Friday, May 14, 2010

Ο ντετέκτιβ του μυαλού


  • Λυκ Μποσί, Ο Φρόιντ στο Μανχάταν, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιάννης Καυκιάς,εκδόσεις Καλέντης, σ. 452, ευρώ 19

Ο Λυκ Μποσί κάνει ντεμπούτο στον λογοτεχνικό χώρο με ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Ο Γάλλος έχει εξασφαλίσει το ενδιαφέρον κοινού και κριτικών με την επιλογή του κεντρικού ήρωα. Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ πρωταγωνιστεί. «Δανείζει» το κύρος και την επιστήμη του στον συγγραφέα για να δημιουργήσει. Το ρίσκο, μεγάλο. Το βιβλίο δεν αφορά (μόνο) τον φημισμένο αυστριακό γιατρό. Στήνεται, όμως, γύρω απ' αυτόν και την ιδέα της ψυχανάλυσης που θεμελίωσε. Η αφορμή δίνεται από ιστορικό γεγονός. Το φθινόπωρο του 1909, μαζί με τον μαθητή του Καρλ Γιουνγκ, επισκέπτεται την Αμερική. Σκοπός τους είναι να δώσουν μια σειρά διαλέξεων στα αμερικανικά πανεπιστήμια για να προωθήσουν τα επιστημονικά τους επιτεύγματα.

Ο Μποσί βλέπει το πλούσιο, προκλητικό, υλικό που έχει μπροστά του και το αξιοποιεί. Ο Φρόιντ σε ρόλο ντετέκτιβ, χωρίς να απεκδύεται την επιστημονική του οντότητα. Αντιθέτως, την επιδεικνύει από την αρχή μέχρι το τέλος του μυθιστορήματος. Το πιο γερό χαρτί στην ύφανση της ιστορίας.

Η μεγάλη αδυναμία είναι ότι δεν εκμεταλλεύεται... απρόβλεπτα, όπως θα άρμοζε, το μεγάλο του ατού. Ο πατέρας τής Ψυχανάλυσης ενεργεί απολύτως συμβατικά. Καθόλου αταίριαστο βέβαια· όμως όταν είναι ξεχωριστός ο πρωταγωνιστής -χρειάζεται κάτι ανάλογο. Θα περιμέναμε μια αναπάντεχη είσοδό του στην υπόθεση της δολοφονίας του Ογκαστ Κόρντα. Ισως λιγότερο ορατή, αφού στο ασυνείδητο μεγαλουργεί και ο ίδιος. Η εμπλοκή του ως θεράποντος ιατρού της Γκρέις είναι αναμενόμενη. Δεν απογειώνει την πραγματική, ιστορική, στιγμή. Προφανώς, η παραμικρή αλλαγή σε τόσο δυνατούς χαρακτήρες είναι εύκολο να οδηγήσει σε απόρριψη. Ετσι, μένει σε αυτό που έχει έτοιμο και ενισχύει τους κλασικούς όρους του είδους. Ενας απ' αυτούς είναι το περιβάλλον. Το Μανχάταν είναι η ιδανική πόλη για να αποτυπωθεί η δράση των ηρώων. Οι περιγραφές των κτηρίων είναι επιβλητικές και δίνουν την εντύπωση πως αν είχαμε εικόνα, θα ήταν ενός πελώριου, υπαίθριου θεάτρου. Σε κάθε γωνιά, και διαφορετική σκηνή της ίδιας παράστασης. Ενας παρανοϊκός σκοτώνει σημαίνοντα μέλη της αμερικανικής κοινωνίας με τελετουργικό τρόπο. Μετά, είναι η αστυνομία. Οι αστυνομικοί είναι διεφθαρμένοι, πλην ενός. Υστερα, η αστυνομική έρευνα, λύνοντας τους γρίφους που εμφανίζονται, προχωρεί στη διαλεύκανση. Σε όλο αυτό το σκηνικό παρεμβάλλεται η δράση του Φρόιντ και του Γιουνγκ. Η μεταξύ τους σχέση. Οι σκέψεις και οι συνεδρίες, η εμφάνιση κομματιών των θεωριών τους. Ο Μποσί κρατά την ισορροπία και εμφανίζει το ψυχολογικό θρίλερ. Κάποιες στιγμές ίσως κουράζει, αλλά η κορύφωση της υπόθεσης έχει αγωνία μέχρι τέλους. Σεναριακός τρόπος γραφής, αρκετά περιγραφικός και με λεπτομέρειες στο επιστημονικό μέρος, Ο Φρόιντ στο Μανχάταν διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον.

No comments: