Κωνσταντίνος Άμαντος: Αξιοσημείωτη η συμβολή του στη Γλωσσολογία

https://www.timesnews.gr

O Κωνσταντίνος Άμαντος (2 Αυγούστου 1874 – 23 Ιανουαρίου 1960) ήταν καθηγητής βυζαντινής ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακαδημαϊκός. Γεννήθηκε στην Αθήνα, είχε όμως καταγωγή από τη Χίο. Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, δίδαξε αρχικά ως δημοδιδάσκαλος στην Αστική Σχολή της Χίου, από το 1893 μέχρι το 1897. Σπούδασε Ιστορία και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, με το κληροδότημα του Σταμάτη Πρώιου, και έπειτα στα πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου.

Το διάστημα 1904-1914 εργάσθηκε στη Μέση Εκπαίδευση: Γυμνάσιο Χίου (1904-1911), διευθυντής και του Γυμνασίου και Διδασκαλείου Λευκωσίας (1911), διευθυντής στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου (1912-1914) και το διάστημα 1914-1924 στη σύνταξη του «Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας», και ως διευθυντής του από το 1924 μέχρι το 1925. Κατά την περίοδο 1925-1939 δίδαξε ως τακτικός καθηγητής της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1926 τοποθετήθηκε μεταξύ των πρώτων μελών της Ακαδημίας Αθηνών. Υπήρξε μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Αθηνών, ενώ ίδρυσε τα περιοδικά: «Χιακά Χρονικά», «Αιγαίον» και «Ελληνικά». Επίσης, το 1945 υπηρέτησε ως υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Πλαστήρα και εισηγήθηκε τη χρήση της Δημοτικής στο Δημοτικό. Πέθανε στην Αθήνα στις 23 Ιανουαρίου 1960.

Ο Άμαντος δημοσίευσε πλήθος άρθρων και μελετών στα πιο έγκριτα περιοδικά της εποχής. Η συμβολή του στη Γλωσσολογία ήταν επίσης αξιοσημείωτη. Ασχολήθηκε εκτενώς με την τοπωνυμιολογία, όπως προκύπτει από τη διδακτορική του διατριβή Die Suffixe der neugriechischen Ortsnamen («Τα επιθήματα των νεοελληνικών τοπωνυμίων»), την οποία υπέβαλε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου το 1903 υπό την εποπτεία τού καθηγητού τής Βυζαντινολογίας Karl Krumbacher. Πλήθος δημοσιευμάτων του σε ελληνικά περιοδικά πραγματεύονται ζητήματα τοπωνυμίων, τόσο της ιδιαίτερης πατρίδας του (της Χίου), όσο και άλλων περιοχών (Κρήτης, Ηπείρου κτλ.).
Οι κυριότερες μονογραφίες του είναι οι εξής:

• Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας κατά τον μεσαίωνα, 1919
• Ο μακεδονικός ελληνισμός κατά το τέλος του μεσαίωνος και την παλαιοτέραν τουρκοκρατίαν μέχρι του 18ου αιώνος, Θεσσαλονίκη 1952
• Μακεδονικά σημειώματα, «Νέα Εστία» Έκτακτον Τεύχος 12 (Χριστούγεννα 1932)
• Οι βόρειοι γείτονες της Ελλάδος», 1923
• Σλάβοι και σλαβόφωνοι εις τας Ελληνικάς χώρας, 1926
• Λέων Αλλάτιος
• Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους (2 τόμοι), 1939, 1947
• Ιστορικαί σχέσεις Ελλήνων, Σέρβων και Βουλγάρων, 1949
• Σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων από του ενδεκάτου αιώνος μέχρι του 1821, 1955
• Σύντομος Ιστορία της Κύπρου
• Η εισαγωγή εις την βυζαντινή ιστορία, 1933, 1950
• Μακεδονικά
• Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή
• Αδαμάντιος Κοραής
• Η άλωσις της Χίου υπό των Τούρκων, Χιακά Χρονικά, τομ.4 (1919), σελ. 52-78
• Τα γράμματα εις την Χίον κατά την Τουρκοκρατία, 1946

Μερικά γλωσσικά δημοσιεύματα έχουν συγκεντρωθεί μετά τον θάνατό του στον συλλογικό τόμο Γλωσσικά Μελετήματα (Εν Αθήναις 1964), τον οποίο επιμελήθηκε ο μαθητής του Νικόλαος Β. Τωμαδάκης.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

• (2008)Σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων από τον ενδέκατο αιώνα μέχρι το 1821, Αρχιπέλαγος
• (2005)Ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας κατά τον μεσαίωνα, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων
• (1997)Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή, Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών Βελεστίνου Ρήγα
• (1997)Σύντομος ιστορία της Κύπρου, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων
• (1977)Ιστορία της Ελλάδος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

• (1978)Η 28η Οκτωβρίου 1940, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη
• (1977)Το Εικοσιένα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη