Τα βραβεία και τους επαίνους του 2011 απένειμε η Ακαδημία Αθηνών

Παρουσία του πρωθυπουργού κ. Λουκά Παπαδήμου, η Ακαδημία Αθηνών στην ετήσια πανηγυρική συνεδρία της στη λαμπρή αίθουσα τελετών του μεγάρου Χάνσεν απένειμε το βράδυ της Πέμπτης 29 Δεκεμβρίου τα βραβεία και τους επαίνους του Ιδρύματος για το έτος που κλείνει. Για το σύνολο του έργου τους βραβεύτηκαν από το Ίδρυμα Πέτρου Χάρη ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς και από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος και ο πεζογράφος Δημήτρης Πετσετίδης. Για το σύνολο του έργου του βραβεύθηκε επίσης ο ζωγράφος Πέτρος Ζουμπουλάκης.

Στους βραβευθέντες συγκαταλέγονται οι λογοτέχνες Μιχάλης Μοδινός, Τάσος Καλούτσας, Έρση Σωτηροπούλου, Γιάννης Ζερβός και Αθηνά Παπαδάκη, ο κριτικός Διονύσης Μουσμούτης, οι νεοελληνιστές Γιώργος Κεχαγιόγλου και Λευτέρης Παπαλεοντίου για το βιβλίο τους «Ιστορία της Νεότερης Κυπριακής Λογοτεχνίας», ο κλασικός φιλόλογος Γεώργιος Ξενής για τη μελέτη του για τα σχόλια στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, ο συνθέτης Δημήτρης Τερζάκης, ο πιανίστας Κωνσταντίνος Δεστούνης, ο γλωσσολόγος Χαράλαμπος Συμεωνίδης.

Με το βραβείο Σίμωνος Σίνα τιμήθηκε το Κέντρο Αρχαίων, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών «Φώτιος Μαλλέρος» (1968) του Πανεπιστημίου της Χιλής για την προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό. Έπαινο για το μορφωτικό της έργο έλαβε η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης. Τιμήθηκαν επίσης «Το χαμόγελο του παιδιού» για το κοινωφελές έργο του και το Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα για την προσφορά του στην παιδεία και τον πολιτισμό.

Aναλυτικά τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών που απονεμήθηκαν είναι τα ακόλουθα:

ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

1. Βραβείο Κωνσταντίνου Κτενά, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, από τα έσοδα του κληροδοτήματος Ευθυμίας Μερτσάρη, για εργασία με την οποία προωθείται η γεωλογική γνώση του ελληνικού χώρου, στους Καλλιόπη Γάκη-Παπαναστασίου, Ευθύμιο Καρύμπαλη και Χαμπίκ Μαρουκιάν, για την εργασία τους με τίτλο: "Quaternary marine terraces as indicators of neotectonic activity of the Ierapetra normal fault SE Crete (Greece)."

2. Βραβείο Αικατερίνης Κέπετζη, εις μνήμην του συζύγου της ιατρού Νικολάου Κέπετζη, με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, στην πρώτη αριστεύσασα πτυχιούχο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ακαδημαϊκού έτους 2009-2010, κυρία Μαρία Παπανικολάου.

3. Δύο (2) βραβεία Δημητρίου Λαμπαδαρίου, με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ το καθένα, για τους ικανότερους για το μάθημα της Γεωδαισίας αποφοίτους Τμημάτων Πολυτεχνικών Σχολών ακαδημαϊκού έτους 2009-2010 στους α) Αντώνιο Βατάλη, πτυχιούχο της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. και β) Νικηφόρο Παυλάτο, πτυχιούχο Πανεπιστημίου Πατρών.

4. Βραβείο της Οικογενείας Ιωάννου Βλυσίδη, εις μνήμην Αντιγόνης Βλυσίδη, με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, για εργασία ιατρικού περιεχομένου, εξ ημισείας στους α) Δημήτριο Μηλίγκο και Μιχάλη Κουτσιλιέρη για την εργασία τους «Insulinlike growth factor - 1Ec (MGF) Expression in eutopic and ectopic endometrium: characterization of the MGF E-peptide actions in vitro» και β) Γκίκα Μαγιορκίνη, Εμμανουήλ Μαγιορκίνη και Άγγελο Χατζάκη για την εργασία τους «The global spread of hepatitis C virus 1a and 1b: phylodynamic and phylogeographic analysis».

5. Βραβείο Κωνσταντίνου Μοίρα, με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ, για εργασία με θέμα «Στρεσογόνα ερεθίσματα στην παιδική ηλικία και νευροεπιγενετικές επιπτώσεις», στους Σοφία Σακκά, Δημήτριο Λουτράδη και Γεώργιο Χρούσσο για την εργασία τους με τίτλο : "Absence of Insulin Resistance and Law-Grade Inflammation Despite Early Metabolic Syndrome Manifestations in Children born after in vitro fertilization".

6. Βραβείο Αχιλλέως και Αικατερίνης Διονυσοπούλου, με χρηματικό έπαθλο 8.000 ευρώ, για εργασία με θέμα «Ο ρόλος της γονιδιακής εκφράσεως στην καρκινογένεση» στον κ. Ηρακλή Χ. Κούρτη για την εργασία του με τίτλο «Induction of Lymphoid-like Stroma and Immune Escape by Tumors that Express the Chemokine CCL21».

7. Βραβείο Εμμανουήλ Μπενάκη, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για εργασία με θέμα την βιοποικιλότητα της Ελλάδος ως προς τα φυτά στους Δημήτριο Φοίτο, Θεοφάνη Κωνσταντινίδη και Γεωργία Καμάρη για την εργασία τους «Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπανίων και Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας» (Ελληνική Βοτανική Εταιρεία, Πάτρα 2009, τόμοι Α΄ και Β΄ ).

8. Βραβείο Εμμανουήλ Μπενάκη, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για εργασία με θέμα την βιοποικιλότητα της Ελλάδος ως προς τα ζώα στους Αναστάσιο Λεγάκι και Παναγιώτα Μαραγκού για την εργασία τους «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Ζώων της Ελλάδας» (Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία και ΥΠΕΚΑ, Αθήνα 2009).

9. Βραβείο Ευτυχίας Ευταξιοπούλου, εις μνήμην του Αντιπλοιάρχου Κωνσταντίνου Ευταξιοπούλου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για μελέτη που αφορά στο Ναυτικό μας ή γενικότερα στη θάλασσά μας, στον κ. Μιχαήλ Κ. Σκουλιό για το βιβλίο του «Τα ξύλινα καράβια της Κάσου. Σύγχρονη συνοπτική μελέτη για την ιστιοφόρο ναυτιλία της Κάσου από την αρχαιότητα ως το τέλος του 19ου αιώνα» (Αθήνα, 2010).

10. Βραβείο Χίλδεγαρδ χήρας Λεωνίδα Ζέρβα, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για εργασία επί της Οργανικής Χημείας, στον κ. Εμμανουήλ Τζιράκη για την εργασία του " Acyl Radical Reactions in Fullerene Chemistry : Direct Acylation of [60] Fullerene through an Efficient Decatungstate - Photomediated Approach" .

11. Έπαινος, οίκοθεν, στην κυρία Ελένη Ζαχαρίου - Μαμαλίγκα για το βιβλίο της «Πουλιά στη Σύμη και τις νησίδες της» (Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, Αθήνα 2011).

12. Έπαινος, οίκοθεν, στους Τιμόθεο Γ. Μασούρα και Θωμά Π. Κατωπόδη για το δίτομο έργο τους «Τα Ελληνικά Υποβρύχια» (Ναυτικόν Μουσείον της Ελλάδος, τόμοι Α΄και Β΄, Πειραιάς 2010).

ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

1. Βραβείο Γ. Αθάνα, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για την καλύτερη εκδεδομένη ποιητική συλλογή νέου, κατά προτίμηση ποιητού, στον κ. Γιάννη Ζερβό για την ποιητική του συλλογή με τίτλο «Κρίσιμη μάζα» (Εκδόσεις Μελάνι, 2011).

2. Βραβείο Λάμπρου Πορφύρα, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για Έλληνα λυρικό ποιητή, στην κυρία Αθηνά Παπαδάκη για τη συλλογή της «Με λύχνο και λύκους» (Εκδόσεις Νέδα, 2010).

3. Βραβείο Ελένης Τιμ. Μυκονίου, εις μνήμην των γονέων της Ανδρομέδας και Τιμολέοντος Μυκονίου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, απονεμόμενο σε αριστούχο διπλωματούχο πιανίστα, στον κ. Κωνσταντίνο Δεστούνη.

4. Βραβείο Ελένης και Πάνου Ψημένου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για έργο αναφερόμενο στην Νεοελληνική Ιστορία ή Φιλολογία από το 1669 μέχρι σήμερα, στους Γεώργιο Κεχαγιόγλου και Λευτέρη Παπαλεοντίου για το βιβλίο τους με τίτλο: «Ιστορία της Νεότερης Κυπριακής Λογοτεχνίας» (Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, Λευκωσία 2010).

5. Bραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για την καλύτερη ερμηνευτική μονογραφία ή κριτική έκδοση έργου κλασσικής φιλολογίας, στον κ. Γεώργιο Α. Ξενή για την εργασία του «Scholia vetera in Sophoclis Electram» (De Gruyter, 2010).

6. Βραβείο του Ιδρύματος Αποκαταστάσεως Ομογενών εξ Αλβανίας, εις μνήμην Άγγελου Κίτσου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για μελέτη με θέμα από την ιστορία, την αρχιτεκτονική και την ιστορία της τέχνης της Ηπείρου, στον κ. Στέφανο Τσιόδουλο για το βιβλίο του με τίτλο : «Η Ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου. Τέλη 18ου - αρχές 20ού αιώνα. Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση» (Ριζάρειο Ίδρυμα, Αθήνα 2009).

7. Βραβείο εις μνήμην Γιάννη Παπαϊωάννου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, για τη βράβευση Έλληνα συνθέτη ο οποίος έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της σοβαρής ελληνικής μουσικής, στον κ. Δημήτρη Τερζάκη.

8. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στον κ. Βασίλειο Αραβαντινό για το βιβλίο του «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών» (Έκδοση Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση, 2010).

9. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στην κυρία Έλλη Σολομωνίδη - Μπαλάνου σε αναγνώριση της πεντηκονταετούς καλλιτεχνικής της δημιουργίας σε σχεδιάσματα.

10. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στον κ. Χαράλαμπο Π. Συμεωνίδη για το δίτομο έργο του με τίτλο: «Ετυμολογικό Λεξικό των Νεοελληνικών Οικωνυμίων» (Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, Λευκωσία - Θεσσαλονίκη 2010).

11. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στον ζωγράφο κ. Πέτρο Ζουμπουλάκη, για το σύνολο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

12. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στον κ. Ιωάννη Μπουρλογιάννη - Τσαγγαρίδη για την εργασία του : « Francesco Saverio Altamura (1822 - 1897). Ο βίος και το έργο του».

13. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στους Ανδρέα Ι. Βοσκό, Ιωάννη Ταϊφάκο και μετά θάνατον στον Κώστα Π. Μιχαηλίδη, συντελεστές της έκδοσης του εξάτομου έργου «Αρχαία Κυπριακή Γραμματεία» (Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, Λευκωσία 1995-2008).

14. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στις κυρίες Σοφία Καλοπίση - Βέρτη και Μαρία Παναγιωτίδη - Κεσίσογλου για την επιμέλεια της έκδοσης «Πολύγλωσσο Εικονογραφημένο Λεξικό Όρων Βυζαντινής Αρχιτεκτονικής και Γλυπτικής» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2010).

15. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, κ. Νίκο Νέζη για το τρίτομο έργο του «Τα ελληνικά βουνά. Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια» (Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης & Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη, Αθήνα 2010).

16. Έπαινος, οίκοθεν, στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης (1973) για το πλούσιο μορφωτικό έργο που επιτελεί στην περιοχή της Λακωνίας.

ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΤΡΟΥ ΧΑΡΗ

1. Βραβείο ποιήσεως, με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, στον κ. Μιχάλη Γκανά για το σύνολο του έργου του.
2. Βραβείο μυθιστορήματος, με χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ, στον κ. Μιχάλη Μοδινό για το βιβλίο του «Επιστροφή».
3. Βραβείο διηγήματος, με χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ, στον κ. Τάσο Καλούτσα για το βιβλίο του «Η ωραιότερη μέρα της».

ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΣΤΑ & ΕΛΕΝΗΣ ΟΥΡΑΝΗ

1. Βραβείο ποιήσεως, με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, στον κ. Γιώργο Μαρκόπουλο για το σύνολο του έργου του.
2. Βραβείο μυθιστορήματος , με χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ, στην κυρία Έρση Σωτηροπούλου για το βιβλίο της «Εύα».
3. Βραβείο διηγήματος, με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ, στον κ. Δημήτρη Πετσετίδη για το σύνολο του έργου του.
4. Βραβείο δοκιμίου, με χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ, στον κ. Διονύση Μουσμούτη για το βιβλίο του «Ούγκο Φόσκολο. Ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα».

ΤΑΞΗ ΤΩΝ ΗΘΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

1. Βραβείο Σίμωνος Σίνα, απονεμόμενο οίκοθεν, άνευ χρηματικού επάθλου, σε προσωπικότητες ή φορείς που έχουν συμβάλει στην προαγωγή της ελληνικής παιδείας εντός και εκτός Ελλάδος, στο Κέντρο Αρχαίων, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών «Φώτιος Μαλλέρος» (1968) του Πανεπιστημίου της Χιλής στο Santiago για το από δεκαετιών πλούσιο εκδοτικό, διδακτικό και πολιτιστικό έργο που επιτελεί για την ανάδειξη της αρχαίας και νέας ελληνικής γραμματείας στον ισπανόφωνο χώρο, με την φωτεινή καθοδήγηση του ελληνιστή καθηγητή κ. Μiguel Castillo Didier.

2. Βραβείο Ευθυμίας-Μιμίκας Μιχαηλίδου-Νουάρου, εις μνήμην του συζύγου της ακαδημαϊκού Γεωργίου Μιχαηλίδου-Νουάρου, με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ για μελέτη με θέμα «Η προστασία του ιδιωτικού βίου στο Αστικό Δίκαιο», στον κ. Νίκο Π. Κουμουτζή για την εργασία του «Η γονική μέριμνα του γεννημένου χωρίς γάμο παιδιού και το δικαίωμα οικογενειακής ζωής του πατέρα» (Π.Ν. Σάκκουλας, Αθήνα 2011).

3. Βραβείο Νικολάου Καρόλου, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, απονεμόμενο σε πρόσωπο ή σε συντεταγμένη ομάδα για πράξη ή δράση κοινωνικής αρετής και ευποιίας που προήγαγε την κοινωνική πρόνοια, στο μη κερδοσκοπικό Οργανισμό «Το Χαμόγελο Του Παιδιού» για το εξαιρετικό και πανελληνίου εμβέλειας κοινωφελές έργο του για την αρωγή και τη φροντίδα παιδιών και των οικογενειών τους που αντιμετωπίζουν αντίξοες και προβληματικές συνθήκες διαβίωσης, ανάπτυξης και εκπαίδευσης.
4. Βραβείο της Ακαδημίας, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στο «Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Κολλέγιο Αθηνών - Κολλέγιο Ψυχικού)» (1925) για την 85χρονη υψηλή προσφορά του σε θέματα παιδείας, εκπαίδευσης και πολιτισμού.

5. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στον Σύλλογο Κυριών Καλαμάτας (1910) με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων πολιτιστικής και κοινωνικής προσφοράς.

6. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, στην Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών (1971) σε αναγνώριση του τεσσαρακονταετούς πνευματικού και πολιτιστικού έργου της.

7. Έπαινος, οίκοθεν, στον κ. Ελευθέριο Γ. Σκιαδά για το έργο του «Ο Ποιητής του Κάρρου, Παναγιώτης Ν. Θεοδοσίου, Η άλλη όψη της αθηναϊκής ιστορίας» (Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες, Αθήνα 2011).

8. Έπαινος, οίκοθεν, στον δάσκαλο, λαογράφο και συγγραφέα κ. Σταμάτη Αποστολάκη για την πεντηκονταετή προσήλωσή του στην ανίχνευση, διάσωση, καταγραφή και παράδοση στις επόμενες γενιές της κρητικής λαϊκής κληρονομιάς.

9. Έπαινος, οίκοθεν, στην Πανευρυτανική Ένωση (1955), για την 55χρονη πολιτιστική δράση και προσφορά της που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει διοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων, εκδοτικό έργο και έργα υποδομών και κοινής ωφελείας στην ευρύτερη περιοχή της Ευρυτανίας.

10. Έπαινος, οίκοθεν, στο περιοδικό «Στερεά Ελλάς» (1969) για το πολύτιμο παιδευτικό και ενημερωτικό έργο που προσφέρει στα 42 χρόνια αδιάλειπτης κυκλοφορίας του ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες, ορεινές περιοχές της περιφέρειας της Στερεάς Ελλάδας.

Αναγνώσματα για όλες τις εποχές. Δέκα βιβλία κλασικών συγγραφέων που έφερε το 2011 στη βιβλιοθήκη μας

[Γρηγόρης Μπέκος, ΤΟ ΒΗΜΑ: 27/12/2011]

1. «Αδελφοί Καραμαζόφ» του Φιοντόρ Ντοστογιέφκσι (Ίνδικτος).

Η συγγραφή του τελευταίου μυθιστορήματος του Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι διήρκεσε κοντά δυο χρόνια. Ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1878 και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 1880. Είναι το βιβλίο στο οποίο πίστεψε περισσότερο από κάθε άλλο ο κορυφαίος Ρώσος καλλιτέχνης και ακούμπησε σε αυτό όλες τις ελπίδες του. Τρεις μήνες μετά την ολοκλήρωση του μυθιστορήματος, στις 28 Ιανουαρίου του 1881, ο Ντοστογιέφσκι πέθανε. Στους «Αδελφούς Καραμαζόφ», που θεωρείται από πολλούς το σημαντικότερο μεταξύ των άλλων σημαντικών μυθιστορημάτων του, ο Ντοστογιέφσκι μεταχειρίζεται, ενσωματώνει καλύτερα στην αφήγηση τα παλλόμενα διανοήματα του καιρού του και ακολούθως διατυπώνει τις δικές του προσεγγίσεις ως επιφανής εκπρόσωπος των συντηρητικών της εποχής. Η νέα έκδοση της «Ινδίκτου», που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε μετάφραση της ακούραστης Ελένης Μπακοπούλου, είναι ένα εκδοτικό κομψοτέχνημα, πιθανότατα έχει τις πιο απαλές σελίδες που αγγίξατε ποτέ. Πρόκειται για έναν τόμο 1.472 σελίδων τυπωμένο «σε χαρτί Σαμουά Βίβλου 40 γραμμαρίων από την EBNER & SPIEGEL GmbH Γερμανίας τον Νοέμβρη του 2011». Ο συγγραφέας που στάθηκε αδελφός κάθε φτωχού και καταφρονεμένου, που περπάτησε την ανθρώπινη άβυσσο όσο κανείς άλλος, ο υπέρμαχος της ελευθερίας και της αυτονομίας, ο θρησκευόμενος και αιρετικός Ντοστογιέφσκιπροσφέρεται σε μια καλαίσθητη έκδοση, πολύτιμη για κάθε βιβλιοθήκη.

μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, σελ. 1472, τιμή 36 ευρώ

2. «Ζυστίν ή οι δυστυχίες της αρετής» του Μαρκήσιου ντε Σαντ (Νεφέλη)

«Καταδικασμένη πάντοτε να παραπαίω ανάμεσα στη φαυλότητα και την αρετή, αναρωτιέμαι μήπως για να βρω επιτέλους τον δρόμο προς την ευτυχία, θα πρέπει να παραδοθώ άνευ όρων στην ακολασία!» ανακράζει η αθώα Ζυστίν που υφίσταται το κόστος του ελευθέριου σαδικού πνεύματος. Όποτε ο κοινός νους συναντά τον Μαρκήσιο ντε Σανταποκλείει τα πάντα ως τερατώδη και ανήθικα. Οι εκδόσεις «Νεφέλη» εγκαινίασαν στις αρχές του έτους τη σειρά «Ερωτική λογοτεχνία» που επιμελείται ο ποιητής Δούκας Καπάνταης με την «Ζυστίν» (2^η εκδοχή του 1791) του μεγάλου «αμαρτωλού» συγγραφέα όπου «από την αρχή μέχρι το τέλος η διαφθορά θριαμβεύει και η αρετή ταπεινώνεται» όπως μας έχει εξηγήσει ο Κλοσοφσκί. Η νεαρή και άμαθη Ζυστίν που ελκύει άνδρες και γυναίκες, γίνεται το έρμαιο των σκοτεινών επιθυμιών μιας υποκριτικής κοινωνίας και προσωποποιεί στο βιβλίο αυτό τα ταμπού της χριστιανικής ηθικής, γίνεται η ίδια το πρόσχημα και η αφορμή για να εκδηλωθούν όλες οι «ανωμαλίες», όλες οι αισχρότητες και οι διαστροφές, όλων των ειδών τα εγκλήματα. Έξοχα μεταφρασμένο απ' τον Δημήτρη Γκινοσάτη αυτό το κλασικό αριστούργημα της ερωτικής λογοτεχνίας, ρίχνει φως στα σκοτάδια της ανθρώπινης φύσης και των ηθικών κανόνων που έχουν κατά καιρούς κατασκευαστεί στο όνομά της, μέσα από την εμπειρία του ερωτισμού. Οι γκραβούρες που συνοδεύουν την έκδοση είναι διασκεδαστικές.

μτφρ. Δημήτρης Γκινοσάτης, σελ. 542, τιμή 29,27 ευρώ

3. «Μέλμοθ ο περιπλανώμενος» του Τσαρλς Ρ. Μάτσουριν (Gutenberg - Γιώργος και Κώστας Δαρδανός)

Αυτό το αρχετυπικό μυθιστόρημα (1820) του Δουβλινέζου συγγραφέα, μαζί με τον «Καλόγερο» του Λιούις, το «Κάστρο του Οτράντο» του Ουόλπολ και τα «Μυστήρια του Ουντόλφο» της Ράντκλιφ συνιστούν, μεταξύ άλλων, τον κανόνα και το μέτρο της γοτθικής λογοτεχνίας που υπήρξε από τους κύριους γόνους του ρομαντισμού και του ιμπρεσιονισμού, αλλά και μακρινός πρόγονος του υπερρεαλισμού και της σύγχρονης λογοτεχνίας τρόμου. Ο Μάτσουριν, κληρικός στο επάγγελμα και γνωστός για την εκκεντρικότητα στο ντύσιμό του, ήταν γόνος Ουγενότων που βρήκαν στην Ιρλανδία καταφύγιο εξαιτίας των διωγμών στην τότε Γαλλία. Υπήρξε εξ αγχιστείας θείος (μέσω του γάμου του) της μητέρας του Όσκαρ Ουάϊλντ. Ο ήρωας είναι ένας απ' τους πιο διαβολικούς ήρωες στην ιστορία της λογοτεχνίας. Ο Μέλμοθ, ένας εκπεσών άγγελος, ο άρχων του κακού, παρασύρεται από μια σατανική συμφωνία και ανταλλάσσει την ψυχή του για την αθανασία. Οι περιπλανήσεις του και οι ιστορίες που αναδύονται μέσα απ' αυτή την επική αφήγηση έχουν πάθη και διαφθορά, τρόμο και αίμα. Η Καθολική Εκκλησία (παρακινημένη και από έναν λίβελο του Κόλεριτζ που τον κατηγορούσε για αθεϊα και εκφυλισμό) σταμάτησε να του χορηγεί τον πενιχρό μισθό του όταν ανακάλυψε το πραγματικό του όνομα. Τον Μάτσουριν θαύμαζαν πολύ ο Πόε, ο Μπαλζάκ και ο Μποντλέρ.

μτφρ. Χαρά Σύρου, σελ. 956, τιμή 35 ευρώ, επιμέλεια σειράς Α.Κ. Χριστοδούλου

4. «Ο περίπατος» του Ρόμπερτ Βάλζερ (Γαβριηλίδης)

«Αν διέθετε εκατό χιλιάδες αναγνώστες, ο κόσμος θα ήταν ένα καλύτερο μέρος» δήλωσε κάποτε ο Χέρμαν Έσσε για τον μελαγχολικό συγγραφέα που γεννήθηκε το 1878 στην γαλλογερμανόφωνη πόλη Μπίελ στο καντόνι της Βέρνης. Κορυφαίο δείγμα μοντερνιστικής ποιητικής πρόζας ο Ρόμπερτ Βάλζερ προκάλεσε με την πρωτοτυπία της γλώσσας του τον θαυμασμό του Μπένγιαμιν, του Κάφκα, του Κανέττι. «Ο περίπατος» (1917) θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά και αντιπροσωπευτικά έργα του. Σ' αυτό περιγράφει με συμπάθεια και κατανόηση τη μοναχική ζωή ενός ήρωα που του μοιάζει πολύ, ενός ανθρώπου «που ζούσε παντού και πουθενά». Ο συγγραφέας, που έπασχε από κατάθλιψη και λανθασμένα του διαγνώστηκε σχιζοφρένεια, ήταν ένας παρατηρητικός λάτρης της καθημερινότητας και ανεπιφύλακτος υμνωδός της φύσης. Παρά τα πολλά χρόνια εγκλεισμού σε άσυλα, η γραφή του, λιτή και διαυγής, πάλευε να αναδείξει την ομορφιά. Ο ίδιος απολάμβανε πολύ τους περιπάτους του, έβρισκε σ' αυτούς πνευματική ηρεμία και αγαλλίαση. Στη διάρκεια ενός τέτοιου περιπάτου, πέθανε από καρδιακή ανακοπή. Τον βρήκαν ανήμερα Χριστούγεννα του 1956 στο Χερισάου της Ελβετίας παγωμένο απ' το χιόνι με το ένα χέρι σηκωμένο πάνω απ' το κεφάλι, λες και ήθελε να αποχαιρετήσει τον κόσμο πετώντας στον αέρα το καπέλο του.

μτρφ. Τέο Βότσος, Αγορίτσα Μπακοδήμου, σελ. 269, τιμή 17,04 ευρώ

5. «Η ζωή του Αρσένιεφ» του Ιβαν Μπούνιν (Ροές)

Ανήκει στους αφανείς νομπελίστες (1933) συγγραφείς που αξίζει να διαβάσει κανείς. ΟΙβάν Μπούνιν, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, είναι ο τελευταίος μεγάλος κλασικός του ρεαλισμού και ο πρώτος Ρώσος που τιμήθηκε ποτέ με την υψηλότερη λογοτεχνική διάκριση στον κόσμο. «Η ζωή του Αρσένιεφ» που κυκλοφόρησε στην εξαιρετική σειρά «Ρώσοι συγγραφείς» των εκδόσεων «Ροές» είναι ένα ιδιότυπο και σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο που το χαρακτηρίζει ένας παρηγορητικός λυρισμός - πολλοί μάλιστα το έχουν συγκρίνει με το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Προυστ. Δυο είναι ουσιαστικά οι ήρωες του βιβλίου, ο νεαρός Αλεξέι Αρσένιεφ, του οποίου παρακολουθούμε τη ζωή στη Ρωσία μέχρι τα είκοσί του χρόνια, και ο ώριμος πλέον συγγραφέας που αναπλάθει νοσταλγικά το παρελθόν όντας μακριά απ' την πατρίδα του. Οι χαρούμενες μνήμες της παιδικής ηλικίας, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα και ύστερα η διάψευση του αισθήματος, απ' την αίσθηση ότι ο ανιδιοτελής έρωτας είναι μια ψευδαίσθηση φτάνουν στον αναγνώστη με μια ευγενική διάθεση που θυμίζει τονΤσέχοφ. Ο σεβασμός και ο θαυμασμός του Μπούνιν για το αχανές ρώσικο τοπίο, ως αποτύπωση της ουσίας του γενέθλιου τόπου, είναι σχεδόν ερωτικός καθώς περιπλανιέται απ' τον παγωμένο βορρά στον ηλιοφώτιστο νότο. Ένα μυθιστόρημα για τη μνήμη και την ψυχή που ταξιδεύει στον χώρο και στον χρόνο.

μτφρ. Βιργινία Γαλανοπούλου, σελ. 400, τιμή 18 ευρώ

6. «Το ημερολόγιο ενός περιττού ανθρώπου» του Ιβαν Τουργκιένιεφ (Ερατώ)

Αυτό το «ημερολόγιο» ανήκει στον Ιβάν Σεργκέγεβιτς Τουργκένιεφ (1818-1883), έναν απ' τους κορυφαίους πεζογράφους και θεατρικούς συγγραφείς του 19^ου αιώνα. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά φέτος στα ελληνικά απ' τις προσεγμένες εκδόσεις «Ερατώ». Το έργο αυτό δημοσιεύτηκε το 1850, την περίοδο που ο συγγραφέας δεν κατόρθωσε τελικώς να διοριστεί καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης και εν συνεχεία παραιτήθηκε απ' τη θέση που κατείχε στη δημόσια διοίκηση. Τότε άρχισε να δημοσιεύει πεζογραφήματα στα οποία σκιαγραφεί τον τύπο του «άβουλου διανοούμενου» που χαρακτήριζε τη γενιά του. Ο χαρακτηρισμός αυτός, του περιττού ανθρώπου, έμεινε παροιμιώδης ως χαρακτηριστικό πολλών ασήμαντων, αδύναμων και άβουλων διανοούμενων, πρωταγωνιστών των έργων του Τουργκένιεφ αλλά και γενικότερα της ρωσικής λογοτεχνίας. «Ε, λοιπόν θα διηγηθώ στον εαυτό μου όλη μου τη ζωή. Υπέροχη ιδέα!»συλλογίζεται ο ήρωας που αρχίζει το ημερολόγιό του στα τριάντα του χρόνια, δυο εβδομάδες πριν πεθάνει. Μια βαθιά υπαρξιακή νουβέλα για τους ανθρώπους που αποδείχθηκαν αδύναμοι και άβουλοι όταν έπρεπε να υπερασπιστούν τις επιθυμίες τους στο πέρασμα της ζωής τους. Το βιβλίο γράφτηκε μέσα σ' ένα εχθρικό κλίμα των ανθρώπων του πνεύματος εκείνης της εποχής απέναντι στον Τουργκένιεφ, η ρήξη του με τονΤολστόι και τον Ντοστογιέφκσι έχει μείνει στην ιστορία.

μτφρ. Βασίλης Ντινόπουλος, σελ. 152, τιμή 12,78 ευρώ

7. «Η μάσκα» του Τόμας ντε Κουίνσι (Φαρφουλάς)

Ο Τόμας Ντε Κουίνσι απασχόλησε μείζονα λογοτεχνικά ρεύματα, από τους σύγχρονούς του ρομαντικούς ποιητές, τον υπέρτατο εκφραστή της μοντέρνας ευαισθησίας Σαρλ Μποντλέρ, ως και τους εξομολογητικούς beat του 20ού αιώνα. Το «Κλόστερχαϊμ ή Η μάσκα», αυτό το πρωτοποριακό γοτθικό αφήγημα που κυκλοφόρησε το 1832, είναι μια ιστορία εγκιβωτισμένη μέσα σε μια άλλη. Η διερεύνηση του ανθρώπινου ασυνειδήτου επιχειρείται μέσα από μια αφήγηση για την εξουσία και τον έρωτα στα χρόνια που τα κρατίδια της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (του γερμανικού έθνους) αλληλοσπαράσσονται για τον συσχετισμό της πολιτικής δύναμης. «Λανδγράβε, προσοχή! Εφ΄ εξής, όχι εσύ, αλλά εγώ κυβερνώ στο Κλόστερχαϊμ» αναφέρει ένα σημείωμα που έχει κολληθεί στους τοίχους πολλών δημόσιων χώρων της σκοτεινής πόλης προκαλώντας την αναταραχή της δεισιδαίμονος κοινωνίας. Αποδέκτης του είναι ο τοπικός κόμης, ο πρίγκιπας με μυθοπλαστικούς όρους, που έχει την απόλυτη δικαιοδοσία στη συγκεκριμένη περιοχή και επιπλέον έχει συμμαχήσει με τους Σουηδούς ενάντια στην κεντρική εξουσία του αυτοκράτορα. Ο συγγραφέας συνθέτει, με όχημα έναν μυστηριώδη μασκοφόρο, μια ελεγεία για τον μεγάλο και βασανιστικό τρόμο της ανθρώπινης εμπειρίας μπροστά στο άγνωστο, ο οποίος πρέπει «να απολογηθεί για εγκλήματα μη εξιλεωθέντα, ενώπιον δικαστηρίου όπου καμία εξουσία εξόν από την αθωότητα δεν (θα) μπορούσε να τον απαλλάξει».

μτφρ. Νίκος Σταμπάκης, σελ. 224, τιμή 12,11 ευρώ

8. «Ο μαιτρ της Δευτέρας Παρουσίας» του Λέο Πέρουτς (Κίχλη)

Η αγωνία και το µυστήριο συναντούν την αλληγορία µε σκηνικό µια βιεννέζικη έπαυλη την εποχή της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Ο δηµοφιλής ηθοποιός του Βασιλικού Θεάτρου Ευγένιος Μπίσοφ επρόκειτο να παίξει για πρώτη φορά στην καριέρα του τονΡιχάρδο Γ' του Σαίξπηρ. Η συντροφιά του όμως τον βρίσκει νεκρό ένα ήρεμο απόγευμα. Πρόκειται για έναν προµελετηµένο φόνο ή για µια ακατανόητη αυτοκτονία; Με αυτό το ερώτηµα ξεκινά, όπως έγραψε ο Τέοντορ Αντόρνο, αυτό το «σηµαντικό µυθιστόρηµα αγωνίας» που εξέδωσε ο Λέο Πέρουτς το 1923. Στη διάρκεια του Μεσοπολέµου ο γεννηµένος στην Πράγα (1882), από εβραίους γονείς, αυστριακός συγγραφέας είχε ευρύτατη απήχηση, τα µυθιστορήµατά του διαβάζονταν πάρα πολύ, µεταφράστηκαν τότε σε πολλές γλώσσες και διασκευάστηκαν για τον κινηµατογράφο. Η Αγκαθα Κρίστισυναντά εν προκειµένω τον Κάφκα (θυµηθείτε εδώ το «Ποιος σκότωσε τον Ακρόιντ» σε συνάρτηση µε τη «Δίκη»). Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν επαίνεσε το μυθιστόρημα το 1930 στο δοκίμιό του με τίτλο «Αστυνομικά μυθιστορήματα στο ταξίδι», αναφερόμενος στις «έντονα ρυθμικές και συγκεκομμένες αφηγήσεις του Πέρουτς». Ο συγγραφέας απάντησε ότι «δεν έγραψα ποτέ αστυνομικό μυθιστόρημα». Άλλοι χαρακτηρίζουν τον «Μαιτρ» ξεπερασμένο και άλλοι «εξαιρετικά σύγχρονο και διαχρονικό». Τον ίδιο τον Πέρουτς η κριτική τον κατέταξε στην εποχή του στην «καλή ψυχαγωγική λογοτεχνία». Κατά τη δεκαετία του 1980 επανεκτιμήθηκε ριζικά το έργο του (βοήθησε σε αυτό πολύ ο Ουμπέρτο Εκο) και αναζωπυρώθηκε έτσι και το ενδιαφέρον του κοινού.

Μτφρ. Ρόζα Ιωαννίδου, επιμέλεια Έμη Βαϊκούση - Γιώτα Κριτσέλη, σελ. 269, τιμή 16,80 ευρώ

9. «Οι Τιμπώ» (δυο τόμοι) του Ροζέ Μαρτέν ντυ Γκαρ (Εστία)

Το 1937 η Σουηδική Ακαδημία απένειμε το βραβείο Νομπέλ λογοτεχνίας στον Γάλλο συγγραφέα Ροζέ Μαρτέν ντυ Γκαρ «για την καλλιτεχνική διαύγεια και τη δύναμη της αλήθειας με τις οποίες κατέδειξε την ανθρώπινη διαμάχη, αλλά και για την καταγραφή βασικών στοιχείων της σύγχρονης ζωής στο μυθιστόρημα οι Τιμπώ». «Οι Τιμπώ», έργο ζωής αυτού του άγνωστου στο ελληνικό κοινό πεζογράφου του πρώτου μισού του 20^ου αιώνα, είναι ένας μυθιστορηματικός κύκλος που αποτελείται από επτά μυθιστορήματα και έναν επίλογο, μια αναπαράσταση (σχεδόν μέρα με την ημέρα) της ιστορικής στιγμής που προηγήθηκε του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και προφανώς μια τοιχογραφία της Γαλλίας εκείνης της εποχής. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο ομώνυμη οικογένεια: ο πατέρας και οι δυο γιοι του, ο Αντουάν και ο Ζακ, γύρω απ' τους οποίους χτίζει ο συγγραφέας αυτό το μεγάλο έργο που συνεχίζει την παράδοση του Σταντάλ και του Τολστόι ως προς την ιστορική του εμβέλεια. Το μυθιστόρημα είναι γεμάτο από αντιφατικούς χαρακτήρες που βασανίζονται από θρησκευτικά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Τα έξι πρώτα μυθιστορήματα οδηγούν στο έβδομο και μεγαλύτερο σε έκταση το «Καλοκαίρι του 1914» όπου παρακολουθούμε από κοντά τους Γάλλους και Γερμανούς σοσιαλιστές ενώ προσπαθούν να αποτρέψουν τον πόλεμο, τα παιχνίδια του πολιτικού παρασκηνίου και την απάθεια των λαϊκών μαζών.

Εισαγωγή - Μετάφραση Γ. Νίκας, Επίμετρο Ν.Ε. Καραπιδάκης, σελ. 806 και 1.000 (α + β τόμος αντίστοιχα), τιμή 39 ευρώ (και οι δυο τόμοι)
10. «Αόρατος άνθρωπος» του Ραλφ Έλισον (Κέδρος)

Το απόλυτο αφροαμερικανικό μυθιστόρημα. Μισό αιώνα μετά την πρώτη του έκδοση στις Η.Π.Α. ο «Αόρατος άνθρωπος» βρήκε το δρόμο προς την ελληνική αγορά. Υπήρχε το κενό και ευτυχώς πληρώθηκε. Το εμβληματικό βιβλίο του Ραλφ Έλισον περιλαμβάνεται στα 100 καλύτερα μυθιστορήματα του καταλόγου της «Modern Library» και στον αντίστοιχο του περιοδικού «Time». Μαζί με το «Γέννημα θρέμμα» του Ρίτσαρντ Ράιτ και «Το τραγούδι του Σόλομον» της Τόνι Μόρισον ανήκει στα τρία πιο σημαντικά έργα αφροαμερικανών συγγραφέων του 20^ου αιώνα. Ο αφηγητής-πρωταγωνιστής είναι ένας εικοσάχρονος μαύρος ο οποίος δεν κατονομάζεται. Ζει αόρατος στο υπόγειο ενός κτιρίου της Νέας Υόρκης, όπου μένουν μόνο λευκοί και το οποίο είναι κλειδωμένο από τον 19^ο αιώνα. Ο ήρωας είναι αόρατος «απλά επειδή οι άνθρωποι αρνούνται να με δουν». Η κοινωνία τον έχει περιθωριοποιήσει και αυτός αντιδρά με τις αισθήσεις φτιάχνοντας έναν δικό του κόσμο που τον οδηγεί, παρά τις δυσκολίες, στην αυτογνωσία. Από μια μικρή πόλη του αμερικανικού Νότου, μέσα από περιπέτειες και ταπεινώσεις, φτάνει κάποια στιγμή στο Χάρλεμ πρωταγωνιστώντας στο κίνημα των μαύρων για κοινωνική ισότητα και πολιτική αλλαγή. «Ένας λαμπρός προσωπικός θρίαμβος [...] αποδεικνύει ότι η ποιότητα του αληθινά ηρωικού μπορεί να επιβιώσει στη σύγχρονη εποχή» έγραψε ενθουσιασμένος ο Σολ Μπέλοου για το βιβλίο που τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των Η.Π.Α το 1953.

μτφρ. Αγορίτσα Μπακοδήμου, σελ. 549, τιμή 25 ευρώ

Διευθυντές λογοτεχνικών περιοδικών: «Ποια βιβλία ξεχώρισα το 2011;»

[Η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Ντένβερ]. 

Πέντε άνθρωποι από τον χώρο του βιβλίου απαντούν στο ερώτημα του «Βήματος». [Λαμπρινή Κουζέλη, Το Βήμα, 28/12/2011]. Το διάβασμα είναι η δουλειά τους. Ποια είναι όμως τα αναγνώσματα του ελεύθερου χρόνου τους; Ζητήσαμε από 20 ανθρώπους από τον χώρο του βιβλίου να κάνουν απολογισμό της αναγνωστικής ζωής τους για το 2011 και να μας δώσουν ο καθένας πέντε τίτλους που ξεχώρισε.Βιβλία νέας εσοδείας ή παλαιότερα, έντυπα και e-books, κείμενα που πρωτοδιάβασαν ή ξαναδιάβασαν, στα ελληνικά ή και σε άλλες γλώσσες, ακόμη και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά απαρτίζουν ένα σύνολο 100 τίτλων με τα πλέον

Η µοναξιά της ∆ύσης

O Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας υπογράφει βιβλία του. Ο αμερικανός συγγραφέας σε ηλικία μόλις 46 ετών κρεμάστηκε στην πίσω αυλή του σπιτιού του

Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, που αυτοκτόνησε το 2008, είχε χαρακτηριστεί ο «νέος “µεγάλος” της αµερικανικής λογοτεχνίας». [του Γρηγόρη Μπέκου, ΤΟ ΒΗΜΑ: 27/11/2011]. Πριν από έντεκα χρόνια κυκλοφόρησε στα ελληνικά (εκδόσεις Τραυλός) η συλλογή διηγηµάτων Κορίτσι µε παράξενα µαλλιά του άγνωστου ως τότε στη χώρα µας αµερικανού συγγραφέα Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας. Μέσα σε έντεκα µήνες, η πρώτη έκδοση των 3.000 αντιτύπων εξαντλήθηκε, καθώς δηµιουργήθηκε ένα πρωτοφανές δίκτυο στήριξης του βιβλίου από όσους ήδη τον γνώριζαν και απ’ όσους ανήσυχους έσπευσαν να ανταποκριθούν σε µια αναγνωστική πρόκληση πρώτης γραµµής.

Το 1989, έτος έκδοσης της συλλογής αυτής που αναποδογυρίζει τη µανιασµένη κυριαρχία της ποπ κουλτούρας στην Αµερική, οι «New York Times» είχαν χαρακτηρίσει τον νέο µεγάλο (και µετέπειτα αυτόχειρα) της αµερικανικής λογοτεχνίας «δυναµικό συγγραφέα µε απίστευτο ταλέντο». ∆ύο χρόνια νωρίτερα, το 1987, ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, ή Ντέιβ, ή DFW, είχε κάνει το εντυπωσιακό λογοτεχνικό του ντεµπούτο µε το µυθιστόρηµαThe Broom of the System (Η σκούπα του συστήµατος) και λίγο αργότερα την πρώτη του απόπειρα αυτοκτονίας.

Από τα φοιτητικά του χρόνια ακόµα, όταν σπούδαζε Φιλοσοφία και Φιλολογία, έπασχε από ένα είδος βα ριάς κατάθλιψης που προσπαθούσε να καταπολεµήσει µε δυνατά αντικαταθλιπτικά χάπια. Αυτά τον βοήθησαν ως έναν βαθµό να βρει την απαραίτητη ψυχική ισορροπία, να αποτυπώσει στο χαρτί την εµπύρετη δηµιουργικότητά του και να γράψει στη συνέχεια αριστουργήµατα, όπως το δεύτερο µυθιστόρηµά του Ιnfinite Jest (Ατέλειωτο αστείο) του 1996, που το περιοδικό «Time» το 2007 κατέταξε στη λίστα µε τα 100 καλύτερα µυθιστορήµατα της αγγλικής γλώσσας από το 1923. Πρόκειται για ένα µεταµοντέρνο δυστοπικό έπος που ξεπερνά τις 1.000 σελίδες στο πρωτότυπο, µια δοκιµή πάνω στη µοναξιά και τη µαταιότητα που γεννά ο σύγχρονος δυτικός τρόπος ζωής, όπου, µεταξύ άλλων πολλών, µια βιντεοταινία µπορεί να γίνει τόσο εθιστική ώστε οι άνθρωποι να προτιµούν να πεθάνουν από αφυδάτωση, ασιτία ή και αϋπνία παρά να σταµατήσουν να διασκεδάζουν.

Ιδανικός αυτόχειρας

Ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας, ο πιο ταλαντούχος συγγραφέας της γενιάς του σύµφωνα µε τον φίλο του Τζόναθαν Φράνζεν και τη Ζέιντι Σµιθ, εξελίχθηκε σε έναν πρωτοπόρο τεχνίτη της γλώσσας, σε έναν ειλικρινή και ηθικά συνεπέστατο ανατόµο του πολιτισµικού τρόµου που παράγουν τα αδιέξοδα της εποχής µας. ∆εν τα παρέκαµψε, αλλά τα αντιµετώπισε µε ευθύτητα, ανεξαρτήτως του τέλους του, το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει την αποτίµηση του έργου του. Ο συγγραφέας αυτός ανέτρεψε την ειρωνική απόσταση του αµερικανικού µεταµοντερνισµού από τα πράγµατα και έκανε πεδίο έρευνας για την ανθρώπινη συνθήκη έναν αναπαραγόµενο υπαρξιακό ζόφο που απηχεί τον Σάµιουελ Μπέκετ. Η Αµερικανική λήθη του 2004 (µεταφραστικό επίτευγµα του Γιάννου Πολυκανδριώτη), που µόλις κυκλοφόρησε, είναι µια συλλογή οκτώ εξαιρετικών διηγηµάτων, ενδεικτικών του συγγραφικού ήθους του Γουάλας. Η εµπειρία της µοναξιάς, ό,τι ενώνει τους ήρωες και ό,τι µας ενώνει µαζί τους, συνωθείται µέσα στην πολυπλοκότητά της ακόµη και στην πιο µικρή πρόταση, σπαράζει ανάµεσα στις συµπληγάδες της πραγµατικότητας και της φαντασίας.

Το βράδυ της 12ης Σεπτεµβρίου 2008, έπειτα από µία ακόµα αποτυχηµένη απόπειρα αυτοκτονίας και µία θεραπεία µε ηλεκτροσόκ, ο Γουάλας, σε ηλικία µόλις 46 ετών, κρεµάστηκε στην πίσω αυλή του σπιτιού του. Η χήρα του Κάρεν Γκριν βρήκε, τακτοποιηµένο στο γραφείο του να το λούζει το φως µιας επιτραπέζιας λάµπας, το χειρόγραφο του τελευταίου µυθιστορήµατος που δούλευε, τον Χλωµό βασιλιά (Pale King)που κυκλοφόρησε πριν από λίγους µήνες στις ΗΠΑ. Το ετοιµάζουν ήδη οι εκδόσεις Κέδρος (2012) για τους έλληνες αναγνώστες και θα ήταν ευχής έργο να αρχίσουν να ετοιµάζουν και τα προηγούµενα.

Αλέξης Πανσέληνος: Οι αυταπάτες µιας ζωής

Ενα γκραφίτι, οι εθνικιστές και η τρίτη ηλικία
[του ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΤΟ ΒΗΜΑ: 20/11/2011]. Το καινούργιο µυθιστόρηµα του Αλέξη Πανσέληνου αναφέρεται στα δεινά της τρίτης ηλικίας: τη φθορά και την κατάπτωση, τη βαθιά µελαγχολία που φέρνει η εικόνα του άρρωστου και του ανήµπορου σώµατος, αλλά και την ανάγκη να αρπαχτεί κανείς από τα τελευταία ζωτικά του αποθέµατα και να προσπαθήσει να ζυγίσει τον βίο του και να µετρήσει τα στραβά και τις αποτυχίες του. Στις Σκοτεινές επιγραφές πρωταγωνιστούν τρεις άντρες που έχουν από καιρό συνταξιοδοτηθεί. Ο Στάθης και ο Γιάννης έχουν χάσει από βαριά ασθένεια τις συντρόφους τους, ενώ ο Πίπης ζει µε µια γυναίκα την οποία δεν έχει πάψει να επιθυµεί ερωτικά παρά το γεγονός ότι ποτέ του δεν µπόρεσε να υποµείνει τη χαµηλή της πάστα. Και οι τρεις (διαφηµιστής ο ένας, δικηγόρος ο άλλος, τραπεζικός ο τρίτος) αποτελούν σαφώς αρνητικούς χαρακτήρες: δίβουλοι, άφιλοι (παρά τους δεσµούς οι οποίοι υποτίθεται πως τους συνενώνουν), υπολογιστές, µε χαλασµένα αισθήµατα που θα δηλητηριάσουν τις σχέσεις τους µε τις γυναίκες και θα αποξενώσουν τα παιδιά τους.

Τρεις τέτοιοι χαρακτήρες, επίσης µεγάλης ηλικίας, στήριζαν τη δράση και στις Βραδιές µπαλέτου, το δεύτερο µυθιστόρηµα του Παν σέληνου, που κυκλοφόρησε πριναπό ακριβώς 20 χρόνια και είχε ως βασικό θέµα την αδυναµία των γενεών να βρουν ένα modus vivendi για τη συνεννόηση και τη συνύπαρξή τους. Η διαφορά µε τις Σκοτεινές επιγραφές είναι ότι οι νεότερες γενιές αναλαµβάνουν τώρα έναν µάλλον επικουρικό ρόλο, αφού ο συγγραφέας µετακυλύει συνεχώς προς τα πίσω την τρίτη ηλικία του παροντικού χρόνου του µυθιστορήµατος προκειµένου να παρακολουθήσει τους ήρωές του στα µεσόκοπα και τα νεανικά χρόνια τους, φτάνοντας ως και την παιδική τους ηλικία.

Σε όποιο στάδιο και αν σταθεί η αφήγηση, ο απολογισµός είναι στυφός: λειψή ακεραιότητα στις επιλογές και στις αποφάσεις, έλλειψη της οποιασδήποτε κεντρικής προοπτι κής, πολλές αυταπάτες, µανιώδες, σχεδόν καταστροφικό σεξ, διπλές και τριπλές αλήθειες, εκ των υστέρων παραδοχές για την αξία και το ποιόν του άλλου. Ολα αυτά µε φόντο µια κοινωνία που θα µεταπηδήσει από τον πολιτικό φόβο των προδικτατορικών δεκαετιών στα µουντά χρώµατα της µεταπολίτευσης και του τέλους του 20ού αιώνα, παγιδευµένη στην άµεση ή την έµµεση βία και χωρίς ποτέ κάποιο αναγεννητικό ρίγος να καταφέρει να συγκλονίσει τον οργανισµό της. Το καθοδηγητικό νήµα της πλοκής στιςΣκοτεινές επιγραφές είναι ένα ακατανόητο γκραφίτι το οποίο παρατηρεί κάποια στιγµή ο εκ των τριών πρωταγωνιστών πάνω σε έναν τοίχο.

Προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει το µήνυµά του ο Γιάννης θα µπλεχτεί στα πλοκάµια µιας εθνικιστικής οργάνωσης µε διακλαδώσεις που αρχίζουν από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συνεχίζονται ως το Αγιο Ορος και τα Σκόπια, αποκαλύπτοντας έναν περιβάλλον γεµάτο αποστήµατα: ιερωµένοι, µεγαλογιατροί, εφοπλιστές, αστυνοµικοί, άνεργοι φτωχοδιάβολοι, παλιοί δωσίλογοι και δουλέµποροι θα βράσουν στο ίδιο καζάνι, που δεν θα πετάξει ποτέ την τάπα του για να αποβάλει το επικίνδυνα µολυσµένο περιεχόµενό του.

Οι Σκοτεινές επιγραφές διακινούν έναν τεράστιο αριθµό προσώπων, εξελίσσονται σε πολλαπλά χρονικά στρώµατα και εντάσσουν στη σκηνή τους τους πιο διαφορετικούς χώρους. Ο Πανσέληνος δεν χάνει ποτέ τον έλεγχο αυτής της πολυµερούς σύνθεσης, που έχει κυψελωτή δοµή (τα επεισόδια της δράσης εισχωρούν το ένα στο άλλο και τα πρόσωπα συνδέονται µε κυκλικό τρόπο µεταξύ τους), δουλεύει µε συνεχή φλας µπακ, εναλλάσσει κάθε τόσο την πρωτοπρόσωπη µε την τριτοπρόσωπη αφήγηση και παίζει µε ειδήσεις, διαφηµιστικά σποτ και ηµερολογιακά αποσπάσµατα, σχολιάζοντας κάθε τόσο τη διαδικασία της κατασκευής της.

