωρες συζητήσεις στην Αθήνα με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τον οποίο ο κ. Ράιτερ είχε πρωτογνωρίσει προ εικοσιπενταετίας, όταν ο ίδιος συγκέντρωνε μαρτυρίες επιζώντων κρατουμένων του πρώην ναζιστικού στρατόπεδου συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, για την έκδοση συλλογικού τόμου.

Η Έλενα Στρουμπάκη, με Έλληνα πατέρα και ελληνικής καταγωγή μητέρα, μεγάλωσε στην Ελλάδα και στην Αυστρία, όπου και σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της Βιέννης, για να ασχοληθεί αργότερα με τις κοινωνικές πτυχές της αρχιτεκτονικής. Στη μετάφραση του βιβλίου στα γερμανικά, η ίδια αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο την παραστατικότητα και τη λυρικότητα του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα.

Ο αυστριακός εκδοτικός οίκος «Έφελαντ» έχει εξειδικευτεί στην έκδοση βιβλίων πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου και ο ιδρυτής και διευθυντής του, Φραντς-Ρίχαρντ Ράιτερ, διδάκτορας της Φιλοσοφίας, που είναι γνωστός για τους κοινωνικούς του αγώνες, υπήρξε για 25 χρόνια συνεργάτης της δημόσιας Αυστριακής Ραδιοφωνίας.

Η γερμανική έκδοση του «Μαουτχάουζεν» έχει τίτλο «Η ελευθερία ήλθε τον Μάιο» και συνοδεύεται από δίσκο με τα τέσσερα τραγούδια του ομώνυμου έργου-τριλογίας του Μίκη Θεοδωράκη, που ερμηνεύουν στα ελληνικά και εβραϊκά, αντίστοιχα, η Μαρία Φαραντούρη και η Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη.

Το μυθιστόρημα, που περιλαμβάνει 37 κεφάλαια, βασίζεται στις εμπειρίες του Ιάκωβου Καμπανέλλη από την τραγική ζωή στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης, Μαουτχάουζεν, στην Άνω Αυστρία, 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, όπου ο ίδιος έμεινε κρατούμενος από το καλοκαίρι του 1943 μέχρι το τέλος του πολέμου.

Η αφήγηση αρχίζει με την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν στις 5 Μαΐου 1945 και με γυρίσματα προς τα πίσω ξαναζωντανεύει τις ημέρες του στρατοπέδου του θανάτου, αλλά παρακολουθεί και τους απελευθερωμένους-επιζώντες ως την ημέρα που πήραν το δρόμο για τη νέα τους ζωή στη μεταπολεμική Ευρώπη.

Όπως σημειώνει ο μεγάλος Έληνας συγγραφέας, το «Μαουτχάουζεν» είναι μια «αληθινή» ιστορία, όπως ο ίδιος την ξανάζησε τις ώρες που έβλεπε παλιές σημειώσεις και προσπαθούσε να «θυμηθεί».

Ο γεννημένος το Δεκέμβριο του 1922 στη Νάξο, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, στιχουργός και δημοσιογράφος, Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις σπουδαιότερες μορφές του Θεάτρου του 20ού αιώνα, έχει γράψει 34 θεατρικά έργα, έξι κινηματογραφικά και δύο τηλεοπτικά σενάρια ταινιών που άφησαν εποχή και πάμπολλα ποιήματα που εντάχθηκαν στα θεατρικά του έργα και έγιναν τραγούδια.

Έργα του έχουν μεταφραστεί και ανέβει με επιτυχία σε πολλές φημισμένες θεατρικές σκηνές σε Αυστρία, Γερμανία, Σουηδία, Νορβηγία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία κ.α.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, έξω από το ομώνυμο χωριό 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές τον Αύγουστο του 1938, αρχικά για να μεταφερθούν εκεί κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και μετά από το Άουσβιτς.

Μέχρι την απελευθέρωσή του από συμμαχικά στρατεύματα στις 5 Μαΐου 1945, πάνω από 206.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Για τους 122.797 από αυτούς -ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες- η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, είχαν ήδη αφήσει στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν την τελευταία τους πνοή.

Μετά τον πόλεμο οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους και κάθε χρόνο, στην επέτειο απελευθέρωσης, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι επιζώντες του.

Ο Μίκης Θεοδωράκης –με παρόντα και τον Ιάκωβο Καμπανέλλη– είχε εκτελέσει για πρώτη φορά το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου, το Μάιο του 1988, σε μια ιστορική συναυλία του με την ανεπανάληπτη Μαρία Φαραντούρη, παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας, Φραντς Βρανίτσκι, και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη. Ιστορικής σημασίας υπήρξε και η δεύτερη παρουσίαση του έργου από τον ίδιο το συνθέτη, επίσης με τη Μαρία Φαραντούρη και παρουσία πάλι του καγκελάριου Βρανίτσκι, το Μάιο του 1995, στην 50ή επέτειο από την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

«Ρaris Review»: 10 από τις πιο διεγερτικές συνεντεύξεις συγγραφέων που δόθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες

«Ο συγγραφέας μπορεί να ληστέψει μάνα του»

Γράφει ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 30 Απριλίου 2010

ΤΟ «ΡΑRΙS RΕVΙΕW», ΤΟ ΜΑΚΡΟΒΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ, ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ 1953 ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΚΑΙ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΓΝΩΣΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΑΡΧΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΕ ΤΟΝ Ε.Μ. ΦΟΡΣΤΕΡ. ΕΚΤΟΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΙΤΛΟ ΤΙΜΗΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΝΑ ΔΕΙ ΤΥΠΩΜΕΝΗ ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΤΗΣΙΩΣ ΤΕΥΧΗ ΤΟΥ

Οπως δήλωνε σε «επιστολή προς τον αναγνώστη» ο Γουίλιαμ Στάιρον, στο πρώτο τεύχος, το περιοδικό «Ρaris Review» σκόπευε στη δημοσίευση μυθοπλασίας και ποίησης, παραμερίζοντας την κριτική και τη θεωρία. Απευθύνθηκε τόσο σε καταξιωμένους όσο και σε πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς και ποιητές με πρωτοδημοσιεύσεις που αποτελούν ακόμη σημείο αναφοράς. Εχει επίσης θεσπίσει τέσσερα λογοτεχνικά βραβεία, με πιο πρόσφατο το Ηadada prize που απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν συγγραφέα για το σύνολο του έργου του (φέτος δόθηκε στον Φίλιπ Ροθ).


Στον παρόντα τόμο, με επιμέλεια του προτελευταίου εκδότη του, του Φίλιπ Γκούρεβιτς, ανθολογούνται και καταχωρούνται κατά χρονολογική σειρά δέκα από τις πιο διεγερτικές συνεντεύξεις που δόθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Τη δεκαετία του ΄50 η χρήση δημοσιογραφικού κασετοφώνου δεν ήταν εφικτή, οπότε οι συνεντεύξεις γράφονταν στο χέρι. Συνήθως οι συντάκτες ανά δύο συνέκριναν τις σημειώσεις τους, αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας διόρθωνε το κείμενο. Η πολιτική τού περιοδικού δεν ήταν ο αιφνιδιασμός του συγγραφέα, αλλά η εκμαίευση, βάσει της σωκρατικής μαιευτικής, στο μέγιστο δυνατό βαθμό του τι ήταν εκείνο που ενδιέφερε περισσότερο τον συγγραφέα. Αργότερα το κασετόφωνο προσέθεσε περισσότερα λόγια και φυσικούς ήχους, που επίσης καταγράφονταν, δίνοντας στο γραπτό, μαζί με την περιγραφή του χώρου όπου ελάμβανε χώρα η συνέντευξη, μια σκηνική θεατρικότητα.

Η απουσία λογοτεχνικής θεωρίας στο «Ρaris Review» αναπληρώνεται από την εμπειρία της γραφής των συγγραφέων, τη μαρτυρία του προσωπικού τους εργαστηρίου, φωτίζοντας πτυχές του έργου τους, διαφωτίζοντας αναγνώστες και μελετητές. Λόγος και εξομολόγηση, σε ένα τερπνό βιβλιοφιλικό ανάγνωσμα, που ανάγει τη συζήτηση σε ερμηνευτικό εργαλείο και την τέχνη της συνέντευξης σε διαδραστικό διάλογο.

Το μόνο κόλπο

Το ζητούμενο κάθε συνέντευξης είναι η έμπνευση, οι επιρροές, αλλά πρωτίστως η τεχνική της γραφής σε κάθε δημιουργικό στάδιο. Μερικές φορές αποκαλύπτονται πτυχές της ζωής των συγγραφέων, των ανθρώπων που τους βοήθησαν, όπως στην περίπτωση του Τ.Σ. Ελιοτ που δέχθηκε το κόψιμο ολόκληρων κομματιών στην Ερημη χώρα από τον Εζρα Πάουντ. Ο Τρούμαν Καπότε επικεντρώνεται στα παιδικά του χρόνια, όταν πριν από την εφηβεία μεθοκοπούσε και έγραφε κρυφά στο δωμάτιό του. «Η δουλειά είναι το μόνο κόλπο που γνωρίζω», αναφέρει για την τεχνική του και εξαίρει τη συγγραφή διηγημάτων. Δεν παραλείπει να τονίσει ότι «μου είναι οργανικά αδύνατο να γράψω, αν δεν πιστεύω ότι θα με πληρώσουν».

Τον Ερνεστ Χέμινγουεϊ συνάντησε ο ίδιος ο ιδρυτής του «Ρaris Review», ο Τζορτζ Πλίμπτον, στην Αβάνα, για να μάθει πως «είναι πολύ κακό για έναν συγγραφέα να μιλάει για το πώς γράφει». Ο Χέμινγουεϊ συμβουλεύει: «Το βασικότερο χάρισμα για έναν καλό συγγραφέα είναι ένας ενσωματωμένος, απρόσβλητος ανιχνευτής μαλακίας. Αυτό είναι το ραντάρ του συγγραφέα και όλοι οι σπουδαίοι συγγραφείς το είχαν και το έχουν». Ο Σολ Μπέλοου πιστεύει ότι «πως όλοι έχουμε μέσα μας έναν πρωτόγονο υποβολέα ή σχολιαστή, ο οποίος από την τρυφερή ηλικία δεν παύει να μας συμβουλεύει». Οι αναφορές σε διαβάσματα άλλων συγγραφέων σχηματίζουν μια μοναδική αναγνωστική λίστα, με πρωτοστατούντες στις προτιμήσεις των συνεντευξιαζομένων τον Τζόις και τον Φόκνερ.

Σαν αυνανισμός

Ο Χ. Λ. Μπόρχες, από το γραφείο του στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αργεντινής, το 1967, σε μια μακροσκελή συνέντευξη συμμερίζεται την αντίληψη του Κόνραντ ότι «ο κόσμος είναι ένα όνειρο που μπορεί να μοιραζόμαστε ή να μη μοιραζόμαστε με τους άλλους», ενώ ο Γκράχαμ Γκριν, σε μια διακοπτόμενη από τηλεφωνήματα συνέντευξη που τερματίζεται αναπάντεχα, διαπιστώνει πως για «έναν συγγραφέα το να περνάει πολύ χρόνο κάνοντας παρέα με συγγραφείς είναι, πώς να το πω, μια μορφή αυνανισμού». Ουσιαστικά και σοβαρά τα λόγια του Ουίλιαμ Φόκνερ για την ευθύνη του συγγραφέα απέναντι στην τέχνη του: «Ο συγγραφέας χρειάζεται τρία πράγματα: πείρα, παρατήρηση και φαντασία». Δεν παραλείπει επίσης να υποτιμήσει τον ρόλο των κριτικών. Ο Ισάακ Μπάσεβις Σίνγκερ επιμένει πως ο συγγραφέας δεν πρέπει να προσπαθεί να εξηγήσει υπερβολικά πολλά πράγματα δίνοντας ως παράδειγμα τον Ομηρο και την αφηγηματική του τεχνική μέσα από εικόνες και γεγονότα.

Κατά πόσον ένας συγγραφέας θα πρέπει να ενδιαφέρεται για τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα της εποχής του; Η απάντηση του Ερνεστ Χέμινγουεϊ εκπλήσσει με τις αποχρώσεις της.

«Καθένας λογοδοτεί στη συνείδησή του και δεν πρέπει να υπάρχουν κανόνες για το πώς οφείλει να λειτουργεί η συνείδηση. Για το μόνο που μπορείτε να είστε σίγουροι είναι ότι αν το έργο ενός πολιτικοποιημένου συγγραφέα αντέξει στον χρόνο, θα πρέπει να αντιπαρέλθετε την πολιτική όταν το διαβάζετε. Πολλοί από τους δηλωμένους, υποτίθεται, πολιτικοποιημένους συγγραφείς αλλάζουν συχνά την πολιτική τους άποψη. Αυτό τους φαίνεται συναρπαστικό, όπως φαίνεται και στις πολιτικοποιημένες κριτικές τους. Κάποιες φορές πρέπει ακόμα και να αναδιατυπώσουν τις κοσμοθεωρίες τους... και επειγόντως. Ισως μπορεί κανείς να σεβαστεί αυτή τη στάση ως μια μορφή επιδίωξης της ευτυχίας».

«Το Νομπέλ θα ήταν για μένα καταστροφικό»

«Δεν υπάρχει ούτε μία γραμμή σε όλο μου το έργο που να μην έχει τη βάση της στην πραγματικότητα», είχε εξομολογηθεί ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες στο «Ρaris Review». Και προσέθετε ότι «σε τελική ανάλυση όλα τα βιβλία γράφονται για τους φίλους» δίνοντας μια προσωπική εκδοχή στον ορίζοντα προσδοκιών του αναγνώστη. Γι΄ αυτόν, έλεγε, η λογοτεχνία είναι ξυλουργική, «δουλεύεις με την πραγματικότητα, ένα υλικό τόσο σκληρό όσο και το ξύλο». Η συνέντευξη του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έγινε στην Πόλη του Μεξικού, το 1981, δηλαδή έναν χρόνο πριν από τη βράβευσή του με το Νομπέλ Λογοτεχνίας, αλλά δεν το γνώριζε όταν έλεγε «το βραβείο Νομπέλ θα ήταν για μένα ολότελα καταστροφικό. Το μόνο που θα έκανε θα ήταν να περιπλέξει ακόμα περισσότερο τα προβλήματα της φήμης».

Μην απαντάτε στους κριτικούς

Οταν ρωτήθηκε ο Τρούμαν Καπότε για το αν βοηθάει καθόλου η κριτική τούς συγγραφείς και τα έργα τους, είχε μια πληρωμένη απάντηση στο τσεπάκι του:

«Πριν από την έκδοση, και αν την κριτική την κάνουν άτομα που εμπιστεύεσαι την κρίση τους, ναι, φυσικά βοηθάει. Αλλά, αφού έχει εκδοθεί κάτι, το μόνο που θέλω να διαβάσω ή να ακούσω είναι ο έπαινος. Οτιδήποτε λιγότερο είναι σκέτη βαρεμάρα και θα σας δώσω πενήντα δολάρια αν μου φέρετε έναν συγγραφέα που μπορεί ειλικρινά να πει ότι βοήθησαν ποτέ οι υποχονδριακές κλάψες και η αφ΄ υψηλού συγκατάβαση των κριτικών...

Μπορώ να διαβάσω και τον πιο εξωφρενικό λίβελλο για μένα και να μην ιδρώσει το αυτί μου. Μάλιστα, σε αυτό το σημείο, έχω να δώσω μια συμβουλή την οποία θεωρώ επιτακτική: Ποτέ μη ρίξετε την αξία σας απαντώντας σε κάποιον κριτικό, ποτέ. Νοητά, γράψτε όσα γράμματα θέλετε στον εκδότη, αλλά ποτέ μην τα βάλετε στο χαρτί».

«Να ληστέψεις ακόμα και τη μάνα σου»

Πώς γίνεται ένας συγγραφέας σοβαρός μυθιστοριογράφος; Ο Ουίλιαμ Φόκνερ είναι αμείλικτος: «Η μοναδική ευθύνη του συγγραφέα είναι απέναντι στην τέχνη του. Θα είναι εντελώς αμείλικτος αν είναι καλός. Εχει ένα όνειρο. Του προκαλεί τέτοια αγωνία, που πρέπει να απαλλαγεί από αυτό. Ώς τότε δεν έχει ησυχία.

Ολα πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων: η τιμή, η υπερηφάνεια, η αξιοπρέπεια, η ασφάλεια, η ευτυχία, όλα, για να καταφέρει να γράψει το βιβλίο. Αν κάποιος συγγραφέας αναγκαστεί να ληστέψει την ίδια του τη μητέρα, δεν θα διστάσει λεπτό. Η «Ωδή σε μια ελληνική υδρία» (ποίημα του Τζον Κιτς) αξίζει όσο χίλιες γριούλες».

«Τριάντα επτά αναγνώστες είναι πολλοί»

Το 1932 η «Παγκόσμια ιστορία της αιωνιότητας» του Χόρχε Λουίς Μπόρχες είχε πουλήσει συνολικά τριάντα επτά αντίτυπα. Ποια ήταν η αντίδρασή του;

«Στην αρχή, ήθελα να βρω έναν έναν όλους τους αγοραστές για να τους ζητήσω συγγνώμη για το βιβλίο και να τους ευχαριστήσω που το είχαν αγοράσει. Υπάρχει εξήγηση γι΄ αυτό. Αν έχεις στο μυαλό σου τριάντα επτά ανθρώπους, αυτοί είναι αληθινοί, εννοώ πως ο καθένας τους έχει το δικό του πρόσωπο, τη δική του οικογένεια, ζει σε έναν συγκεκριμένο δρόμο. Γιατί αν πουλήσεις δυο χιλιάδες αντίτυπα για παράδειγμα, είναι το ίδιο σαν να μην πούλησες τίποτα, επειδή οι δύο χιλιάδες είναι υπέρογκος αριθμός- εννοώ ασύλληπτος για να τον χωρέσει ο νους σου. Ενώ τριάντα επτά άνθρωποι- ίσως είναι κι αυτοί πάρα πολλοί, ίσως δεκαεπτά θα ήταν καλύτερα ή επτά ίσως - αλλά ακόμα και τριάντα επτά δεν ξεπερνούν τα όρια της φαντασίας ενός ανθρώπου».

«Ημουν ερωτευμένος με τη Σοφία Λόρεν»

Η ανθολογία κλείνει με τον χειμαρρώδη λόγο του εγωμανούς κριτικού λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ, που καταρρακώνει τη γαλλική διανόηση και τους αποδομιστές ανεβάζοντας στα ουράνια τον Σαίξπηρ και λίγο παρακάτω τον Φρόυντ. Μιλώντας για συγγραφείς που είχε γνωρίσει, ο Μπλουμ- συγγραφέας του πολυσήμαντου Δυτικού Κανόνα, ομολογεί ότι θα ήθελε να είχε γνωρίσει λιγότερους και στην ερώτηση «Υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που θα θέλατε να είχατε γνωρίσει;» απαντά: «Οχι, όχι. Το μόνο άτομο που θα ήθελα να είχα γνωρίσει, το οποίο δεν συνάντησα ποτέ, αλλά το ίδιο κάνει, είναι η Σοφία Λόρεν. Ημουν ερωτευμένος με τη Σοφία Λόρεν για τουλάχιστον το ένα τρίτο του αιώνα. Ομως αναμφίβολα θα ήταν καλύτερα να μην τη συναντήσω ποτέ.

Κρίνοντας από φωτογραφίες και πρόσφατες εμφανίσεις της σε ταινίες, κρατιέται πολύ καλά, αν και τώρα είναι κάπως υπερβολικά ισχνή- δεν έχει πια εκείνη την πληθωρική ναπολιτάνικη ομορφιά. Τώρα η ομορφιά της είναι πολύ πιο προσεγμένη».

ΝΟΡΜΑΝ ΜΑΝΕΑ: Συγγραφέας, αυτοεξόριστος και «χούλιγκαν»

• Ο πιο σημαντικός ρουμάνος λογοτέχνης μιλάει στο «Βήμα» με αφορμή την ελληνική έκδοση της αυτοβιογραφίας του

• ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ | Παρασκευή 30 Απριλίου 2010

Θεωρείται ο σπουδαιότερος εν ζωή ρουμάνος συγγραφέας και το όνομά του ακούγεται συχνά στις συζητήσεις για τα βραβεία Νομπέλ. Διαθέτει τρόπους γάλλου ευγενούς, αγγλοσαξονικό χιούμορ και μια αμεσότητα καθαρά βαλκανική. «Πατρίδα μου είναι η Ρουμανία, αλλά κατοικία μου οι ΗΠΑ» λέει ο Νόρμαν Μάνεα. «Το Βήμα» μίλησε μαζί του με αφορμή την παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης του νέου βιβλίου του, «Η επιστροφή του χούλιγκαν».

- Εβραίος, Ρουμάνος ή Αμερικανός; Με ποια ταυτότητα συστήνεστε;

«Είμαι ρουμάνος συγγραφέας. Μπορεί να μην είναι βολικό για μένα ούτε για τη Ρουμανία σήμερα, αλλά αυτό είμαι. Η γλώσσα καθορίζει ποιος είμαι και μαζί με αυτήν, όπως τη μάθαινα από την παιδική ηλικία ως την ωριμότητα, χτιζόταν μέσα μου και η αίσθηση της πατρίδας».

