«Ο πρώτος Έλληνας της οικογένειάς μου»

Λογοτεχνικό διαγωνισμού διηγήματος για νέους, με τίτλο: «Ο πρώτος Έλληνας της οικογένειάς μου», διεξάγει η Περιφέρεια ΣΑΕ Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής. Η απόφαση πάρθηκε στο πλαίσιο της Συνεδρίασής του Συντονιστικού Συμβουλίου της Περιφέρειας στο Σαντιάγο, στις 28 και 29 Απριλίου, υπό την προεδρεία του κ. Νικηφόρου Νικολαΐδη.

Τελευταία ημέρα κατάθεσης των διηγημάτων ορίζεται η 10η Οκτωβρίου 2007, ενώ τα βραβεία θα απονεμηθούν σε ειδική τελετή στις 4 Νοεμβρίου.

Λεπτομέρειες στο site του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού [ΕΔΩ].

Υστερία για τον έβδομο Χάρι Πότερ

Το Σάββατο θα βρίσκεται στα ράφια των βιβλιοπωλείων και οι λάτρεις των περιπετειών του μικρού μάγου ετοιμάζονται πυρετωδώς για την απόκτηση ενός αντιτύπου.

Το βιβλίο με τίτλο «Harry Potter and the Deathly Hallows» και η αγωνία σχετικά με την έκβαση που θα έχει το τελευταίο του κεφάλαιο έχει οδηγήσει στην παραγωγή 12.000.0000 αντιτύπων, μόνο στις ΗΠΑ. Η Ρόουλινγκ θα συμμετέχει στις εκδηλώσεις της κυκλοφορίας διαβάζοντας το βιβλίο, το ίδιο βράδυ, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο. Οι έξι προηγούμενες συνέχειες έχουν πουλήσεις 324.000.000 αντίτυπα, μεταφρασμένα σε 64 γλώσσες.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες Reuters

William Makepeace Thackeray (1811-1863)

Άγγλος δημοσιογράφος, πεζογράφος, διάσημος για το μυθιστόρημά του "Πανηγύρι ματαιοτήτων" [Vanity Fair, 1847-48], όπου ξεδιπλώνει την ιστορία δυο μεσοαστικών οικογενειών του Λονδίνου. Τα περισσότερα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα του Θάκερι δημοσιεύθηκαν ως μηνιαίες συνέχειες. Ο Θάκερι μελέτησε τη ζωή της βικτωριανής κοινωνίας κι ασχολήθηκε με τη μεσαία και την ανώτερη τάξη μέσα από σατιρικά και ηθικοπλαστικά κομμάτια. Θεωρήθηκε ως ίσος με τον σύγχρονό του Κάρολο Ντίκενς, ή ακόμα και ως ανώτερός του.

«Αυτό έθεσα ως θετική αλήθεια. Μια γυναίκα με τις δίκαιες ευκαιρίες, και χωρίς ένα ψεγάδι, μπορεί να παντρευτεί όποιον της αρέσει… (από το Vanity Fair)

Αφότου πέθανε ο πατέρας του πήγε στην Αγγλία. Πήγε στο Trinity College, στο Κέιμπριτζ, αλλά εγκατέλειψε τις σπουδές του χωρίς να πάρει κάποιο δίπλωμα, χάνοντας στην χαρτοπαιξία μερικές δεκάδες χιλιάδες λιβρών από την κληρονομιά του. Στην αρχή του 1830 επισκέφθηκε τη Γερμανία, όπου συνάντησε τον Γκέτε.

Το 1837 άρχισε τη σταδιοδρομία του ως σκληρά εργαζόμενος δημοσιογράφος. Συχνά χρησιμοποίησε τα παράλογα ονόματα ανδρών όπως George Savage Fitz-Boodle, Michael Angelo Titmarsh, Théophile Wagstaff, και C.J. Yellowplush. Το 1836 νυμφεύθηκε μια φτωχή Ιρλανδή, την Isabella Shawe και απέκτησαν τρεις κόρες. Το πρώτο παιδί τους, η Anne Thackeray Ritchie (1837-1919), έγινε συγγραφέας – τα ιμπρεσιονιστικά κείμενά της εντυπωσίασαν την Βιρτζίνια Γουλφ, η οποία φιλοτέχνησε ένα πορτρέτο της στο Νύχτα και Ημέρα (1919) ως «Κυρία Χίλμπερι». Η Ritchie δημοσίευσε διάφορα μυθιστορήματα, και συνέβαλε σε μια έκδοση 1898-99 των έργων του πατέρα της. Επίσης ασχολήθηκε με διάφορα μεγάλα ονόματα της βρετανικής λογοτεχνίας, κι έγραψε τα απομνημονεύματα των συγχρόνων της, συμπεριλαμβανομένου του Tennyson (1809-1892) και του Ruskin (1819-1900).

Το Thackeray άρχισε να συνεργάζεται τακτικά με τα Fraser's Magazine, Morning Chronicle, New Monthly Magazine και The Times. Τα κείμενά του, όπου σατίριζε τον αγγλικό σνομπισμό, στο περιοδικό Punch, επανεμφανίστηκαν το 1848 στο «Βιβλίο των Υπεροπτών» [The book of snobs].

Ήδη στο πρώτο μυθιστόρημά του, Catherine (1839), που γράφτηκε αρχικά για το Fraser's Magazine, ο Θάκερι έσπασε τις λογοτεχνικές συμβάσεις της εποχής του: «Οι χαρακτήρες της ιστορίας ΕΙΝΑΙ ανήθικοι, και δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Αλλά ο συγγραφέας ελπίζει ταπεινά ότι το τέλος δεν είναι έτσι. Το κοινό, στη συνταγή μας, υπολογίστηκε η δόση και δηλητηριάστηκε από το επικρατούν ύφος της λογοτεχνικής πρακτικής, και ήταν απαραίτητο να αντιμετωπιστεί κάποια ιατρική που θα παράγει μια θρεπτική ναυτία, και θα επιφέρει κατόπιν μια υγιέστερη συνήθεια…»

Στην Τύχη του Μπάρι Λίντον [The Luck of Barry Lyndon, 1844], ο Θάκερι απεικόνισε έναν τυχοδιώκτη, καιροσκόπο, και παίκτη, ο οποίος υπηρετεί στον Επταετή Πόλεμο, πρώτα κάτω από την αγγλική σημαία και έπειτα στον Πρωσικό στρατό, κερδίζοντας χρήματα, και τελικά τιμωρείται. «Υποθέστε ότι σ’ ένα παιχνίδι της ζωής – και είναι, τελικά, μόνο ένα φθηνό παιχνίδι – είστε εξίσου ευεπίφοροι και στη νίκη», έγραψε ο Θάκερι πολύ αργότερα στο «Autour de mon Chapeau» (1863).

Η δράση του Vanity Fair, τοποθετείται κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων. Ο Θάκερι δημιούργησε έναν από τους πιό συναρπαστικούς ανήθικους θηλυκούς χαρακτήρες, την Becky Sharp, η οποία κατορθώνει να αποφύγει τη μοίρα του Barry Lyndon: «Σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να είμαι καλή γυναίκα εάν είχα πέντε χιλιάδες ετησίως» (από το Vanity Fair). Το βιβλίο αυτό έφερε την οικονομική ευημερία στον Θάκερι και τον έκανε έναν καθιερωμένο συγγραφέα και έναν δημοφιλή ομιλητή στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η αυξανόμενη αγάπη του Θάκερι για τη Jane Brookfield, τη σύζυγος ενός παλαιού φίλου του από το Κέιμπριτζ, οδήγησε σε ρήξη τη φιλία τους. Η «Ιστορία του Χένρι Έσμοντ» [The history of Henry Esmond, ESQ.], εμφανίστηκε σε τρεις τόμους το 1852, και απεικόνισε τη μελαγχολική περίοδο στη ζωή του συγγραφέα.

Ο Θάκερι έλεγε ότι δεν θα μπορούσε να αρχίσει ένα μυθιστόρημα εάν δεν ήξερε κάθε πτυχή της ζωής των χαρακτήρων του. Χαρακτήρισε τη βικτοριανή εποχή «εάν όχι την ηθικότερη, βεβαίως η πιό σιχασιάρα»!

Επιλογή έργων:

• The Yellowplush Papers (1838)
• Catherine (1839)
• The Paris Sketch Book (1840)
• The History Of Samuel Titmarsh And The Great Hoggarty Diamond (1841), The Iris Sketch Book (1843)
• The Luck Of Barry Lyndon (1844 (το 1856 ξανακυκλοφόρησε με τον τίτλο The Memoirs Of Barry Lyndon (ESQ.) – έγινε ταινία το 1975 σε σκηνοθεσία Stanley Kubrick, και τους Ryan O'Neal, Marisa Berenson, Patrick Magee, Hardy Krüger, Steven Berkoff κ.α.
• Notes Of A Jouney From Cornhill To Grand Cairo (1846)
• The Book Of Snobs (1848)
• Vanity Fair (1847-48) – έγινε ταινία το 1935 σε σκηνοθεσία Rouben Mamoulian, και με τους Miriam Hopkins (ερμήνευσε την Becky Sharp), Frances Dee, Cedric Hardwicke, Billie Burke, Alison Skipworth, Nigel Bruce, Alan Mowbray, G.P. Huntley κ.α. Επίσης, 2004 σε σκηνοθεσία Mira Nair, και με τους Gabriel Byrne, Angelica Mandy, Roger Lloyd-Pack, Ruth Sheen, Kate Fleetwood, Reese Witherspoon (Becky Sharp), Lillete Dubey, Romola Garai, Tony Maudsley κ.α.
• The History Of Pendennis (1848-50)
• Rebecca And Rowena (1850)
• The English Humourists Of The 18th Century (1851)
• Letters And Private Papers (1945-46)
• The History Of Henry Esmond (ESQ. (1852)
• The English Humorists Of The 18th Century (1853)
• The Newcomes (1853-55)
• The Rose And The Ring (1855)
• Miscellanies (4 Vol. (1855-57)
• The Virginians (1857-59)
• The Four Georges (1860)
• Lovel The Widower (1860)
• Poems And Essays (1860)
• The Adventures Of Philip On His Way Through The World (1862)
• Roundabout Papers (1860-63)
• Denis Duval (1864)

Евге́ний Алекса́ндрович Евтуше́нко (1933)

Ο Ρώσος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, φωτογράφος και σκηνοθέτης Γεβγκένι Γεφτουσένκο [Yevgeny Aleksandrovich Yevtushenko, ρωσικά: Евге́ний Алекса́ндрович Евтуше́нко] γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη της Σιβηρίας στις 18 Ιουλίου 1933. Εγκαταστάθηκε στη Μόσχα από τα παιδικά του χρόνια και σπούδασε στο Ινστιτούτο Λογοτεχνίας Μαξίμ Γκόρκι. Για πρώτη φορά δημοσίευσε ποίηση το 1952, με τίτλο «Ανιχνευτές του μέλλοντος», μια ποίηση εμφανώς επηρεασμένη από τον Μαγιακόφσκι. Εξαρχής το ενδιαφέρον του Γεφτουσένκο στράφηκε σε θέματα που είχαν σχέση με την κοινωνία και τα πνευματικά και ηθικά ζητήματα της εποχής του.

[Λεζάντα: Μια φωτογραφία-ντοκουμέντο. Μετά τη σφαγή των Εβραίων στο Μπάμπι-Γιαρ, Γερμανοί ψάχνουν στα ρούχα των δολοφονημένων...]

Το 1961 έγραψε το μεγάλο (και διάσημο πλέον) ποίημά του με τίτλο "Babi Yar", όπου εξέθεσε τη σοβιετική απόκρυψη της σφαγής του εβραϊκού πληθυσμού του Κιέβου από τους Ναζί τον Σεπτέμβριο του 1941. Η συνηθισμένη σοβιετική πολιτική σε σχέση με το ολοκαύτωμα στη Ρωσία ήταν να περιγραφεί ως αγριότητες ενάντια στους σοβιετικούς πολίτες, και να αποφύγει ότι ήταν πραγματικά γενοκτονία των Εβραίων. Συνεπώς αυτό το ποίημα από τον Γεφτουσένκο και η πολιτική θέση του θεωρήθηκε ότι ήταν μακριά από το πολιτικά ορθό της τότε επίσημης σοβιετικής εκδοχής. Το ποίημα κυκλοφόρησε από τον παράνομο τύπο (samizdat), και αργότερα το αξιοποίησε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς ως τμήμα της δέκατης τρίτης συμφωνίας του. Η δημοσίευση του ποιήματος στον ελεγχόμενο από το κράτος σοβιετικό Τύπο έγινε το 1984.

[Λεζάντα: Αριστερά ο Σοστακόβιτς, με τον μαέστρο Kiril Kondrashin και τον Γεφτουσένκο όταν παρουσιάστηκε η 13η συμφωνία]

Το 1961, ο Γεφτουσένκο δημοσίευσε τους «Κληρονόμους του Στάλιν». Αυτό το ποίημα δήλωσε ότι ο σταλινισμός και η κληρονομιά του εξουσίαζαν ακόμα τη χώρα. Δημοσιευμένο αρχικά στην «Πράβντα», το ποίημα αναδημοσιεύθηκε μόνο ένα τέταρτο ενός αιώνα αργότερα, στη The Times Mikhail Gorbachev. Το 1963, ο Γεφτουσένκο, όταν ήταν ήδη ένα διεθνώς αναγνωρισμένος λογοτέχνης, του απαγορεύθηκε η έξοδος από τη Σοβιετική Ένωση και η απαγόρευση κράτησε μέχρι το 1965.

Ο Γεφτουσένκο, μαζί με τον Ζαν-Πολ Σαρτρ και άλλους συγγραφείς, ήταν ένας από τους διανοούμενος που υπογράψανε την αίτηση ενάντια στον εσωτερικό εξόριστο Γιόζεφ Μπρόντσκι, ως συνέπεια η δικαστική υπόθεση ενάντια σε τον που άρχισε από τις σοβιετικές αρχές. Εντούτοις, όταν ο Γεφτουσένκο έγινε επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων, υπήρξε μια κίνηση διαμαρτυρίας που κατευθύνθηκε από Γιόζεφ Μπρόντσκι, ο οποίος υποστήριξε ότι η κριτική του Γεφτουσένκο κατά της Σοβιετικής Ένωσης εκινείτο μόνο στις κατευθύνσεις που εγκρίθηκαν από το Κόμμα. Ο Μπρόντσκι επέκρινε επανειλημμένως τον Γεφτουσένκο για τον κονφορμισμό του.

Στη μετα-σοβιετική εποχή ο Γεφτουσένκο ασχολήθηκε ενεργά με τα περιβαλλοντικά ζητήματα, ήρθε σε αντίθεση με τους εθνικιστές συγγραφείς, και έκανε εκστρατεία για τη διατήρηση της μνήμης των θυμάτων των γκουλάνγκ του Στάλιν. Το 1995 που δημοσίευσε μια μεγάλη ανθολογία σύγχρονης ρωσικής ποίησης αλλά αγνόησε σχεδόν όλους τους πρωτοποριακούς συγγραφείς.

Στη Δύση πάντως ήταν ο πιό γνωστός για την κριτική του κατά της σοβιετικής γραφειοκρατίας και από εκείνους του Ρώσους διανοούμενους που αγωνίστηκαν για να ξεφορτωθεί η χώρα του την κληρονομιά του Στάλιν.

Erle Stanley Gardner (1889-1970)

Ο Αμερικανός δικηγόρος και συγγραφέας Στάνλεϊ Γκάρντνερ [Erle Stanley Gardner] γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1889 και πέθανε στις 11 Μαρτίου 1970. Εργάστηκε ως επαγγελματίας δικηγόρος για είκοσι δύο χρόνια, από το 1911 ως το 1918, υπερασπιζόμενος κυρίως Κινέζους, κι έγινε γνωστός ως «ο μεγάλος δικηγόρος». Ήταν αθλητικός τύπος, ενθουσιώδης φωτογράφος της άγριας φύσης, και μανιώδης ταξιδιώτης. Παραγωγικός ως συγγραφέας, και τα πιό γνωστά έργα του έχουν ως πρωταγωνιστή τον δικηγόρο-ιδιωτικό ντέτεκτιβ Perry Mason.

«Η δολοφονία δεν διαπράττεται σ’ ένα κενό. Είναι ένα προϊόν πλεονεξίας, φιλαργυρίας, μίσους, εκδίκησης, ή ίσως φόβου. Καθώς μια πέτρα στέλνει τους κυματισμούς στις απώτατες άκρες της λίμνης, έτσι και η δολοφονία έχει επιπτώσεις στις ζωές πολλών ανθρώπων» (Από το The Case of the Horrified Heirs, 1964). Το 1931 μαζί με τη σύζυγό του έκαναν έναν εξάμηνο ταξίδι στην Κίνα. Η εμπειρία του αυτή του ενέπνευσε να δημιουργήσει έναν νέο ήρωα, τον Major Copely Brane, «διεθνή τυχοδιώκτη».

Ο Gardner δεν ήταν κανένας στιλίστας, αλλά είχε μια απαίτηση από τον αναγνώστη, δηλ. να καταλάβει τον Perry Mason. Συνήθως στην αρχή της ιστορίας ένας πελάτης μπαίνει στο γραφείο του Mason: «Ένα άτομο μπήκε στο γραφείο, με την ανησυχία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του. Ήταν λεπτό άτομο, με πολύ χαρακτηριστική μύτη και μεγάλα αυτιά. Περπάτησε με τα νευρικά βήματα. Ήταν στο τέλος της δεκαετίας '20 του ή στην αρχή της δεκαετίας του '30» (από το The Case of the Sulky Girl).

ΕΡΓΑ: The Case Of The Velvet Claws, The Case Of The Sulky Girl (1933), The Case Of The Curious Bride (1934), The Clew Of The Forgotten Murder, The Case Of The Caretaker's Cat (1935), The Case Of The Stuttering Bishop, (1936), Murder Up My Sleeve, The D.A. Calls It Murder (1937), The D.A. Holds A Candle (1938), The Bigger They Come, The Case Of The Perjured Parrot, The D.A. Draws A Circle (1939), Turn On The Heat (1940), The Case Of The Empty Tin, Double Or Quits (1941), Owls Don't Blink, Bats Fly At Dusk (1942), Cats Prowl At Night (1943), The Case Of The Black-Eyed Blonde (1944), The Case Of The Half-Wakened Wife (1945), The Case Of The Borrowed Brunette (1946), Fools Die On Friday (1947), The Vagabond Virgin, The D.A. Takes A Chance (1948), Bedroom Have Windows, The D.A. Breaks An Egg (1949), The Case Of The Musical Cow, The Case Of The One-Eyed Witness (1950), The Case Of The Fiery Fingers (1951), The Court Of Last Resort, Top Of The Heap (1952), Some Women Won't Wait (1953), The Case Of The Restless Redhead, Neighborhood Frontiers (1954), The Case Of The Sun Bather's Diary (1955), The Case Of The Demure Defendant (1956), The Case Of The Foot-Loose Doll, The Case Of The Calendar Girl (1958), The Case Of The Mythical Monkeys, The Case Of The Singing Skirt (1959), Kept Women Can't Quit, Hunting The Desert Whale (1960), Bachelors Get Lonely, Shill's Can't Cash Chips (1961), The Hidden Heart Of Baja (1962),This Desert Is Yours (1963), The Case Of The Daring Divorcee, Up For Grabs, The Case Of The Phantom Fortune, The Case Of The Horrified Heirs (1964), Hunting Lost Mines By Helicopter, Cut Thin To Win (1965), The Case Of The Worried Waitress, Widows Wear Weeds (1966), Traps Need Fresh Bait, Off The Beaten Track In Baja (1967), The Case Of The Careless Cupid, Mexico's Magic Square (1968), Drifting Down The Delta (1969), Cops On Campus Andcrime In The Streets, Host With A Big Hat, All Grass Isn't Green (1970), The Case Of The Crimson Kiss (1971), The Case Of The Fenced-In Woman, The Case Of The Irate Witness (1972), The Case Of The Postponed Murder (1973), The Amazing Adventurof Lester Leith, Whispering Sands, The Human Zero (1981), Pay Dirt And Other Stories Of Gold Fever And The Western Desert (1983), Dead Men's Letters, Honest Money, The Adventures Of Paul Pry (1989), Dead Men's Letters, The Blonde In Lower Six (1990), Honest Money (1991).

Για τον Ανδρέα!

«Για βάλτε τον εαυτό σας στη θέση μου. Σφυροκοπιέμαι κυριολεκτικά κάθε μέρα». Ο Νίκος Παπανδρέου ίσως για πρώτη φορά ομολογεί ανοιχτά το βάρος του ονόματος «Ανδρέας», και του επωνύμου που φέρει, αλλά και την αίσθηση της υποχρέωσης, σαν δύο πόλους που αντιμάχονται ο ένας τον άλλο. Στο καινούργιο βιβλίο του, «Ιστορίες της τσέπης» (εκδ. Καστανιώτης), το οποίο συνθέτουν δεκάδες μικρά κείμενα, τριών έως πέντε σελίδων το καθένα, γραμμένα την τελευταία τριετία, περιλαμβάνει και κάποια που ξεφεύγουν από την κύρια θεματολογία του, τη λογοτεχνία και την ιδιότητά του ως συγγραφέα. Ενα απ αυτά τιτλοφορείται «Και πάλι ο Ανδρέας». Εδώ εκφράζει την αντίδρασή του στα διαρκή αιτήματα να γράψει και να μιλήσει για τον Ανδρέα, ενώ έχει αφιερώσει προηγούμενα γραπτά του στον πατέρα του... [Έθνος, Ενα μπαούλο - χρυσάφι..., Γράφει η Δήμητρα Ρουμπούλα].

Αυτό με χαροποίησε ιδιαίτερα γιατί σε ανύποπτο χρόνο είχα αναρωτηθεί τι έγινε εκείνο το πολύτιμο υλικό με τις κασέτες που περιείχαν τις ομιλίες του Ανδρέα ακριβώς τα χρόνια που αναφέρονται παραπάνω. Και τούτο το λέω γιατί για μια περίοδο ήμουν δίπλα στον Ανδρέα, κυρίως στην προεκλογική περίοδο του 1978 μ' ένα μαγνητόφωνο και κατέγραφα τα πάντα. Έβγαινε στο μπαλκόνι κι εγώ στεκόμουν πίσω του χωρίς να φαίνομαι για να μη μου ξεφύγει κάτι. Στις συνεντεύξεις τύπου το ίδιο. Θα μου πείτε πώς βρισκόμουν κοντά του; Ήμουν τότε στο Γραφείο Τύπου του ΠΑΣΟΚ και είχα αναλάβει αυτή την υποχρέωση. Όλες τις κασέτες φυσικά τις άφησα στο Γραφείο Τύπου... Δεν μπορώ να ξέρω μέσα στο "μπαούλο" τι ακριβώς υπάρχει, αλλά φαντάζομαι ότι και αρκετές από εκείνες τις κασέτες θα υπάρχουν εκεί μέσα.

Edmond de Goncourt (1822-1896)

Ο συγγραφέας, κριτικός, και εκδότης Edmond de Goncourt γεννήθηκε στις 26 Μαΐου 1822 και πέθανε στις 16 Ιουλίου 1896. Είναι ο ιδρυτής της Ακαδημίας Γκονκούρ [Académie Goncourt], στην οποία κληροδότησε όλη την περιουσία του, και την οποία ίδρυσε για να τιμήσει τον αδελφό του Jules Alfred Huot de Goncourt. Η Ακαδημία απονέμει το Βραβείο Γκονκούρ κάθε Δεκέμβρη μήνα, που θεωρείται το πιο σημαντικό βραβείο στη γαλλική λογοτεχνία. Μεταξύ των πιο γνωστών λογοτεχνών που έχουν τιμηθεί είναι οι Μαρσέλ Προυστ, Σιμόν ντε Μποβουάρ, Μισέλ Τουρνιέ, Μαργκερίτ Ντιράς και Ρομέν Γκαρί (του απονεμήθηκε δυο φορές).

Από τον Τύπο (3)

"Χάρι Πότερ". Μέσα σε δέκα χρόνια και επτά βιβλία, ο έφηβος μάγος απελευθερώθηκε από τους δημιουργούς του και έγινε παγκόσμιος ήρωας... Ολα τα ωραία κάποτε τελειώνουν, αλλά στην περίπτωση του Χάρι Πότερ μιλάμε για προσχεδιασμένο έγκλημα. Επτά βιβλία είχε σχεδιάσει να γράψει εξ αρχής η Τζόαν Κ. Ρόουλινγκ και το έβδομο –και τελευταίο– κυκλοφορεί στις 21 Ιουλίου προκαλώντας ακόμη και ολονυχτίες σε βιβλιοπωλεία. Φαίνεται ότι η υπερβολή στην περίπτωση αυτή δεν φέρνει την αναμενόμενη κάμψη, αλλά αντίθετα μας πείθει ολοένα και περισσότερο ότι ο Χάρι Πότερ είναι ένας ήρωας του καιρού μας για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή του. Σαν να έχει πλέον αυτονομηθεί. Ο Χάρι Πότερ τελειώνει και ποτέ δεν ήταν τόσο ισχυρός. Τα Potter-nomics ως ειδικός κλάδος (και πρότυπο) της εκδοτικής ψυχαγωγικής βιομηχανίας είναι ένας κολοσσός που γέννησε η πρώτη ώριμη τροχιά της μαζικής κουλτούρας στην μετα-ψυχροπολεμική εποχή. Είναι κάτι μεγάλο, δύσκολα μετρήσιμο, λιγότερο προβλέψιμο, αλλά πάντα στέρεο (αν και ρευστό), αποδοτικό (αν και λογικά πεπερασμένο) και πάνω απ’ όλα απρόσμενα ρομαντικό. Ο Χάρι Πότερ είναι ο ήρωας που επανεισήγαγε τα ρομαντικά στοιχεία της πάλης, του έρωτα και της ανατροπής και τα πρόσφερε μέσα από το αντι-ρεαλιστικό κανάλι της μαγείας... [Η Καθημερινή, Ο Χάρι Πότερ στην αρχή της αθανασίας, Του Νίκου Βατόπουλου].

