Saturday, March 31, 2007

Ποιο είναι το βιβλίο της χρονιάς;

Το Katoikidio («γλυκούλι, ελεύθερο» κ.λπ.), με καλή διάθεση προφανώς παραθέτει στο blog του τους καταλόγους τριών περιοδικών που δεν είναι παρά τρεις διαφορετικές παρέες, και καλεί όσους θέλουν να ψηφίσουν το καλύτερο βιβλίο. Μα μόνο αυτά τα βιβλία κυκλοφόρησαν; Και ποιος κρίνει ότι μόνο αυτά έπρεπε να περιλαμβάνουν οι κατάλογοι;
Δεν είναι κακό να είσαι σε μια «παρέα» - άλλωστε ο Σαββόπουλος τραγούδησε σχετικά πως την ιστορία τη γράφουν οι παρέες! Αλλά, ποιος μπορεί να μου πει αν αυτός που θα γράψει κάποτε την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας θα έχει μελετήσει όλα τα βιβλία που κυκλοφορούν κάθε χρονιά στον τόπο μας; Η απάντηση είναι αρνητική και τούτο για λόγους πρακτικούς. Ωστόσο, σωστή δουλειά θα γινόταν αν κάποιος που θα ήθελε να είναι αντικειμενικός, να πάει ν’ αράξει στην Εθνική Βιβλιοθήκη και να κατεβάσει όλα τα βιβλία… Αναλογικά θα μιλούσα και για εκείνους που γράφουν για τα βιβλία της εκάστοτε χρονιάς. Τα έλαβαν ΟΛΑ υπόψη τους, τα διάβασαν, τα ξεφύλλισαν;
Γιατί πώς μπορώ εγώ να εμπιστευτώ τους «κριτικούς» μερικών εντύπων που θέλουν να δημιουργούν λογοτεχνική κίνηση και ζωή μόνον με τις δικές τους προτάσεις; Έγραψε στην Ελευθεροτυπία η κυρία Β.Γεωργ.[ακοπούλου]: «Το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη, Μια ζωή δυο ζωές (Κέδρος), μέσα σε μία μόλις εβδομάδα κυκλοφορίας πούλησε 25 χιλιάδες αντίτυπα…»! Δηλαδή, φαντάζεται κανείς να ορμάνε στα βιβλιοπωλεία 25.000 άνθρωποι για ν’ αγοράσουν ένα συγκεκριμένο βιβλίο; Τότε βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο κι ο εκδότης δεν έχει παρά να κάνει μια τηλεοπτική διαφήμιση με ένα πλήθος 25 χιλιάδων ανθρώπων έξω από τα βιβλιοπωλεία με πλακάτ, πανό κ.λπ. με τη φωτογραφία του Θέμελη και το εξώφυλλο του βιβλίου του...
Οι πωλήσεις θα πολλαπλασιαστούν γιατί εδώ στη χώρα όπου ανθεί η "φαιδρά πορτοκαλέα" όλα μπορεί να συμβούν, αφού εξ ακοής μόνο τρέχουν σαν πρόβατα, αγοράζοντας βιβλία τα οποία θα στολίζουν τη βιβλιοθήκη τους σπιτιού τους χωρίς να κάνουν τον κόπο ποτέ να τα διαβάσουν. [Κάποτε θυμάμαι είχε γίνει πολύς θόρυβος για το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο Το όνομα του ρόδου κι έτρεχαν πατείς με πατώ σε ν' αγοράσουν το πολυσέλιδο βιβλίο (προς μεγάλη ικανοποίηση των εκδοτών). Αμφιβάλλω αν το διάβασαν οι μισοί απ' όσους το αγόρασαν τότε... Βέβαια τον Έκο τον εκτιμώ απεριόριστα, αλλά απλώς επισημαίνω το φαινόμενο].
Στο Έθνος πριν λίγο καιρό γράφτηκε για το βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου H γυναίκα που πέθανε δύο φορές, ότι «την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του, από το Mεταίχμιο, απλώθηκε στα βιβλιοπωλεία σε 21.000 αντίτυπα και αναμένεται έως αύριο να φτάσει σε παραγγελίες τα 25.000…»! Προσέξτε τι γράφει: «Αναμένεται…». Δηλαδή προεξοφλείται το ξεπούλημα!
Για το βιβλίο του Ελευθερίου O Kαιρός των Xρυσανθέμων γράφανε: «Το μυθιστόρημά του που ξεπέρασε τα 45 χιλιάδες αντίτυπα έως τώρα…» (Ελευθεροτυπία, 9.6.2005), (το μυθιστόρημα έχει ήδη ξεπεράσει τα 50.000 αντίτυπα…» (Έθνος, 8.12.2005)… Κι εδώ προσέξτε με πόση άνεση γράφεται το "ξεπέρασε". Αφού μιλάνε για τόσο μεγάλα νούμερα γιατί δεν τα σημειώνουν επακριβώς; Προφανώς ο εκδότης γνωρίζει τα νούμερα, αφού έχει στη διάθεσή του τα σχετικά δελτία αποστολής-τιμολόγια. [Για να μην πω ότι αμφιβάλλω αν λένε τα ίδια και στην Εφορία...]
Αν παραθέσω παρόμοια δημοσιεύματα και για βιβλία άλλων προβεβλημένων συγγραφέων ο κατάλογος θα είναι μακρύς. Κλείνοντας εδώ θα σας πω το εξής: Μιλώντας προσφάτως με έναν εκ των υπευθύνων λογοτεχνικού περιοδικού που προτείνει τα βιβλία της χρονιάς, μου είπε ότι το δικό μου βιβλίο βρίσκεται κάπου καταχωνιασμένο σε μια από τις πολλές στίβες βιβλίων στο γραφείο του κι ότι θα το δει εν καιρώ, αφού είναι πολύ απασχολημένος και με προσωπικά του προβλήματα. Τότε, λοιπόν, πώς προτείνει βιβλία αγνοώντας το δικό μου και ένα σωρό άλλα βιβλία τα οποία ενδεχομένως να αποκαλύψουν ένα συγγραφικό φαινόμενο;
Τέλος πάντων, δεν πρόκειται ποτέ να λάβω απαντήσεις ούτε να λύσω τα προβλήματα που έχουν οι διάφοροι συγγραφείς. Εγώ, προσωπικά, έγραψα ένα βιβλίο γιατί έβαλα ένα στοίχημα με τον εαυτό μου και το κέρδισα. Από εκεί και πέρα, το πεδίο δόξης είναι ελεύθερο για όλους αυτούς τους "επαγγελματίες" γραφιάδες που επιζητούν την εύνοια των δημοσιογραφίσκων που θέλουν να κουλαντρίζουν τη λογοτεχνική ζωή του τόπου, που συνωστίζονται στα γρανάζια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου επαιτώντας να μεταφραστούν σε μια ξένη γλώσσα (έχουν "φαγωθεί" με τις μεταφράσεις κι αυτό το δέχομαι στο μέτρο που τους προσπορίζει η μετάφραση κάποιες παραπάνω εισπράξεις) και να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να συμμετάσχουν σε κάποια εκδήλωση σχετικά με το βιβλίο τους και τη νεοελληνική λογοτεχνία, που διαγκωνίζονται για τις διάφορες θέσεις στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών τους, για θέσεις στις επιτροπές βραβείων του υπουργείου Πολιτισμού ή ακόμη και για θέσεις σε διάφορους οργανισμούς του δημοσίου. Το ζήτημα είναι ότι πάντοτε βρίσκουν συμμάχους, οπαδούς και χειροκροτητές...

Friday, March 30, 2007

Ημερίδα για τον Άγγελο Τερζάκη


Λογοτεχνική ημερίδα αφιερωμένη στα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Άγγελου Τερζάκη οργανώνει το Σάββατο (31 Μαρτίου 2007, ώρα έναρξης 10 π.μ.) στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50) η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. Για τον βίο και το έργο του συγγραφέα της «Πριγκιπέσσας Ιζαμπώ» θα μιλήσουν οι: Κ. Βάσσης, Π. Μαστροδημήτρης, Β. Βιτσαξής, Σπ. Ευαγγελάτος, Κ. Ασημακόπουλος, Κ. Χατζηαντωνίου, Κ. Μητσάκης, Μ. Μερακλής, Ελ. Τσιάλτα.
Περισσότερο αναφέρω την είδηση αυτή για να την αντιδιαστείλω με τις "ειδήσεις" για τα τεκταινόμενα στην Εταιρεία Συγγραφέων, όπου εκεί δεν ασχολούνται παρά μόνο με τους εαυτούς τους: Σε ποια γλώσσα θα μεταφράσουν τα βιβλία τους, ποιοι θα πάνε στο εξωτερικό, ποιοι θα πάρουν τα βραβεία, ποιους θα ευλογήσουν και ποιους θα εξαφανίσουν δια της σιωπής, ποιον θα προωθήσουν εδώ κι εκεί και πάει λέγοντας... Ο Τερζάκης υπήρξε μια έξοχη προσωπικότητα που κόσμησε τα νεοελληνικά γράμματα σε όλους τους τομείς των γραμμάτων: στο θέατρο, στην πεζογραφία, στο δοκίμιο... Προπαντός, το απαράμιλλο ήθος του! Τέτοιοι πνευματικοί άνθρωποι είναι πραγματικά αναντικατάστατοι...

Friday, March 23, 2007

Τα ΔΡΩΜΕΝΑ στα χέρια μας...



Μετά από μια περίοδο σιωπής δέκα χρόνων, τα ΔΡΩΜΕΝΑ ξανακυκλοφορούν! Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, είναι αλήθεια. Να και το εξώφυλλο! Ένα τεύχος αποκλειστικά φιερωμένο στον ιρλανδο-γάλλο θεατρικό συγγραφέα και πεζογράφο Σάμιουελ Μπέκετ - στον άνθρωπο που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα με το έργο του και που άλλαξε το παγκόσμιο θέατρο.

Περισσότερα στη διεύθυνση: http://dromenalagadinos.blogspot.com/

Wednesday, March 21, 2007

21-3-2007, Παγκόσμια ημέρα ποίησης


Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης η σημερινή, η οποία εορτάζεται κάθε χρόνο με τον ερχομό της άνοιξης. Ετσι, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) μετά την παράσταση αφιέρωμα στον Νίκο Εγγονόπουλο που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής διοργανώνει μία μεγάλη καμπάνια στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Επιλεγμένοι στίχοι του Εγγονόπουλου, θα ταξιδεύουν καθημερινά μαζί μας στο μετρό, το τραμ, στις στάσεις των λεωφορείων, στο τρένο, μέσα από αφίσες που σχεδίασαν φοιτητές της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών ειδικά για την περίσταση. Στο μετρό εκατόν εξήντα οκτώ βαγόνια και 150 προθήκες στις αποβάθρες και στους σταθμούς του μετρό «συμμετέχουν» στη καμπάνια φιλοξενώντας αφίσες με στίχους του μεγάλου Ελληνα υπερρεαλιστή, ενώ ηχητικά μηνύματα θα υπενθυμίζουν τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης. Στο τραμ τριακόσιες αιωρούμενες αφίσες θα δίνουν έναν «ποιητικό» αέρα στις μετακινήσεις μας και στις οθόνες των βαγονιών θα προβάλλονται ποιήματά του. Ημερησία,

Monday, March 19, 2007

Αυτόχειρας «τυφλωμένη» από τον «Κώδικα Ντα Βίντσι»

Έθνος 19-3-2007. Ο «Κώδικας Ντα Βίντσι» οδήγησε μια ζωγράφο και σχεδιάστρια κοστουμιών στην αυτοκτονία. Η 38χρονη Καρολίν Ελντριντζ άρχισε να έχει παρανοϊκές ψευδαισθήσεις ότι κινδυνεύει η ίδια και η οικογένειά της, ύστερα από την εμπλοκή της σε μια έκθεση ζωγραφικής με έργα του καλλιτέχνη, το 2004 στη Βενετία. Η Βρετανίδα καλλιτέχνιδα, «τυφλωμένη» από τα διάφορα μυστήρια που τον περιέβαλαν, πίστεψε ότι ήταν το υποκείμενο ενός πραγματικού σεναρίου δολοφονίας, μια και «γνώριζε πολλά».

Στην Ιταλία συνεργάστηκε με τον καθηγητή Ρόκο Σινισγκάλι στη μετάφραση του βιβλίου του τελευταίου σχετικά με τον καλλιτέχνη Λεόνε Μπατίστα Αλμπέρτι, ενώ παράλληλα σχεδίαζε τα κοστούμια μιας όπερας. Ο φόρτος της εργασίας, η πίεση αλλά και οι εμμονές της της δημιούργησαν νευρικό κλονισμό κι επέστρεψε στην πατρίδα της συνοδεία του πατέρα της. Νοσηλεύτηκε, αλλά τελικά δεν κατάφερε να ξεπεράσει το πρόβλημά της. Εξέπνευσε στις 31 Μαϊου του 2006, ύστερα από υπερβολική δόση.

Wednesday, March 14, 2007

Θα μας τρελάνει ο Χάρι Πότερ;

Tο έβδομο βιβλίο της σειράς Χάρι Πότερ θα κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ. Ο εκδοτικός όμιλος Scholastic Corp. ανακοίνωσε (14.3.2007) ότι η πρώτη έκδοση του βιβλίου «Harry Potter and the Deathly Hallows» στις ΗΠΑ θα κυκλοφορήσει στην ποσότητα-ρεκόρ των 12 εκατομμυρίων αντιτύπων. Η πρώτη έκδοση του έβδομου και τελευταίου βιβλίου της δημοφιλούς σειράς της βρετανίδας συγγραφέα Τζ. Κ. Ρόουλινγκ σπάει το ρεκόρ που κατείχε το έκτο βιβλίο της σειράς, η πρώτη έκδοση του οποίου κυκλοφόρησε το 2005 σε 10,8 εκατομμύρια αντίτυπα. (www.kathimerini.gr με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Οι "αθάνατοι" της Ακαδημίας Αθηνών

Εδώ είναι και οι Έλληνες "αθάνατοι" κι όσοι -ες θέλουν μπορούν να ανατρέξουν στην επίσημη ιστοσελίδα της Ακαδημίας Αθηνών: για ζητήματα που σχετίζονται με το εθνικό αυτό ίδρυμα (εκδόσεις, έρευνες κ.λπ.). Ανάμεσά τους υπάρχουν σημαντικοί (υποτίθεται ότι όλοι είναι "σημαντικοί"...) άνθρωποι, όπως οι Ιάκωβος Καμπανέλλης, Σπύρος Ευαγγελάτος, Παναγιώτης Τέτσης, Βασίλειος Πετράκος, Αγγελική Λαϊου, Κική Δημουλά κ.ά.):
Καίσαρ Αλεξόπουλος (Φυσικών Επιστημών- 4/5/1963)
Μενέλαος Παλλάντιος (Μουσικής- 6/2/1970)
Μιχαήλ Σακελλαρίου (Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας- 5/1/1983)
Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος (Ιστορίας της Φιλοσοφίας- 16/3/1984)
Ευάγγελος Μουτσόπουλος (Συστηματικής Φιλοσοφίας- 16/3/1984)
Νικόλαος Ματσανιώτης (Ιατρικών Επιστημών/ Κλινικής Ιατρικής- 18/5/1984)
Νικόλαος Αρτεμιάδης (Μαθηματικών Επιστημών/ Μαθηματικής Ανάλυσης- 28/1/1987)
Γεώργιος Μητσόπουλος (Ιδιωτικού Δικαίου/ Ουσιαστικού και Δικονομικού Δικαίου- 2/9/1987)
Γρηγόριος Σκαλκέας (Κλινικής Ιατρικής/ Χειρουργικών Ειδικοτήτων- 20/4/1989)
Νικόλαος Κονομής (Κλασσικής Φιλολογίας/ Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας- 29/10/1990)
Χρύσανθος Χρήστου (Ιστορίας της Τέχνης- 26/6/1991)
Σπύρος Ιακωβίδης (Αρχαιολογίας- 25/9/1991)
Ιωάννης Ζηζιούλας, Μητροπολίτης Περγάμου (Συστηματικής Θεολογίας- 17/5/1993)
Παναγιώτης Λιγομενίδης (Εφηρμοσμένων Θετικών Επιστημών/ Πληροφορικής- Ηλεκτρονικής- 7/7/1993)
Παναγιώτης Τέτσης (Ζωγραφικής- 7/7/1993)
Κωνσταντίνος Στεφανής (Νευροεπιστημών/ Ψυχοκοινωνικής Ιατρικής- 19/8/1994)
Αλέξανδρος Καμπίτογλου (Κλασσικής Αρχαιολογίας- 14/10/1994)
Αθανάσιος Καμπύλης (Βυζαντινής Φιλολογίας- 14/5/1996)
Γεώργιος Κοντόπουλος (Αστρονομίας- 18/3/1997)
Δημήτριος Νανόπουλος (Θεωρητικής Φυσικής- 10/4/1997)
Γαλάτεια Σαράντη (Νεοελληνικής Λογοτεχνίας/ Αφηγηματικής Πεζογραφίας- 9/5/1997)
Δημήτριος Τριχόπουλος (Ιατρικής Εργαστηριακής Έρευνας- 30/5/1997)
Εμμανουήλ Ρούκουνας (Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου- 30/5/1997)
Κωνσταντίνος Δρακάτος (Οικονομικών Επιστημών/ Οικονομικής Θεωρίας και Πολιτικής- Ποσοτικών Αναλύσεων- 5/2/1998)
Αγγελική Λαΐου (Βυζαντινής Ιστορίας- 3/9/1998)
Ιάκωβος Καμπανέλλης (Λογοτεχνίας/ Θεατρικής Δραματουργίας- 1/6/1999)
Αντώνιος Κουνάδης (Εφηρμοσμένων Θετικών Επιστημών: Στατικής- Δυναμικής, Ανάλυσης/ Έρευνας των Τεχνικών Κατασκευών- 15/12/1999)
Παναγιώτης Βοκοτόπουλος (Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης- 10/2/2000 -)
Βασίλειος Πετράκος (Αρχαιολογίας- Επιγραφικής- 10/2/2000)
Απόστολος Γεωργιάδης (Αστικού Δικαίου- 4/5/2000)
Θεμιστοκλής Χατζηϊωάννου (Πειραματικής Χημείας- 21/8/2000)
Λουκάς Χριστόφορου (Φυσικών Επιστημών/ Πειραματικής Φυσικής- 2/2/2001)
Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος (Δημοσίου Δικαίου- 20/12/2001)
Κική Δημούλα (Λογοτεχνίας/ Ποίησης- 11/4/2002)
Δημήτριος Σκαρβέλης (Στρατιωτικών Επιστημών/ Αμυντικής Στρατηγικής και Μέσων- 27/5/2002)
Κωνσταντίνος Κριμπάς (Γεωργικών Επιστημών- 18/7/2002)
Νικόλαος Αμβράζης (Γεωλογικών Επιστημών- 19/5/2003)
Κωνσταντίνος Σβολόπουλος (Ιστορία του Ελληνισμού κατά τους Νεωτέρους Χρόνους- 24/7/2003)
Σταμάτιος Κριμιζής (Επιστήμης του διαστήματος/ Θεωρίας και Εφαρμογής- 17/1/2005)
Αθανάσιος Φωκάς (Μαθηματικών/ Εφηρμοσμένων Μαθηματικών- 17/1/2005)
Σπύρος Ευαγγελάτος (Επιστήμης του Θεάτρου- 13/4/2005)
Μενέλαος Τουρτόγλου (Ιστορία του Δικαίου- 28/9/2005)
Λουκάς Παπαδήμος (Οικονομικές Επιστήμες- Χρηματοοικονομική θεωρία και εφαρμογές- 19/5/2006)
Χρήστος Σ. Ζερεφός (Μετεωρολογίας- Κλιματολογίας- 16/1/2007)

Οι "αθάνατοι" της Γαλλικής Ακαδημίας

Με την ευκαιρία της εκλογής του Ντομινίκ Φερναντέζ ως "αθανάτου" στη Γαλλική Ακαδημία [L’Académie française - ιδρύθηκε το 1635 από τον καρδινάλιο Ρισελιέ] έριξα μια ματιά και βρήκα τον κατάλογο με τα ονόματα των άλλων μελών του Γαλλικού Ιδρύματος. Κάποιους τους γνωρίζουμε [Αλέν Ντεκό, Ζισκάρ Ντεστέν, Μισέλ Ντεόν, Μορίς Ντριόν, Κλοντ Λεβί-Στρος, Φελισιέν Μαρσό, Ρενέ ντε Ομπαλντιά, Αλέν Ρομπ-Γκριγιέ, Ζακλίν ντε Ρομιγί κ.α.], αλλά τους περισσότερους τους αγνοούμε. Θα μου πείτε: Μήπως γνωρίζεις τους Έλληνες "αθανάτους"; Όχι! Αλλά θα τους μάθω και θα τους παρουσιάσω... Τα ονόματα και δίπλα η χρονιά που εξελέγησαν και προϊόντος του χρόνου θα γράψω και δυο λόγια δίπλα στ' όνομά τους:

Gabriel de BROGLIE (2001)
Jean-Denis BREDIN (1989)
Hector BIANCIOTTI (1996)
Hélène CARRÈRE d'ENCAUSSE (1990)
François CHENG (2002)
Alain DECAUX (1979)
Florence DELAY (2000)
Michel DÉON (1978)
Jean DUTOURD (1978)
Assia DJEBAR (2005)
Maurice DRUON (1966)
Dominique FERNANDEZ (2007)
Marc FUMAROLI (1995)
René GIRARD (2005)
Valéry GISCARD d'ESTAING (2003)
François JACOB (1996)
Claude LÉVI-STRAUSS (1973)
Jean-Marie LUSTIGER (1995)
Félicien MARCEAU (1975)
Pierre MESSMER (1999)
Michel MOHRT (1985)
Pierre MOINOT (1982)
Pierre NORA, (2001)
René de OBALDIA (1999)
Jean d'ORMESSON (1973)
Erik ORSENNA (1998)
Yves POULIQUEN (2001)
René RÉMOND (1998)
Pierre-Jean RÉMY (1988)
Angelo RINALDI (2001)
Alain ROBBE-GRILLET (2004)
Jean-Marie ROUART (1997)
Pierre ROSENBERG (1995)
Michel SERRES (1990)
Frédéric VITOUX (2001)
Jacqueline WORMS de ROMILLY (1988).

