Tuesday, January 5, 2010

Η αγωνία του φιλοσόφου μπροστά στο πέναλτι


ΕΠΕΤΕΙΟΣ. «Φορώντας το νούμερο 1, τη φανέλα του τερματοφύλακα, ο Αλμπέρ Καμύ ήταν πάντα ο πρώτος και ο τελευταίος παίκτης, η τελική γραμμή άμυνας», επισημαίνει στο εναρκτήριο λάκτισμα του βιβλίου του, «Philosophy football», ο Μαρκ Πέρρυμαν (ελληνικός τίτλος: «Οι φιλόσοφοι παίζουν μπάλλα», Αθήνα 2006), που ξεκινά τη «φιλοσοφική ενδεκάδα» δικαιωματικά με τον Γάλλο υπαρξιστή φιλόσοφο.

Η επιλογή του Βρετανού «εκλέκτορα» δεν αποτελεί ούτε αγγλική εκκεντρικότητα ούτε μεταμοντέρνα αφήγηση: ο Αλμπέρ Καμύ, όπως και ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοβ στο Κέμπριτζ, πράγματι φόρεσε τη φανέλα του τερματοφύλακα για την ομάδα του λυκείου του, αλλά και του Πανεπιστημίου του Αλγερίου, όπως δείχνουν φωτογραφίες εποχής, με τη χαρακτηριστική τραγιάσκα του πορτιέρο.

Φέτος, το Ετος Καμύ συμπληρώνει μισό αιώνα στο επετειακό καλεντάρι του πολιτισμού, από τότε που ο συγγραφέας του «Ξένου» έπεσε θύμα θανατηφόρου τροχαίου, στο πλευρό του εκδότη του, Μισέλ Γκαλιμάρ.

Ηδη τα μεγάλα ευρωπαϊκά φύλλα και έντυπα έχουν ήδη αναφερθεί στην «επέτειο», καθώς ετοιμάζουν να τον φιλοξενήσουν στο «σαλόνι» τους, ο Νικολά Σαρκοζί τον «θέλει» στο Πάνθεον, το «Αξιον Εστί» (ΕΤ3) τού αφιερώνει εκπομπή, ενώ το γαλλογερμανικό arte πρόβαλε πρόσφατα ένα παλαιότερο ντοκιμαντέρ.

Ηθική και ελευθερία

«Εν τέλει, ό,τι έμαθα με απόλυτη βεβαιότητα για την ηθική και τις ανθρώπινες δεσμεύσεις το οφείλω στον αθλητισμό», είχε δηλώσει εμφαντικά, εννοώντας πρωτίστως το ποδόσφαιρο, ο φιλόσοφος, ως παίκτης, οπαδός, αλλά και ως θεατής. Στον «Πρώτο Ανθρωπο» (μεταθανάτια πρώτη έκδοση, 1994), τα χειρόγραφα του οποίου βρέθηκαν στα συντρίμμια του αυτοκινήτου, οι (αυτοβιογραφικές) αναφορές στο άθλημα είναι συστηματικές.

Φιλόσοφοι και στοχαστές, εκδότες και σχολιαστές προφανώς θα αναζητήσουν τις ρίζες και τις προοπτικές μιας φιλοσοφίας που επηρέασε σημαντικά τη μεταπολεμική κοινωνία, αλλά και την ευρωπαϊκή νεολαία του ’50, όταν διάβαζε την «Πανούκλα» ή τον «Επαναστατημένο Ανθρωπο», φορούσε «μαύρα πουλόβερ» (blousons noir), έπαιζε φλιπεράκια και άκουγε Ζυλιέτ Γκρεκό (ο Καμύ τη λάτρευε).

Ομως, λίγοι, ίσως, θυμηθούν ότι ο Αλμπέρ Καμύ υπερασπίστηκε την ηθική, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία σαν αίλουρος, όπως υπήρξε στα νιάτα του, κάτω από τα γκολπόστ της (ανθρώπινης) ομάδας που καλείται «Κοινωνία».

  • Του Κωστα Θ. Καλφοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Tρίτη, 5 Iανoυαρίου 2010

No comments: