Λύνεται το μυστήριο της εξαφάνισης του Σεντ Εξιπερί

The New York Times

Μετά την εξαφάνιση της Αμέλια Ιάρχαρτ, αυτή του Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί [Jean-Baptiste Marie Roger de Saint-Exupéry, 29/6/1900 - 31/7/1944] σε αναγνωριστική αποστολή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θεωρούνταν εδώ και δεκαετίες ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αεροπλοΐας. Σήμερα, ωστόσο, χάρη στην επιμονή και την τύχη δύο ερασιτεχνών αρχαιολόγων, τα τελευταία κομμάτια του παζλ μοιάζουν να συμπληρώνονται.

Η ιστορία που αναδύθηκε γύρω από την εξαφάνιση του Σεντ Εξιπερί, του Γάλλου αεροπόρου και λογοτέχνη, εμπεριέχει -όπως τελικά αποδείχτηκε- πολλές διηγήσεις που διαδόθηκαν προφορικά, απρόβλεπτες τροπές στην πλοκή σε βαθμό τέτοιο που θα έκανε τον συγγραφέα των αεροπορικών περιπετειών και του «Μικρού Πρίγκιπα» να τρίβει τα χέρια του, καθώς και μια ισχυρή δήλωση πίστης σε συγκεκριμένα ιδανικά.

Saint-Exupéry with his beloved wife Consuelo

Στις 31 Ιουλίου του 1944, ο Σεντ Εξιπερί απογειώθηκε από την Κορσική μ’ ένα αναγνωριστικό αεροσκάφος τύπου Lockheed Lightning P-38, όντας ένας εκ των δεκάδων Γάλλων πιλότων που πολεμούσαν στο πλευρό των συμμάχων. Ο Σεντ Εξιπερί, ωστόσο, ποτέ δεν επέστρεψε και πολλές θεωρίες είδαν το φως της δημοσιότητας από τότε. Κάποιοι υποστήριζαν ότι το αεροσκάφος του κατερρίφθη, άλλοι ότι έχασε τον έλεγχο και συνετρίβη και άλλοι ότι αυτοκτόνησε.

Το πρώτο στοιχείο ήρθε στο φως τον Σεπτέμβριο του 1998, όταν ψαράδες από τη Μαρσέιγ ανέσυραν με τα δίχτυα τους ένα ασημένιο βραχιόλι σε απόσταση λίγων ναυτικών μιλίων από το γαλλικό λιμάνι. Πάνω του ήταν χαραγμένο το όνομα «Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί» και αυτό του Νεοϋορκέζου εκδότη του. Αργότερα, ομάδα ειδικευμένων δυτών ανακάλυψε στην ίδια θαλάσσια περιοχή το κατεστραμμένο αεροσκάφος του, όχι όμως και τη σορό του.

«Είχα μόλις δει την ταινία “Τιτανικός” και σκέφτηκα ότι θα μπορούσαμε να γυρίσουμε μια κινηματογραφική επιτυχία και να γίνουμε πλούσιοι», δήλωσε ο 63χρονος Ζαν Κλοντ Μπιάνκο, το καΐκι του οποίου ανέσυρε το βραχιόλι. Η ταινία δεν γυρίστηκε ποτέ, αλλά η είδηση έφτασε στα αυτιά του 48χρονου εκπαιδευτή καταδυτών και αρχαιολόγου, Λουκ Βαρνέλ, ο οποίος αποφάσισε να επιθεωρήσει εκ νέου τα συντρίμμια που είχε παλαιότερα παρατηρήσει κοντά στο σημείο όπου βρέθηκε το αεροσκάφος του Σεντ Εξιπερί. Ο κωδικός πάνω στην τουρμπίνα και το σήμα της Skoda, της τσέχικης εταιρείας που είχε υποχρεωθεί να προμηθεύει τον γερμανικό στρατό, δεν άφηνε περιθώρια αμφιβολίας: Ήταν μια μηαχνή αεροσκαφών τύπου Daimler-Benz V-12.