Ο Αλέξης Πανσέληνος κινητοποιεί άνετα και χωρίς τον παραµικρό περιττό χειρισµό µια πληθώρα µυθιστορηµατικών ειδών: από το πολιτικό και το νουάρ ή το τροµοκρατικό και το συνωµοσιολογικό µυθιστόρηµα µέχρι το µυθιστόρηµα πόλης (µε κυρίαρχη τη γεωγραφία του αθηναϊκού κέντρου) και το µυθιστόρηµα του φανταστικού, όπου η πραγµατικότητα συγχέεται κατ΄ εξακολούθησιν, προβάλλοντας άλλοτε το ρεαλιστικό και άλλοτε το ονειρικό/φαντασιωτικό της επίπεδο. Από τον κόσµο των γκραφιτάδων, των σκέιτµπορντ και των τροµοκρατικών χτυπηµάτων περνάµε απροειδοποίητα στις συνοµιλίες µε τους νεκρούς και στη διάπλευση της Αχερου σίας. Εν κατακλείδι µένουν τα πάντα µετέωρα: η λύση των συνωµοσιών, τα ακριβή αίτια των γεγονότων, όπως και η απώτατη έκβαση όλων των πράξεων που έχουν µεσολαβήσει. Γιατί όχι; Ενα τόσο ρευστό και αταύτιστο (στα όρια της τυφλότητας) σύµπαν οφείλει να αναπαρασταθεί και µε τα ανάλογα µέσα: µε εναλλασσόµενες οπτικές γωνίες, µε αντικριστούς καθρέφτες, µε κρυφούς πολλαπλασιαστές του αφηγηµατικού ρυθµού, όπως και µε µια διακριτική ποιητική ατµόσφαιρα που αναπνέει κατά καιρούς σε αδιόρατες αποστροφές της γλώσσας και δίνει στο µυθιστόρηµα του Πανσέληνου έναν ευπρόσδεκτα απροσδόκητο τόνο.

«Ποια βιβλία ξεχώρισα το 2011;»

Πέντε μεταφραστές απαντούν στο «Βήμα»

[Λαμπρινή Κουζέλη, ΤΟ ΒΗΜΑ: 27/12/2011]. Το διάβασμα είναι η δουλειά τους. Ποια είναι όμως τα αναγνώσματα του ελεύθερου χρόνου τους; Ζητήσαμε από 20 ανθρώπους από τον χώρο του βιβλίου να κάνουν απολογισμό της αναγνωστικής ζωής τους για το 2011 και να μας δώσουν ο καθένας πέντε τίτλους που ξεχώρισε. Βιβλία νέας εσοδείας ή παλαιότερα, έντυπα και e-books, κείμενα που πρωτοδιάβασαν ή ξαναδιάβασαν, στα ελληνικά ή και σε άλλες γλώσσες, ακόμη και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά απαρτίζουν ένα σύνολο 100 τίτλων με τα πλέον ενδιαφέροντα αναγνώσματα της χρονιάς σε έναν πολύ προσωπικό απολογισμό μεταφραστών, διευθυντών λογοτεχνικών περιοδικών και διευθυντών δημόσιων βιβλιοθηκών, πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων.

Κάθε μέρα ως την Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου πέντε από αυτούς αποκαλύπτουν στο «Βήμα» τα αναγνώσματα του 2011 που τους συγκίνησαν, που ερέθισαν τη σκέψη τους, που έδωσαν απαντήσεις σε ερωτήματά τους ή τους πρόσφεραν ώρες απόλαυσης. Μας θυμίζουν εκδόσεις του έτους που λήγει σύντομα, βιβλία που αντέχουν στον χρόνο αλλά και κείμενα λιγότερο γνωστά ή άγνωστα που ίσως αξίζει να αναζητήσουμε.

Πρώτοι επιχειρούν τον αναγνωστικό απολογισμό της χρονιάς που φεύγει οι μεταφραστέςΑθηνά Δημητριάδου, Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Κρίτων Ηλιόπουλος, Βασίλης Κιμούλης και Μαρία Παπαδήμα.


Αθηνά Δημητριάδου

Εχει μεταφράσει στα ελληνικά κείμενα του Σάμιουελ Μπέκετ, του Χέρμαν Μέλβιλ, της Τόνι Μόρισον. Είναι βραβευμένη μεταφράστρια του νομπελίστα Τζ. Μ. Κουτσί (ΕΚΕΜΕΛ 2007) και του Φίλιπ Ροθ (Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης 2009). Από τα διαβάσματα του 2011 ξεχώρισε:

1. David Lodge, «A Man of Parts» (Harvill Secker, 2011): Γλαφυρότατη μυθιστορηματική βιογραφία του Τζορτζ Γουέλς. Ο Λοτζ σκιαγραφεί με τη γνωστή μαεστρία του τον πασίγνωστο για το ταλέντο και τις αντιφάσεις του συγγραφέα.

2. Γουόλτερ Πέιτερ, «Η Αναγέννηση. Μελέτες για την τέχνη και την ποίηση» (Αλεξάνδρεια, 2011): Από τα σπουδαιότερα κείμενα φιλοσοφικής κριτικής του πολιτισμού, υπήρξε το «ευαγγέλιο» μοντέρνων συγγραφέων και ποιητών, όπως ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Τζέιμς Τζόυς, ο Μαρσέλ Προυστ και ο Κ. Π. Καβάφης. Σε υποδειγματική μετάφραση του Άρη Μπερλή.

3. Colm Toibin, «The Blackwater Lightship» (Picador, 1999): Τρεις γυναίκες, γιαγιά, μητέρα και εγγονή καλούνται να αντιμετωπίσουν την αρρώστια και τον αναπόφευκτο θάνατο του πολυαγαπημένου εγγονού, γιου και αδελφού αντίστοιχα. Τρεις γενιές με τις πεποιθήσεις και τις εμμονές τους οφείλουν να βρουν κοινή γλώσσα. Διεισδυτική και ευαίσθητη ματιά στις οικογενειακές σχέσεις.

4. Γιόζεφ Ροτ, «Η ομολογία ενός δολοφόνου - μέσα σε μια νύχτα» (Άγρα, 2011): Για μια ολόκληρη νύχτα οι θαμώνες ενός καπηλειού ακούνε την εξομολόγηση ενός –υποτιθέμενου– δολοφόνου. Μια αφήγηση-ποταμός, αριστοτεχνικά μεταφρασμένη από τη Μαρία Αγγελίδου.

5. Μπουαλέμ Σανσάλ, «Ο Γερμανός μουτζαχεντίν ή το ημερολόγιο των αδελφών Σίλλερ» (Πόλις, 2010): Μέσα από τα ημερολόγια των αδελφών Σίλλερ ζωντανεύει το Ολοκαύτωμα, ο πόλεμος του ’90 στην Αλγερία και η κατάσταση που επικρατεί στα γαλλικά προάστια, με τους νεαρούς Γάλλους αλγερινής καταγωγής να είναι έρμαια των φανατικών ισλαμιστών. Σε πολύ καλή μετάφραση της Ευγενίας Γραμματικοπούλου.

Μαργαρίτα Ζαχαριάδου 

Εχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, κείμενα του Μαρκ Τουέν, του Τζον Λε Καρέ, του Μάικλ Γκριγκόριο, του Ντέιβιντ Μίτσελ, του Τζόναθαν Κόου. Εφέτος τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Αγγλόφωνης Λογοτεχνίας του ΕΚΕΜΕΛ. Από τα διαβάσματα του 2011 ξεχώρισε:


1. Φίλιπ Ροθ, «Η Νέμεσις» (μτφ. Κατερίνα Σχινά, Πόλις, 2011) και του ίδιου το «Patrimony. A True Story» (Cape, 1991): Δύο μικρά σε έκταση βιβλία, όπου βλέπεις πόσο πολλά μπορεί να πει ένας πραγματικά μεγάλος συγγραφέας μέσα σε τόσο λίγες σελίδες για θέματα όπως η ενοχή και η οικογένεια, και πώς μεταμορφώνει την αυτοαναφορικότητα σε κάτι οικουμενικό.

2. Άρτουρ Σοπενχάουερ, «Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο» (μτφ. Μυρτώ Καλοφωλιά, Πατάκης, 2011): Χρησιμότατο εγχειρίδιο-άμυνα απέναντι στην πολιτική και δημοσιογραφική ρητορική της εποχής μας. Και μάλλον κάθε εποχής, δηλαδή.

3. Σπύρος Τσακνιάς, «A propos. Αναστοχασμοί και σχόλια» (Στιγμή, 1995): Ένα βιβλίο στο οποίο επιστρέφω κατά καιρούς, όποτε αισθάνομαι πως θέλω να ξανασυνδέσω τη λογοτεχνία με την πραγματικότητα.

4. Αργύρης Χιόνης, «Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες» (Κίχλη, 2008): Υπέροχα παραμύθια-ιστορίες για μεγάλα παιδιά. Γευστικά, ζουμερά ελληνικά, με σουρεαλιστικό χιούμορ και χωρίς ίχνος μελοδραματισμού.

5. Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Ποιήματα» (μτφ. Δημήτρης Καλοκύρης, Ελληνικά Γράμματα, 2006): Μπορεί ο ποιητικός του εαυτός να μην είναι τόσο γοητευτικός όσο ο πεζογραφικός. Αλλά ο Μπόρχες παραμένει Μπόρχες κι εγώ αγαπώ τις εμμονές του... εμμονικά.

Κρίτων Ηλιόπουλος 

Μεταφράζει κυρίως ισπανόφωνη λογοτεχνία. Έχει μεταφέρει στα ελληνικά έργα των Ντανιέλ Τσαβαρία, Κάρλο Φραμπέτι, Πάκο Iγνάσιο Tάιμπο II, Χόρχε Μπουκάι. Τελευταία μετάφρασή του το πολυσυζητημένο «2666» του Ρομπέρτο Μπολάνιο. Από τα διαβάσματα του 2011 ξεχώρισε:


1. Raúl Zibechi, «Αυτονομίες και χειραφετήσεις. Η Λατινική Αμερική σε κίνηση» (μτφ. Συλλογική, έκδοση του περιοδικού «Αλάνα», 2010): Μια ερευνητική δουλειά που συλλέγει απόπειρες μιας διαφορετικής κοινωνικής οργάνωσης στη Λατινική Αμερική και στοχάζεται πάνω σε αυτές.

2. Γιάννης Μηλιός, Δημήτρης Σωτηρόπουλος, «Ιμπεριαλισμός, χρηματοπιστωτικές αγορές, κρίση» (Νήσος, 2011): Ενώ περιττεύουν τα σχόλια για την επικαιρότητα, η μελέτη εξετάζει κριτικά πολλές οικονομικές και πολιτικές θεωρίες από μια θέση που δεν «ακούγεται» τόσο πολύ σήμερα μέσα στον ορυμαγδό οικονομικών αναλύσεων.

3. Σπύρος Καράβας, «Μακάριοι οι κατέχοντες την γην» (Βιβλιόραμα, 2010): Ο υπότιτλος είναι αρκετά επεξηγηματικός: «Γαιοκτητικοί σχεδιασμοί προς απαλλοτρίωση συνειδήσεων στη Μακεδονία 1880-1909».

4. Συλλογικό έργο, «Χάρτινα ποδήλατα. Λογοτεχνικές ορθοπεταλιές από τη Συλλογικότητα ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ» (Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ, 2010): Καλογραμμένα και ευφάνταστα διηγήματα με θέμα το ποδήλατο γραμμένα από ποδηλάτες-ποδηλάτισσες. Άλλωστε κι εγώ κινούμαι σχεδόν αποκλειστικά με ποδήλατο.

5. Michael Billig, «Banal Nationalism» (SAGE, 1995): Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1995 και έκτοτε έχει κάνει πολλές επανεκδόσεις αλλά δυστυχώς (από όσο γνωρίζω) δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά. Πρόκειται για μια ουσιαστικά ρηξικέλευθη προσέγγιση του φαινομένου του εθνικισμού ως καθημερινότητα και όχι απλώς ως ακραίο φαινόμενο.

Βασίλης Κιμούλης 

Εχει μεταφράσει το «Χαστούκι» του Ελληνοαυστραλού Χρήστου Τσιόλκα και μυθιστορήματα του ιάπωνα πεζογράφου Χαρούκι Μουρακάμι, του οποίου δηλώνει ισόβιος θαυμαστής. Από τα διαβάσματα του 2011 ξεχώρισε:


1. Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες, «Η μελαγχολία των λιονταριών» (μτφ. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, Μεταίχμιο 2011): Ο Γκουτιέρες δίνει ρεσιτάλ δεξιοτεχνίας στο «μικροδιήγημα»: μελαγχολικές ιστορίες ακραίας πυκνότητας, από μια παράγραφο μέχρι μια-δυο σελίδες, για αναγνώστες «λίγο ατίθασους και λίγο τρελούς».

2. William Burroughs και Allen Ginsberg, «Οι επιστολές του Γιαχέ» (μτφ. Γιώργος Γούτας, Απόπειρα 2010): Ο συγγραφέας του «Junky», με ψυχρό χιούμορ και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, περιγράφει τις περιπέτειές του στις ζούγκλες της Κολομβίας, στο Εκουαδόρ και στο Περού, όπου αναζητά το μυθικό παραισθησιογόνο φυτό γιαχέ.

3. Yoko Ogawa, «Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή» (μτφ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Άγρα 2010): Μια μεγάλη συγγραφέας (μεταφρασμένη από τα γιαπωνέζικα με μουσική χάρη) πλέκει με πινελιές «μουρακαμικής» υφής τα μαθηματικά με τις ανθρώπινες σχέσεις, στο πιο ζεστό κι ανθρώπινο μυθιστόρημά της.

4. Robert Luis Stevenson, «Απολογία ενός αργόσχολου» (μτφ. Κατερίνα Σχινά) και Kazimir Malevitch, «Η τεμπελιά ως πραγματική αλήθεια του ανθρώπου» (μτφ. Σόνια Βλάντη) στον ίδιο τόμο (Ποταμός, 2010): Για όσους συμφωνούν ότι η ψυχή μας «στενεύει» όταν χαλαλίζουμε το παιχνίδι για την εργασία (Στίβενσον) και νιώθουν ανακούφιση στην ιδέα ότι η τεμπελιά είναι η «μητέρα της τελειότητας» (Μάλεβιτς).

5. Raymond Carver, «Cathedral» (Vintage, 2003): Τσακίζει κόκαλα, περιγράφοντας κοινότοπες καταστάσεις, με κοινότοπες αλλά ακριβείς λέξεις, και φορτίζει με τρομαχτική δύναμη και την πιο απλή περιγραφή – μια καρέκλα, μια πέτρα, ένα γυναικείο σκουλαρίκι.


Μαρία Παπαδήμα
Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Γαλλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μεταφράζει από τα γαλλικά και τα ισπανικά. Έχει μεταφράσει από τα πορτογαλικά πολλά κείμενα του Φερνάντο Πεσόα (Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης 2008). Από τα διαβάσματα του 2011 ξεχώρισε:


1. Ρόμπερτ Μπέρτον, «Η ανατομία της μελαγχολίας» (μτφ. Π. Χοροζίδης, Ηριδανός, 2007, 2008, 2011): Συναδελφικά συγχαρητήρια από καρδιάς στον Παναγιώτη Χοροζίδη που από το 2007 αναμετράται με αυτό το ανυπέρβλητο σε δυσκολίες θεμελιώδες έργο.

2. Δανιήλ Χαρμς, Γαλάζιο τετράδιο (μτφ. Ρ. Παππά, Νεφέλη, 2010): Αιφνιδιάζει, γοητεύει και συγκινεί αυτός ο άγνωστος στην ελληνική γλώσσα συγγραφέας της ρωσικής πρωτοπορίας με την τραγική μοίρα.

3. Πλούταρχος, «Οι συμφορές του δανεισμού» (μτφ. Π. Παπαπάνου, Νεφέλη, 2011): Εξαιρετικά επίκαιρο κείμενο που νουθετεί αλλά και παρηγορεί δείχνοντάς μας ότι τα σημερινά λάθη και πάθη είναι παλιά και γνωστά και μάλλον αναπόφευκτα για την ανθρώπινη φύση.

4. Stratis Tsirkas, «Ciudades a la deriva» (Cátedra, 2011): Από επαγγελματική διαστροφή διάβασα τη συλλογική μετάφραση των «Ακυβέρνητων πολιτειών» στα ισπανικά από τους Ιωάννα Νικολαΐδου, Βιθέντε Φερνάντεθ Γκονθάλεθ, Μαρία Λόπεθ Βιγιάλµπα και Λεάντρο Γκαρθία Ραµίρεθ. Πολυφωνική μετάφραση ενός πολυφωνικού έργου με άριστο αποτέλεσμα.

5. Μίλαν Κούντερα, «Συνάντηση» (μτφ. Γιάννης Χάρης, Εστία, 2010): Ο οξυδερκής Κούντερα που αγαπήσαμε στην αριστοτεχνική μετάφραση του Γιάννη Χάρη.


Την Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου: Πέντε διευθυντές λογοτεχνικών περιοδικών καταθέτουν τους τίτλους που ξεχώρισαν από τα αναγνώσματα του 2011.