Από τον Τύπο (2)

Ιαν ΜακΓιούαν. Δύο νιόπαντροι ορίζουν αυτοκαταστροφικά μια παράλληλη και μοναχική πορεία... Ιαν ΜακΓιούαν, Στην ακτή, μετ. Ελένη Ηλιοπούλου, εκδ. Πατάκης. Ο Ιαν ΜακΓιούαν [Ian McEwan] ο σημαντικός Βρετανός συγγραφέας, γνωρίζει καλά πώς να μην επαναλαμβάνεται στη θεματολογία αλλά και στο ύφος, και έτσι μετά την πρόσφατη επιτυχή του εμφάνιση με το μυθιστόρημα «Σάββατο», στο οποίο τον απασχόλησαν τα θέματα του πολέμου στο Ιράκ και της τρομοκρατίας, επανέρχεται με ένα «επεισόδιο δωματίου», το τελευταίο του έργο «Στην ακτή», ένα αριστοτεχνικά δοσμένο ψυχογράφημα των δύο ηρώων του, που θυμίζει τη μαεστρία του Χένρυ Τζαίημς ή του Μωπασάν. Η ματιά του συγγραφέα από το γενικό και κοινωνικό μεταβαίνει στο ατομικό, το οποίο όμως δεν είναι αποκομμένο από την κοινωνία και την εποχή του... [Η Καθημερινή, Το κόστος της αδράνειας, Της Χρύσας Σπυροπούλου].

Βικτόρ Σερζ. Εγραψε έργα με υψηλή καλλιτεχνική αξία και ακόμη μεγαλύτερη ιστορική αντικειμενικότητα... Βικτόρ Σερζ, Υπόθεση Τουλάγεφ, μετ. Τιτίκα Δημητρούλια, εκδ. Scripta - σελ. 521. Η«Υπόθεση Τουλάγεφ» είναι ένα κλασικό έργο με υψηλή καλλιτεχνική και κυρίως ηθική αξία και με ακόμη μεγαλύτερη ιστορική και κριτική αντικειμενικότητα. Το κατηγορώ ενός εξόριστου και κυνηγημένου Ρώσου επαναστάτη. Ο συγγραφέας Βικτόρ Σερζ από τη στιγμή της απέλασής του από τη σταλινική Σοβιετική Ενωση είχε γίνει ένας διεθνής αποδιοπομπαίος το όνομα του οποίου περιλαμβανόταν στις μαύρες λίστες τόσο του Στάλιν όσο και του Χίτλερ. Βρήκε άσυλο στο Μεξικό όπου και έγραψε την «Υπόθεση Τουλάγεφ» στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το έργο αυτό τεκμηρίωσε με τη μορφή της μυθοπλαστικής εκ των ένδον μαρτυρίας, όσο λίγοι στην παγκόσμια γραμματεία, την κριτική του σχεδίου των δύο σταδίων που είχε εκπονήσει η Παλαιά Αριστερά από την εποχή της Α΄ Διεθνούς και στη συνέχεια. Στο πρώτο στάδιο καταλαμβάνουμε την εξουσία και στο δεύτερο μετασχηματίζουμε την κοινωνία. Εν τέλει το εγχείρημα, στο πρώτο στάδιο, οδήγησε στο αντίθετό του. Ο μετασχηματισμός επιχειρήθηκε από κοινωνικούς μεταρρυθμιστές οι οποίοι, με την πεποίθηση ότι έχουν την ιστορία με το μέρος τους, υπήρξαν πρόθυμοι να ξεκάνουν την ανθρωπότητα μέσα από τη μεγάλη τους επιθυμία να τη βελτιώσουν... [Η Καθημερινή, Β. Σερζ: μεταξύ συγγραφέα και χρονικογράφου, Του Θαναση Βασιλειου].

Δημήτρης Γκιώνης. Σχολιάζοντας με κέφι ποικίλες όψεις της ελληνικής καθημερινότητας... Δημήτρης Γκιώνης, Χωρίς προστάτη. «Καστανιώτης». Σελ. 121, ευρώ 10,40. Ενας οδοντίατρος ο οποίος έχει περάσει τα εξήντα μπαίνει στο νοσοκομείο για εγχείρηση προστάτη και, ενώ θέλει να εκμεταλλευτεί, τρόπον τινά, την ευκαιρία για να χαλαρώσει από τις επαγγελματικές του απασχολήσεις και να αφιερωθεί στη λατρεμένη του συνήθεια, που δεν είναι άλλη από το διάβασμα (τού έχουν στο μεταξύ εγγυηθεί ότι η υγεία του δεν θα διατρέξει τον παραμικρό κίνδυνο), δεν καταφέρνει να το πετύχει ούτε στιγμή. Γιατί; Μα, εξαιτίας του ότι συγγενείς, γνωστοί και φίλοι σπεύδουν να τον επισκεφθούν και να τον ζαλίσουν ποικιλοτρόπως, χωρίς διόλου να λάβουν υπόψη τις απανωτές εκκλήσεις του για λιγότερη προθυμία συμπαράστσης. Είναι όλοι εκεί: η γυναίκα και η κόρη του, η γιαγιά του νεαρού συγκατοίκου του στο δωμάτιο, οι φίλοι και οι συνάδελφοι, δύο κοντοχωριανοί από το εξωτερικό, ένας παπάς αλλά και ένας καθηγητής πανεπιστημίου. Και ο ήρωάς μας είναι υποχρεωμένος να τους ακούσει άπαντες καταλεπτώς και να υπομείνει προσεκτικά κάθε τους ζόρι, μια και όπως πολύ καλά ξέρουμε οι υγιείς, καθώς και εκείνοι που νομίζουν ότι είναι υγιείς, νιώθουν πάντα μια τεράστια ανακούφιση με τον πόνο του άλλου -πόνος ο οποίος όχι μόνο τους επιβεβαιώνει πόσο φτηνά την έχουν γλιτώσει οι ίδιοι, αλλά και αναπτερώνει τα μάλα το εγώ τους, αφήνοντάς το να εκδηλωθεί απερίσπαστα και με ρυθμούς οπλοπολυβόλου... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Σάτιρα από το κρεβάτι του πόνου, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου].

Ρουθ Ρέντελ. Το έγκλημα ως κοινωνική ασθένεια. Ρουθ Ρέντελ, Το ροτβάιλερ. Μτφρ.: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος. «Μεταίχμιο». Σελ. 483, ευρώ 19. Η πολυγραφότατη Ρουθ Ρέντελ διαφέρει από τους ομοτέχνους της συγγραφείς μυθιστορημάτων αγωνίας, καθώς δεν εστιάζεται στον εντοπισμό του ενόχου αλλά προέχει η ενδελεχής απεικόνιση της εγκληματικής προσωπικότητας, των κινήτρων και των αποκλίσεών της από τη νόρμα, για τις οποίες συνήθως ευθύνονται το περιβάλλον και οι κοινωνικές ανισότητες... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Η δολοφονική «λίμπιντο», Αργυρώ Μαντόγλου].

Δοκίμιο. Μια εξομολογητική περιδιάβαση στα παρασκήνια της ποιητικής δημιουργίας. Χάρης Βλαβιανός, Ποιον αφορά η ποίηση; Σκέψεις για μια τέχνη περιττή. «Πόλις», Σελ. 256. Αμφίθυμο το ερώτημα του τίτλου, παλινδρομεί ανάμεσα στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία. Αισιοδοξία διότι η θέση και μόνο του ερωτήματος φανερώνει τη σκοπιμότητα μιας συζήτησης, προϋποθέτει συνεπώς το ανάλογο ενδιαφέρον γύρω από το θέμα που ανοίγει. Απαισιοδοξία διότι αν αυτό το ενδιαφέρον ήταν αυτονόητο και εύκολα ανιχνεύσιμο δεν θα χρειαζόταν να τεθεί το ερώτημα. Σε κάθε περίπτωση η διατύπωση του ερωτήματος δεν μας επιτρέπει παρά να εκλάβουμε ειρωνικά την απόφανση του υπότιτλου περί τέχνης περιττής, πολλώ μάλλον όταν εκφέρεται από έναν ποιητή με ευδόκιμη λογοτεχνική πορεία. Ο Χάρης Βλαβιανός στην παρούσα συναγωγή δοκιμίων και αφορισμών προτίθεται πρόδηλα να υπερασπιστεί την τέχνη του, με την ίδια θέρμη που την προασπίζεται επί εικοσιπενταετία σχεδόν στους στίχους του... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Πεζοπορίες στο ποιητικό τοπίο, Λίνα Πανταλέων].