Το 2005, μετά από χρόνια αναμονής εξαιτίας γραφοκρατικών καθυστερήσεων, ο κ. Βαρνέλ και ένας ακόμα δύτης, ο Λίνο Βον Γκάρτζεν ανέσυραν τη μηχανή και την απέστειλαν στο Μόναχο, προκειμένου να εξεταστεί από Γερμανούς ειδικούς. Αποδείχτηκε, τελικά, ότι είχε κατασκευαστεί στις αρχές του 1941 και είχε τροποποιηθεί το 1943. Οι Γερμανοί ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μηχανή ανήκε σ’ ένα μαχητικό τύπου, Messerschmitt, εκπαιδευτική βάση των οποίων υπήρχε στη νότια Γαλλία το διάστημα 1942-1944. Πιλότος του αεροσκάφους ήταν ο πρίγκιπας Αλέξις Βον Μπενθέιμ, ένας 22χρονος Γερμανός. Το Messerschmitt του κατερρίφθη από αμερικανικά μαχητικά κατά τη διάρκεια της πρώτης και τελευταίας πτήσης του Βον Μπενθέιμ στα τέλη του 1943.

Η ιστορία θα μπορούσε να τελειώσει εδώ, πλην όμως, ο κ. Βον Γκάρτζεν δεν ήταν ικανοποιημένος. Μελετώντας τα αρχεία και με τη συνδρομή βετεράνων της Luftwaffe, ανακάλυψε τους πιλότους που πετούσαν στη μονάδα του Βον Μπενθέιμ, την Jagdgruppe 200. Ήρθε σ’ επαφή με εκατοντάδες πιλότους - οι περισσότεροι εκ των οποίων διανύουν σήμερα την 80ή δεκαετία της ζωής τους, άλλοι δεν έχουν πεθάνει. Τον Ιούλιο του 2006, ο Βον Γκάρτζεν τηλεφώνησε στον βετεράνο πιλότο, Χορστ Ρίπερτ, τον οποίο και ρώτησε για τον Σεντ Εξιπερί. «Μπορείς να σταματήσεις την έρευνά σου, διότι εγώ τον κατέρριψα», ακούστηκε χωρίς δισταγμό η φωνή στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Ο 86χρονος σήμερα κ. Ρίπερτ, εργάστηκε μετά τον πόλεμο ως αθλητικός ρεπόρτερ για λογαριασμό της γερμανικής τηλεόρασης. Υποστηρίζει ότι έμαθε για την εξαφάνιση του Σεντ Εξιπερί λίγες μέρες αφού είχε καταρρίψει ένα γαλλικό P-38 ανοικτά της Μαρσέιγ. Ήταν πεπεισμένος ότι αυτός κατέρριψε το αεροσκάφος του Γάλλου συγγραφέα, αν και το έγραψε μόνο στο ημερολόγιό του και ποτέ δεν επεδίωξε να εκφραστεί δημόσια για το συμβάν. Παρ’ όλα αυτά δεν ήταν απόλυτα βέβαιος μέχρι το 2006 όταν και ανακαλύφθηκε το αεροσκάφος του Σεντ Εξιπερί. Η ιδέα ότι είχε σκοτώσει τον Σεντ Εξιπερί τον βασάνιζε για χρόνια και αυτό διότι ως νέος υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του Γάλλου συγγραφέα και πιλότου.

Antoine de Saint-Exupéry.

Ο ισχυρισμός του κ. Ρίπερτ δεν μπορεί, βέβαια, να αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας, καθώς τα έγγραφα το καταγεγραμμένων πτήσεων της Luftwaffe καταστράφηκαν στον πόλεμο. Ακόμα και ο ίδιος ο κ. Βον Γκάρτζεν εκφράζει αμφιβολίες: «Οι πιθανότητες να κατέρριψε ο κ. Ρίπερτ τον Σεντ Εξιπερί είναι λίγες, πλην όμως, πρόκειται για μια υπόθεση που δεν μπορεί να απορριφθεί με ευκολία». Από την πλευρά του, ο ανιψιός του Σεντ Εξιπερί, Ολιβιέρ Ντ’ Αγκέι, θεωρεί αξιόπιστη την εκδοχή του κ. Ρίπερτ. «Είπε μόνο ότι κατέρριψε ένα P-38 κοντά στη Μαρσέιγ στις 31 Ιουλίου, όχι ότι κατέρριψε τον Σεντ Εξιπερί», τόνισε. «Ο κ. Ρίπερτ, βέβαια, έχει πει ότι αν ήξερε ποιος ήταν ο πιλότος δεν θα άνοιγε ποτέ πυρ εναντίον του». [Η Καθημερινή, 16/4/2008]