- Ως Ανατολικοευρωπαίος που ζει στη Δύση, πώς βλέπετε τη μετάβαση αυτών των χωρών από τις κλειστές κοινωνίες του παρελθόντος στις ανοιχτές κοινωνίες τού σήμερα;

«Η ελευθερία είναι ένα σοκ, όπως και η σκλαβιά, και πρέπει να μάθει κανείς να ζει με αυτή βήμα βήμα. Οι άνθρωποι στις χώρες αυτές ζούσαν για 40 χρόνια σε ένα άκαμπτο καθεστώς. Η διαφορά ανάμεσα στα δεξιά και στα αριστερά δικτατορικά καθεστώτα- χωρίς να επαινώ τις δεξιές δικτατορίες- είναι ότι στα πρώτα διατηρήθηκε η έννοια της ιδιωτικής περιουσίας (μπορούσες να έχεις το σπίτι σου, το αυτοκίνητό σου ή και το εργοστάσιό σου), που δίνει στο άτομο την αίσθηση μιας ελάχιστης ελευθερίας. Αν τα πάντα αποτελούν ιδιοκτησία του κράτους, τότε και εσύ είσαι ιδιοκτησία του κράτους. Αυτή είναι μια αντίληψη που πρέπει να αποτινάξει κανείς στις χώρες αυτές.

Με την ένταξη στην ΕΕ σίγουρα θα υπάρξει πίεση για πιο έντιμες διευθετήσεις, για περισσότερη επαγρύπνηση απέναντι στους καιροσκόπους. Και τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για τις ανατολικότερες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, εκεί που τοποθετείται το θρησκευτικό όριο της Ορθοδοξίας».

- Γιατί έχει σημασία αυτό το θρησκευτικό όριο;

«Διότι είναι επίσης όριο πολιτισμικό και κοινωνικό. Στις χώρες με καθολική ή προτεσταντική παράδοση υπήρχαν κανάλια επικοινωνίας με τη Δύσηγια παράδειγμα, στην Πολωνία, μια έντονα καθολική χώρα από την οποία έχει προέλθει και Πάπας, η Εκκλησία είχε δικό της εκδοτικό οίκο και εφημερίδα και λειτούργησε ως κανάλι επικοινωνίας με τη Δύση. Αυτό δεν ήταν εφικτό στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία, με τη χριστιανορθόδοξη παράδοση. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν πάντα υπάκουη στην εξουσία και στο κράτος. Οπότε στις χώρες αυτές η μετάβαση σε μια ανοιχτή κοινωνία είναι πιο δύσκολη απ΄ ό,τι στην Πολωνία».

- Πώς είναι να ζείτε εξόριστος στις ΗΠΑ;

«Στην Ευρώπη, στο Βερολίνο ή στο Παρίσι ίσως ήταν ευκολότερα τα πράγματα για μένα, αλλά κατέληξα στις ΗΠΑ και τώρα είμαι ευχαριστημένος. Οι ΗΠΑ είναι το καλύτερο “ξενοδοχείο”. Δεν ζητούν πολλά, δεν ρωτούν πολλά, αρκεί να πληρώνεις το “δωμάτιό” σου. Το δωμάτιο είναι απρόσωπο, αλλά είναι καθαρό και όλα λειτουργούν. Το μόνο που σου ζητούν σε αυτή τη νέα κατοικία είναι να δεχθείς και να υπακούσεις στο Σύνταγμά τους. Το οποίο όμως δεν είναι κακό Σύνταγμα, οπότε θεωρητικά δεν υπάρχει δυσκολία στο να το αποδεχθείς».

- Τι προσφέρει η εμπειρία της εξορίας σε έναν συγγραφέα;

«Η εξορία, όσο δύσκολη και αν είναι- και σε μεγάλη ηλικία είναι ένα δράμα, γιατί δεν μπορείς να κάνεις δραστικές κινήσεις-, είναι επίσης μια παιδαγωγική διαδικασία. Αναγκάζεσαι να προσαρμοστείς και καταλήγεις εσωτερικά πλουσιότερος».

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

• Μάνεα, «Η επιστροφή του χούλιγκαν», μετάφραση Ελευθερία Πρέντα-Ζήκου, Εκδόσεις Καστανιώτη 2010, σελ. 446, τιμή 23 ευρώ
• Αλλα βιβλία του στα ελληνικά: «Ο μαύρος φάκελος» (Καστανιώτης, 2000), «Περί γελωτοποιών» (Αγρα, 2003), «Υποχρεωτική ευδαιμονία» (Αγρα, 2003)

Από τη Σουτσάβα στη Νέα Υόρκη

Ο Νόρμαν Μάνεα γεννήθηκε το 1936 κοντά στη Σουτσάβα της Βόρειας Ρουμανίας. Λόγω της εβραϊκής καταγωγής του, σε ηλικία πέντε ετών τον έστειλαν με την οικογένειά του σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μετά τον πόλεμο επέστρεψε στη Ρουμανία. Σε ηλικία 52 ετών, απογοητευμένος από την πολιτική κατάσταση στη χώρα του, κατέφυγε στις ΗΠΑ. Το 1997, μετά την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου, επέστρεψε για πρώτη φορά στην πατρίδα του, για να ανακαλύψει ότι είναι ένας τόπος όπου πλέον δεν μπορεί να ζήσει ένας «χούλιγκαν»- όπως αποκαλούν οι Ρουμάνοι τους ανένταχτους σε οποιοδήποτε καθεστώς. «Η επιστροφή του χούλιγκαν» είναι ο τίτλος των- υπό μορφήν μυθιστορήματος- απομνημονευμάτων του. Το βιβλίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ενώ τιμήθηκε ως καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς το 2005 στην Ισπανία και με το βραβείο Μedicis Εtranger καλύτερου ξένου βιβλίου το 2006 στη Γαλλία.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=328992&dt=30/04/2010#ixzz0mYPrPgr1

«Σύγχρονες ιδεολογίες» στη σκηνή του Megaron Plus!

Διάλεξη του Θεοδόση Νικολαΐδη και της Ζιζής Σαλίμπα

Στο πλαίσιο του κύκλου: Σημείον Αντιλεγόμενον:

Διαχρονικοί και Σύγχρονοι Προβληματισμοί

Δευτέρα 3 Μαΐου 2010

Ώρα έναρξης 7 μμ

Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας

Η διανομή των δελτίων αρχίζει στις 5.30 μμ

Έχοντας πάντα το βλέμμα στραμμένο σε διαχρονικά και σύγχρονα μείζονα ζητήματα, το Megaron Plus καλεί το κοινό του να παρακολουθήσει τη διάλεξη «Σύγχρονες ιδεολογίες», τη δεύτερη κατά σειρά στο πλαίσιο του Κύκλου Σημείον αντιλεγόμενον: Διαχρονικοί και σύγχρονοι προβληματισμοί.