Βιογραφία. Η ιστορία ενός θρυλικού ζευγαριού. ΧΕΪΖΕΛ ΡΟΟΥΛΙ, Simone de Beauvoir & Jean-Paul Sartr, tet a tet. Μτφρ.: Ελίκη Βαρβάκη. «Μεταίχμιο», σελ. 407, ευρώ 20. «Ο Σαρτρ πίστευε πως ο έρωτας δεν έχει σχέση με την ιδιοκτησία. Για εκείνον η αγάπη γινόταν πιο γενναιόδωρη όταν αγαπούσες την ελευθερία του άλλου. Οταν η Μποβουάρ μίλησε για το αγκάθι της ζήλιας, ο Σαρτρ της είπε ότι, εάν έλεγαν τα πάντα ο ένας στον άλλο, δεν θα αισθάνονταν ποτέ αποκλεισμένοι από τη ζωή του άλλου. Δεν έπρεπε να έχουν μυστικά μεταξύ τους. Στις περιπέτειές τους, τις αμφιβολίες, τις ανασφάλειες και τις εμμονές τους έπρεπε να έχουν ως κύριο μέλημά τους την απόλυτη ειλικρίνεια. Το ονόμασε "διαφάνεια"»... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Μια δημιουργική σχέση, Τάσος Γουδέλης].

Ρώμος Φιλύρας. Η λογική και ο παραλογισμός της αυτοβιογραφίας. Ρώμος Φιλύρας, Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον, και άλλα αυτοβιογραφικά. Φιλολογική επιμέλεια, πρόλογος, επιλεγόμενα: Γιάννης Παπακώστας. «Καστανιώτης», αελ. 190, ευρώ 14,6. Η ιστορία αρχίζει από τη στιγμή που ένας ποιητής αποφασίζει να εκφραστεί με την πεζογραφία, δηλαδή από τη στιγμή που η πίεση των πραγμάτων δεν του αφήνει τα περιθώρια μιας φιλάρεσκης ρητορικής και τον αναγκάζει να αποδώσει το λυρικό εγώ με εικόνες που αισθητικά και νοηματικά δεν (αυτο)προβάλλονται ως ποιητικές, και γι' αυτό χρειάζεται να διεκδικήσουν τη λογοτεχνικότητά τους με τρόπους που ταιριάζουν περισσότερο στα ίδια τα πράγματα παρά στη ρητορική τους. Μια τέτοια εκφραστική μετακίνηση δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη, και γι' αυτό δεν θα μπορούσε από μόνη της να συστήσει μια ιστορία αν δεν συνοδευόταν από μια παράλληλη μετακίνηση από την «ορθοφροσύνη» προς την «παραφροσύνη»: ο ποιητής της δικής μας ιστορίας είναι ο Ρώμος Φιλύρας, τα τρία πεζά του είναι «Ο θεατρίνος της ζωής» (1916), «Η παράδοξη αυτοβιογραφία του ποιητού Ρώμου Φιλλύρα» (1927), «Η ζωή μου εις το Δρομοκαΐτειον» (1929), και το νήμα που τα ενώνει ξεκινά από την αναλογική -μέσω της μυθοπλαστικής απόδοσης ενός μυθιστορηματικού χαρακτήρα, του Γαλαζή- αυθιστόρηση, περνά στην υπονομευμένη -μέσω της προβολής της σκηνοθεσίας της- αυτοβιογραφία και καταλήγει στα θραύσματα μιας αυτοβιογραφίας που μιλά για τον εαυτό και τη ζωή του απερίφραστα πλέον -μια και ο εαυτός βρίσκεται περιορισμένος μέσα σε έναν συμβολικό μικρόκοσμο, είναι εκτοπισμένος στην αποικία των παραφρόνων, έγκλειστος μέσα σε έναν χώρο (φρενοκομείο) όπου το μόνο νόημα όπου θα μπορούσε να διεκδικήσει είναι το κυριολεκτικό: γιατί οι μεταφορές είναι το παιχνίδι των λογικών με την τρέλα, ενώ η κυριολεξία είναι η απελπισμένη αξίωση των παραφρόνων... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Μεταξύ Πειραιώς και Δρομοκαΐτειου, Βαγγέλης Αθανασόπουλος].

Από τον Τύπο (1)

Καλοκαίρι με... «Χιόνι» και «Νορβηγικό δάσος», διακοπές στον «Δρόμο» και στο «Βρετανικό μουσείο», όλα δείχνουν ότι θα κάνουν οι βιβλιόφιλοι φέτος. Στις προθήκες θελκτικότατα αναγνώσματα με αγαπημένες και σημαντικές υπογραφές: Ορχάν Παμούκ, Τόμας Μαν, Χαρούκι Μουρακάμι και Ντέιβιντ Λοτζ, Βικτόρ Σερζ και Νίκολας Εβανς, Ρόζα Μοντέρο αλλά και Πάολο Κοέλο, μας ταξιδεύουν παντού, βοηθώντας σ' αυτό που πάντοτε λέμε «ταξίδι διπλό». Διότι το βιβλίο την έχει αυτή τη δυνατότητα, σε βάζει σε παράλληλο σύμπαν. Κι όσο για την ξένη πεζογραφία, σε πάει παντού... [Έθνος, Διακοπές με... «Χιόνι» στο «Δάσος» και τον «Δρόμο»].

Μυθιστορήματα σχεδόν ζεστά από το τυπογραφείο, όσα δεν πρόλαβαν το λεωφορείο των δύο προηγούμενων τευχών με τα βιβλία του καλοκαιριού, αλλά δεν πρέπει επ' ουδενί να περάσουν απαρατήρητα, φιλοξενούμε σήμερα στις «Σελίδες». Μεγάλοι συγγραφείς, αξιανάγνωστα έργα που συνδυάζουν την απόλαυση με τον στοχασμό. Ας σημειώσω ακόμη, την επικείμενη έκδοση της «Αγάπης» της Τόνι Μόρισον, το γοητευτικό «Ρουμπίνι στον αφαλό» του Μπάρι Άνσγουερθ που μόλις κυκλοφόρησε (και τα δύο από τη «Νεφέλη»), το συναρπαστικό ταξίδι στη Μεσόγειο του Πολ Θέροου «Οι στήλες του Ηρακλή» (εκδ. «Κέδρος») και το αγωνιώδες οδοιπορικό ενός πατέρα και ενός γιου στον «Δρόμο» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (εκδ. «Καστανιώτη»), για τον οποίο ο σημαντικός συγγραφέας βραβεύτηκε φέτος με το Πούλιτζερ.... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Μεγάλοι συγγραφείς, απολαυστικές σελίδες, της Κατερίνας Σχινά].

Φιλοσοφία. Ενας νεωτερικός στοχαστής στο τέλος της αρχαιότητας. RICHARD SORABJI (επιμ.), Ο Φιλόπονος και η απόρριψη της αριστοτελικής επιστήμης. Μτφρ.: Χλόη Μπάλλα. Επιμέλεια: Αναστασία Καραστάθη. «Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης», Σελ. 503, ευρώ 25. Το αριστοτελικό μοντέλο επιστημονικής περιγραφής και ερμηνείας του κόσμου υπήρξε αναμφίβολα κυρίαρχο στη σκέψη πολλών στοχαστών της Υστερης Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα. Οι νεωτερικοί επιστήμονες της Αναγέννησης κατάφεραν να το ανατρέψουν, θέτοντας έτσι τις βάσεις για μια «νέα» επιστήμη. Δεν υπήρξαν ωστόσο ριζικά πρωτοπόροι. Για την ανατροπή των αριστοτελικών θεωριών ο ίδιος ο Γαλιλαίος αντλούσε στοιχεία από το έργο ενός φιλοσόφου αρχαιότερού του κατά περίπου δέκα αιώνες: του Ιωάννη Φιλοπόνου... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Ιωάννης Φιλόπονος, Παντελής Γκολίτσης].

ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ. Κριτική μεταφρασμένου λογοτεχνικού κειμένου σημαίνει πρωτίστως: κριτική της ίδιας της μετάφρασης. Ομως, αυτή η κριτική θα έτεινε, στην περίπτωση των μεταφρασμένων κειμένων του Τόμας Μπέρνχαρντ, στο όριό της, εφόσον θα ήταν αρκετό ν' αποδείξει ότι εντυπώθηκαν βαθύτερα τα ίχνη που η μεταφραστική εργασία ούτως ή άλλως αφήνει: μια μικρή διαταραχή της ρυθμολογίας, η απειροελάχιστη μετακίνηση του δείκτη των προφανών θελγήτρων του κειμένου -ο οποίος στα πρωτότυπα του Μπέρνχαρντ στέκεται πάντα στο μηδέν. Με δυο λόγια: στην περίπτωση των μεταφρασμένων κειμένων του Τόμας Μπέρνχαρντ, έχουμε την εντύπωση ότι η κριτική της ίδιας της μετάφρασης είναι δυνατόν να παρακαμφθεί... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, 75. Τόμας Μπέρνχαρντ, Γιώργος Κοροπούλης].

Ιντερμέδιο. Πρόκειται για μονολεκτικούς τίτλους δύο εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους βιβλίων. Το πρώτο (Στενογραφία, «Κέδρος», 2006) είναι μικρά κείμενα του Κώστα Μαυρουδή (γενν. 1948), ενώ το δεύτερο (Ζήλια, «Σμίλη», 2006) είναι η ελληνική μετάφραση από τη Μαρία Ευσταθιάδη του La Jalousie (1957) του Αλέν Ρομπ-Γκριγιέ (γενν. 1922), ενός από τους «πατέρες» του γαλλικού Νέου Μυθιστορήματος (Nouveau Roman)... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Στενογραφία και Ζήλια, Ανδρέας Παππάς].

ΛΟΓΟΥ ΧΑΡΙΝ. «Αρχίζουμε να διασχίζουμε την Πεντέλη. Μικρά πράσινα δάση, ελατάκια, ξυλοκερατιές, κι ένα δεντράκι με φύλλα που μοιάζουν με τα φύλλα της δάφνης ή της ροδακινιάς, και που τα κλαριά του, πλυμένα από τη βροχή, είναι κόκκινα και γυαλίζουν σαν λουστραρισμένο μαόνι. (...) Εκεί, στο δάσος, καταμεσής στο βουνό, συναντήσαμε εφτά ή οκτώ άλογα μόνα τους, δίχως χαλινάρι μήτε γκέμια, που βοσκούσαν στους θάμνους· χλιμιντρίσματα· για να μας αφήσουν να περάσουμε, σκαρφάλωσαν στην πλαγιά του δρόμου και χάθηκαν στο δάσος». Η περιγραφή ανήκει στον Γουσταύο Φλομπέρ... [Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη, Τα ελληνικά δάση του Φλομπέρ, Κατερίνα Σχινά].

ξεφυλλίζοντας... Με τον Νίκο Ντόκα.
GIAMPIERA ARRIGONI (επιμ.), Οι γυναίκες στην αρχαία Ελλάδα. Μτφρ.: Μ. ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ - Ε. ΔΟΥΛΑΜΗ - Α. ΚΕΦΑΛΑ. «University Studio Press», Σελ. 180, ευρώ 33,
JEAN IRIGOIN, Παράδοση και κριτική των αρχαίων ελληνικών κειμένων. Μτφρ.: Περσεφόνη Παγωνάρη - Αντωνίου. «Α. Καρδαμίτσα». Σελ. 372, ευρώ 28.
ΑΡΡΙΑΝΟΣ, Ινδική - Περίπλους Ευξείνου Πόντου - Κυνηγητικός. Μτφρ. - Περίλ. - Σχόλια - Ερμην.: Γεώργιος Α. Ράπτης. «Ζήτρος». Σελ. 462, ευρώ 24.
[Ελευθεροτυπία / Βιβλιοθήκη].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΕΣ. Παρουσιάζουν ο Νίκος Ντόκας και ο Βασίλης Κ. Καλαμαράς.

Θέατρο και Παιδεία. 1. Δημήτρης Τσατσούλης, Σημεία γραφής - Κώδικες σκηνής στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο «Νεφέλη». Σελ. 408, ευρώ 26,50. 2. Συλλογικό, Εγχειρίδιο Σχολικών Πολιτιστικών Προγραμμάτων Για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Υπεύθ. εκδ.: Δημ. Καλαϊτζίδης. «Ελληνική Εταιρεία» Σελ. 326.

Από την κούνια του. Nadine Sautel, Μιχαήλ Αγγελος. Μτφρ.: Ελένη Τσερέζολε. «Κασταλία». Σελ. 240, ευρώ 10,50. Μια βιογραφία του Μιχαήλ Αγγελου (1475-1564), βασισμένη σε πραγματολογικά στοιχεία και σε μια παράδοση αφηγηματικής επάρκειας με προσήλωση στην καλλιτεχνική έκλαμψη του βιογραφούμενου, είναι ό,τι προσφέρει η Ναντίν Σοτέλ...

Πίστις μετά λόγου. David Luscombe Η μεσαιωνική σκέψη. Μτφρ.: Χρήστος Γεμελιάρης. Επιστ. επιμ.: Γιώργος Μανιάτης «Πολύτροπον». Σελ. 321, ευρώ 24. Μελέτη της τελευταίας δεκαετίας (1997), την υπογράφει ο Ντέιβιντ Λασκόμπ, μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας του Σέφιλντ...

Το έξαλλο, μόδα. Συλλογικό, Punk - Η ιστορία του. Μτφρ.: Πάνος Τομαράς. «Μεταίχμιο». Σελ. 288, ευρώ 30. Πολλοί θέλουν το πανκ (punk) κίνημα. Αλλά όταν πρωτοεμφανίστηκε στην Αμερική (μέσα δεκαετίας του 1970), ήταν απλώς ένα ξέσπασμα, ως απόηχος του ροκ εν ρολ. Στην Αγγλία είναι αλήθεια ότι είχε και κάποια χροιά πολιτικής -δύσκολα χρόνια για τη νεολαία, με την ανεργία να χτυπάει καμπανάκι. Τι ήταν ακριβώς;

Οικονομία με άνθρωπο. 1. SUSANA NAROTZKY Οικονομική Ανθρωπολογία. Νέοι προσανατολισμοί ΜΤΦΡ.: Αθηνά Σιμόγλου. επιμ.: Μάνος Σπυριδάκης. 2. ΜΑΧ WEBER Οικονομία και κοινωνία. Κοινότητες (2ος τόμος). Μτφρ.-εισαγ.-επιμ.: Θανάσης Γκιούρας «Σαβάλλας», ΣΕΛ. 368 (1), 264 (2), ευρώ 19,70 έκ.

1. Καρέ Φιξ, 2. Ενας σκούφος από πορφύρα. Μάρω Δούκα. Η συγγραφέας της επιτυχημένης διαδρομής επανεκδίδει δύο βιβλία της. Το «Καρέ Φιξ» του 1976, μια συλλογή διηγημάτων, από την οποία αφαιρέθηκε το πεζογράφημα «Η Νεφέλη»: «Μιας και από εκείνα τα χρόνια το αισθανόμουν, και σήμερα πιο πολύ, διαφορετικής υφής σε σχέση με τα υπόλοιπα διηγήματα», εξηγεί τον λόγο για τον οποίο δεν το συμπεριέλαβε στη δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση. Το μυθιστόρημα -κι αυτό σε νέα έκδοση- είναι ένα έργο του 1975, με πρωταγωνιστές τους Αλέξιο Κομνηνό, Αννα Κομνηνή, Ειρήνη Δούκα και Νικηφόρο Βρυέννιο. Μας θυμίζει ότι πρόθεσή της ήταν «να αναδείξω το αίσθημα που με ώθησε σ' αυτό το ταξίδι, μέσα από την αφήγηση ενός άσημου παλατιανού». «Πατάκης», σελ. 272 (1), ευρώ 16,50, σελ. 536 (2), ευρώ 23.

Η κληρονομιά της απώλειας. Κίραν Ντεσάι. Μια Ινδή μεγαλώνει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Ομως η θεματογραφία της δεν είναι ούτε αποκλειστικά αμερικανική ούτε και ινδική. Η Κίραν Ντεσάι (Ινδία, 1971 - κόρη της συγγραφέως Ανίτα Ντεσάι) γράφει για ανθρώπους ινδικής καταγωγής που ζουν σε διάφορες χώρες και αντιμετωπίζουν προβλήματα προσαρμογής αλλά και κινδύυνους απώλειας της εθνικής τους ταυτότητας. Εχοντας σπουδάσει η ίδια στην Ινδία, στην Αγγλία και στην Αμερική και μη στεριώνοντας αποκλειστικά σ' έναν τόπο -κινείται ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση- φτιάχνει και τον μυθολογικό κόσμο της ανάλογα. Τα πρόσωπά της παλεύουν να σταθούν όπου βρεθούν. Οπως συμβαίνει με τον δικαστή που ζει στους πρόποδες των Ιμαλαΐων ύστερα από έναν αποτυχημένο γάμο στην Αγγλία και την τραγελαφική απόρριψη από κορίτσια στη χώρα αυτή επειδή τους μύριζε ...κάρι. Στην ερημιά του έρχεται η εγγονή του μετά τον θάνατο των γονιών της, αλλά τη φροντίδα της αναλαμβάνει ο μάγειρας του δικαστή. Πριν προφτάσουν όμως να φτιάξουν μια σχέση, στα βουνά ξεσπάει εξέγερση για την ανεξαρτησία του τόπου. Μτφρ.: Αλέξης Καλοφωλιάς, «Μίνωας», σελ. 382, ευρώ 19.

Η γη των αθώων. Αλαν Σπενς. Ο συγγραφέας, Σκοτσέζος στην εθνικότητα, είναι ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και πεζογράφος. Παράλληλα, διδάσκει δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν και διευθύνει καλλιτεχνικά το ετήσιο λογοτεχνικό φεστιβάλ «Nord». Το εν λόγω μυθιστόρημά του τιμήθηκε την περσινή χρονιά με το «Glenfiddich Award» (αν δεν κάνουμε λάθος, πρόκειται για τη γνωστή μάρκα ουίσκι που βραβεύει τον συγγραφέα). Μας μεταφέρει στα 1858, μια χρονιά κατά την οποία ο νεαρός ήρωας του Αλαν Σπενς, Τόμας Γκλόβερ, ονειρεύεται την Ιαπωνία ως αντίδοτο στη μίζερη εν Σκοτία ζωή. Μία δεκαετία θα χρειαστεί στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, ώστε να γίνει ένας ζάμπλουτος σαμουράι του πάθους, της ηδονής και του έρωτα. Η γνωριμία του με μια γκέισα θα του χαρίσει έναν γιο και συνάμα ένα μεγάλο σημάδι που δεν θα σβήσει ποτέ. Με στοιχεία επικά και ιστορικά βρίσκει η μυθοπλασία την έξοδό της. Μτφρ.: Μπελίκα Κουμπαρέλη, «Ψυχογιός», σελ. 432, ευρώ 17,70.

