Ο Τζον Απντάικ έμπαινε και έβγαινε, με χαρακτηριστική άνεση, σ' όλα τα είδη του λόγου. Ετσι, με τον θάνατό του, σε ηλικία 77 ετών, η αμερικανική λογοτεχνία χάνει έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της. Δεν είχε την καλή τύχη του Σόουλ Μπέλοου και της Τόνι Μόρισον να πάρει το βραβείο Νομπέλ, αν και είχε κάμποσες φορές ακουστεί το όνομά του. Είχε, όμως, τιμηθεί με δύο Πούλιτζερ και το The National Book Award τής χώρας του. Εν τούτοις, η μεγαλύτερη αποδοχή του έργου του είχε έρθει από τους πολυπληθείς αναγνώστες του, εντός και εκτός Αμερικής. Ο Τζον Απντάικ, μυθιστοριογράφος, ποιητής, διηγηματογράφος, κριτικός τέχνης και λογοτεχνίας, πέθανε χθες από καρκίνο των πνευμόνων, στο Μπέβερλι Φαρμς της Μασαχουσέτης. Είχε γεννηθεί στις 18 Μαρτίου 1932 στο Ρίντινγκ της Πενσιλβάνια.
 Τον Τζον Απντάικ αποχαιρέτησαν ο Ιαν ΜακΓιούαν και ο Φίλιπ Ροθ - ο δεύτερος τον συνέκρινε με τον μεγάλο Ναθάνιελ Χόθορν |
Από μικρός έδειξε τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα, που αργότερα θα μεταστοιχειωθούν σε λογοτεχνικές αρετές: την αγάπη του για τη λαϊκή μυθοπλασία, το χιούμορ και τα μυστήρια. Τα μεγάλα αμερικανικά έντυπα υποκλίθηκαν στον συγγραφέα με την εικονοκλαστική φαντασία, στον δημοσιογράφο με την κοινωνιολογική ματιά και στον ποιητή με το δώρο της μεταφοράς. Ανάμεσα στους συγγραφείς που τον αποχαιρέτησαν ήταν ο Ιαν ΜακΓιούαν, ο οποίος στάθηκε στην ικανότητά του να είναι σοβαρός και δημοφιλής συγγραφέας, ενώ ο Φίλιπ Ροθ δεν δίστασε να τον χαρακτηρίσει εθνικό θησαυρό, εξίσου σημαντικό με τον Ναθάνιελ Χόθορν. Δεν ήταν λίγοι οι κατήγοροί του -κυρίως γυναίκες, οι οποίες του χρέωναν άκρατο μισογυνισμό.
Ο ήρωας που τον σφράγισε και τον απασχόλησε πάνω από σαράντα χρόνια είναι ο Χάρι «Ράμπιτ» Ανγκστρομ, που απλώθηκε σε πέντε βιβλία: «Rabbit, Run» (1960) -στην πρώτη έκδοσή του υπέστη περικοπές για να μη θεωρηθεί άσεμνο-, «Rabbit Redux» (1971), «Rabbit Is Rich» (1981), «Rabbit At Rest» (1990), «Rabbit Remembered» (2001). Το τρίτο και το τέταρτο βιβλίο της σειράς τού έδωσαν τα δύο Πούλιτζερ. Ο «Κούνελος» Χάρι υπήρξε αστέρας του μπάσκετ, προτού γίνει πωλητής αυτοκινήτων και οικογενειάρχης με επιδόσεις στην απιστία. Στο πρόσωπό του εκπροσωπείται η μεσαία τάξη, που προσπαθεί να προσαρμοστεί στους νέους καιρούς, με πλεονάζοντα ναρκισσισμό.
Ενα άλλο λογοτεχνικό alter ego του Τζον Απντάικ είναι ο Χάρι Μπεχ -τον απασχόλησε δεκαοκτώ χρόνια σε μια τριλογία-, ένας Εβραίος μυθιστοριογράφος, ο οποίος ταλανίζεται από τις δυσκολίες της συγγραφής: «Bech, a Book» (1970), «Bech Is Back» (1982), «Bech at Bay» (1998).
Στα δημοφιλή μυθιστορήματά του συγκαταλέγονται οι «Μάγισσες του Ιστγουικ» του 1984, που έγινε κωμική ταινία στα χέρια του Τζορτζ Μίλερ, με πρωταγωνιστές τους Τζακ Νίκολσον, Σερ, Μισέλ Πφάιφερ και Σούζαν Σάραντον (1987). Ο κύκλος του Ιστγουικ έκλεισε με τις «Χήρες του Ιστγουικ», που είναι και το τελευταίο του βιβλίο (2008).
Ο Τζον Απντάικ σπούδασε την αγγλική γλώσσα στο Χάρβαρντ και τις καλές τέχνες στην Οξφόρδη. Με την επιστροφή του στην Αμερική συνεργάστηκε με το «The New Yorker». Το πρώτο του βιβλίο ήταν ποιητική συλλογή (1958), ενώ το πρώτο του μυθιστόρημα δημοσιεύθηκε έναν χρόνο μετά. Το μυθιστόρημά του «Ο Κένταυρος», εμπνευσμένο από την παιδική του ηλικία, του χάρισε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου (1963).
