Εγκλήματα με δηλητήριο και πιστόλις

• Μυστήρια και έρωτες, συνωμοσίες και πλεκτάνες, μίση, ζήλιες και συμφέροντα στο νέο βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη 
• Φιλίππου Φίλιππος, ΤΟ ΒΗΜΑ: 22/05/2016

Ο συγγραφέας Τεύκρος Μιχαηλίδης ανήκει στην κατηγορία εκείνων που καλλιεργούν το είδος «μαθηματική λογοτεχνία».

Τεύκρος Μιχαηλίδης

Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι

Εκδόσεις Πόλις, 2016, 

σελ. 326, τιμή 16 ευρώ

Το καινούργιο βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη, ιδρυτικού μέλους της ομάδας Θαλής+ Φίλοι, μιας παρέας που προωθεί τα μαθηματικά και την αφήγηση, είναι πλημμυρισμένο με μαθηματικά, όπως και τα προηγούμενα. Καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, συγγραφέας άρθρων και μελετών σχετικά με τη διδασκαλία των μαθηματικών, ο Μιχαηλίδης ανήκει στην κατηγορία εκείνων που καλλιεργούν το είδος «μαθηματική λογοτεχνία». Στο παρόν αστυνομικό μυθιστόρημα, το Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι εμφανίζεται και μια εμμονή του Μιχαηλίδη που συναντάμε συχνά στα βιβλία του: η αγάπη του για την Κύπρο.
Την είδαμε και στο πρόσφατο Εγκλήματα δημοσιονομικής προσαρμογής, όπου μας θύμιζε τόσο την τουρκική εισβολή του '74 όσο και τη βρετανική κατοχή του νησιού που είχε προηγηθεί. Κυπριακής καταγωγής, γεννημένος στην Αθήνα, δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις σκέψεις και τα συναισθήματα που του προξενεί το διαρκές δράμα της Κύπρου. Το μυθιστόρημα έχει δύο μέρη, δηλαδή δύο διαφορετικές ιστορίες με κοινά σημεία. Στο πρώτο βρισκόμαστε στο 1191, όταν σε ένα επιταγμένο αρχοντικό της Λεμεσού ο νεόνυμφος βασιλιάς της Αγγλίας  Ριχάρδος, ο λεγόμενος και Λεοντόκαρδος, απολαμβάνει τους καρπούς από την κατάκτηση της Κύπρου. Ξαφνικά δολοφονείται (με δηλητήριο) η σατανική Λορ, έμπιστη της βασιλομήτορος Ελεονόρας και συγχρόνως ερωμένη του Ριχάρδου. Βασική ύποπτος είναι η δόνα Εστεφάνα, παλιά μαθήτρια του φιλοσόφου Αβερρόη και γιάτρισσα της βασίλισσας Βερεγγάριας της Ναβάρας, η οποία μεταφράζει το χειρόγραφο ενός άραβα σοφού. Στο δεύτερο μέρος - η μεταπήδηση από τη μια ιστορία στην άλλη πραγματοποιείται με εναλλασσόμενα επεισόδια - πάμε στα μέσα της δεκαετίας του 1950, όταν στην Κύπρο μαίνεται ο αντιαποικιακός αγώνας της ΕΟΚΑ. Τότε μια αγγλίδα βυζαντινολόγος, η Κριστίν Αγκατ (όνομα που παραπέμπει στην Αγκαθα Κρίστι), ένας γάλλος παλαιογράφος και ένας έλληνας μαθηματικός, κυπριακής καταγωγής, ο Μάριος Ιωάννου, γιος κρατουμένου στη Γυάρο, καλούνται στην Κερύνεια από τον άγγλο συνταγματάρχη Νίκολς για να αξιολογήσουν ένα πολύτιμο χειρόγραφο που χρονολογείται από την περίοδο της Τρίτης Σταυροφορίας. Στο κείμενο υπάρχουν αναφορές σε ένα μαθηματικό πρόβλημα που σχετίζεται με τα κάτοπτρα και παρέμενε άλυτο από την εποχή του Πτολεμαίου. Ολα πάνε καλά στην αξιολόγηση, αλλά ξαφνικά γίνεται μια δολοφονία (με πιστόλι) που αναστατώνει τις αγγλικές αρχές, μα και τους τρεις επιστήμονες.

Και στις δύο ιστορίες υπάρχουν μυστήρια και έρωτες, όπως σε κάθε καλό αστυνομικό μυθιστόρημα. Υπάρχουν επίσης συνωμοσίες και πλεκτάνες, μίση, ζήλιες και συμφέροντα, πρόσωπα ιστορικά (Ριχάρδος, Βερεγγάρια, Ντάρελ) μα και φανταστικά, δράση και περιπέτεια, ιατρικές συνταγές και μαγειρικές σπεσιαλιτέ. Επίσης, σκίτσα και σχέδια, αναφορές στον Ευκλείδη, στον Αριστοτέλη, στον Πλάτωνα, στον Εμπεδοκλή. Για μία φορά ακόμη ένας συγγραφέας χρησιμοποιεί την αστυνομική λογοτεχνία ως όχημα για να μιλήσει για πράγματα που τον καίνε και θέλει να τα μοιραστεί με τους αναγνώστες. Εδώ ο Μιχαηλίδης εκφράζει ξανά την αντιπάθειά του για τους Αγγλους, οι οποίοι, με πρώτο και καλύτερο τον «φιλέλληνα» συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ, υπεύθυνο Τύπου και πληροφοριών της βρετανικής διοίκησης της Κύπρου, θεωρούσαν τους κύπριους αγωνιστές «τρομοκράτες» και εξαιτίας της πολιτικής τους το νησί διχοτομήθηκε μερικά χρόνια αργότερα. Από αυτή την άποψη το αξιανάγνωστο Σφαιρικά κάτοπτρα, επίπεδοι φόνοι είναι και πολιτικό μυθιστόρημα.