Φαραώ, πάπυροι και μαθηματικά

ΕΝΑ ΓΝΗΣΙΟ ΔΕΙΓΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ
ΠΛΕΟΝ ΠΟΛΛΟΥΣ ΟΠΑΔΟΥΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΤΕΥΚΡΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΥΝΔΥΑΖΕΙ
ΦΑΡΑΩ, ΠΑΠΥΡΟΥΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

• Μανώλης Πιμπλής, Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

«Έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις τα πιο θαυμαστά δημιουργήματα του ανθρώπου και σε πειράζει που δεν μπορείς να τα... μετρήσεις;» ρώτησαν τον Αχμές μπροστά στις Πυραμίδες τις οποίες έβλεπε για πρώτη φορά και αυτός απάντησε άκεφα: «Τίποτα δεν μπορώ να γνωρίσω αν δεν μπορώ να το μετρήσω».

Η μέτρηση του κόσμου σίγουρα δεν κέντριζε το ενδιαφέρον μόνο του Αλεξάντερ φον Χούμπολτ και του Καρλ Φρίντριχ Γκάους, των ηρώων του διάσημου ομώνυμου μυθιστορήματος του Ντάνιελ Κέλμαν, αλλά συνέπαιρνε πάντα τους ανθρώπους. Ο ήρωας στο νέο μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη, ο Αχμές, που έζησε κάπου ανάμεσα στο 1700 και το 1500 π.Χ., είχε και αυτός κολλήσει την ίδια πετριά. Είναι πραγματικό πρόσωπο, ένας γραφέας στην υπηρεσία του Φαραώ για τον οποίο δεν γνωρίζουμε τίποτα, πέραν βέβαια αυτού για το οποίο έμεινε στην ιστορία: ενός παπύρου, με το όνομα «πάπυρος του Ριντ»- από τον αντίστοιχο... «Έλγιν» ο οποίος τον παρέδωσε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο πάπυρος περιέχει δύο πίνακες διαιρέσεων, 84 λυμένα προβλήματα αριθμητικής και γεωμετρίας και τρεις σημειώσεις ιστορικού περιεχομένου που μας πληροφορούν σχετικά με την προέλαση, από τον Νότο, του Φαραώ Αχμές- απλή... συνωνυμία- και την εκδίωξη των Ασιατών Υκσώς από την Αίγυπτο.

Από τον πάπυρο αυτόν έχουμε πληροφορηθεί το επίπεδο των μαθηματικών γνώσεων των αρχαίων Αιγυπτίων, που δεν ήταν αμελητέες. Στο Αχμές,ο γιος του φεγγαριού, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης μπαίνει στον πειρασμό και αναπλάθει μυθιστορηματικά τη ζωή του Αχμές, δίνοντάς μας μια πανοραμική εικόνα της εποχής και μυώντας τον αμύητο αναγνώστη στην ιστορία της Αιγύπτου, αλλά και στην ιστορία των αριθμών.

Ο Αχμές, υιοθετημένο παιδί καλής οικογένειας μαζί με τον φίλο του Άμανθυ, πήγαν στην ανώτερη σχολή γραφέων του ναού του Φθα, κάτι σαν την... Ανώτατη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης της εποχής. Ο Άμανθυς προοριζόταν για επιστάτης και ο Αχμές για αρπεδονάπτης (τοπογράφος) που κάθε χρόνο οριοθετεί τα χωράφια των οποίων η τοπογραφία αλλάζει, ανάλογα με τις πλημμύρες του Νείλου. Τους παρακολουθούμε από τη σχολή μέχρι τα καπηλειά και τα πορνεία και από τα χωράφια μέχρι την τροπή που παίρνει η ενήλικη, επαγγελματική ζωή τους. Μαθαίνουμε για το πώς ακριβώς ο Νείλος έδινε ζωή στην Αίγυπτο, για τις ταφικές συνήθειες των Αιγυπτίων, για το πώς μετρούσαν τον χρόνο ακόμα και για τους Κεφτιού, έναν λαό που πιθανότατα είναι οι Κρήτες.