Tuesday, March 13, 2007

«Οι τέσσερις τοίχοι»: Aπό τα έξι καλύτερα του πλανήτη

Tο πρώτο βιβλίο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, «Οι τέσσερις τοίχοι» (εκδ. Το Ροδακιό), είχε κάνει αίσθηση σε κοινό και κριτικούς από τον Δεκέμβριο του 2000 οπότε κυκλοφόρησε. Εδώ και λίγες μέρες όμως, το βιβλίο περιλαμβάνεται στα καλύτερα του πλανήτη, και είναι ένα από τα έξι που αποτελούν τη βραχεία λίστα (short list) του βραβείου The Independent Foreign Fiction Prize, το οποίο στηρίζεται από το βρετανικό Arts Council. Χορηγός είναι η σαμπάνια Taitinger και ο νικητής (που θα ανακοινωθεί την 1η Μαΐου) θα εισπράξει 10 χιλ. λίρες (ο συγγραφέας και ο μεταφραστής). Το βιβλίο του Β. Χατζηγιαννίδη κυκλοφόρησε στα αγγλικά τον Ιούνιο του 2006 σε μετάφραση Anne Marie Stanton-Ife και ο πρόεδρος της επιτροπής του βραβείου, κριτικός Boyd Tonkin, είπε: «Χρόνια θαμμένα μυστικά έρχονται στο φως σ’ ένα αλλόκοτο τοπίο που δίνει την αίσθηση ότι ο Μπάλαρντ ή ο Κάφκα βγήκαν για ένα γύρο στο Αιγαίο. Τα βιβλία στα οποία κατέληξε η επιτροπή (αποκλείοντας συγγραφείς όπως ο Χοσέ Σαραμάγκου, ο Ισμαήλ Κανταρέ, κ. ά.) είναι: Jose Eduardo Agualusa The Book of Chameleons, Per Olov Enquist, The story of Blanche and Marie, Javier Marias, Your Face Tomorrow, 2: dance and dream, Eva Menasse, Vienna και Dag Solstad, Shyness and Dignity. Το έκτο βιβλίο της λίστας είναι του Βαγ. Χατζηγιαννίδη.

Δεν διαβάζονται μέχρι τέλους!


Ο Χάρι Πότερ έμεινε μισοδιαβασμένος...
Οι μεγάλοι αδιάβαστοι. Βρετανική έρευνα της Τελετέξτ αποκαλύπτει πως κάποια από τα διασημότερα βιβλία όλων των εποχών δεν διαβάζονται έως το τέλος. Κι ανάμεσα στους συγγραφείς αυτών των βιβλίων βρίσκονται οι Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Πάολο Κοέλιο, Σαλμάν Ρουσντί, Τζέιμς Τζόις και Μπιλ Κλίντον.

Πρώτο στη λίστα το βιβλίο «Ο μικρός Θεός» του DBC Pierre. Το 35% όσων αγόρασαν ή δανείστηκαν τη βραβευμένη με Μπούκερ σάτιρα, δεν κατάφερε ποτέ να την τελειώσει. Κι ενώ κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη δημοτικότητα της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ (στη φωτογραφία), το 32% των ενήλικων αναγνωστών δεν διάβασε όλο το τέταρτο Χάρι Πότερ. Το χιλίων σελίδων αριστούργημα (όπως αποκαλείται) του Ιρλανδού Τζέιμς Τζόις, «Οδυσσέας», βρίσκεται τρίτο στη λίστα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας υποδεικνύουν ότι στην ψηφιακή εποχή, η διάρκεια της συγκέντρωσης μειώνεται. Ετσι, τέσσερις στους δέκα παραδέχτηκαν ότι αδυνατούν να συγκεντρωθούν σε εκτενή μυθιστορήματα. Αλλοι δυσκολεύονταν να βρουν χρόνο να διαβάσουν. Οι κυριότεροι λόγοι που τους συνέβαινε αυτό, ήταν η κούραση (48%), η τηλεόραση (46%) και οι υπολογιστές (26%).

Αλλοι νικητές-έκπληξη με τεράστια αναντιστοιχία πωλήσεων - αναγνώσεων είναι «Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» του Λουί ντε Μπερνιέ, που έχει πουλήσει περισσότερο από δύο εκατομμύρια αντίτυπα από το 1994, και «Ο Αλχημιστής» του Πάολο Κοέλιο.

Πριν από λίγα χρόνια στην Ελλάδα η μισή παραλία διάβαζε τον «Αλχημιστή» και η υπόλοιπη Ελλάδα άλλαζε κοσμοθεωρία με την παρότρυνση του Κοέλιο: «Αν θελήσεις κάτι, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το πραγματοποιήσεις».

Από τις δέκα πρώτες θέσεις της λίστας δεν ξέφυγαν οι κλασικοί. Παρά την αδιαμφισβήτητη απήχησή τους, οι μεγάλοι Ρώσοι Φιόντορ Ντοστογιέφσκι με το «Εγκλημα και Τιμωρία» και ο Λέων Τολστόι με το «Πόλεμος και η Ειρήνη», μάλλον κούρασαν τους αναγνώστες τους. Ο ήρωας του «Εγκλήματος» Ρασπούτιν είναι θρυλική μορφή -σημείο αναφοράς στην παγκόσμια λογοτεχνία, ακόμα και στην ψυχολογία- αλλά οι περισσότεροι δεν γνώρισαν το τέλος της Ιστορίας του.

Οι πασίγνωστοι «Σατανικοί Στίχοι» του Σαλμάν Ρουσντί και «Ο Θεός των Μικρών Πραγμάτων» της Αρουντάντι Ρόι βρίσκονται επίσης στη λίστα των δέκα, ενώ στη λίστα με τις βιογραφίες στις πρώτες θέσεις βρίσκουμε: «Η ζωή μου» του Μπιλ Κλίντον, «Στο Πλευρό μου» (My side) του Ντέιβιντ Μπέκαμ και «Τhe Downing Street Υears» της Μάργκαρετ Θάτσερ. Μα κανείς δεν ήθελε να μάθει λεπτομέρειες για το πώς συνέβη το σκάνδαλο στο οβάλ γραφείο; (Έθνος, 13.3.2007).

«Η μητέρα του σκύλου»: 100.000 πωλήσεις!

Ενα από τα βιβλία που δεν έχουν μπει στο ράφι, αντιθέτως σημειώνουν μια συνεχή κίνηση, είναι «Η μητέρα του σκύλου» του Παύλου Μάτεσι. Αν και στις μέρες μας, λόγω της υπερπαραγωγής, τα βιβλία «παλιώνουν» γρήγορα, το μυθιστόρημα του Παύλου Μάτεσι, παρά τα δεκαεπτά χρόνια από την πρώτη του έκδοση το 1990, εξακολουθεί να κερδίζει νέους αναγνώστες και να προσελκύει ξένους εκδότες.

Ετσι, σύμφωνα με τον εκδότη, η «Μητέρα του σκύλου» έφτασε στην 50ή έκδοση και στα 100.000 αντίτυπα σε πωλήσεις, ενώ έχει μεταφραστεί σε δεκατρείς γλώσσες και έχει δεχτεί πολλές θετικές κριτικές.

Ο Τσέχος συγγραφέας Πάβελ Κόχουτ το έχει χαρακτηρίσει εξαιρετικό μυθιστόρημα και επιπλέον έχει σημειώσει: «Δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει στην παγκόσμια λογοτεχνία μια τόσο δυνατή ιστορία αγάπης παιδιού προς τη μητέρα του».

Συλλεκτική έκδοση: Το γεγονός γιορτάζεται από τον συγγραφέα και τις εκδόσεις «Καστανιώτη» με την κυκλοφορία του μυθιστορήματος, ανανεωμένου, και σε συσκευασία δώρου με μία ατζέντα με το εξώφυλλό του.

Επίσης, περιλαμβάνει εκτενές εργοβιοχρονολόγιο, με όλες τις θεατρικές παραστάσεις, τους λογοτεχνικούς σταθμούς και τις μεταφράσεις των έργων του Μάτεσι. Παράλληλα, κυκλοφορεί κι ένας συλλεκτικός δερματόδετος συλλεκτικός τόμος σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, με την υπογραφή του συγγραφέα.

(Παρουσίαση στον «Ιανό», από τους Τηλέμαχο Χυτήρη, Στέφανο Δάνδολο και Αύγουστο Κορτώ -13.3.2007)

Saturday, March 10, 2007

Ντέιβιντ Ιρβινγκ: Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης


Ο Ντέιβιντ Ιρβινγκ εισέβαλε στο προσκήνιο της επικαιρότητας-τα τελευταία χρόνια-ως αρνητής του Ολοκαυτώματος. Η προβολή των αναθεωρητικών απόψεών του, του... χάρισε όχι μόνο την κατακραυγή όσων συγκλονίζονται από τον οργανωμένο τρόμο των ναζιστικών στρατοπέδων, αλλά και διώξεις και φυλακίσεις, μόλις πρόσφατα εξήλθε των φυλακών της Αυστρίας. Πριν από αυτά όμως, ο Ίρβινγκ-γιος αντιπλοιάρχου του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού και με λαμπρές σπουδές στην πατρίδα του-έδωσε λαμπρά δείγματα ανεξάρτητης ιστορικής έρευνας. Κορυφαία θέση στο έργο του κατέχει αναμφίβολα «Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης. Η αποκάλυψη των γεγονότων-1945». Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό βιβλίο (γράφηκε το 1963) το οποίο περιγράφει την εκ θεμελίων καταστροφή από τους Δυτικούς Συμμάχους μιας από τις ιστορικότερες πόλεις της Γερμανίας. Μιας πόλης-μουσείο, χωρίς καμία στρατηγική αξία για την έκβαση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά με τεράστια σημασία στον ψυχολογικό πόλεμο. Το βιβλίο υπήρξε διεθνές best-seller και στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός .

Friday, March 9, 2007

"Έφυγε" η καθηγήτρια Ελένη Κούκκου..

Κάποτε της είχα κάνει μια συνέντευξη για την τηλεόραση και θυμάμαι τη γλυκύτητα και την ευγένειά της. Η Ελένη Κούκκου ήταν αφιερωμένη στην ιστορία και στη μελέτη της προσωπικότητας και της δράσης του πρώτου κυβερνήτη της χώρας, του Ιωάννη Καποδίστρια. Διάβασα στην Καθημερινή (10.3.2007), το σημείωμα της Ελ. Μπίστικα: Αστείρευτη πηγή γνώσεων, θέλησης και πίστης στο έργο, στη μνήμη του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, του Ιωάννη Καποδίστρια, η Ελένη Κούκκου, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέας ιστορικών βιβλίων, έφυγε αθόρυβα από τη ζωή και κηδεύθηκε την Πέμπτη 8/3/07 από τα ανίψια της και τους φίλους και θαυμαστές του έργου της με ανοιξιάτικη λιακάδα στο Α΄ Νεκροταφείο..."

Ο Dominique Fernandez μπήκε στη Γαλλική Ακαδημία

Dominique Fernandez a été élu, jeudi 8 mars, à l'Académie française. L'écrivain et critique littéraire, âgé de 77 ans, a été désigné au premier tour de scrutin par 21 voix sur 31. Il est l'auteur d'une soixantaine de romans, essais et récits de voyages. De son œuvre transparaît sa fascination pour l'Italie. Elève à l'Ecole normale supérieure et agrégé d'italien, il a été professeur au lycée français de Naples.
En 1974, Dominique Fernandez a obtenu le prix Médicis pour Porporino ou les mystères de Naples et en 1982 le Goncourt pour Dans la main de l'ange. En 2005, il avait été candidat malheureux à un siège d'"immortel". Battu, le "fauteuil" avait été attribué à l'écrivain Assia Djebar. Le siège qu'il occupera dorénavant était celui de Marcel Pagnol, puis du professeur Jean Bernard, décédé en avril 2006. (Le Monde, 08.03.07). ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ: Josyane Savigneau "Dominique Fernandez, nouvel immortel".
Μπορεί κανείς να ανατρέξει σε διάφορα site για περισσότερες πληροφορίες για τον Ντομινίκ Φερναντέζ, ένα σπουδαίο πεζογράφο και δοκιμιογράφο. Ιδού [εδώ] μερικές ακόμη πληροφορίες:
Né à Neuilly sur Seine en 1929. Dominique Fernandez est le fils du grand critique Ramon Fernandez qui fréquentait les écrivains fascistes. Diplômé de l’École normale supérieure, il obtient son agrégation d'italien en 1955, se marie, a deux enfants. Il devient docteur ès-lettres avec une thèse sur l'échec de Pavèse en 1968.

En 1974, il révèle son homosexualité à l’occasion de la publication de Porporino ou les mystères de Naples, le roman qui lui valu le Prix Médicis (1975). En 1982, ce sera le prix Goncourt avec Dans la main de l'ange. En 1999, il prend la défense du PACS et se fait porte-parole de la communauté homosexuelle avec Le loup et le chien.

De ses nombreux voyages (Italie, Russie, Portugal, Brésil, Bolivie, Bohême, Syrie…) il a écrit des récits magnifiquement illustrés par le photographe Ferrante Ferranti. Il partage son temps entre la littérature et l'enseignement. Il donne régulièrement des articles à La Quinzaine Littéraire et au Nouvel Observateur.
Ένας πολυταξιδεμένος συγγραφέας που αγάπησε (και προφανώς αυτή η αγάπη του εξακολουθεί να υπάρχει) το "περιθώριο" και οι ήρωές του είναι άνθρωποι του περιθωρίου. Αγάπησε τα ταξίδια και δεν ξέρω αν σήμερα στην ηλικία των 78 χρόνων εξακολουθεί να ταξιδεύει. Εδώ στην Ελλάδα τον πρωτογνωρίσαμε (οι περισσότεροι, τέλος πάντων) από τη μυθιστορηματική του βιογραφία με τίτλο "Εγώ, ο Πιερ Πάολο, στο χέρι του αγγέλου", που αναφέρεται στον Ιταλό σκηνοθέτη Πιέρ-Πάολο Παζολίνι. Το 1997, που είχε έρθει στην Αθήνα, μίλησε και στην Αναστασία Λαμπρία, στην εφημερίδα Το Βήμα (14.12.1997)

Wednesday, March 7, 2007

Το blog του Πάουλο Κοέλιο

Διάβασα στο Έθνος ότι ο Πάουλο Κοέλιο, μετρ της οργανωμένης διαφήμισης των βιβλίων του, τώρα χρησιμοποιεί τη δυνατότητα του blog για το καινούργιο του μυθιστόρημα «Η μάγισσα του Πορτομπέλο». Το blog, λοιπόν, εμφανίζει στα ισπανικά, πορτογαλικά, ουγγρικά, ρωσικά, αγγλικά, γαλλικά και από χθες και στα ελληνικά τα επτά πρώτα κεφάλαια του βιβλίου. Ετσι, οι φανατικοί του Πάουλο Κοέλιο και εκείνοι που δεν αντέχουν να περιμένουν μέχρι τις 2 Απριλίου, οπότε θα κυκλοφορήσει το βιβλίο από τις εκδόσεις Λιβάνη, μπορούν να μπουν στο www.paulocoelhoblog.com. Η επαφή με τους αναγνώστες θα συνεχιστεί και μετά την έντυπη έκδοση, αφού στο ίδιο blog θα μπορούν να γράφουν τα σχόλιά τους.

Tuesday, March 6, 2007

Πέθανε ο Γάλλος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Ζαν Μποντριγιάρ


Ο διεθνούς φήμης Γάλλος κοινωνιολόγος και φιλόσοφος Ζαν Μποντριγιάρ πέθανε σήμερα (6.3.2007) στο Παρίσι σε ηλικία 77 ετών, έγινε γνωστό από το περιβάλλον του. Ο Μποντριγιάρ που έχει γράψει περίπου πενήντα βιβλία ήταν ένας από τους πλέον σημαντικούς μεταμοντέρνους διανοητές διάσημος για την κριτική του στους μηχανισμούς της καταναλωτικής κοινωνίας.
Né le 20 juillet 1929 à Reims, germaniste de formation et traducteur de Marx ou Brecht, Jean Baudrillard enseigne la sociologie à partir de 1966 à l'université de Nanterre. "Compte tenu de mes diplômes, je n'avais pas le choix. En 1965, la sociologie était la seule discipline qui restait ouverte. Au début, j'étais obligé d'apprendre au fur et à mesure ce que je devais enseigner à mes élèves", expliquait-il. En 1968 paraît son premier livre de sociologie, Le système des objets, suivi en 1970 de La société de consommation... [Η συνέχεια στην εφημερίδα Le Monde, όπου μπορείτε να διαβάσετε όσοι ξέρετε και γαλλικά το κείμενο L'esprit du terrorisme, του Jean Baudrillard]

Αφιέρωμα στον Εγγονόπουλο

Αφιέρωμα στο Νίκο Εγγονόπουλο για τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννησή του (1907-1985) ετοίμασε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Η πρώτη έκθεση θα γίνει στον εκθεσιακό χώρο του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» με έκθεση ντοκουμέντων για τον ποιητή και ζωγράφο, που μαζί με τον Ανδρέα Εμπειρίκο εισήγαγαν τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα κατατοπιστική για το έργο του Εγγονόπουλου είναι η έκδοση του ΕΚΕΒΙ υπό τον τίτλο «Η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος...» σε φιλολογική επιμέλεια Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου, με χρονολόγιο, ανθολόγιο ποίησης, άρθρα και μαρτυρίες για τον ποιητή και φωτογραφικά ντοκουμέντα. Στις 16 Μαρτίου θα γίνει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών η θεατροποιημένη παρουσίαση του ποιητικού έργου του Εγγονόπουλου σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, ενώ στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης οργανώνεται η έκθεση «Τόπος Εγγονόπουλος» από τις 20 Μαΐου έως τις 20 Ιουνίου και στο Μουσείο Μπενάκη διήμερο συνέδριο στις 23 και στις 24 Νοεμβρίου. Στη διάρκεια του συνεδρίου θα προβληθεί η ταινία του Λευτέρη Ξανθόπουλου «Ο κήπος με τα αμέτρητα παράθυρα».

Η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη

Να λοιπόν που και οι δημοσιογράφοι υπηρετούν με αξιοθαύμαστο τρόπο τα Γράμματα. Διάβασα μια συνέντευξη της ξενιτεμένης Ιουστίνης Φραγκούλη στη Ναυτεμπορική που την έδωσε στη δημοσιογράφο Νίκη Μηταρέα, η οποία μεταξύ άλλων γράφει:
Με ένα ανατρεπτικό μυθιστόρημα, όπου οι γυναίκες λικνίζονται σε ψηλά τακούνια και οι άντρες απολαμβάνουν τον ηδονικό ήχο του περπατήματός τους, η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη επανέρχεται στη λογοτεχνία. Το πολυεπίπεδο μυθιστόρημά της «Ψηλά Τακούνια Για Πάντα» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα) μυεί τον αναγνώστη στον επώδυνο κόσμο της ενηλικίωσης.

Η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη γεννήθηκε στη Λευκάδα, όπου τελείωσε τη δημοτική και μέση εκπαίδευση. Απόφοιτος του Πολιτικού Τμήματος της Νομικής Αθηνών, δημοσιογραφεί από το 1983 σε ημερήσιες εφημερίδες και περιοδικά της Ελλάδας. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ και έχει εργαστεί κατά διαστήματα σε ραδιοφωνικούς σταθμούς (ΕΡΑ, SKY, FLASH 9,61, Αθήνα 9,84), καθώς και στην Ελληνική Τηλεόραση (ΕΤ). Από το 1989 ζει και εργάζεται στο Μόντρεαλ του Καναδά ως ανταποκρίτρια του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, του περιοδικού Έψιλον. Είναι συνεργάτρια των λογοτεχνικών περιοδικών Διαβάζω και Δέκατα.

Απασχολείται ταυτόχρονα στο τοπικό ραδιόφωνο και στα διάφορα ομογενειακά Μέσα του Καναδά και της Αμερικής. Παράλληλα με τη δημοσιογραφική και συγγραφική της δραστηριότητα, είναι γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων για την Ελληνική Παιδεία και τον Πολιτισμό με έδρα τη Νέα Υόρκη. Συγγραφικό έργο: Το πρώτο της βιβλίο «Η μοναξιά ενός ασυμβίβαστου» (Εκδόσεις Εξάντας, 2000), αποτελεί την επίσημη βιογραφία του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνος («The Lonely Path of Ιntegrity», Exandas Publishers 2002). Ακολουθούν: το μυθιστόρημα με τίτλο «Πετάει, πετάει το σύννεφο» (Eκδόσεις Ψυχογιός, 2003), «Στις Αγορές του Κόσμου, Επώνυμες Ευκαιρίες και Μικρές Αναλώσιμες Ιστορίες» (Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», 2004) και «Η Παρακαταθήκη» - «The Legacy» (Εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», 2005), μια δίγλωσση έκδοση με επιλεγμένους λόγους του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνος. (Ναυτεμπορική, 23.2.2007)

Στέφανος Μεσσήνης: Ίνα ως...

ΕΓΙΝΕ κι αυτό: «Οι σκελετοί των προγόνων μας / οι οποίοι ανακαλύφθηκαν πρηνείς / όμως τοποθετήθηκαν υπτίως / στα φωταγωγημένα τοιχώματα / του Μετρό της Αθήνας». Δεν τον έγραψε ο Τύπος, ούτε η Τι Βι το είπε. Μόλις πριν από λίγο έγινε αυτό γνωστό όταν κυκλοφόρησε το ποιητικό βιβλίο «Ινα ως» (εκδ. Τυπωθήτω) του δημοσιογράφου Στέφανου Μεσσήνη.

Δεν είναι ανάγνωσμα για ρομαντικούς ούτε για αναχωρητές: «Και η παγωνιά / μια περιπλάνηση αστέγων». Ισως να πρόκειται μεταξύ των άλλων, και για βοήθημα ασχολουμένων με το Ιντερνετ: «Το κομπιούτερ / τραντάζεται και φτύνει / μπερδεμένο το πρόγραμμά του / το φαξ / εσκτομίζει ακατάπαυστα / ατύπωτο χαρτί και κάθε λογικής ηλεκτρονικό / μπαίνει σε λειτουργία από μόνο του».

Ο Μεσσήνης σπούδασε βυζαντινή ιστορία στη Σορβόννη, έγινε δημοσιογράφος στο «Ινα ως» όμως εκφράζεται ο ποιητής. Επικουρική, στην πρωτοποριακή γραφή του συναδέλφου, είναι και η εικονογράφηση του εξωφύλλου. Η άκρη του γιαλού (μια και ο ποιητής είναι από τη Λευκάδα), ένα γκολ ποστ δίχως δίχτυ και μια καρέκλα κάτω από την οριζόντια δοκό - έργο του ζωγράφου Γιώργου Μπαρούνη. Με 8 ευρώ θα απολαύσει ο αναγνώστης και ένα ματς στις αλυκές της Λευκάδας. (Ναυτεμπορική, 24.2.2007).
Όμως θα επανέλθω για το βιβλίο αυτό και τον ποιητή. Ο Στέφανος είναι ένας εξαιρετικός φίλος και συνέδελφος. Από τις ελάχιστες ηθικές παρουσίες στο δημοσιογραφικό χώρο, που τώρα υπηρετεί με καταπληκτικό τρόπο την ποίηση.

Προτομή του Γιώργου Κατσίμπαλη

Στις 28 Φεβρουαρίου έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Γιώργου Κατσίμπαλη (μια προτομή που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Κωνσταντίνος Παλαιολόγος) στο προαύλιο του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων, στην οδό Ακαδημίας 50 [Είπε κι ο δήμαρχος κάποια πράγματα]. Τον Γιώργο Κατσίμπαλη έχει περιγράψει ο Χένρι Μίλερ [Henry Valentine Miller, 26.12.1891 – 7.6.1980] στο βιβλίο του «Ο Κολοσσός του Μαρουσιού» [The Colossus of Maroussi], όταν τη δεκαετία του '30 ο Κατσίμπαλης, ο Μίλερ, ο Γιώργος Σεφέρης (1900-1971), Λόρενς Ντάρελ [Lawrence George Durrell, 27.2.1912 – 7.11.1990] και άλλοι λογοτέχνες της εποχής περνούσαν ατέλειωτα βράδια στις αθηναϊκές ταβέρνες, έκαναν μεταμεσονύκτιους περιπάτους γύρω από την Ακρόπολη και κολυμπούσαν στα πεντακάθαρα νερά του Φαλήρου.

750.000 αντίτυπα του Ζορμπά στη Γερμανία



Μετέφρασε και μεταφράστηκε ο Νίκος Καζαντζάκης στη διάρκεια της ζωής του. Το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατό του, σε συνεργασία με τη Διεθνή εταιρεία Φίλων του Νίκου Καζαντζάκη, το Ινστιτούτο Θερβάντες, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας, το Ινστιτούτο Γκαίτε, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ) και το περιοδικό «Νέα Εστία» διοργανώνουν από τις 13 μέχρι τις 15 Μαΐου διεθνές συνέδριο με θέμα «Νίκος Καζαντζάκης, μεταφραστής και μεταφραζόμενος».

Η συνάντηση αυτή είναι η πρώτη από τις δύο εκδηλώσεις, που διοργανώνονται στη μνήμη του και στόχο έχουν να φωτίσουν όλους τους τομείς της πνευματικής δραστηριότητας του συγγραφέα. Τα θέματα που θα συζητηθούν στη διάρκεια του διεθνούς συνεδρίου είναι: Η αρχαιογνωσία του Ν.Κ., οι μεταφράσεις από τα αρχαία ελληνικά, οι μεταφράσεις των έργων των Μπέργκσον, Νίτσε και Δαρβίνου, η μετάφραση του «Φάουστ» του Γκαίτε, οι μεταφράσεις θεατρικών έργων και η επιρροή τους στη δραματουργία, η μετάφραση του έργου του Μορίς Μέτερλινκ «Ο θησαυρός των ταπεινών», Η «Θεία Κωμωδία» του Δάντη, Ο «Ηγεμών» του Νικολό Μακιαβέλι, η επίδραση των μεταφράσεων στο έργο του, οι μεταφράσεις από τα γερμανικά και τα γαλλικά και οι μεταφράσεις Ισπανών ποιητών του 20ού αι. Την τελευταία μέρα, το συνέδριο θ’ ασχοληθεί με τον Ν. Καζαντζάκη μεταφραζόμενο και θα μιλήσουν φιλόλογοι από τις σημαντικότερες γλώσσες στις οποίες έχει μεταφραστεί ο Κρητικός συγγραφέας.Ο πρώτος που μετέφρασε στα ελληνικά Λόρκα, όσο ακόμη ζούσε ο Ισπανός ποιητής, ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης. Επίσης, πρώτος μετέφρασε και τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη. Στη γλώσσα μας μετέφερε και Νίτσε, από τον οποίο κιόλας επηρεάστηκε, όπως ακόμη και Μακιαβέλι («Ο ηγεμών»), Γκαίτε («Φάουστ»), Μπερξόν, Δαρβίνο κ.ά.

Πώς αποτιμάται όμως το μεταφραστικό έργο του Κρητικού συγγραφέα και πόσο αντέχει στον χρόνο; Από την άλλη, ποια είναι η εικόνα του μεταφρασμένου Καζαντζάκη σε διάφορες γλώσσες σε πολλές, καθώς είναι μαζί με τον Καβάφη οι πιο μεταφρασμένοι Ελληνες; Πόσο αντέχουν στο σήμερα οι μεταφράσεις του καζαντζακικού έργου; Τα 750.000 αντίτυπα έφτασε η γερμανική έκδοση τσέπης του «Ζορμπά» στη μετάφραση του 1952. Και υπήρξε άλλη μία επεξεργασμένη επανέκδοση, το 1976. Σήμερα όμως τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη χρειάζονται νέες έγκυρες μεταφράσεις στα γερμανικά, υποστηρίζει ο Γερμανός νεοελληνιστής Ντίτερ Ρόντριχ Ράινς.

Στην Ισπανία, πάλι, πάνω από το ένα όγδοο των έργων νεώτερης και σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας που μεταφράστηκαν τα τελευταία 50 χρόνια αποτελείται από έργα του Νίκου Καζαντζάκη. «Η εκδοτική του τύχη στην Ισπανία όμως απέχει πολύ από το να θεωρείται ικανοποιητική σήμερα», λέει ο καθηγητής Νέων Ελληνικών στη Μαδρίτη και στη Μάλαγα Λεάντρο Γκαρθία Ραμίρεθ.

«Ο Καζαντζάκης είναι ένας συγγραφέας που ένωσε την Ευρώπη πριν από τους πολιτικούς», είπε κατά την παρουσίαση του συνεδρίου η διευθύντρια του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου της Αθήνας Μελίτα Παλεστίνι. Η σχέση του με την Ιταλία υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι υπήρξε «από τους καλύτερους μεταφραστές του Δάντη» και από την αγάπη του για τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, που αποτυπώθηκε εναργώς στον «Φτωχούλη του Θεού».

Για την Ισπανία, είπε εκ μέρους του Ινστιτούτου Θερβάντες η Νανά Παπανικολάου, «είναι σημαντικό ότι υπήρξε ο μόνος που μετέφρασε στα ελληνικά τον Λόρκα πριν από τον θάνατο του ποιητή, συστήνοντάς τον στους Έλληνες αναγνώστες. Ενώ έστελνε ανταποκρίσεις στην Ελλάδα από τον ισπανικό εμφύλιο».

Για την ευρωπαϊκή διάσταση του Καζαντζάκη μίλησε και ο διευθυντής του Τμήματος Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Γκαίτε Βόλφγκερ Πούλμαν. «Υπήρξε ένας πρωτοπόρος της δημιουργίας ευρωπαϊκής συνείδησης», είπε. «Ενώ ο "Ζορμπάς" του έκανε τους Γερμανούς να αγαπήσουν την Ελλάδα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σύγχρονο βιβλίο».
ΒΛΕΠΕ: Έθνος (750.000 αντίτυπα του Ζορμπά στη Γερμανία), Τα Νέα (Ο «Ζορμπάς» έφτασε τα 750.000 αντίτυπα στη γερμανική έκδοσή του), Η Καθημερινή ("Μεταφραστής και μεταφραζόμενος"), Ελευθεροτυπία (Ο Καζαντζάκης της μετάφρασης)

Το «Αιγαίο στις φλόγες» του Ιουλίου Βερν

Η τελική φάση της Επανάστασης του 1821 στο συναρπαστικό μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα, για το οποίο γράφει η Σταυρουλα Τσουπρου στην Καθημερινή (6.3.2007) μ ετην ευκαιρία της έκδοσης του έργου στα ελληνικά από δυο εκδοτικούς οίκους. 1) Ιούλιος Βερν: «Το Αιγαίο στις φλόγες». Μετάφραση: Δημήτρης Παντελοδήμος. Με 49 σχέδια του Benett. Εκδόσεις «Κασταλία», 2005. 2) Ιούλιος Βερν: «Το Αιγαίο στις φλόγες». Μετάφραση: Μαριάννα Κουτάλου. Εικονογράφηση: Βασίλης Κοντογεώργος. Επιμέλεια επιλογής και παρουσίασης ντοκουμέντων: Πέτρος Παπαπέτρος. Εκδόσεις «Ερευνητές», 2006. Με χρονική απόσταση σχεδόν ενός έτους το βιβλίο του Βερν «Το Αιγαίο στις φλόγες» [The Archipelago on Fire, L’Archipel en feu, 1884] εκδόθηκε από δύο διαφορετικούς εκδοτικούς οίκους, των οποίων η επίσης εντελώς διαφορετική προσέγγιση είναι καταφανής στους τόμους που κρατάμε στα χέρια μας.