Πού κρυβόταν η αλήθεια. Νίκολας Εβανς. Από τότε που έγραψε τον «Γητευτή των αλόγων» (1995), που σημείωσε τεράστια επιτυχία, μεταφράστηκε σε 13 γλώσσες και γυρίστηκε ταινία, ο Αγγλος Νίκολας Εβανς έχει δώσει άλλα τρία μυθιστορήματα. Στο μυθιστόρημα τούτο δύο σκιέρ -πατέρας και γιος- βρίσκουν θαμμένο στους πάγους το πτώμα μιας νέας γυναίκας. Ειδοποιούν τις αρχές και η αναγνώριση δεν αργεί να γίνει: πρόκειται για την Αμπι Κούπερ, ένα κορίτσι καλής και στοργικής νεοϋρκέζικης οικογένειας. Το ερώτημα που απασχολεί την αστυνομία είναι γιατί και πώς πέθανε αυτή η κοπέλα, που είχε σχέσεις με κάτι οικολόγους, κυρίως με έναν Γερμανό, τον Ρολφ, ο οποίος δεν σήκωνε και πολλές κουβέντες ούτε ήθελε σχέσεις και γνωριμίες με γονείς κοριτσιών. Οταν το FBI άρχισε να ψάχνει την υπόθεση του θανάτου της Αμπι πολλά πράγματα έπρεπε να μπουν σε τάξη προτού ανακαλυφθεί η αλήθεια. Μτφρ.: Πόλυ Μοσχοπούλου «Ωκεανίδα», σελ. 533, ευρώ 18.

Οι κανόνες της ζωής. RICHARD TEMPLAR. Ο υπογράφων αυτό το «συνταγολόγιο» της τέχνης της ζωής έχει διατελέσει επί σειρά ετών μάνατζερ σε ευρύ φάσμα επιχειρήσεων. Ο υπότιτλος ανταποκρίνεται επακριβώς στο εγχείρημά του: «Προσωπικός κώδικας για μια ευτυχισμένη και επτυχημένη ζωή». Σας προτείνει περί τους εκατό απλούς τρόπους και πρακτικούς κανόνες, ώστε ν' αντιμετωπίσετε προβλήματα στο κοινωνικό, εργασιακό και επικοινωνιακό πεδίο. Διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι που στηρίζονται λιγότερο στο ένστικτό τους νιώθουν συχνά ότι κάτι τους λείπει και «περνούν όλη τη ζωή τους ψάχνοντας αυτό που θα δώσει μ' έναν μαγικό τρόπο νόημα στη ζωή τους ή θα γεμίσει το κενό που νιώθουν». Ωστόσο υποστηρίζει ότι η απάντηση είναι απλή: «Το μόνο που χρειάζονται είναι κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά τους». Μτφρ.: Αθανασίου Κατσικερός «Κριτική», σελ. 256.

Αντιός, Χεμινγουέι. Λεονάρδο Παδούρα. Να καθαρίσει τους λογαριασμούς του με τον Χεμινγουέι ήθελε ο πρώην αστυνομικός ιδιωτικός ντετέκτιβ Μάριο Κόντε -μόνιμος ήρωας των μυθιστορημάτων του Κουβανού Λεονάρδο Παδούρα. Ηθελε να απαλλαγεί από το βάρος της παρουσίας του Βορειοαμερικανού συγγραφέα και να μπορέσει να γράψει ένα βιβλίο για τα χρόνια του τρελού Χεμινγουέι στην Κούβα. Τον Αμερικανό ο Κόντε τον είχε πρωτοδεί όταν ήταν παιδάκι κι εκείνη η εικόνα στοίχειωνε στη μνήμη του. Σαράντα χρόνια αργότερα, ένας τυφώνας ξερίζωσε ένα δέντρο στην αυλή του μουσείου Χεμινγουέι στην Αβάνα αποκαλύπτοντας κι ένα πτώμα. Με το πτώμα βρίσκεται και σήμα του FBI, γεγονός που βάζει σε συναγερμό τις αρχές, οι οποίες όμως αναθέτουν την υπόθεση στον Κόντε. Χωρίς αμφιβολία το πτώμα ανήκει σε πράκτορα του FBI -άλλωστε ήταν γνωστό πως οι υπηρεσίες του Χούβερ δεν άφηναν από τα μάτια τους τον Ερνεστ. Το θέμα είναι ποιος είναι ο νεκρός και εάν τον σκότωσε ο συγγραφέας ή κάποιος άλλος. Μτφρ.: Κώστας Αθανασίου «Καστανιώτης», σελ. 192, ευρώ 12.

Εγχειρίδιο ευρωπαϊκής πολιτικής. Νίκος Μούσης. Διδάκτορας ο συγγραφέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και επισκέπτης καθηγητής σε ξακουστά πανεπιστήμια, έχει εργαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάνω από τρεις δεκαετίες (1967-2000). Ετσι, το εγχειρίδιο, το οποίο είναι γραμμένο από μέσα, καλύπτει όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως προς την εσωτερική αγορά: π.χ., ενιαίο νόμισμα, κοινωνική πολιτική, ανταγωνισμός, βιομηχανία, γεωργία, μεταφορές, προστασία του περιβάλλοντος. Και ως προς τον κόσμο: συμπεριλαμβάνονται οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις της Ε.Ε. με τα άλλα κράτη της Ευρώπης, της Μεσογείου, της Αφρικής και της Αμερικής. Ο Νίκος Μούσης προτείνει μια θεωρία περί πολυεθνικής ολοκλήρωσης, η οποία να βασίζεται στην εκπόνηση και εφαρμογή κοινών πολιτικών από τα συμμετέχοντα κράτη. Η προσέγγισή του έχει χαρακτήρα διεπιστημονικό λόγω της ευρύτητας του εγχειριδίου. «Παπαζήσης», σελ. 528, ευρώ 28.

Το ταξίδι στην Ελλάδα. Γουσταύος Φλωμπέρ. προλ.: Κ.Θ. Δημαράς. Τι είδε ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Γουσταύος Φλομπέρ επισκεπτόμενος την Ελλάδα στο χρονικό διάστημα Δεκέμβριος 1850 - Φεβρουάριος 1851; Είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί, εκτός από την Αθήνα, το Δαφνί, την Ελευσίνα, τις Πλαταιές, τις Θεσπιές, τη Λιβαδειά, την Αράχοβα, τους Δελφούς, τις Θερμοπύλες, τη Νεμέα, τις Μυκήνες, το Αργος, τη Σπάρτη, τη Μεσσήνη, τις Βάσσες, την Ανδρίτσαινα, την Ολυμπία και άλλα μέρη. Και τι είδε; Τον ήλιο που έλαμπε, την ελευθερία που δεν κρυβόταν πια και τους ανοιχτούς ορίζοντες. Και μαζί με τα φυσικά τοπία και τη γενική ατμόσφαιρα παρατήρησε αντιφάσεις και νεοελληνικές «τρέλες». Εβρεχε τον περισσότερο καιρό, αλλά ο Φλομπέρ συνέχιζε το οδοιπορικό του και τις σημειώσεις του. Από το 1989 που πρωτοεκδόθηκε στα ελληνικά, δεν έπαψε να διαβάζεται. Μτφρ.: Π. Α. Ζάννας, «Ολκός», έκδ. 6η, σελ. 184, ευρώ 14.

Το άλλο μισό μου πορτοκάλι. Λευτέρης Μαυρόπουλος. Τέταρτο μυθιστόρημα του 45χρονου συγγραφέα που γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Στο βιβλίο του ανασυστήνει την Ελλάδα που εγκλωβίστηκε στη διχόνοια ένεκα των ιδεολογικών διαφορών. Χώρος δράσης είναι η Μακεδονία, όπου σ' ένα χωριό της ζει μια οικογένεια καπνοπαραγωγών, υπό τη σκιά της δικτατορίας του Μεταξά. Η μνήμη αυτή η ξεχασμένη αξέχαστη επιστρέφει στο μαύρο των χρόνων του μίσους που οδηγούσε στην αυτοδικία. Ο θάνατος να καταλώνεται καθημερινά, σχεδόν από συνήθεια, όμως ο έρωτας ο καταλυτικός να μη λείπει, γιατί τέτοια πραγματικότητα δεν αντέχεται. Το αίμα που χύθηκε δεν μπορεί να ξεχαστεί - έστω και από τους τελευταίους εν ζωή. Γιατί είναι οι ανώνυμοι που πονούν. «Ινδικτος», σελ. 280, ευρώ 14.

