Αντί για αποχαιρετισμό, ένα Υστερόγραφο αγάπης

Η Μαίρη και η Βέτα. Πάντα μαζί, οι αγαπημένες αδελφές από τη Σμύρνη που ήρθαν μικρές και έκαναν δικές τους, δεμένες, οικογένειες. 

Οταν την ρωτούσαμε «πόσο χρονών είσαι, θεία Μαίρη», μάς έλεγε «περπάτησα, πάντως, κατεβαίνοντας από το καράβι της προσφυγιάς, όπως μού ’λεγε η μητέρα μου Καλλιόπη»... Που σημαίνει ότι θά ’πρεπε να γεννήθηκε γύρω στο 1920 στη Σμύρνη, όταν άρχιζαν να μαζεύονται τα σύννεφα της Καταστροφής του 1922. Η Μαίρη, κόρη του Γιάννη Σπανούδη, περπάτησε - δεν περπάτησε στο «Και», την προκυμαία της Σμύρνης που εκεί είχε το καφενείο του ο πατέρας της. Ηταν  –γιατί πέθανε χθες, 2 Απριλίου 2015, πλήρης ημερών, από ανακοπή, στον «Ευαγγελισμό»– το μικρότερο παιδί της οικογένειας. 

Ο μεγαλύτερος, ο Ηλίας Σπανούδης, πολέμησε και σκοτώθηκε στη Μικρασιατική Εκστρατεία, ο πατέρας είχε πεθάνει πριν, η μαυροφόρα μητέρα πήρε τον Νίκο, τον Σπύρο, τη Βέτα και τη Μαίρη και έφυγαν με το πλοίο της προσφυγιάς, μέσα από τις φλόγες, για την Ελλάδα, νέα πατρίδα που τους αγκάλιασε, το κατά δύναμιν. Η οικογένεια έμεινε στο Μέγαρο Μαυρομιχάλη, που το είχε επιτάξει για τους Σμυρνιούς πρόσφυγες στη Λεωφόρο Αμαλίας η ελληνική κυβέρνηση. «Ωραία, απέναντι είναι ο Βασιλικός Κήπος, θα πηγαίνουν τα παιδιά να παίζουν» είπε με εγκαρτέρηση η κυρία Καλλιόπη, Ανδριώτισσα την καταγωγή. 

Ο Γιάννης Σπανούδης είχε πάει ν’ αγοράσει γλυκά κουταλιού από την Ανδρο, από το Μπατσί, κι εκεί είδε στο παραθύρι την Καλλιοπίτσα, ετών 18, να ποτίζει τον βασιλικό στη γλάστρα. Μπήκε μέσα και την ζήτησε από τον πατέρα της, να γίνει εκεί ο γάμος και να την πάρει μαζί του στη Σμύρνη. «Και πού σε ξέρουμε εμείς, να σου δώσουμε την κόρη μας;» είπε ο πατέρας. Οπότε, η Καλλιόπη, που δεν είχε αντιμιλήσει ποτέ στον πατέρα της, είπε: «Θα τον πάρω, φαίνεται καλός άνθρωπος. Είμαι 18 χρονών και δεν θα ποτίζω όλη μου τη ζωή τα βασιλικά!».

Οπως κι έγινε, και νιόπαντρη έφυγε για τη Σμύρνη, έκανε μεγάλη οικογένεια, και γύρισε πίσω στην Ελλάδα, χήρα με τέσσερα παιδιά. Ως το τέλος της ζωής της έμεινε με την κόρη της Βέτα, που παντρεύτηκε νεαρό Σμυρνιό πρόσφυγα, με καλή δουλειά, και κράτησαν σπίτι τους τη Μαίρη, που μεγάλωσε μαζί με τα παιδιά της νέας οικογένειας. Κι η Μαίρη, που τελείωσε το εξατάξιο 4ο Γυμνάσιο Θηλέων στο Παγκράτι, έπαιζε πιάνο κι έπλεκε για τους φαντάρους του 1940, παντρεύτηκε κι αυτή από αγάπη τον Κωνσταντινουπολίτη Γιάννη Λαμπίδη, με πτυχίο ιατρικής και στέλεχος φαρμακευτικής εταιρείας, έκαναν μια κόρη, την Υακίνθη, πεντάμορφη, που κι αυτή παντρεύτηκε από αγάπη, τον Δημήτρη...

Εδώ τελειώνει με αγάπη αυτή η μικρή, αληθινή ιστορία που αφιερώνεται στις προσφυγοπούλες της πρώτης γενιάς και στις οικογένειές τους. Κάποτε θά ’ρθει ώρα να μπουν τέτοιες ιστορίες σ’ ένα αναγνωστικό σχολείου για να μη μείνει η Σμύρνη με τον «συνωστισμό»... Καλό σου ταξίδι, Μαίρη Λαμπίδη, που έπαιζες στο πιάνο τόσο όμορφα το «Κλαις»...

ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ, ΕΛΕΝΗ ΜΠΙΣΤΙΚΑ, 03/04/2015