Βασίλης Αμανατίδης: «Λείπει από τον Έλληνα σήμερα η αυτογνωσία και η πυξίδα…»

https://www.timesnews.gr

Ο Βασίλης Αμανατίδης έχει κερδίσει δικαιωματικά τον τίτλο του πεζογράφου με τα δυο βιβλία που μέχρι στιγμής έχει εκδώσει. Διαβάζοντας το δεύτερο βιβλίο του «Θηλυκά ποτάμια» [εκδόσεις Ταξιδευτής] τον θαύμασα και ομολογώ ότι απόλαυσα τη γραφή του, τον μύθο του βιβλίου του που μας βάζει ξανά μπροστά στα προβλήματα του ελληνισμού και ιδιαίτερα σε όσα προέκυψαν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, που υπήρξε για τη χώρα μας η μεγαλύτερη τραγωδία των νεότερων χρόνων. Ο συγγραφέας μας γεννήθηκε στη Νέδουσα ή παλιότερα Μεγάλη Αναστάσοβα που είναι ένα από τα χωριά του Βορειοδυτικού Ταϋγέτου και σήμερα ζει και εργάζεται στην αγαπημένη του Καλαμάτα. Σπουδαίος πεζογράφος, σεμνός άνθρωπος, μια νέα πνοή στα νεοελληνικά γράμματα. Ιδού και η συνέντευξη μαζί του:

• Τι νοσταλγείτε περισσότερο;

Τα χρόνια της παιδικής αθωότητας.

• Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;

Στην Ανδαλουσία της Ισπανίας. 

• Ποια θεωρείτε ως την πιο υπερτιμημένη αρετή;

Δυσκολεύομαι να εστιάσω σε μία. 

• Πoια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα μεγαλύτερα πρoβλήματα της ελληνικής κoινωνίας;

Αναξιοπρεπής φτώχια, απώλεια του «λιτού βίου», αποξένωση των ανθρώπων, αβεβαιότητα της νέας γενιάς, διάβρωση της πολιτικής, ως έλλειψη συμμετοχής στα κοινά.

• Σας ενδιαφέρει η πoλιτική;

Ναι, από πολλά χρόνια πριν και είναι ισχυρό το ενδιαφέρον γι’ αυτήν ακόμα.

• Τι γνώμη έχετε για τους πολιτικούς;

Δεν είναι όλοι ίδιοι, αλλά εν δυνάμει κινδυνεύουν να γίνουν, αν παγιδευτούν στην απόχη της εξουσίας.

• Αγαπάτε το θέατρο;

Ναι, χωρίς ιδιαίτερη ενασχόληση. 

• Ποια είναι η θέση της τέχνης (θέατρο, μουσική, ζωγραφική, κ.λπ.) στην εποχή μας;

Παραμένει το «άλας» της ζωής και της ψυχής πολλών ανθρώπων.

• Μήπως η τέχνη κινδυνεύει να απομονωθεί εξαιτίας της τηλεόρασης και συνεπώς μήπως πρέπει να αναζητήσει καινούργιες μορφές και να επανεξετάσει την κοινωνική λειτουργία της;

Και οι νέες μορφές κάποτε παλιώνουν. Εννοείται όμως πως η κίνηση και η αναζήτηση είναι το οξυγόνο της τέχνης.

• Σε μια εποχή αποξένωσης, πολεμικών συγκρούσεων, κοινωνικών αναταραχών, φτώχειας, ανισοτήτων, φόβου για την επόμενη ημέρα κ.λπ., τι μπορεί να κάνει η τέχνη;

Πολλά, πλην όμως δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

• Είναι ο κόσμος μας παράλογος;

Εν πολλοίς ναι, καθ’ ότι ο ανορθολογισμός τις τελευταίες δεκαετίες μάλλον υπερνικά – ελπίζω πρόσκαιρα – τον ορθό λόγο, την επιστημονική προσέγγιση και την απλότητα της ζωής και της φύσης. 

