Η αμερικανική στρατιωτική βάση στο Γκουαντάναμο της Κούβας έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ένα παγκόσμιο σύμβολο καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Από το 2002 μέχρι σήμερα, τουλάχιστον 775 άνθρωποι έχουν κρατηθεί αιχμάλωτοι εκεί. Ορισμένοι αφέθηκαν ελεύθεροι να επιστρέψουν στις πατρίδες τους, αλλά οι περισσότεροι υπομένουν τον έκτο χρόνο αιχμαλωσίας σε σχεδόν πλήρη απομόνωση, χωρίς καμιά επαφή με τις οικογένειές τους, φυλακισμένοι χωρίς κατηγορητήριο, δίκη ή τις πλέον στοιχειώδεις προστασίες της Συνθήκης της Γενεύης. Αξιόπιστες μαρτυρίες μιλούν για συστηματικές ταπεινώσεις και βασανιστήρια, παρότι οι αμερικανικές αρχές αρνούνται να χαρακτηρίσουν βασανισμό τις «μεθόδους» που χρησιμοποιούν για να πιέσουν τους εγκλείστους να «ομολογήσουν», όπως π.χ. τον εικονικό πνιγμό, τη στέρηση ύπνου, τη συνεχή εκκωφαντική μουσική ή την υποβολή τους σε ακραίες συνθήκες ζέστης και κρύου.
Μέσα σ' αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες, ορισμένοι κρατούμενοι βρήκαν καταφύγιο στην ποίηση. Στην αρχή, καθώς δεν είχαν πρόσβαση σε γραφική ύλη, έγραφαν τους στίχους τους χρησιμοποιώντας όποιο μέσο μπορούσαν -οδοντόπαστα, βότσαλα, κύπελλα από πλαστικό- ενώ αργότερα, ακόμα και όταν τους έδωσαν χαρτί και μολύβι, οι δεσμοφύλακες συχνά πετούσαν στα σκουπίδια τα γραπτά τους.
Μερικά από αυτά τα ποιήματα «διασώθηκαν» χάρη στις προσπάθειες εθελοντών δικηγόρων οι οποίοι, μετά τον Νοέμβριο του 2004, άρχισαν να επισκέπτονται το Γκουαντάναμο προκειμένου να εκπροσωπήσουν ορισμένους από τους εκατοντάδες κρατουμένους. Το βιβλίο «Ποιήματα από το Γκουαντάναμο» περιλαμβάνει 22 ποιήματα δεκαεπτά κρατουμένων και κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2007 από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου της Αϊόβα. Η διαδικασία για τη δημοσίευσή τους ήταν εξαιρετικά δύσκολη: Επρεπε να υποβληθούν στην έγκριση του Πενταγώνου, όπως όλες οι σημειώσεις των δικηγόρων και οι επιστολές των κρατουμένων, ώστε η ειδική υπηρεσία να κρίνει αν πρόκειται για «πληροφορίες» που πρέπει να παραμείνουν απόρρητες ή αν μπορούν να δοθούν στη δημοσιότητα.
Παρ' όλες τις δυσκολίες, επιτεύχθηκε τελικά ο αποχαρακτηρισμός από το Πεντάγωνο ενός μέρους των ποιημάτων και η έκδοσή τους από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. Το βιβλίο είχε εξαιρετική εμπορική επιτυχία στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό, όπου έχει ήδη μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες. Τα 22 ποιήματα (και οι σύντομες «προσωπογραφίες» των δεκαεπτά ποιητών) συνοδεύονται από μια εισαγωγή του Μαρκ Φάλκοφ, επίκουρου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Βόρειου Ιλινόις και νομικού εκπροσώπου των δεκαεπτά ποιητών κρατουμένων, έναν πρόλογο του Φλαγκ Μίλερ, επίκουρου καθηγητή Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Μάντισον του Γουισκόνσιν, και ένα επίμετρο του Χιλιανού ποιητή Αριελ Ντόρφμαν.
No comments:
Post a Comment