Τέρα Αμου. Νίκος Διακογιάννης. Στη Νίσυρο ζούσε μια φορά -και ίσως ακόμη εκεί να είναι- μια κοπέλα που με το που μπήκε στην εφηβεία ένιωσε το αίμα της να τρέχει με ταχύτητα άγνωστή της ώς τότε. Δεν τη χωρούσε ο τόπος και δεν σήκωνε πολλά το κλειστό κοινωνικό περιβάλλον του νησιού. Αλλά, όπως συχνά συμβαίνει, για τη «σωτηρία» της στο νησί φτάνει ένας νέος που ερωτεύεται το κορίτσι και το παίρνει στην πρωτεύουσα. Ακολουθεί -μαζί με την παραμυθένια ευτυχία των πρώτων χρόνων- ο καρπός αυτού του έρωτα, ένα κοριτσάκι, το οποίο στα επτά του θα σταλεί στο νησί να ζήσει με τη γιαγιά. [...] Πρώτο μυθιστόρημα του Ν. Διακογιάννη. «Αρμός», σελ. 446, ευρώ 16.

Το Βρετανικό Μουσείο πέφτει. DAVID LODGE. Πώς λέμε εποχή της ποτοαπαγόρευσης; Ετσι περίπου ήταν και η εποχή που η Καθολική Εκκλησία είχε απαγορεύσει -απειλώντας με βαριές ποινές και κόλαση τους παραβάτες- τον έλεγχο των γεννήσεων. Αρχές δεκαετίας του 1960. Νεαρός μεταπτυχιακός φοιτητής -άφραγκος και πιστός- δουλεύει τη διατριβή του με θέμα από την αγγλική λογοτεχνία. Στο Βρετανικό Μουσείο, όπου συχνάζει για τα διαβάσματά του, άλλα πράγματα κατακλύζουν το νου του: η γυναίκα του είναι και πάλι -4η φορά- έγκυος. [...] Μτφρ.: Χρίστος Τόμπρας - Νανά Σαμαρτζή, «Bell», σελ. 240, ευρώ 15.

Για τον τόπο μου και για τη γλώσσα μου. Ανάλεκτα ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΟΔΥΣ. ΠΑΝΔΗΣ. Ο Κερκυραίος εκπαιδευτικός αντλεί τα θέματά του από τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια: Στα πρώτα η Κέρκυρα ήταν η μικρή πατρίδα, ενώ στα δεύτερα η πόλη. Στην ωριμότητα πέρασε ώρες ατελείωτες στο Ιστορικό Αρχείο της Κέρκυρας και στην Παλαιόπολη του επτανησιακού νησιού... Αυτοέκδοση, σελ. 191.

Στην ίδια πόλη υπό βροχή. PACO IGNACIO ΤΑΙΒΟ ΙΙ. Ο φοβερός και τρομερός και πάντα αγαπητός εισηγητής του νέου λατινοαμερικανικού μυθιστορήματος επιστρέφει στα ελληνικά μ' ένα δεύτερο νουάρ, το οποίο έχει ως πρωταγωνιστή του τον μονόφθαλμο ιδιωτικό ντετέκτιβ Εκτορ Μπελασκοαράν Σάιν -έχει προηγηθεί το «Χωρίς αίσιο τέλος». Σ' αυτό ο ήρωάς μας είχε πέσει μπρούμυτα, γιατί το σώμα το είχαν οι σφαίρες γαζώσει, ενώ η βροχή δεν έλεγε να σταματήσει σ' έναν δρόμο της Πόλης του Μεξικού. [...] Μτφρ.: Κρίτων Ηλιόπουλος «Αγρα», σελ. 224, ευρώ 12.

Ο ύμνος των δαιμόνων. NICOLAS BOUCHARD. Ο Γάλλος του φανταστικού συγγραφέας (γενν. 1962) μας μεταφέρει σε μια γερμανική πόλη, όπου ο ένας φόνος διαδέχεται τον άλλο με θύματα μικρά παιδιά. Μέσα στον πανικό του αίματος, οι χωρικοί κάθονται και θυμούνται τον μύθο του Μαύρου Θηρευτή. [...] Μτφρ.: Μαριλένα Αλεβίζου «Ηλέκτρα», σελ. 672, ευρώ 25.

Κύκλος θανάτου. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ. Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση ξανακυκλοφορεί ο «Κύκλος θανάτου» του Φίλιππου Φιλίππου. Αστυνομικό, τρόπον τινά, μυθιστόρημα, με το οποίο έκανε το ντεμπούτο του ο συγγραφέας στον χώρο του εγκλήματος. Εκτοτε έχει γράψει αρκετά βιβλία, ανάμεσά τους και δύο βιογραφικά, όπως και κάποιες μελέτες. [...] «Πύλη», β' έκδ., σελ. 312, ευρώ 16.

Η βλακεία ως παράγων του ανθρώπινου βίου. ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΖΗΣ. Μας ξάφνιασε πάλι ο Θόδωρος Καρζής με τη «βλακεία» του, ένα θέμα που δεν έχει και πολύ συζητηθεί σοβαρά ή επιστημονικά. Στον αντίποδα της ευφυΐας -που δεν φημίζεται για πληθωριστική εξάπλωση- η βλακεία τείνει να κρατάει τα σκήπτρα της ανθρώπινης ύπαρξης. Και ενώ ο συγγραφέας λέει πως «κατά την περιστροφή γύρω από το αχτύπητο δίδυμο ευφυΐα-βλακεία, περίπου όλοι στο ίδιοι καζάνι βράζουμε», η αλήθεια εκφράζεται καλύτερα από τον Αλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος θέλοντας να δείξει το μέγεθος του προβλήματος είπε κάποτε: «Μόνο δύο πράγματα είναι απέραντα: το Σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία. Για το πρώτο όμως δεν είμαι καθόλου σίγουρος». [...] «Καστανιώτης», σελ. 224, ευρώ 15.

Γιατί; Οι ξανθιές το γλεντάνε, οι παπαγάλοι μιλάνε και άλλες άσχετες ερωτήσεις. ANDREW THOMPSON. Σε απορίες της αστείρευτης καθημερινής εμπλοκής μας σε φαινόμενα που τα ξεπερνούμε χωρίς να πολυνοιαζόμαστε επιχειρεί να δώσει απαντήσεις ο Αγγλος δικηγόρος Αντριου Τόμπσον. Στα διαλείμματα της δικής του καθημερινής ενασχόλησης ο Α. Τόμπσον συγκεντρώνει υλικό πληροφοριών για ζητήματα που θεωρούνται δεδομένα, αλλά είναι στην πραγματικότητα γρίφοι. [...] Μτφρ.: Μιχάλης Ζουμπουλάκης, «Introbooks», σελ 224, ευρώ 16.

Ομοιοπαθητική, επιστήμη ή μύθος. BILL GRAY. «Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον αναγνώστη ομοιοπαθητικό ή προβληματιζόμενο γιατρό, φαρμακοποιό ή θεραπευόμενο, καθότι σ' αυτό επιχειρείται η εξήγηση της δράσης των σκευασμάτων μέσω της Κβαντικής Ηλεκτροδυναμικής», παρατηρεί η Ελένη Σκαλτσά, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο δόκτωρ Μπιλ Γκρέι -έχει ιατρείο, ζει στη Σαρατόγκα της Καλιφόρνιας και είναι λέκτορας και συνιδρυτής ομοιοπαθητικού κολεγίου- εξετάζει την Ομοιοπαθητική υπό το πρίσμα της Κβαντομηχανικής. [...] Μτφρ.: Πένυ Φυλακτάκη, Επιμέλ.: Πέτρος Κράχτης, «University Studio Press», σελ. 236, ευρώ 17.

Jacques Derrida (1930-2004)

Ο γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ντεριντά [Jacques Derrida] γεννήθηκε στην Αλγερία από Εβραίους γονείς στις 15 Ιουλίου 1930. Το 1949 πήγε στο Παρίσι. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη (1960-64), στην Ecole normale superieure (1964-1984) και στην Ecole des hautes etudes en sciences socials (1984). Είναι συνιδρυτής του College international de philosophie.

Το 1967 δημοσιεύονται τα βιβλία του Η γραφή και η διαφορά, Η φωνή και το φαινόμενο, Περί Γραμματολογίας μέσω των οποίων συγκροτείται η ντεριντιανή σκέψη ως αποδόμηση [deconstruction]. Άλλα έργα του: L'autre cap (1991), Φαντάσματα του Μαρξ (1993), Politiques de l'amitié (1994), Force de loi( 1994), De l'hospitalité (1997), L'Université sans condition (2001), κ.α. Πέθανε στις 8 Οκτωβρίου 2004.