• Τι είναι εκείνο που δίνει νόημα στον άνθρωπο;

Η αυτογνωσία και η αλληλεγγύη στον ταπεινό και αδύναμο «πλησίον».

• Έχει πνευματικότητα η κεντρική εξουσία (η κυβέρνηση, τα κόμματα);

Κατά κανόνα όχι, αλλά να μην αδικούμε πολλές/ούς που την έχουν ή την αναζητούν.

• Η νεοελληνική κοινωνία, γενικότερα, έχει πνευματικότητα;

Ένα μειοψηφικό τμήμα της ίσως. 

• Τι σημαίνει για σας η λέξη «ήθος»;

Πολύμορφη έμπρακτη αξιοπρέπεια. 

• Πoια είναι η ωραιότερη λέξη της ελληνικής γλώσσας;

Πολλές! Θυμάμαι το «καρδερινάκι», όταν προσφωνώ την κόρη μου.

• Ποιος φταίει για το περιορισμένο λεξιλόγιο των νεοελλήνων: οι γονείς, το σχολείο, τα μέσα ενημέρωσης, η παγκοσμιοποίηση;

Όλα, μα πιο πολύ ο εαυτός μας. 

• Υπάρχει περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση στους πολίτες ή όλοι γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια την προστασία του περιβάλλοντος;

Είμαστε όλοι ανεξεταστέοι, εκτός από ελάχιστους, που τους λέμε «γραφικούς».

• Κινδυνεύουμε στʼ αλήθεια από τη μόλυνση του περιβάλλοντος ή απλώς πρόκειται για υπερβολές των οικολόγων;

Ο κίνδυνος είναι προφανής! Η υπερβολή βλάπτει.

• Είναι υποφερτή η πόλη σας;

Καλή είναι.

• Μήπως κινδυνεύουμε από τους πρόσφυγες / μετανάστες;

Τα ξενάκια ανά τους αιώνες είχαν δικαίωμα στη ζωή και τους οφείλουμε ανθρωπιά και αλληλεγγύη. Όχι όμως ανοχή στη βία και την παραβατικότητα κάποιων.

• Υπάρχει φόβος να χάσουμε την εθνική μας ταυτότητα;

Μόνο για εκείνους που δεν γνωρίζουν ιστορία ή την διαστρεβλώνουν.

• Δικαιούμαστε να υποστηρίζουμε ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων;

Αν προκύπτει από ανάλυση DNA, ίσως. Έχει όμως κάποιο νόημα;

• Έχoυν σημασία oι απoλoγισμoί στη ζωή μας;

Για κάποιους ναι, ιδίως αν γίνονται προς «ιδίαν χρήση». 

• Πόσες ώρες εργάζεστε;

Πολλές.

• Τι είναι για σας η μοναξιά;

Ένας κήπος, που πρέπει να ’χει ανοιχτή την πόρτα του.

• Είστε ρομαντικός;

Συχνά, αλλά ο πραγματισμός συνήθως νικάει.

• Σας αρέσoυν τα ταξίδια;

Πολύ.

• Πoιo μέρoς αγαπάτε ιδιαίτερα;

Τις κοιτίδες πολιτισμού και τα ποτάμια.

• Tι αγαπάτε περισσότερo στoν κόσμo;

Τις γυναίκες της ζωής μου και τους γεννήτορες. 

• Τι θεωρείτε ως τον έσχατο βαθμό δυστυχίας;

Την απώλεια της αξιοπρέπειάς μας. 

• Σας απασχολεί ο χρόνος;

Με ανακουφίζει η ιδιότητά μου ως «γιατρός των πάντων». 

• Πιστεύετε στην φιλανθρωπία ή στην αλληλεγγύη;

Ας τους αγαπάμε ως αδελφούς. Αρκεί. 

• Για σας, τι σημαίνει παγκοσμιοποίηση;

Ένας κόσμος, που χωράει πολλούς μικρούς, αλλά παραμένει σκληρός και άδικος. 

• Πόσο Ευρωπαίοι είμαστε οι Έλληνες;

Δεν απαγκιστρωνόμαστε από το «καθ’ υμάς η Ανατολή», ιδίως οι πιο παλιοί.

• Ο  Έλληνας είναι εχθρός της πειθαρχίας και του κανόνα;

Μάλλον! Και το επιβεβαιώνει συχνά. 

• Τι λείπει από τον Έλληνα σήμερα;

Η αυτογνωσία και η πυξίδα. 

• Η «ενωμένη» Ευρώπη θα επιβιώσει;

Αν δεν αλλάξει ριζικά, όχι! 

• Ποιο είναι το πολυτιμότερο περιουσιακό σας στοιχείο;

Η γνώση και οι μνήμες.

• Η οικονομική κρίση πιστεύετε ότι θʼ αλλάξει την  κοινωνία μας και προς ποια κατεύθυνση;

Ανοιχτό στοίχημα!

• Πιστεύετε ότι θα έρθει κάποια στιγμή που η χώρα μας θα ζει χωρίς τις ξένες εξαρτήσεις;;

Εξαρτάται από εμάς τους ίδιους.

• Τι είναι εκείνο που μπορεί να ενσαρκώσει την ελπίδα του αύριο;

Να μπουν οι νέοι στο παιχνίδι της ζωής.

• Τελικά, τι είναι η ζωή;

Ένα ωραίο ταξίδι, που το ορίζει το τυχαίο και το απρόβλεπτο. 

• Μιλήστε μας για το τελευταίο βιβλίο σας – «Θηλυκά ποτάμια».

Υιοθετώ την άποψη, ότι, από τη στιγμή που εκδίδεται ένα βιβλίο, ο συγγραφέας δεν χρειάζεται να μιλάει γι’ αυτό. Ο λόγος ανήκει στους αναγνώστες του. Καθένας είναι κριτής του. Συνεπώς ας το διαβάσουν και ας το κρίνουν οι αναγνώστες.

• Υπάρχει περίπτωση να επαναληφθούν περιπέτειες σαν κι αυτές των ηρωίδων σας;

Μάλλον όχι! 

• Στις δύσκολες μέρες που περνάει ο τόπος μήπως οι πνευματικοί άνθρωποι θα πρέπει να μιλούν περισσότερο; 

Μπορείς να μιλάς και με την σιωπή σου. Είναι προτιμότερη η σιωπή από την ακατάσχετη και ανούσια πολυλογία. Παρά ταύτα είναι καλό να μιλούν οι πνευματικοί άνθρωποι όταν έχουν κάτι ουσιώδες να πουν. Χωρίς φόβο ή υστεροβουλία.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Γεννήθηκα στο χωριό του δυτικού Ταϋγέτου, Νέδουσα, το 1954. Οι ρίζες της πατρικής γενιάς βρίσκονται στον Πόντο, πλησίον της Κερασούντας. Στην Καλαμάτα ζω από το 1966, όταν ξεκίνησα τα μαθητικά μου χρόνια στο Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων. Είμαι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και επί 35 χρόνια είμαι δικηγόρος στην Καλαμάτα, με ειδικότητα ποινικολόγου. Παντρεμένος με συνάδελφο έχω δύο κόρες. Η μία είναι δασκάλα και η άλλη ασκούμενη δικηγόρος.

Όπως πολλοί/λές από τη γενιά μου, εντάχθηκα στην Αριστερά και συμμετείχα σε μικρές ή μεγαλύτερες δραστηριότητες, ιδίως στη γενέθλια περιοχή. Θεωρώ ακόμα τον εαυτό μου ενεργό πολίτη. Χωρίς να αυτοχαρακτηρίζομαι συγγραφέας, εντάχθηκα στο μαγικό χωριό της λογοτεχνίας με δύο ιστορικά μυθιστορήματα, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ». Το πρώτο «Δρόμοι πάνω στο χιόνι» (2010) και το δεύτερο «Θηλυκά Ποτάμια» (2016).