Η ιδιαίτερη αυτή συνάντηση θα λάβει χώρα τη Δευτέρα 3 Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Πρωταγωνιστές θα είναι ο Θεοδόσης Νικολαΐδης, Επίκουρος Καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα: «Εθνικιστική ιστοριογραφία: H περίπτωση του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου», και η Ζιζή Σαλίμπα, Διδάκτωρ οικονομικής ιστορίας, η οποία θα δώσει διάλεξη με τίτλο: «Ο Φεμινισμός στην Ελλάδα (19^ος – 20ός αιώνας)». Η ευθύνη του σχεδιασμού καθώς και η παρουσίαση της εκδήλωσης, ανήκει στον καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μιχάλη Ζ. Κοπιδάκη. Ο κύκλος των διαλέξεων αυτών πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ).

Ο Ο Θεοδόσης Νικολαΐδης σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσιο Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1975 ως το 1979. Έλαβε διδακτορικό δίπλωμα από το Paris II το 1987 και από το 1999 διδάσκει Νεώτερη Ευρωπαϊκή Ιστορία στο Ιόνιο πανεπιστήμιο. Έχει μεταξύ άλλων γράψει μελέτες για την γαλλική ιστοριογραφία του 19ου αιώνα.

• Αντικείμενο της διάλεξης του Θεοδόση Νικολαΐδη είναι η εμφάνιση στην ελληνική ιστοριογραφία του μοτίβου της συνέχειας του ελληνικού έθνους, εισηγητής του οποίου υπήρξε ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος στα μέσα του 19^ου αιώνα. Θα εξετασθεί το πρώτο και σημαντικότερο έργο του Ζαμπέλιου, δηλαδή η μακρά εισαγωγή στα Άσματα Δημοτικά, καθώς και η πολιτική συγκυρία εντός της οποίας το εγχείρημά του μπορεί να γίνει κατανοητό.

Η Ζιζή Σαλίμπα γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (D.E.A.) και διδακτορικό δίπλωμα του Πανεπιστημίου Paris I – Panthéon – Sorbonne στην οικονομική και κοινωνική ιστορία. Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στα οικονομικά στο INSEAD, με εξειδίκευση σε θέματα διεθνών χρηματαγορών και οικονομικών της εργασίας. Εργάσθηκε ως ερευνήτρια στο Ιστορικό Αρχείο και στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης. Διετέλεσε ανώτερο στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας στο δίκτυο του εξωτερικού στον τομέα των εργασιακών σχέσεων και της διαχείρισης ανθρώπινων πόρων. Έχει διδάξει οικονομική ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου και ιστορία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σήμερα διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εργάζεται ως μεσολαβητής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.Μ.Ε.Δ.). Είναι συγγραφέας δύο επιστημονικών βιβλίων, στην Ελλάδα και στη Γαλλία αντίστοιχα, με θεματολογία από την ιστορία των γυναικών στην Ελλάδα.

• Η διάλεξη της Ζιζής Σαλίμπα θα επικεντρωθεί στη συλλογική πορεία για την κατάκτηση της ισοπολιτείας ανδρών και γυναικών και την απόκτηση ίσων δικαιωμάτων στην εργασία και στην κοινωνία. Από το 1887 οι γυναίκες αποκτούν συνείδηση φύλου και αφυπνίζονται από το όραμα της χειραφέτησης που τους προσφέρει η Καλλιρρόη Παρρέν και το γυναικείο δημοσιογραφικό επιτελείο του περιοδικού «Εφημερίς των Κυριών».

Ο πρώτος φεμινιστικός πυρήνας συγκροτείται μέσα από τη συλλογική φιλανθρωπική δράση και τη διεύρυνση του κοινωνικού ρόλου των γυναικών ως μητέρων της οικογένειας και του έθνους. Ο φεμινισμός της εποχής του μεσοπολέμου που ξεκινά το 1920 με την ίδρυση του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας θέτει ως κύρια ζητήματα τη διεκδίκηση της ψήφου και την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διακανονίζει την εργασία, την οικογένεια και την εκπαίδευση. Η νομοθετική κατοχύρωση της γυναικείας ψήφου το 1952, η εκλογή της πρώτης Ελληνίδας βουλευτού, της Έλενας Σκούρα το 1953, η τοποθέτηση της πρώτης Ελληνίδας υπουργού της Λίνας Τσαλδάρη το 1956 και το σύνταγμα του 1975 που ορίζει ρητά ότι «όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου» σηματοδοτούν την ισονομία των γυναικών.

• Ο «ριζοσπαστικός φεμινισμός», που εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’70, στρέφεται στις πτυχές του προσωπικού βίου και μέσα από κινητοποιήσεις και έντονες ιδεολογικές συγκρούσεις προκαλεί τη ριζική αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου το 1983. Η κυριότερη συμβολή του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα, εκτός από την άρση των θεσμικών και αρκετών από τα κοινωνικά εμπόδια είναι η αλλαγή στις παραδοσιακές νοοτροπίες που αφορούν την ταυτότητα των γυναικών και τις σχέσεις των δύο φύλων.

Απεβίωσε ο συγγραφέας Ντένι Γκετζ. Σε ηλικία 69 ετών.

Ο συγγραφέας Ντένι Γκετζ απεβίωσε σε ηλικία 69 ετών, το Σάββατο 24 Απριλίου.

Ο Ντένι Γκετζ υπήρξε συγγραφέας, μαθηματικός, καθηγητής ιστορίας και επιστημολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris VIII, ερευνητής, καθώς και σεναριογράφος στον κινηματογράφο. Έγραψε πολλά μυθιστορήματα με θέμα τα μαθηματικά, και ήταν ιδιαίτερα γνωστός για την τεράστια επιτυχία που σημείωσε σε πολλές χώρες του κόσμου το μυθιστόρημά του «Το Θεώρημα του παπαγάλου».

Ως σεναριογράφος τιμήθηκε με το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου 1987 για την ταινία «Η τελευταία Παρασκευή του Σεπτέμβρη». Στα ελληνικά κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ τα μυθιστορήματά του: ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ, ΜΗΔΕΝ και Η ΕΠΑΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ.

7η ΔEBΘ με λιτότητα και χωρίς ξένους

Εντυπωσιακή η παρουσία της Κίνας, χωρίς όμως να γίνει εφικτή η «συνάντηση» με το κοινό

BIBΛIO. Tο περίπτερο της τιμώμενης χώρας, της Kίνας, στη φετινή 7η Διεθνή Eκθεση Bιβλίου Θεσσαλονίκης ήταν τεράστιο, παραπέμποντας έτσι στην τεράστια χώρα και στη μεγάλη ιστορία που εκπροσωπούσε. Kινέζικα ιδεογράμματα, ένα μεγάλο άγαλμα του Kομφούκιου, πολύχρωμα βιβλία, συγγραφείς, εκδηλώσεις, όλα προσπάθησαν να φέρουν στην Eλλάδα ένα κομμάτι της παλιάς και της σύγχρονης Kίνας. Προσπάθησαν, γιατί ήταν η πιο απούσα τιμώμενη χώρα στην ιστορία του θεσμού στη Θεσσαλονίκη. Oι εκδηλώσεις των Kινέζων δεν βγήκαν ποτέ από το περίπτερο της Kίνας, δεν ανακατεύτηκαν με την υπόλοιπη έκθεση, δεν κίνησαν το ενδιαφέρον του κόσμου. Oι καρέκλες στο μικρό αμφιθέατρο της τιμώμενης χώρας ήταν κατειλημμένες κυρίως από μέλη της πολυπληθούς κινεζικής αντιπροσωπείας που έφτασε στη χώρα μας και μόνοι τους σχεδόν χειροκροτούσαν μερικούς από τους πιο ευπώλητους και δημοφιλείς συγγραφείς τους.

• Συγκρατημένες αγορές

Oσο για την πορεία της υπόλοιπης έκθεσης, οι εκδότες δεν έχουν αποτιμήσει ακόμα το ταμείο τους, αλλά οι επισκέπτες πλησίασαν τα περσινά, πολύ καλά επίπεδα. Oι πρώτες εκτιμήσεις των εκδοτών λένε ότι μάλλον ήταν πιο συγκρατημένοι στις αγορές τους. Στα θετικά της έκθεσης η εφηβική γωνιά και οι ζωντανές συζητήσεις των μαθητών και η προσθήκη ενός ακόμη χώρου εκδηλώσεων, του Φιλολογικού Kαφενείου. Στα αξιοσημείωτα οι παρά πολλές εκδηλώσεις, που φιλοξενήθηκαν σ’ όλους τους χώρους, και το κοινό της Θεσσαλονίκης που γέμισε τις περισσότερες από αυτές.

H 7η ΔEBΘ, λοιπόν, είχε Kινέζους, είχε βιβλία, είχε εκδηλώσεις. Tι δεν είχε; Δεν είχε μεγάλα ονόματα συγγραφέων (αν εξαιρέσει κανείς τον Aμερικανορουμάνο Nόρμαν Mανέα, τον λόρδο Nτέιβιντ Oουεν και για εντελώς δικούς μας λόγους τη δισεγγονή του Aγγελου Σικελιανού, γοητευτικότατη Aμερικανίδα ποιήτρια Eλένη Σικελιανός).

Mεγάλο ήταν το έλλειμμα της έκθεσης και σε ξένους εκδότες (παρά τα αναγγελθέντα). Tα περίπτερα των ξένων εκδοτών είχαν για μόνο ένοικο τον υπάλληλο της πρεσβείας ή απλώς ήταν άδεια με τα βιβλία έρημα και μόνα στα ράφια. H κρίση εμπόδισε πολλούς από τους ξένους εκδότες να κάνουν το ταξίδι ή μήπως πρέπει να ξαναδούμε τον διεθνή χαρακτήρα της έκθεσης;

Tο Eθνικό Kέντρο Bιβλίου, με μειωμένο προϋπολογισμό, με λιγότερους ανθρώπους από άλλες χρονιές, έφερε αξιοπρεπώς σε πέρας μια δύσκολη έκθεση, σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία. Mερικές φορές προσπάθησε να δελεάσει το ευρύ κοινό ρίχνοντας το βάρος στο life style -όπως η γκουρμέ γωνιά με τους σεφ, τα φαγητά και τα βιβλία μαγειρικής, που πήρε τη θέση του ενός από τα δύο αμφιθέατρα εκδηλώσεων, στριμώχνοντάς το δίπλα στο περίπτερο της τιμώμενης χώρας.

• Θέμα προσανατολισμού

Tην Kυριακή το μεσημέρι κανείς δεν μπορούσε να πει με σιγουριά τι ακριβώς θα γίνει με τη ΔEBΘ. Θα συνεχίσει στη Θεσσαλονίκη, θα κατέβει Aθήνα; Oι περισσότεροι εκδότες επιθυμούν εκθέσεις τέτοιου ύφους, που όμως σίγουρα θέλουν βελτίωση, αλλαγή, εμπλουτισμό ή άλλο προσανατολισμό. Πάντως ο υπουργός Πολιτισμού, ο πρώτος που εγκαινιάζει την ΔEBΘ έπειτα από καιρό, φάνηκε να θέλει να εντάξει τους εκδότες στους διοργανωτές.

Tης Oλγας Σελλα, Η Καθημερινή, 27/04/2010

Αλαν Σίλιτοου, ο οργισμένος «νέος» της αγγλικής λογοτεχνίας

ΑΠΩΛΕΙΑ. Ηταν μια προσωπικότητα του Λονδίνου, ο Βρετανός συγγραφέας Αλαν Σίλιτοου, που πέθανε στα 82 του χρόνια από καρκίνο. Μαζί με τη γυναίκα του, την ποιήτρια Ρουθ Φέινλαιτ, ήταν επί δεκαετίες ένα λογοτεχνικό ζευγάρι που γνώρισε όλο το ξέσπασμα του μεταπολεμικού Λονδίνου, συχνά με ορμή, αργότερα με στοχασμό. Εως λίγο πριν πεθάνει, ο Αλαν Σίλιτοου και η Ρουθ Φέινλαιτ ήταν ένα κομμάτι της λογοτεχνικής ζωής της Αγγλίας για παραπάνω από μισόν αιώνα.

Ο Σίλιτοου ανήκε στην «οργισμένη» γενιά και αν και δοκιμάστηκε σε όλα σχεδόν τα είδη (ο ίδιος ήθελε να τον θυμούνται ως ποιητή) χάρη στα μυθιστορήματά του κατέκτησε γρήγορα φήμη. Δύο από τα βιβλία του, το «Saturday Night and Sunday Morning» και το «The Loneliness of the Long Distance Runner», θεωρούνται τομές για το βρετανικό μυθιστόρημα. Το πρώτο έγινε ταινία με πρωταγωνιστή τον Αλμπερτ Φίνεϊ και το δεύτερο, με τον Τομ Κόρτνεϊ. Εχουν ήρωες άνδρες που έρχονται σε ρήξη με το σύστημα.

Ο ίδιος ο Σίλιτοου προερχόταν από φτωχή, εργατική οικογένεια, αλλά το ύφος τους δεν αναπαρήγαγε την καταγγελτική λογοτεχνία. Τα βιβλία αποπνέουν ελευθερία και το στυλ του είναι εντελώς προσωπικό. Στο «The General» έδωσε έναν ακόμη αξιομνημόνευτο χαρακτήρα, που θεωρείται πρόδρομος του «Πιανίστα». Ο Σίλιτοου έγραφε ώς το τέλος. Η γρήγορη φήμη του αλλά κυρίως ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του τον οδήγησαν σε σημαντικές αποστάσεις από τους μηχανισμούς βραβείων και τυποποιημένης προβολής των συγγραφέων. Φιλικός αλλά όχι «εύκολος», ο Αλαν Σίλιτοου ήταν ένας ανεξάρτητος άνθρωπος, οξυδερκής και πολύ πιο «νέος» από πολλούς νέους.

Με τον θάνατό του, έκανε πολλούς να ξανασκεφτούν τη γενιά του, εκείνους τους συγγραφείς που στα χρόνια του ’50 και του ’60 έγραψαν με άλλον τρόπο για τα αιώνια ζητήματα της αυτοπραγμάτωσης και της συντριβής। Βέβαια, ο Σίλιτοου δεν μπαίνει εύκολα σε κατηγορίες, αλλά αναπόφευκτα συνδέεται με εκείνη τη «χρυσή» νεολαία που ενηλικιώθηκε με τη λήξη του πολέμου. Είχαν τέτοια ορμή, που το ωστικό κύμα τους κράτησε ώς το τέλος. [Νικος Bατοπουλος, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 27/04/2010]

Μια βρεγμένη βαλίτσα έκρυβε τον θησαυρό του Εμπειρίκου

• Της Βίκυς Χαρισοπούλου, ΤΑ ΝΕΑ: Τρίτη 27 Απριλίου 2010

• Ο ερωτικός, ο μαχητικός, ο άγνωστος ποιητής ήταν «χαμένος» σε ένα μουσκεμένο υπόγειο και ήρθε η ώρα να εκδοθεί, λέει στα «ΝΕΑ» ο γιος του Λεωνίδας

«Να πάρει η ευχή»... Ηταν άνοιξη του 1974 όταν ο 73χρονος Ανδρέας Εμπειρίκος αναζητούσε εναγωνίως στα συρτάρια και τις αποθήκες του σπιτιού του, στο Κολωνάκι, τα προ του 1935 κείμενά του, προκειμένου να τα εντάξει σε συλλογή. Του έλειπαν δύο ποιήματα του Σεπτεμβρίου του 1933: «Το θέαμα του Μπογιατιού ως κινούμενου τοπίου» και «Τη 2η μέρα του Σεπτέμβρη».



«Να πάρει η ευχή», επανέλαβε ο 49χρονος Λεωνίδας Εμπειρίκος ένα απόγευμα του 2006 (31 χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του και πέντε μόλις ημέρες μετά τον θάνατο της μητέρας του Βιβίκας) όταν ανέσυρε ύστερα από το πλημμυρισμένο από τις βροχές υπόγειο του σπιτιού τους δέκα βαλίτσες γεμάτες ξεχασμένα χειρόγραφα. Ηταν οι βαλίτσες της γιαγιάς Στέπκας, στις οποίες η ρωσικής καταγωγής Στεφανία (μητέρα του Ανδρέα Εμπειρίκου) φύλασσε τα κείμενα αλληλογραφίας και άλλα χειρόγραφα των παιδιών της.

«Δεν περιμένω να βρω άλλο υλικό από τα έργα του... Με την αποκάλυψη αυτών των κειμένων και μάλιστα με τον τρόπο που έγινε, νομίζω ότι ολοκληρώθηκε το σύνολο του έργου του», δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο ιστορικός Λεωνίδας Εμπειρίκος, ο μοναδικός απόγονος και διαχειριστής του πνευματικού έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου.

• Τέσσερα χρόνια μετά, βλέπετε ως «μοιραίο» ή απλώς τυχαίο το γεγονός αυτής της τύπου «φιλμ νουάρ» ανακάλυψης;

Είναι ιδιαίτερα όλα αυτά. Ο θάνατος της γιαγιάς, του πατέρα, της μητέρας, τα «κρυμμένα μυστικά», η πλημμύρα και μόλις πέντε μέρες μετά οι δέκα βαλίτσες στο υπόγειο... Ομως, ήταν hazard objectif- αυτό που λέμε αντικειμενικά τυχαίο. Με τη συλλογή που ετοιμάζεται ήδη θα έχει ολοκληρωθεί η δημοσίευση των έργων του. Εξέδωσε πολύ λίγα κείμενά του εν ζωή. Αντιμετωπίστηκε ως ακραία μορφή λόγω του ερωτισμού των έργων του. Είχε εξάλλου μια ολιστική αντίληψη για την ποίηση ως σύνολο των εκφάνσεων τέχνης και ζωής. Ο ίδιος θεωρούσε ποίημα και μια φωτογραφία, μια μαγνητοφωνημένη συζήτηση μ΄ έναν φίλο (έχει τέτοιες αρκετές στο αρχείο του) ή ένα μουσικό κομμάτι.

• Ηταν το ίδιο «δύσκολος» ως πατέρας , ως άνθρωπος;

Ηταν ένας πολύ καλός, πολύ ήρεμος (ενίοτε με εκρήξεις), πολύ χαρούμενος, πολύ αγαπητός άνθρωπος. Τουλάχιστον στα χρόνια που μπορώ εγώ να γνωρίζω, να έχω μνήμες. Τον γνώρισα όμως στα τελευταία 18 χρόνια της ζωής του. Ηταν ήδη αρκετά μεγάλος όταν γεννήθηκα. Οχι, καθόλου δεν νιώθω ως «βαρύ» το όνομα και την ιδιότητα ως γιου του Ανδρέα Εμπειρίκου.

• Με την ολοκλήρωση της σύνθεσης των Απάντων του πατέρα σας, πέραν του έργου του μελετητή, έχετε προσωπικά αγαπημένο έργο;

Αδιαμφισβήτητα την «Οκτάνα». Από τα τελευταία έργα του (η γραφή της ολοκληρώθηκε το 1965 και πρωτοκυκλοφόρησε πέντε χρόνια μετά τον θάνατο του, το 1980).

Στην εκδήλωση των Εκδόσεων Αγρα, που φιλοξενήθηκε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με αφορμή τη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου και την κυκλοφορία δύο τόμων με το απρόσμενα, «απρομελέτητα» ευρεθέν στις πλημμυρισμένες βαλίτσες υλικό (Ανδρέας Εμπειρίκος «Γράμματα στον πατέρα, τον αδελφό του Μαράκη και τη μητέρα, 1921-1935, σελίδες 275 και «Περί σουρρεαλισμού - Η διάλεξη του 1935, σελίδες 96), ο εκδοτικός οίκος και ο γιoς του Λεωνίδας υπήρξαν γενναιόδωροι.

Στην είσοδο περίμενε όλους τους ακροατές μια δεκαεξασέλιδη- εκτός εμπορίου- έκδοση με το πιο «ένδοξο» (ως «μυθικό» το αναφέρει ο Ελύτης) ποίημα του Εμπειρίκου «Το θέαμα του Μπογιατιού ως κινούμενου τοπίου». Ενα κείμενο 118 στίχων που συνοδευόταν από επίμετρο του καθηγητή-συγγραφέα και επιμελητή του έργου του Εμπειρίκου Γιώργη Γιατρομανωλάκη. Το ποίημα γράφτηκε τον Σεπτέμβρη του 1933 στο Μπογιάτι Αττικής (όπου βρισκόταν το κτήμα της οικογένειας και αποτελούσε- όπως και η γενέθλια Κριμαία, η Ανδρος και η Λωζάννη- αγαπημένο τόπο διακοπών του Ανδρέα Εμπειρίκου).

Ο δε Λεωνίδας Εμπειρίκος επιφύλασσε στους ακροατές του εν Θεσσαλονίκη μια ακόμη προσφορά. Ως αντίδωρο ίσως στην προ 37 ετών ενθουσιώδη υποδοχή του πατέρα του από φοιτητές και καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου όπου- εν μέσω χούντας- έδωσε διάλεξη για το έργο του. Και διάβασε ένα ακόμη αδημοσίευτο ποίημα του πατέρα του, από αυτά που ανακάλυψε στο πλημμυρισμένο υπόγειο του Κολωνακίου. Το ποίημα φέρει τον τίτλο «Τη 2η μέρα του Σεπτέμβρη», ημέρα γενεθλίων του Ανδρέα Εμπειρίκου (το 1901 στην Βραΐλατης Ρουμανίας).

Μαζί με «Το θέαμα του Μπογιατίου» συνθέτουν την ενότητα «Μπογιατίου» και θα κυκλοφορήσουν, με άλλα γραμμένα πριν από το 1935, από τις Εκδόσεις Αγρα υπό τον γενικό τίτλο «Προϊστορία ή καταγωγή» -τίτλο που είχε δώσει ο ίδιος ο Ανδρέας Εμπειρίκος όταν συγκέντρωσε λίγους μήνες πριν από τον θάνατο του το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κειμένων με σκοπό να τα εκδώσει.

«Δεν νιώθω ως βαρύ το όνομα και την ιδιότητα ως γιου του Ανδρέα Εμπειρίκου»

«Καταλύσαμε την τυραννίδα του σάπιου καναπέ...»

Ο Λεωνίδας Εμπειρίκος παραχώρησε για πρώτη δημοσίευση στα «ΝΕΑ» αποσπάσματα από τους δεκάδες στίχους του αδημοσίευτου ποιήματος.

«Τη 2η μέρα του Σεπτέμβρη/ που φτάσαμε στ΄ απομεινάρια του πατρικού χτημάτου μας Μπογιάτι. Η μέρα ήτανε όμορφη κι επίσης ο κάμπος, το δάσος, η Πάρνις και η Πεντέλη/ Κι ένας ευχάριστος αέρας - εδώ κάνω μια ρίμα προς διασκέδασιν μου-/ Μας δρόσιζε τα μέλη.

Αμέσως αντικρύσαμε σ΄ όλη του την ασχήμια/ τον φρικαλέο δεσπότη αυτού του χώρου/ τον παλαιό, τον κόκκινο, τον σάπιο καναπέ/ να εξουσιάζει μες τη μούχλα, τον σκόρο και το σκότος.

Κι έτσι στο τέλος μιας ζωής πολλών δεκάδων χρόνων/ Ο σάπιος καναπές ες κόρακας εστάλη.

Τώρα όλα είναι μπορετά/ αφού την δεύτερη μέρα του Σεπτέμβρη, και την πρώτη της αφίξεως μας στο Μπογιάτι/ Καταλύσαμε την τυραννίδα του σάπιου καναπέ.

Κι ανοίξαμε επιτέλους ορθάνοιχτα τα τζάμια.

Μπογιάτι, 3 Σεπτεμβρίου 1933»

ΔΕΘ: Κομφούκιος και Αριστοτέλης στη μάχη για έξοδο από την κρίση

Δύο από τους σημαντικότερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας, αυτοί της Ελλάδας και της Κίνας συναντήθηκαν χθες στην Αθήνα σε εκδήλωση με τίτλο «Αρχαίος Πολιτισμός και εκσυγχρονισμός: Διάλογος Ελλάδας- Κίνας» που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης στην οποία, φέτος, τιμώμενη χώρα είναι η Κίνα.

Με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις στην Οικονομία, ο πρεσβευτής της Κίνας στην Ελλάδα Λουό Λινκουάν εξέφρασε την πεποίθηση ότι «με τη σωστή καθοδήγηση της κινεζικής κυβέρνησης [..] η Ελλάδα θα ξεπεράσει τις προσωρινές δυσκολίες, ώστε να δείξει μεγαλύτερη αφοσίωση στην ανάπτυξη και την πρόοδο της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου» .

Εκπροσωπώντας την κυβέρνηση, ο γενικός γραμματέας Τουριστικής Ανάπτυξης Γ. Πουσσαίος τόνισε, για το ίδιο θέμα, ότι είναι σημαντικό να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας με την Κίνα υπενθυμίζοντας ότι «έχει υπογραφεί συμφωνία, ήδη από το 2006, στην οποία προβλέπεται η συνεργασία στην αύξηση των τουριστικών ανταλλαγών, η αμοιβαία διευκόλυνση επενδύσεων, η ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων και η ενθάρρυνση συνεργασίας επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού, καθώς και η συνεργασία στην τουριστική εκπαίδευση και κατάρτιση» .

Ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Σ. Χατζηγάκης κάνοντας ένα ιστορικό οδοιπορικό, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «όποιος ασχολείται σήμερα με την Κίνα ασχολείται με το μέλλον της ανθρωπότητας» και συμπλήρωσε ότι «ο μύθος της σημερινής Κίνας βασίζεται την ανάπτυξη. Η Κίνα είναι η δύναμη που μπορεί να αλλάξει το ρου της παγκοσμιοποίησης». Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομίας & Πολιτικής της Κίνας Ζανγκ Γιουιάν εξηγώντας το πώς η Κίνα κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό της ανάπτυξης κατά 90% στα τελευταία δέκα χρόνια, αναφέρθηκε στις μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ Χσιαο Πινγκ και στον «κινεζικό δρόμο», βασική αρχή του οποίου είναι ο ρεαλισμός και η επίτευξη του ζητούμενου αποτελέσματος.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η Δρ. Συγκριτικής Φιλοσοφίας Μαριάννα Μπενετάτου τόνισε ότι, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, «η δικαιοσύνη αντιτίθεται στην αδικία της παρανομίας και της ανισότητας, είτε αυτή προέρχεται από την πλεονεξία του ισχυρότερου, είτε από την αδιαφορία του ασθενέστερου. Ο Κομφούκιος θεωρεί ότι η ορθότητα διατηρεί ανέπαφο τον κοινωνικό ιστό αποτρέποντας τον ζηλόφθονο ανταγωνισμό». Από την πλευρά του, ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ινστιτούτου Κομφούκιος Γρηγόρης Πραστάκος επεσήμανε την ανάγκη αναθεώρησης βασικών αρχών και πρακτικών του σύγχρονου μάνατζμεντ και την υιοθέτηση πανανθρώπινων αξιών από τις επιχειρήσεις και τα στελέχη τους, επισημαίνοντας ότι «οι αξίες αυτές είναι διάχυτες στα διδάγματα των Ελλήνων και Κινέζων φιλοσόφων». Ο κ. Πραστάκος είπε ότι «συνθέτοντας από την αρχαία φιλοσοφία, μπορούμε να αναδείξουμε στοιχεία όπως η φρόνηση, η εγκράτεια, η αυτοπειθαρχία, η συλλογική ευθύνη, η αρμονία και η υπομονή για να πετύχουμε καινοτόμες πρακτικές και καλύτερη διοίκηση» .

Ο καθηγητής της κλασικής ελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Γιατρομανωλάκης εξηγώντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη αν δεν έχει ως κέντρο της τον άνθρωπο, τόνισε ότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι «Δει δε χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν έστι γενέσθαι των δεόντων» αλλά και «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος» .

Στόχος της εκδήλωσης ήταν «να ενισχυθεί η αμοιβαία κατανόηση, η εμβάθυνση της φιλίας και η προώθηση των πολιτιστικών σχέσεων των δύο χωρών» όπως ανέφερε ο υφυπουργός Γενικής Διεύθυνσης Τύπου & Εκδόσεων της Κίνας Σούν Σοουσάν, ο οποίος υπογράμμισε το γεγονός ότι «Κίνα και Ελλάδα πρέπει να επεκτείνουν τη συνεργασία τους σε εκπαιδευτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο».

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου & Εκδόσεων της Κίνας, του υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, της Κινεζικής πρεσβείας, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ινστιτούτου Κομφούκιος Αθηνών.

www।kathimerini.गर με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