Tuesday, July 22, 2008

«ΤΣΑΚΑΛΙΑ» ΚΥΝΗΓΟΥΝ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Τεράστιο θεωρείται το έργο της Άγκαθα Κρίστι,  και τα δέκα εκατομμύρια στερλίνες που  πλήρωσε το 1998 ο εκδοτικός οίκος Clorion για  να αποκτήσει τα δικαιώματά του θεωρείται  τιμή-κελεπούρι
Τεράστιο θεωρείται το έργο της Άγκαθα Κρίστι, και τα δέκα εκατομμύρια στερλίνες που πλήρωσε το 1998 ο εκδοτικός οίκος Clorion για να αποκτήσει τα δικαιώματά του θεωρείται τιμή-κελεπούρι
Σε επικερδή επιχείρηση έχουν αναγάγει τα «τσακάλια» των εκδοτικών οίκων σε Βρετανία και Αμερική το κυνήγι των πνευματικών δικαιωμάτων (που τώρα λήγουν) τεθνεώτων συγγραφέων.
«Oι νεκροί συγγραφείς είναι της μόδας φέτος το καλοκαίρι», γράφει ο Εντ Σίζαρς στους «Sunday Τimes», εννοώντας τη νέα επιχείρηση αγοράς πνευματικών δικαιωμάτων κλασικών συγγραφέων που έχει αρχίσει σε Βρετανία και Αμερική. Διάσημοι, παραγωγικοί και πάνω απ΄ όλα τεθνεώτες συγγραφείς είναι οι ιδανικότεροι υποψήφιοι για τους ατζέντηδες-κυνηγούς του λογοτεχνικού χώρου. Μέχρι πρότινος, τα πνευματικά δικαιώματα ενός συγγραφέα ήταν οικογενειακή υπόθεση- παιδιά, εγγόνια, σύζυγοι και λοιποί συγγενείς. Έπειτα από εβδομήντα έτη από τον θάνατό του- για τόσο χρονικό διάστημα κατέχουν οι κληρονόμοι τα νόμιμα δικαιώματα στη Βρετανία (όσο και στην Ελλάδα)- απελευθερώνονται και πλέον περνούν στα χέρια των εκδοτικών οίκων που προλαβαίνουν να κλείσουν τα συμβόλαια.
Ο Άντριου Γουίλι- γνωστός και ως «Το Τσακάλι» του λογοτεχνικού χώρου- τελευταία έχει μετατρέψει την αγοραπωλησία των έργων γνωστών συγγραφέων σε κερδοφόρα επιχείρηση, κάνοντας τις σωστές διαπραγματεύσεις με τους κληρονόμους την ώρα που απελευθερώνονται τα δικαιώματα. Το 2007 «άρπαξε» τα πνευματικά δικαιώματα του Έβελιν Βαγκ από τον εκδοτικό οίκο ΡFD του Λονδίνου και στη συνέχεια του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ από τις Εκδόσεις SmithSkolnik. Από τότε, όλοι οι εκδότες τρέχουν και δεν φθάνουν για να αγοράσουν πρώτοι τα πνευματικά δικαιώματα των πιο πολυπόθητων συγγραφέων. «Όλοι έχουν μια δικαιολογία. Όταν τους ρωτάς γιατί το κάνουν, λένε “Δεν φταίμε εμείς. Ο Γουίλι άρχισε!”, το οποίο φυσικά δεν εξηγεί για ποιο λόγο αυτοί το συνεχίζουν», σχολιάζει ο Εντ Σίζαρς.
Τα πνευματικά
δικαιώματα παρ΄ όλα αυτά δεν είναι παιχνίδι και τα οικονομικά συμφέροντα είναι μεγάλα. Είναι πολύ εύκολο να το καταλάβει κανείς από το παράδειγμα του Ίαν Φλέμινγκ. Ο κατάλογος υπό έκδοση του γνωστού συγγραφέα περιλαμβάνει 14 βιβλία με ήρωα τον πράκτορα 007 Τζέιμς Μποντ και ένα παιδικό μυθιστόρημα. Η συνέχεια των βιβλίων Μποντ που έγραψε πρόσφατα, ύστερα πια από τον θάνατο του Φλέμινγκ, ο Σεμπάστιαν Φοκς υπό τον τίτλο «Devil Μay Care» πούλησε ήδη 100.000 αντίτυπα.
Κάποιοι συγγραφείς είναι πιο επικερδείς από άλλους. Για παράδειγμα, στον Γουίλι φάνηκε πιο χρήσιμος ο Ναμπόκοφ παρά ο Βαγκ, αφού ο πρώτος είχε ένα μυθιστόρημα που δεν είχε εκδοθεί ποτέ.
«Είναι εύκολο να καταλάβεις πού βρίσκεται το κέρδος. Πολλές προσφορές έχουν ήδη απορριφθεί από άλλες εταιρείες. Η δουλειά μας είναι σαν ένα σπίτι που προσπαθούμε να πουλήσουμε. Το καθαρίζουμε, αλλάζουμε σεντόνια, φτιάχνουμε τα μαξιλάρια και αμέσως οι προσφορές ανεβαίνουν», δήλωσε ο Άντρου Γουίλι, ο οποίος αυτή τη στιγμή έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τον Γκράχαμ Γκριν.
Τζον Ρόναλντ Τόλκιν: Η τριλογία του «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» έχει γνωρίσει τεράστια επιτυχία και κινηματογραφικά.
Άγκαθα Κρίστι: Η συγγραφέας με τις περισσότερες πωλήσεις παγκοσμίως.
Ίαν Φλέμινγκ: Τα έργα του Τζέιμς Μποντ είναι μία διαρκής παραγωγή χρημάτων για τον κάτοχο των δικαιωμάτων.
Τόμας Σ. Έλιοτ: Τα ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί, ενώ βασισμένο σε ένα από αυτά είναι το επιτυχημένο παγκοσμίως μιούζικαλ «Cats».
Ρόαλντ Νταλ: Το βιβλίο του «Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας» έχει ήδη γυριστεί σε ταινία.
Γκράχαμ Γκριν: Το έργο του (όπως ο «Τρίτος Άνθρωπος») έχει τις προδιαγραφές να πλουτίσει τον κάτοχο των δικαιωμάτων του.
Κλάιβ Λιούις: Το έργο του περιλαμβάνει τη σειρά βιβλίων με αντιθρησκευτικό περιεχόμενο «Νάρνια».

Ενώ σε Βρετανία και Αμερική οι νεκροί συγγραφείς έχουν την τιμητική τους, στην Ελλάδα μια μακρά διένεξη- και δικαστική- για τα δικαιώματα του έργου του ΝίκουΚαζαντζάκη (που πουλάει σταθερά περισσότερο από κάθε Έλληνα πεζογράφο διεθνώς και έχει δώσει τροφή σε δεκάδες κινηματογραφικές μεταφορές) έχει φθάσει μέχρι την πρωτόδικη απόφαση, που δικαίωσε αρχικά τον θετό γιο της Ελένης Καζαντζάκη, τον Πάτροκλο Σταύρου- έναντι των εγγονών και της αδελφής του συγγραφέα. Επί χρόνια τα βιβλία του Δημήτρη Χατζή («Το τέλος της μικρής μας πόλης») παρέμεναν εξαντλημένα, μέχρι που η χήρα του έδωσε το πράσινο φως για να εκδοθούν από το «Ροδακιό». Σταθερά δε, πουλάει (αλλά και μεταφέρεται στη μικρή οθόνη) το έργο του Μ. Καραγάτση, που διαχειρίζεται η κόρη του Μαρίνα.

No comments: