Αναΐς Νιν: Ξόδεψε πάνω από 40 χρόνια, στο μεγάλο ταξίδι της αυτογνωσίας

Η Αναΐς Νιν [Anaïs Nin, 21 Φεβρουαρίου 1903 – 14 Ιανουαρίου του 1977] ήταν Γαλλίδα συγγραφέας, ταξιδεύτρια και δοκιμιογράφος. Έγινε περισσότερο γνωστή μέσα από την έκδοση των ημερολογίων της. Ξόδεψε πάνω από 40 χρόνια, στο μεγάλο ταξίδι της αυτογνωσίας κι έγινε πασίγνωστη για τούτο ακριβώς. Πίστευε πως την ελευθερία μας τη χαρίζει μόνο το μακρύ κι επίπονο ταξίδι προς την αυτογνωσία («Είναι εντάξει για μια γυναίκα, να ‘ναι πάνω απ’ όλα άνθρωπος. Εγώ ήμουν πρωτίστως γυναίκα»)...

 

Η Αναΐς Νιν γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1903 στο Νεϊγί της Γαλλίας. Πατέρας της ήταν ο συνθέτης-πιανίστας Joaquin Nin γεννημένος στην Κούβα, όπου επέστρεψε αργότερα, μα μεγαλωμένος στην Ισπανία, και μητέρα της η Rosa Culmell y Vigaraud, γαλλο-κουβανο-δανικής καταγωγής, κλασσική αοιδός και πολύ κοινωνική. Μετά από μια κοσμοπολίτικη παιδική ζωή, η Ρόζα εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη, το 1914, μαζί με τα τρία της παιδιά, - είχε άλλους δύο γιους, από προηγούμενο σύζυγο. Η Αναΐς Νιν ήταν αυτοδίδακτη, περνώντας πολύ χρόνο κατά τη νεότητά της, σε ταξίδια και διαβάζοντας σε βιβλιοθήκες. Έγραφε από μικρή, κυρίως στα γαλλικά κι άρχισε να γράφει στα αγγλικά, μετά τα 17 της.

Στα 20 της στη Νέα Υόρκη γράφεται να σπουδάσει Τέχνη, σε καθολικό σχολείο, μα αποβάλλεται. Ξεκινά να δουλεύει ως μοντέλο και χορεύτρια και στα 23 παντρεύτηκε τον τραπεζίτη και καλλιτέχνη, Hugh Guiler, που αργότερα έγινε γνωστός ως παραγωγός ταινιών. Όταν άρχισε να γράφει μυθιστοριογραφία, μετακόμισε με τον σύζυγό της στο Παρίσι και συνδέθηκε με την ομάδα της Βίλας Σερά. Σημαντικό ρόλο και επίδραση είχε στη ζωή της ο Αμερικανός συγγραφέας, Χένρυ Μίλλερ. Γνωρίστηκαν το 1932 και ξεκίνησαν μια μακράς διάρκειας σχέση, επηρεάζοντας ο ένας τον άλλο τόσο στην τέχνη του όσο και στη ζωή του.

Του χρηματοδότησε μάλιστα και το πρώτο του βιβλίο, Ο Τροπικός Του Καρκίνου, που έγινε αμέσως μεγάλη επιτυχία. Όταν η σχέση τους διακόπηκε, τον κατηγόρησε πως έτρεφε μειωτική άποψη για όλες τις γυναίκες, πως «τις βλέπει σα μια τρύπα, μια βιολογική ντροπή». Με τον Όττο Ρανκ, έναν άλλο εραστή της, ξεκίνησε να μελετά ψυχανάλυση, μετά από μερικές συνεδρίες ως ασθενής του Ρενέ Αλαντί, αλλά και του Καρλ Γιουνγκ για σύντομο διάστημα, και εργάζεται και ως λαϊκή ψυχαναλύτρια.

Η καριέρα της ως συγγραφέα ξεκίνησε το 1932 που δημοσίευσε μια σπουδή για το έργο του Ντ. Χ. Λόρενς και συνεχίστηκε αργότερα με αρκετά βιβλία. Στις αρχές της δεκαετίας του '40, επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και δημοσίευσε έργα της με δικά της έξοδα. Με τον όλο κατανόηση για τις εξωσυζυγικές της δραστηριότητες, σύζυγο, απόλαυσε έναν ευτυχή και ήρεμο γάμο που κράτησε πάνω από 50 χρόνια. Ωστόσο, στην Καλιφόρνια, διατηρούσε ακόμα έναν σύζυγο, τον Rupert Pole και μαζί του έζησε 25 χρόνια. Δηλαδή η ζωή της από ένα σημείο και μετά, μοιράζονταν μεταξύ των δυο. Στις δεκαετίες '40 και '50, έκανε γνωριμίες με πολλούς νέους συγγραφείς της εποχής, μεταξύ αυτών οι Robert Duncan, Γκορ Βιντάλ και James Leo Herlihy.

Ωστόσο, ακόμα και μέχρι το 1960, παρέμενε σχετικώς άγνωστη, μέχρι που δημοσίευσε τα Ημερολόγιά της, έργο που λογίζεται ως πρωτόλειο, δεδομένου ότι άρχισε να το κρατά από τα 11 της. Το δημοσιευμένο κομμάτι από αυτά -δέκα ολόκληροι τόμοι-, καλύπτει τις χρονιές από το 1934 μέχρι το 1974, όπου εμφανίζεται ανάγλυφα η πορεία της ως γυναίκας και καλλιτέχνιδος, με μια διαύγεια και διορατικότητα, ως προς τις αναλύσεις, αξιοθαύμαστη. Δημοσίευσε τον πρώτο τόμο όταν ήταν ήδη 63 ετών κι εκτός από βιογραφικό έργο, πρόκειται και για μια αναμφισβήτητα καλλιτεχνική εργασία. Κάθε τόμος έχει ένα ενοποιημένο, ομογενές και πλήρες θέμα. Σκηνές και άτομα, ζωηρά, πράγμα που εμφανίζεται σαφώς στους διαλόγους, και μακροσκελείς παρατηρήσεις, που αντιπαραβάλλονται με αινιγματικά σχόλια. Παρόλο που χαρακτηρίστηκε ναρκισσίστρια, η φεμινιστική τάση της, μαζί με την αέναη αναζήτηση της αυτογνωσίας της, την έκαναν ελκυστική ομιλήτρια για διαλέξεις στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Βέβαια δεν υπήρξε ποτέ ακτιβίστρια στο φεμινιστικό κίνημα και δε πίστεψε ποτέ στις αλλαγές των πολιτικών συστημάτων, επειδή: "Τα συστήματα είναι φθαρτά, έτσι νιώθω, πως οι μεγάλες αλλαγές θα προέλθουν από μεγάλη συλλογική αλλαγή στις ανθρώπινες συνειδήσεις".

Οι τελευταίοι τόμοι δημοσιεύθηκαν μετά θάνατον, στις αρχές της δεκαετίας του '80. Είχε πεθάνει στις 14 Ιανουαρίου του 1977, στο Λος Άντζελες.

Πηγές

• Λίλη Μπίτα, Αναΐς Νιν - το "οδοιπορικό" μιάς μεγάλης φιλίας. Περιοδικό "ΕΙ"-Ευρωπαϊκό Κέντρο Τέχνης Αρχειοθετήθηκε 2018-09-11 στο Wayback Machine., Τεύχος 7, 1994, σ. 9, 24-30
• Anais Nin, Κατάσκοπος στο σπίτι του Έρωτα. Μετάφραση: Λίλη Μπίτα. Εξάντας 1997