Η εκδίκηση ενός αουτσάιντερ

Γράφει η Σοφία Νικολαΐδου, Σάββατο, 27 Σεπτεμβρίου 2008

«ΟΤΑΝ ΓΡΑΦΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ- ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΟΛΑΣΜΕΝΩΝ- ΟΠΟΥ ΚΑΝΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ (...) ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΥΡΥ ΠΕΔΙΟ ΓΙΑ ΑΤΑΚΕΣ ΚΑΙ ΧΑΒΑΛΕ». Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ ΜΠΡΑΪΑΝ Ο΄ΝΟΛΑΝ ΕΓΡΑΨΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΦΙ

«Δεν έδινα καμία απολύτως προσοχή στα μαθήματα και στη μελέτη. Στις παραδόσεις κάποιος ανέβαινε στην έδρα και μουρμούριζε διάφορα που οποιοσδήποτε νοήμων άνθρωπος θα μπορούσε να τα μάθει και μόνος του. (...) Το μόνο αποτέλεσμα που είχαν τα λεφτά που ξόδεψε ο πατέρας μου ήταν ότι ο γιος του έθεσε τις βάσεις της συστηματικής κατανάλωσης αλκοόλ και της ικανότητάς του να πετυχαίνει στο μπιλιάρδο 25 τουλάχιστον καραμπόλες στη σειρά. Πιστεύω ειλικρινά ότι αν ποτέ η πανεπιστημιακή εκπαίδευση γίνει κτήμα καθενός, η χώρα θα καταρρεύσει από τη μια γενιά στην άλλη». Τάδε έφη Μπράιαν Ο΄Νόλαν, ο Ιρλανδός συγγραφέας που σπούδασε στο κολέγιο του Τζόυς, διαγωνίστηκε για μια θέση στο Δημόσιο μαζί με εκατοντάδες άλλους υποψηφίους και ήταν μεταξύ των τριών προσληφθέντων.

Ο Ο΄Νόλαν πέρασε μια συντηρητική δημοσιοϋπαλληλική ζωή, χωρίς εξωστρεφή ψυχοδράματα. Πέθανε στα πενήντα πέντε του από το ποτό. Υπήρξε ο μόνος συγγραφέας για τον οποίον ο μέγας και στρυφνός Τζόυς φύλαξε μια καλή κουβέντα. Διάβασε το πρώτο μυθιστόρημά του, με τίτλο Αt Swin-Τwo-Βirds και αποφάνθηκε: «Ένα πολύ αστείο βιβλίο».

Ο Ο΄Νόλαν, ο οποίος χρησιμοποιούσε διάφορα συγγραφικά ψευδώνυμα, ανάμεσα στα οποία και το «Φλαν Ο΄Μπράιαν», είχε υψηλή συγγραφική αυτοσυνειδησία και ανελέητο χιούμορ. Δεν δίστασε να βάλει μπουρλότο στις μυθοπλαστικές συμβάσεις και να τανύσει τα όρια των λέξεων. Το πρώτο βιβλίο του θεωρήθηκε ένα από τα κορυφαία πεζογραφήματα του μοντερνισμού. Ορισμένοι κριτικοί μάλιστα το ενέταξαν στα πρώιμα δείγματα του μεταμοντερνισμού. Έναν χρόνο μετά τη συγγραφή του, ο Ο΄Μπράιαν έγραψε τον

Flann Ο΄Βrien

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΑΣ

ΜΤΦ. ΑΡΗΣ ΜΠΕΡΛΗΣ, ΕΚΔ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, 2008, ΣΕΛ. 300,
ΤΙΜΗ: 17,70 ΕΥΡΩ

Τρίτο αστυφύλακα. Παραδόξως απορρίφθηκε από τον υποψήφιο εκδότη και δημοσιεύτηκε τελικά μετά θάνατον. Η απόρριψη τσάκισε τη συγγραφική φόρα του συγγραφέα. Έκτοτε δεν δημοσίευσε τίποτε άλλο και περιορίστηκε στη σατιρική στήλη του στην εφημερίδα Ιrish Τimes.

Ο Τρίτος αστυφύλακας ανήκει στην αυτοαναφορική πεζογραφία. Υπονομεύει, διακωμωδεί, ενίοτε εμπαίζει τα κατεστημένα είδη γλωσσών: τη γλώσσα της φιλοσοφίας, την γλώσσα της επιστήμης, τη φιλολογική γλώσσα, ακόμα και τη γλώσσα της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας. Το μυθιστόρημα ανοίγει τη βεντάλια του παραλόγου σε όλο του το νοητικό και γλωσσικό μεγαλείο. Και οικοδομεί τη λογική της παράνοιας.

• Μεταφυσική

Η ιστορία, όσο μπορεί να τη δαμάσει και να την αποτυπώσει κανείς, έχει ως εξής: ο αφηγητής, με τη σύμπραξη και την προτροπή του απατεωνίσκου συγκατοίκου του Τζων Ντιβένη, δολοφονεί ένα πλούσιο γερόντιο, τον Φίλιπ Μαδέρη. Ο Ντιβένης κρατά κρυμμένα τα χρήματα της δολοφονικής μπάζας, έως ότου ο αφηγητής τον στριμώχνει με την επιμονή του. Ένα μικρό μαύρο κουτί που εξαφανίζεται απρόοπτα γίνεται η αφετηρία της περιπέτειας. Ο αφηγητής βρίσκεται αντιμέτωπος με την ψυχή του και τον νεκρό Μαδέρη. Επισκέπτεται έναν παρανοϊκό αστυνομικό σταθμό, όπου τρεις αστυφύλακες, ο Πλακάς, ο Μακρουίσκης και ο Φόξης έχουν εμμονή με τη μοριακή δομή των ποδηλάτων. Αναπτύσσουν μία πλήρως και αυστηρά δομημένη ατομική θεωρία, η οποία ρουφάει τον αφηγητή στο τρελό, παρά ταύτα συνεπές, σύμπαν της. Παράλληλα, τόσο στο σώμα του μυθιστορήματος όσο και σε ορισμένες μακροσκελείς υποσημειώσεις, ο αφηγητής αναπτύσσει τις περί παντός επιστητού θεωρίες ενός sui generis πνεύματος, του μεταφυσικού φιλοσόφου Ντε Σέλμπυ. Γίνεται λόγος για τις έριδες των απανταχού μελετητών του, για τη θεωρία του φιλοσόφου ότι η νύχτα αποτελεί συσσώρευση μαύρου αέρος και για άλλα πολλά.

ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΤΗ ΛΕΝΕ ΤΖΟ

Ίσως κρατά το κλειδί του «Lost»!

Η ΑΝΙΕΡΗ ΟΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