80 ετών ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Γενέθλια έχει σήμερα (6.3.2007) ο διάσημος Κολομβιανός συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez]. Γίνεται 80 ετών. Gabriel José García Márquez was born on March 6, 1928 in Aracataca, a town in Northern Colombia, where he was raised by his maternal grandparents in a house filled with countless aunts and the rumors of ghosts. But in order to get a better grasp on García Márquez's life, it helps to understand something first about both the history of Colombia and the unusual background of his family.
Η Ισπανία γιόρτασε στις 5/3/2007 τον νομπελίστα συγγραφέα. Η αντιπρόεδρος της χώρας Μαρία Τερέζα Φερνάντεζ ντε λα Βέγκα διάβασε αποσπάσματα από το κορυφαίο έργο του Εκατό χρόνια μοναξιάς, στο πλαίσιο του ιδιαίτερου μαραθωνίου που ξεκίνησε στη χώρα και στον οποίο θα συμμετάσχουν πολιτικοί, συγγραφείς και ηθοποιοί. Αλλωστε τα 80χρονά του δεν είναι η μοναδική «στρογγυλή» επέτειος...

Ο Μάρκες [γνωστός ως «Gabo» στα εκατομμύρια των αναγνωστών, κέρδισε αρχικά τη διεθνή φήμη με το αριστούργημά του, Εκατό χρόνια μοναξιάς] γιορτάζει φέτος και τη συμπλήρωση 40 ετών από την κυκλοφορία των «Εκατό χρόνων μοναξιάς» αλλά και τα 25χρονα από τότε που παρέλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Μέσα στο μήνα αναμένεται να κυκλοφορήσει και η επετειακή επανέκδοση του μυθιστορήματος Εκατό χρόνια μοναξιάς, με πρόλογο γραμμένο από τον Μάριο Βάργκας Λιόσα. Φέτος άλλωστε έληξε και ο 30χρονος προσωπικός τους καβγάς... Πολλές οι αφορμές για γιορτή, λοιπόν, για τον «λέοντα» της Λατινικής Αμερικής... ΒΛΕΠΕ: Ελευθεροτυπία ("Τριπλή επέτειος"), και Τα Νέα (Μιχάλης Μητσός "Χρόνια πολλά Γκάμπο!), 6.3.2007.
Για λόγους τιμής ο Περουβιανός συγγραφέας, Μάριο Βάργκας Λιόσα, είχε μαυρίσει το μάτι του Μάρκες, πριν από 30 χρόνια. Βραβευμένοι με Νόμπελ Λογοτεχνίας και οι δύο, Λατινοαμερικάνοι, διατηρούν τα χαρακτηριστικά του ζηλότυπου Λατίνου εραστή. Οι λόγοι της γροθιάς, που έριξε στο μάτι του Μάρκες ο Λιόσα, οφείλονται σε ερωτική αντιζηλία και σε κουτσομπολιά του ενός σε βάρος του άλλου.

Με αφορμή τα 80ά γενέθλια του Μάρκες, ο βιογράφος του αποκάλυψε στην εφημερίδα «Λα Χορνάδα» την αιτία της παρεξήγησης:

Το ότι μια μεγάλη φιλία ανάμεσα στους δύο μεγάλους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς είχε τελειώσει δραματικά πριν από 31 χρόνια ήταν γνωστό. Αγνωστο όμως ήταν το γιατί και το μαθαίνουμε με τη δημοσίευση της φωτογραφίας που τράβηξε ο φωτογράφος Ροντρίγκο Μόγια, φίλος του Κολομβιανού νομπελίστα, όταν ο τελευταίος τον επισκέφθηκε κτυπημένος στο σπίτι του, στις 14 Φεβρουαρίου του 1976, ύστερα από μια ιδιωτική προβολή ενός φιλμ όπου και συνέβη το περιστατικό. Οι δύο άνδρες συναντήθηκαν τυχαία και ενώ ο Μάρκες έσπευσε να χαιρετίσει τον Λιόσα, εκείνος του έφερε τη γροθιά στο μάτι. Τις λεπτομέρειες διηγείται σήμερα η σύζυγος του Γκάμπο (υποκοριστικό του Μάρκες), Μερσέντες Μπάρκα.
Ο λόγος του τσακωμού συνδέεται με την εγκατάλειψη συζύγου και παιδιών του ερωτευμένου Λιόσα, για μια πιτσιρίκα Σουηδέζα. Οι Μάρκες τότε ζούσαν στη Βαρκελώνη, όπως και η σύζυγος του Λιόσα, Πατρίτσια, στην οποία και συμπαραστάθηκαν. Οταν ήρθε η ώρα της επανασύνδεσης των Λιόσα, η Πατρίτσια ανέφερε στον σύζυγό της τις συζητήσεις με τον Μάρκες. Εκείνος προσεβλήθη από ορισμένες φράσεις του... Μια άλλη εκδοχή φέρει την υπογραφή του βιογράφου του Μάρκες, Ντάσο Σαλντίβα, ο οποίος ισχυρίζεται ότι η Πατρίτσια ήθελε να κάνει τον άνδρα της να ζηλέψει, λέγοντάς του ότι κατά την απουσία της «βρέθηκε» με τον Γκάμπο.
Η δημοσιοποίηση της αλήθειας (;) και η φωτογραφία έρχονται στο φως την ώρα της συμφιλίωσης των δύο μεγάλων συγγραφέων. Η νέα έκδοση του «Εκατό χρόνια μοναξιά», για τα σαράντα χρόνια από την πρώτη του έκδοση, θα έχει πρόλογο του Λιόσα, γραμμένο το 1971.

Henri Troyat. Εγραψε σπουδαίες βιογραφίες


Aπό τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας, ο Aνρί Tρουαγιά [Henri Troyat] πέθανε την Παρασκευή (2.3.2007), σε ηλικία 95 ετών. Γεννημένος στη Mόσχα από αρμενική οικογένεια, που έφυγε κατά την Oκτωβριανή Eπανάσταση και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ο Tρουαγιά έγραψε δεκάδες έργα - μυθιστορήματα, βιογραφίες, ιστορικά και θεατρικά [εδώ]. Πολλές από τις βιογραφίες του εστιάζουν στις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Pωσίας - Tσέχοφ, Tολστόι, Πούσκιν, Nτοστογιέφσκι, Mαρίνα Tσβετάγιεβα, Γκόρκι, Pασπούτιν, Mεγάλη Aικατερίνη, Iβάν ο Tρομερός.

H Pωσία των παιδικών του χρόνων αποτέλεσε ανεξάντλητη πηγή σε όλο του το έργο. Δεν επέστρεψε ποτέ στη γενέτειρά του ούτε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Eνωσης, καθώς ήθελε να κρατήσει ζωντανή τη Pωσία των παιδικών του χρόνων. Στα 27 του κέρδισε το Γκονκούρ, για το μυθιστόρημα «H Aράχνη». Hταν μέλος της Γαλλικής Aκαδημίας από το 1959. Στα ελληνικά κυκλοφορούν περίπου δεκαοκτώ έργα του. (6.3.2007). Βλέπε και: Η Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Τα Νέα, Le Monde (6.3.2007)

Monday, March 5, 2007

Πέρσα Κουμούτση "Δυτικά του Νείλου"


Την Πέρσα τη γνώρισα ως μεταφράστρια των έργων του μεγάλου Αιγύπτιου συγγραφέα Ναγκίμπ Μαχφούζ [Naguib Mahfouz]. Μάλιστα της είχα πάρει και μια συνέντευξη στην εκπομπή "Με τη φωνή του συγγραφέα" για την ΝΕΤ. Η προσφορά της θεωρείται σημαντική διότι μας γνώρισε τον "Αιγύπτιο Καζαντζάκη". Όμως η Πέρσα δεν περιορίστηκε στις μεταφράσεις (έχει μεταφράσει και το Kοράνι), βραβευμένη με το βραβείο K.Π. Kαβάφη το 2001, αναπνέοντας και ισορροπώντας για πολλά χρόνια ανάμεσα σε δυο πατρίδες, κατόρθωσε αυτήν ακριβώς τη «συνεχή προσπάθεια εθνικής ταυτότητας» να την κάνει και λογοτεχνία εξαιρετική.

Στο καινούργιο της μυθιστόρημα «Δυτικά του Nείλου», η συγγραφέας αναφέρεται, μέσα από μια σε πρώτο επίπεδο ερωτική ιστορία, στην Aίγυπτο του εξήντα και του Nάσερ, που είναι και η πιο καθοριστική αφού σηματοδοτεί την αρχή του τέλους. Eνα βιβλίο πολυεπίπεδο και ατμοσφαιρικό, ερωτικό και βαθύτατα υπαρξιακό. Πολιτικό και κοινωνικό. Nοσταλγικό και επαναστατικό. Eπί της ουσίας, ηθικό με συναισθηματική ευγένεια και οξυδέρκεια. Η Πέρσα γεννήθηκε στο Kάιρο και ήρθε στην Eλλάδα αφού τελείωσε τις σπουδές της στο Aιγυπτιακό Πανεπιστήμιο Kαϊρου. Tα πρώτα χρόνια δίδαξε στη μέση και ανώτερη εκπαίδευση, ενώ από το 1993 ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη λογοτεχνική μετάφραση από τα Aραβικά και τα Aγγλικά. Eκτός από έργα αγγλόφωνων συγγραφέων, έχει μεταφράσει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Aιγύπτιου νομπελίστα λογοτέχνη Nαγκίμπ Mαχφούζ (στη φωτογραφία) από τα Aραβικά, καθώς και έργα άλλων Aράβων και αραβική ποίηση.

Tο 2006 το αιγυπτιακό κράτος της απένειμε μετάλλιο τιμής για τη συνεισφορά της στην προώθηση και την προβολή της αιγυπτιακής και αραβικής λογοτεχνίας γενικότερα. Eχει γράψει τα μυθιστορήματα: «Aλεξάνδρεια, στο δρόμο των ξένων» (Eμπειρία Eκδοτική, 2003), «Tα χρόνια της νεότητός του, ο ηδονικός του βίος» (Eμπειρία Eκδοτική, 2004). «Δυτικά του Nείλου» είναι το τρίτο της μυθιστόρημα. (Έθνος, 5.3.2007)

Saturday, March 3, 2007

Καλύτερα τύψεις παρά απωθημένα... ξανά!


Εδώ και μερικούς μήνες κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Άγκυρα" το "Καλύτερα τύψεις παρά απωθημένα" και περιμένει αγοραστές. Δεν ήταν τυχερό να δει πολλές κριτικές στα διάφορα έντυπα κι όπως φαίνεται ο συγγραφέας του πρέπει να πάρει την υπόθεση της επικοινωνίας στα χέρια του. Μια πρώτη εκδήλωση έγινε στη Στοά του Βιβλίου όταν παρουσιάστηκε από τους Θάνο Μικρούτσικο, Πέτρο Ευθυμίου, Κώστα Καλημέρη και Νίκο Μεγγρέλη και δεκάδες προσκεκλημένους. Πάντως, αξιοσημείωτη είναι η παρουσίαση [εδώ] από τον Τάσο Γουδέλη στο περιοδικό Το Δέντρο και από τον Βασίλη Καλαμαρά στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία.
Ακολούθησε μια εκδήλωση στις 27 Ιανουαρίου στο καφενείο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Λεχαινών, την οποία είχε οργανώσει η Πολιτιστική Ομάδα "Φράγμα". Εκεί, σε μια καταπληκτική ατμόσφαιρα, μίλησαν ο συγγραφέας Αντώνης Σιμιτζής, και ο φιλόλογος Γιάννης Δεληγιάννης.
Η συνέχεια έχει ως εξής: Θα γίνουν εκδηλώσεις στην Αμαλιάδα, στον Πύργο, στο Μουσείο Κοτοπούλη στο Δήμο Ζωγράφου, στη Χαλκίδα. Και έπεται συνέχεια.

... το «Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο»

Ξαναδιάβασα ένα από τα καλύτερα έργα της σύγχρονης πεζογραφίας μας: τη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο (Εστία, 2006). Πρόκειται για έναν κοφτό με δραματικά στοιχεία μονόλογο που συμπυκνώνει και παρουσιάζει πολλά θέματα: τον έρωτα, την ψευδαίσθηση του έρωτα, τη φιλία, την απώλεια, τη μοναξιά, το πέρασμα του χρόνου, τα γηρατειά, τον θάνατο. Και όλα αυτά δεμένα σφιχτά, ενώ το ένα ζήτημα εισέρχεται στο άλλο αβίαστα, χωρίς παύσεις, δίχως περιττές λεπτομέρειες. Έτσι μένουν τα ουσιώδη σ' έναν λόγο πυκνό και συνάμα λιτό. Η ιστορία της αφηγήτριας θα μπορούσε λίγο ώς πολύ να είναι η ιστορία του καθενός. Αλλάζουν οι δραστηριότητες, οι διάφορες εκφάνσεις της ζωής. Η μοίρα του καθενός άλλωστε είναι κοινή: η αρχή και το τέλος, η σιωπή. Ορισμένα στοιχεία του βιβλίου, οι ανεπιτήδευτες διεισδυτικές και υπαρξιακές του πινελιές, φέρνουν στον νου το πρόσφατο μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ Καθένας (Πόλις, 2006), το οποίο είναι μια σπουδή στην απώλεια και τον θάνατο. Και αν καθετί έρχεται και παρέρχεται, παραμένει ωστόσο η μνήμη ή όπως υπογραμμίζει η αφηγήτρια: «Τώρα θα πέσω σε μια μακριά σιωπή... Με το ταβόρ βέβαια δεν ξεχνάς, απλώς πέφτεις σε έναν κάπως μονοκόμματο ύπνο. Σαν να σου παραμερίζει προσωρινά τη μνήμη. Αλλά η μνήμη δεν παραμερίζεται. Η μνήμη είναι.
(Χρύσα Σπυροπούλου, Τα Νέα, 3.3.2007)

Aφιέρωμα στο έργο της Zωής Kαρέλλη

Στο ποιητικό έργο της Zωής Kαρέλλη είναι αφιερωμένο το επόμενο, 26ο στη σειρά, Λογοτεχνικό Πρωινό [εδώ] του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος, που θα πραγματοποιηθεί την Kυριακή (4.3.207) και συμπίπτει με την Παγκόσμια Hμέρα Ποίησης. H εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 12 το μεσημέρι στο Θέατρο της Eταιρείας Mακεδονικών Σπουδών, με ελεύθερη είσοδο στο κοινό. Ποιήματα της Zωής Kαρέλλη θα διαβάσουν οι ηθοποιοί Aννα Φόνσου, Δημήτρης Kαρέλλης, Iφιγένεια Δεληγιαννίδη, Γιώργος Kαύκας, Σοφία Λάππου-Kαλού, Λίλια Παλάντζα και Γιάννης Xαρίσης. Tη λογοτεχνική επιμέλεια έχει η Pούλα Aλαβέρα, τη σκηνοθετική επιμέλεια ο Nίκος Nαουμίδης, την οργάνωση παραγωγής η Iωάννα Λιάκου, ενώ οι φωτισμοί είναι του Γιώργου Zίγκα. (2.3.2007)
«Τι μπορεί να εκφράσει, να πει ο ποιητής προσπαθώντας να γράψει μια εισαγωγή στο έργο του; Εξηγήσεις, όταν τόσα εξηγούνται ή γίνεται προσπάθεια να εξηγηθούν, να σχολιαστούν και το μυστήριο της ύπαρξης απομένει. Και η ποίηση, πιστεύω πως είναι, τελικά, ένα μυστήριο, όχι μόνο αισθητικό γεγονός αλλά και υπαρκτική κίνηση. Φαινόμενο της ανθρώπινης έκφρασης. Τι έκανε, τι οδήγησε τον άνθρωπο να δημιουργήσει τον ποιητικό λόγο; Αφού υπάρχει ο πεζός, πλούσιος, σαφής, άνετος, γιατί αυτό το είδος της ομιλίας, με ιδιαίτερους νόμους και κανόνες; Σε όποιαν άλλη καλλιτεχνική εκδήλωση δεν παρατηρείται τούτο το διφυές, δεν υπάρχει μια τέτοια διαφορά.
Εξήγηση λοιπόν, ας πούμε, όσον αφορά και στην ουσία και στην τεχνική της ποίησης, όταν σ’ επίμετρο, στην κρίσιμη εποχή μας δημιουργούνται και νέες σχέσεις και ανταποκρίσεις στην διάρθρωση του ποιητικού λόγου, ακόμα και η πειθαρχία που μπορεί ν’ αποδώσει πιο σωστά το ουσιώδες ή το βαθύτερο νόημα. Ακοή και υπακοή στο ρυθμό, αίσθημά του βαθύτερο.
Τον ρυθμικό λόγο πιστεύω πως άκουσα μιαν ηλιόλουστη πρωΐα Κυριακής, στις «10 Απριλίου 1938». Πήγαινα στο νεκροταφείο (για ένα μνημόσυνο). Αισθανόμουν να με κατέχει η λαμπρότητα της ζωής και βαθύτερα, το δέος του θανάτου: αποστροφή, έκπληξη πρωτόγονη, πρωταρχική, και η παράξενη γοητεία του φόβου. Περπατούσα σχεδόν παραπαίοντας στον ακατάστατο δρόμο. Αυτή ήταν η αρχή της «Πορείας». Δεν μπορούσα βέβαια, τότε, να φανταστώ τη συνέχειά της. Ότι θα έφτανα στο «Σταυροδρόμι». Δεν ήταν καν δυνατό να το σκεφτώ. [...]»

Friday, March 2, 2007

Γκίντερ Γκρας: ποιήματα και σκίτσα


Mετά τον σάλο που προκάλεσε το αυτοβιογραφικό «Kαθαρίζοντας το κρεμμύδι» και η παραδοχή του Γκίντερ Γκρας [Günter Grass] για τη στρατολόγησή του στα Bάφεν - Eς Eς στα 17 του και στα τέλη του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γερμανός νομπελίστας θα εκδώσει στις 19 Mαρτίου μια συλλογή ποιημάτων και σκίτσων του. Tο βιβλίο, 80 σελίδων, θα περιλαμβάνει 41 μικρά ποιήματα και 28 σκίτσα, εμπνευσμένα από εικόνες της καθημερινότητας, όπως δέντρα, ψάρια και η γάτα του συγγραφέα. (2.3.2007).
Günter Grass was born in 1927 in Danzig-Langfuhr of Polish-German parents. After military service and captivity by American forces 1944-46, he worked as a farm labourer and miner and studied art in Düsseldorf and Berlin. 1956-59 he made his living as a sculptor, graphic artist and writer in Paris, and subsequently Berlin. In 1955 Grass became a member of the socially critical Gruppe 47 (later described with great warmth in The Meeting at Telgte), his first poetry was published in 1956 and his first play produced in 1957. His major international breakthrough came in 1959 with his allegorical and wide-ranging picaresque novel The Tin Drum (filmed by Schlöndorff), a satirical panorama of German reality during the first half of this century, which, with Cat and Mouse and Dog Years, was to form what is called the Danzig Trilogy.

In the 1960s Grass became active in politics, participating in election campaigns on behalf of the Social Democrat party and Willy Brandt. He dealt with the responsibility of intellectuals in Local Anaesthetic, From the Diary of a Snail and in his "German tragedy" The Plebeians Rehearse the Uprising, and published political speeches and essays in which he advocated a Germany free from fanaticism and totalitarian ideologies. His childhood home, Danzig, and his broad and suggestive fabulations were to reappear in two successful novels criticising civilisation, The Flounder and The Rat, which reflect Grass's commitment to the peace movement and the environmental movement. Vehement debate and criticism were aroused by his mammoth novel Ein weites Feld which is set in the DDR in the years of the collapse of communism and the fall of the Berlin wall. In My Century he presents the history of the past century from a personal point of view, year by year. As a graphic artist, Grass has often been responsible for the covers and illustrations for his own works.

Grass was President of the Akademie der Künste in Berlin 1983-86, active within the German Authors' Publishing Company and PEN. He has been awarded a large number of prizes, among them Preis der Gruppe 47 1958, "Le meilleur livre étranger" 1962, the Büchner Prize 1965, the Fontane Prize 1968, Premio Internazionale Mondello 1977, the Alexander-Majakowski Medal, Gdansk 1979, the Antonio Feltrinelli Prize 1982, Großer Literaturpreis der Bayerischen Akademie 1994. He has honorary doctorates from Kenyon College and the Universities of Harvard, Poznan and Gdansk... Τα υπόλοιπα στο site...

Άρθουρ Σλέσινγκερ, ο «φιλόσοφος» του Κένεντι


Ο Αρθουρ Σλέσινγκερ, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ ιστορικός και συνεργάτης του προέδρου Κένεντι, ο οποίος συνέβαλε στον προσδιορισμό του φιλελευθερισμού στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, πέθανε σε ηλικία 89 ετών. Οπως δήλωσε ο γιος του Στέφεν, ο Σλέσινγκερ υπέστη έμφραγμα το βράδυ της Τετάρτης στη διάρκεια οικογενειακής εξόδου στο Μανχάταν. Ως φιλελεύθερος, ο Σλέσινγκερ έριχνε ευθύνες στον πόλεμο του Βιετνάμ για τον ηθικό εξτρεμισμό Δεξιάς και Αριστεράς και εξέφραζε την ανησυχία του θεωρώντας ότι ο εκτελεστικός τομέας λειτουργεί «ηγεμονικά». Το 1998 αντιτάχθηκε σθεναρά στις προσπάθειες των Ρεπουμπλικανών να απομακρύνουν από την εξουσία τον Μπιλ Κλίντον και αργότερα επέκρινε έντονα τον πρόεδρο Μπους για το δόγμα του «προληπτικού πολέμου» λέγοντας χαρακτηριστικά: «Νομίζω πως η αντίληψη ότι η Αμερική μπορεί να ενεργεί ως δικαστής, σώμα ενόρκων και εκτελεστής του κόσμου, είναι μια τραγικά λανθασμένη αντίληψη».

Ο Σλέσινγκερ ήταν εκ των διασημότερων και πλέον αξιοσέβαστων ιστορικών της εποχής του και εθεωρείτο ότι διέθετε μια σφαιρική άποψη για τον αμερικανικό πολιτισμό και την πολιτική. Τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Καλύτερου Βιβλίου για το «Ο Ρόμπερτ Κένεντι και η Εποχή του» και με το Εθνικό Βραβείο Καλύτερου Βιβλίου και συγχρόνως Πούλιτζερ για το έργο του «Χίλιες Μέρες», ένα χρονικό της διακυβέρνησης του Τζον Κένεντι. Με Πούλιτζερ βραβεύθηκε και το 1946 για την «Εποχή του Τζάκσον», που αναφέρεται στην κυβέρνηση Αντριου Τζάκσον.

Ενώ ο φιλελευθερισμός διήλθε κρίση στην εποχή του, οι δικές του απόψεις παρέμειναν σταθερά φιλελεύθερες και δεν δίστασε ποτέ να τις εκφράζει με ισχυρά επιχειρήματα. Αναζητούσε συμφιλιωτικές τακτικές και καταδίκαζε τόσο την άκρα Δεξιά όσο και την άκρα Αριστερά, γενικότερα κάθε σύστημα αντίθετο με τη «συνεχή ένταση» μιας δυναμικής δημοκρατίας. Ο Τζον Κένεντι τον είχε στο πλευρό του ως ειδικό σύμβουλο, κάτι σαν «φιλόσοφο της αυλής» με συμβολικό και πραγματικό ρόλο. (Ασοσιέιτεντ Πρες, Ελευθεροτυπία, 02/03/2007)

Thursday, March 1, 2007

Ενας δρόμος για τον Ελιοτ


Το βιβλίο του Κρεγκ Ρέιν για τον αρχιερέα του μοντερνισμού στην ποίηση

International Herald Tribune

Στην εποχή του, που μολονότι αντικειμενικά δεν είναι πολύ μακρινή από τη δική μας, φαίνεται όμως να είναι πάρα πολύ απόμακρη, ο ποιητής Τ.Σ. Ελιοτ έχαιρε της φήμης ενός σημερινού αστέρα της ροκ. Το 1950 είδε τη μορφή του στο εξώφυλλο του περιοδικού «Τάιμ» και λίγα χρόνια αργότερα 14 χιλιάδες άτομα γέμισαν ένα στάδιο του μπέιζμπολ στη Μινεάπολη των ΗΠΑ για να τον ακούσουν να μιλά περί των ορίων της κριτικής.

Μορφή και περιεχόμενο. Τότε ο μοντερνισμός κυριαρχούσε εντός και εκτός των πανεπιστημίων και ο Ελιοτ ήταν ένας από τους αρχιερείς του. Το πιο ξακουστό ποίημά του, τότε και τώρα, η «Ερημη Χώρα», είχε εγκωμιασθεί όχι μόνο για την πρωτοποριακή τεχνική του και τα αστραφτερά σαρίδια της γλώσσας του αλλά και για τη δυσκολία του· πυκνότητα, υπαινικτικότητα, παντογνωσία (επάνω και κάτω από την επιφάνεια). Τώρα, σε ένα επιπλέον βιβλίο για τον ποιητή Τ.Σ. Ελιοτ, που εκδόθηκε πρόσφατα (Oxford University Press, 202 σελ., 21 δολ.), ο επίσης Βρετανός αλλά γηγενής ποιητής Craig Raine κομίζει έναν νέο, πιο βατό, πιο προσπελάσιμο Ελιοτ. Εναν Ελιοτ που τον περιγράφει ως πονηρή αλεπού όσον αφορά τα τεχνικά ζητήματα της τέχνης του και ως αργό σκαντζόχοιρο αναφορικά με τα θέματά του.

Ο Ρέιν έχει μια βασική θέση και την αναπτύσσει μεθοδικά και πειστικά στις σελίδες του βιβλίου του, όπως γράφει η Μιτσίκο Κακουτάνι στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν». Αυτή είναι ότι η κύρια ιδέα που διαρρέει ολόκληρη την ποίησή του είναι η «θαμμένη ζωή». Δηλαδή η ιδέα της ζωής που δεν βιώθηκε επαρκώς, μια ζωή χαμένων ευκαιριών, καταπιεσμένων αισθημάτων, άδειων ερώτων.

Ο ίδιος ο Ελιοτ παρουσίαζε τον εαυτό του στην εικόνα του σοβαρού υπαλλήλου τραπέζης που προσέχει τα λόγια του. Αυτή η προφύλαξη και η σοβαρότητα σημάδεψαν ολόκληρη τη ζωή του που την πλαισίωναν από τη μια, η αυστηρή οικογένεια εντός της οποίας ανατράφηκε και από την άλλη ένας μακρύς και δυστυχής γάμος με την ανισόρροπη Βίβιαν Χέιγουντ [Vivienne Haigh-Wood]. Αντίθετα, προς πολλούς πανεπιστημιακούς θεωρητικούς και κριτικούς, οι οποίοι αφιέρωσαν βαρύ μόχθο στην αποκάλυψη των πηγών της ποίησης του Ελιοτ, ο Ρέιν εστιάζεται στον συναισθηματικό πυρήνα των ποιημάτων. Χρησιμοποιεί τη δική του αναστροφή και είναι αλήθεια, βαθιά γνώση της δημιουργίας του Ελιοτ (ποιητικής και κριτικής) για να μεταδώσει στον απλό αναγνώστη μια ολοκληρωμένη άποψη της εξέλιξής του, πώς συνέλαβε τις ιδέες του και πώς τις εξέφρασε.

Ως ποιητής ο ίδιος, ο Ρέιν, εμπειρικά κατανοεί τα μεγάλα θέματα της ποίησης, γλώσσα, ρυθμός και ήχος και την κατανόησή του αυτή χρησιμοποιεί σε βάθος για να μεταφέρει στον αναγνώστη μια αίσθηση της ομορφιάς και της δύναμης των στίχων του Ελιοτ. Θίγει ζητήματα που φαίνονται παράξενα σε πρώτο κοίταγμα, όπως είναι η χρησιμοποίηση κοινών, λαϊκών λέξεων μέσα σε κείμενο, καταφάνερα έργο λογίου και καταδείχνει το δραστικό τους ρόλο στη δημιουργία της ατμόσφαιρας εκείνης που θέλει να πλάσει ο ποιητής. Η ατμόσφαιρα αυτή δημιουργείται από τη σύμπλεξη διαφορετικών φωνών που η κάθε μια μιλάει για τον κόσμο της, αλλά όλες μαζί φτιάχνουν τον κόσμο του ποιητή.

Υπογραμμίζει τον υπόγειο ερωτισμό που κρύβεται κάτω από εκφράσεις, όπως «η ανθρώπινη μηχανή προσμένει όπως το ταξί προσμένοντας δονείται», από την «Ερημη χώρα» και εντοπίζει θεματικές σχέσεις μεταξύ της «Ερημης χώρας» και λιγότερο γνωστών ποιημάτων, όπως το Animula: Με γνώση και λεπτότητα παρατηρητική βρίσκει εδώ και εκεί στοιχεία του κοινού, όπως υποστηρίζει, θέματος σε ολόκληρη την ποίηση του Ελιοτ· ζωή θαμμένη κάτω από επιταγές, συμβάσεις, υποχρεώσεις. Πιο φανερά είναι τα στοιχεία αυτά και πιο άμεσα, σε γνωστά ποιήματα, όπως οι «Κούφιοι άνθρωποι» για άβουλες αδειανές ψυχές, αποριγμένες και από τον παράδεισο και από την κόλαση γιατί δεν είχαν το θάρρος να επιλέξουν ούτε την αμαρτία ούτε την αρετή. Και το «Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Αλφρεντ Προύφροκ», το οποίο αναπλάθει ποιητικά την περίπτωση ενός ευαίσθητου, ντροπαλού νέου που δεν μπορεί να δράσει και καταλήγει να μείνει καταπιεσμένος στις επιθυμίες του προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο της αληθινής ζωής όπου κρύβονται επιλογές και το θάρρος να τις πάρει κανείς.

Η «Ερημη Χώρα» είναι από τον τίτλο της, αναφορά στην έρημο, σύμβολο στειρότητας, κενού, αποτυχίας. Την ιδέα αυτή της αποτυχίας επισκέπτεται πάλι ο Ελιοτ στην «Τετάρτη των τεφρών» (την οποία ολοκλήρωσε λίγα χρόνια μετά την είσοδό του στην Εκκλησία της Αγγλίας και που θεωρείται γενικά ως θρησκευτικό ποίημα) αλλά με τρόπο διαφορετικό απ’ ό, τι στο παρελθόν. Τώρα πια την κοιτάζει, κατά τον Ρέιν, από την άλλη άκρη του τηλεσκοπίου, όχι πια σαν αποτυχία αλλά σαν επιλογή· «μια ασκητική άρνηση των απολαύσεων, των εφήμερων, των συγκινήσεων, του ίδιου του εαυτού χάριν του στόχου που είναι η αγκαλιά των αιωνίων αληθειών».

Πρόκειται για διεισδυτικές αναγνώσεις και αναλύσεις των ποιημάτων. Δυστυχώς, όμως, στο τέλος του βασικού κορμού του βιβλίου προσαρτά ένα κακό κείμενο υπεράσπισης του αντισημιτισμού του Ελιοτ. Αυτός έχει ήδη αποδειχθεί πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας.

Ο αντισημιτισμός. Στο τελευταίο αυτό κεφάλαιο, ο θαυμασμός οδηγεί τον συγγραφέα σε ένα είδος τύφλωσης, η οποία τον εμποδίζει να δει το ωμό γεγονός ότι ένα μεγάλος καλλιτέχνης, από τους εξοχότερους ποιητές του 20ού αιώνα και ίσως ο μεγαλύτερος μοντερνιστής στην ποίηση, ήταν ταυτόχρονα τρομερά μισαλλόδοξος. (Η Καθημερινή, 2/3/2007)

«Aυθεντικός» Tολστόι με 600 σελίδες λιγότερες


Aντί για 1.500 σελίδες, το κορυφαίο έργο του Tολστόι κι ένα από τα επιβλητικότερα λογοτεχνικά κείμενα παγκοσμίως, το «Πόλεμος και Eιρήνη», θα εκδοθεί τον Aπρίλιο κατά 600 σελίδες λιγότερο, με τον χαρακτηρισμό «αυθεντική εκδοχή». Aπό την έκδοση, που έχει αναλάβει ο οίκος «Fourth Estate» θα απαλειφθούν οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του Tολστόι. Hδη οι πρώτοι φόβοι περί ημιτελούς έκδοσης έχουν διατυπωθεί. H Pωσίδα ερευνήτρια Eβελίνα Zάιντενσνουρ, που επιμελήθηκε την, με τίτλο «War and Peace: The original version», έχει μελετήσει επί πενήντα χρόνια χιλιάδες σελίδες με τα προσχέδια του Tολστόι, συνδυάζοντας τα μελάνια και τις αλλαγές στον γραφικό χαρακτήρα και στους τύπους του χαρτιού, προσπαθώντας να συνθέσει την πρώτη αυθεντική εκδοχή του συγγραφέα. (28/2/2007).