Ως δημόσιο πρόσωπο υπερασπίστηκε την ύπαρξη εβραϊκών πολιτιστικών ιδρυμάτων, που είχαν δεχθεί επιθέσεις από το σοβιετικό καθεστώς. Επίσης, μαζί με τον Αρθουρ Μίλερ ζήτησε να σταματήσουν οι διώξεις εναντίον του συγγραφέα Αλεξάντερ Σολζενίτσιν. Στα δοκίμιά του υπεράσπιζε το σεξ, την τέχνη και τη θρησκεία, τα οποία θεωρούσε «τα τρία μεγάλα ιερά ζητήματα». Τέλος, είχε τιμηθεί από τον πατέρα και τον γιο Μπους με τα βραβεία National Medal of Art και National Medal for the Humanities αντίστοιχα.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν: «Τρέχα λαγέ» («Οδυσσέας»), «Κωμικές ιστορίες» («Εξάντας»), «Ο τρομοκράτης», «Χωριά», «Αυτοσχεδιασμοί του έρωτα», «Λέγοντας ιστορίες», «Γερτρούδη και Κλαύδιος», «Το τέλος του χρόνου», «Αναζητώντας τον εαυτό μου», «Το παζάρι στο άσυλο» («Καστανιώτης»), «Χριστουγεννιάτικες ιστορίες» («Ερατώ»), «Μες στην ομορφιά των κρίνων» («Bell»), «Μπραζίλ», «Σ.» («Λιβάνης»), «Αναμνήσεις από την προεδρία του Φορντ» («Πατάκης»). *
Ο ήρωας που τον σφράγισε και τον απασχόλησε πάνω από σαράντα χρόνια είναι ο Χάρι «Ράμπιτ» Ανγκστρομ, που απλώθηκε σε πέντε βιβλία: «Rabbit, Run» (1960) -στην πρώτη έκδοσή του υπέστη περικοπές για να μη θεωρηθεί άσεμνο-, «Rabbit Redux» (1971), «Rabbit Is Rich» (1981), «Rabbit At Rest» (1990), «Rabbit Remembered» (2001). Το τρίτο και το τέταρτο βιβλίο της σειράς τού έδωσαν τα δύο Πούλιτζερ. Ο «Κούνελος» Χάρι υπήρξε αστέρας του μπάσκετ, προτού γίνει πωλητής αυτοκινήτων και οικογενειάρχης με επιδόσεις στην απιστία. Στο πρόσωπό του εκπροσωπείται η μεσαία τάξη, που προσπαθεί να προσαρμοστεί στους νέους καιρούς, με πλεονάζοντα ναρκισσισμό.
Ενα άλλο λογοτεχνικό alter ego του Τζον Απντάικ είναι ο Χάρι Μπεχ -τον απασχόλησε δεκαοκτώ χρόνια σε μια τριλογία-, ένας Εβραίος μυθιστοριογράφος, ο οποίος ταλανίζεται από τις δυσκολίες της συγγραφής: «Bech, a Book» (1970), «Bech Is Back» (1982), «Bech at Bay» (1998).
Στα δημοφιλή μυθιστορήματά του συγκαταλέγονται οι «Μάγισσες του Ιστγουικ» του 1984, που έγινε κωμική ταινία στα χέρια του Τζορτζ Μίλερ, με πρωταγωνιστές τους Τζακ Νίκολσον, Σερ, Μισέλ Πφάιφερ και Σούζαν Σάραντον (1987). Ο κύκλος του Ιστγουικ έκλεισε με τις «Χήρες του Ιστγουικ», που είναι και το τελευταίο του βιβλίο (2008).
Ο Τζον Απντάικ σπούδασε την αγγλική γλώσσα στο Χάρβαρντ και τις καλές τέχνες στην Οξφόρδη. Με την επιστροφή του στην Αμερική συνεργάστηκε με το «The New Yorker». Το πρώτο του βιβλίο ήταν ποιητική συλλογή (1958), ενώ το πρώτο του μυθιστόρημα δημοσιεύθηκε έναν χρόνο μετά. Το μυθιστόρημά του «Ο Κένταυρος», εμπνευσμένο από την παιδική του ηλικία, του χάρισε το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου (1963).
Ως δημόσιο πρόσωπο υπερασπίστηκε την ύπαρξη εβραϊκών πολιτιστικών ιδρυμάτων, που είχαν δεχθεί επιθέσεις από το σοβιετικό καθεστώς. Επίσης, μαζί με τον Αρθουρ Μίλερ ζήτησε να σταματήσουν οι διώξεις εναντίον του συγγραφέα Αλεξάντερ Σολζενίτσιν. Στα δοκίμιά του υπεράσπιζε το σεξ, την τέχνη και τη θρησκεία, τα οποία θεωρούσε «τα τρία μεγάλα ιερά ζητήματα». Τέλος, είχε τιμηθεί από τον πατέρα και τον γιο Μπους με τα βραβεία National Medal of Art και National Medal for the Humanities αντίστοιχα.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν: «Τρέχα λαγέ» («Οδυσσέας»), «Κωμικές ιστορίες» («Εξάντας»), «Ο τρομοκράτης», «Χωριά», «Αυτοσχεδιασμοί του έρωτα», «Λέγοντας ιστορίες», «Γερτρούδη και Κλαύδιος», «Το τέλος του χρόνου», «Αναζητώντας τον εαυτό μου», «Το παζάρι στο άσυλο» («Καστανιώτης»), «Χριστουγεννιάτικες ιστορίες» («Ερατώ»), «Μες στην ομορφιά των κρίνων» («Bell»), «Μπραζίλ», «Σ.» («Λιβάνης»), «Αναμνήσεις από την προεδρία του Φορντ» («Πατάκης»). *
- Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/01/2009
No comments:
Post a Comment